မြတ္ဆလင္ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၇ ႏိုင္ငံပါ၀င္တဲ့ OIC အစၥလာမ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖဲြ႔ ညီလာခံ မွာ ႏိုင္ငံတကာအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဓိက လႊမ္းမိုးခဲ့တဲ့ အထဲ ဆီးရီယားကိစၥအျပင္ ျမန္မာနိုင္ငံက ႐ိုဟင္ဂ်ာ အေရးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္အေပၚ အၾကမ္းဘက္ မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံ မကာမွာက်င္းပတဲ့ OIC ညီလာခံ ကေန ျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ်သြားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီကိစၥကို ကုလသမဂၢအထိ တင္ျပ ေဆြးေႏြးဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္ လို႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Nizar Bin Obaid Madani က ေျပာသြားပါ တယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ပိုင္ခြင့္ ျငင္းပယ္ခံရတာနဲ႔ အၾကမ္းဘက္မႈေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတာေတြ အေပၚ ျမန္္မာေခါင္းေဆာင္ေတြကို အျပင္းအထန္ ႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း ညီလာခံကေန ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီ ႐ိုဟင္ဂ်ာျပႆနာကို ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံအထိ တင္ျပဖို႔အတြက္ ညီလာခံကေန ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။”
OIC အဖဲြ႔၀င္ေတြထဲမွာ ျမန္မာအိမ္နီးခ်င္း အာဆီယံႏိုင္ငံေတြထဲက အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ ဘ႐ူႏိုင္းႏိုင္ငံေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ ဘက္ကေတာ့ အေျခအေနေတြအေပၚမွာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာအာဏာပို္္င္ေတြနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္လို႔ အတြင္းေရး မႉးခ်ဳပ္႐ံုး ေျပာခြင့္ရသူ Eduardo Del Buey က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနက ျဖည္းျဖည္းခ်င္း သြားေနတဲ့သေဘာပါ။ တိုးတက္လာမႈေတြ ရိွသလို ေနာက္ျပန္ဆုတ္တာေတြလည္း ရိွပါတယ္။ အေျခအေနက ၿငိမ္မေနတာကို လက္ခံပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥကို အေကာင္းဆံုး ဘယ္လို ေျဖရွင္းႏိုင္မလဲဆိုတာကို ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ေနပါတယ္။ ဆက္ၿပီးေတာ့လည္း ညိႇႏိႈင္းေနပါတယ္။ အေျခအေနေတြကို အတြင္းေရးမႉး ခ်ဳပ္ေရာ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာနမ္ဗီယားကပါ စိုးရိမ္ပူပင္ေနပါတယ္။”
ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဘက္မႈေတြကို သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီကိစၥဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက ကိစၥရပ္တခုသာျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရးအဆင့္လုပ္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူးလို႔ ျမန္မာအာဏာ ပိုင္ေတြ ဘက္က တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အကဲခတ္ေတြကေတာ့ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အရင္းအျမစ္က်တဲ့ ေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းရပ္ကို ပထမဆံုး ေျဖရွင္းသင့္တယ္ဆိုၿပီး အႀကံျပဳမႈေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ႏို္င္ငံတကာ ပဋိပကၡေတြကို ေလ့လာတဲ့ International Crisis Group ရဲ႕ သုေတသီ Jim Della-Giacoma ကေတာ့ OIC က အခုလို ဆံုးျဖတ္လိုက္တာကိုၾကည့္ရင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး ကိစၥဟာ ႏိုင္ငံ တကာ ျပႆနာရပ္တခုလို ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ပထမဆံုး ေျဖရွင္းသင့္တာကေတာ့ ႏိုင္ငံသား ျပႆနာျဖစ္တယ္လို႔ သူက ျမင္ပါတယ္။
“ဒီကိစၥရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာရိွေနတဲ့ အေျခခံက်တဲ့ျပႆနာရပ္ကို ျမင္ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာ အစိုးရ ကို ေဖ်ာင့္ဖ် တြန္းအားေပးရမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥပါ။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ ဥပေဒအရ အစိုးရရဲ႕မူ၀ါဒေၾကာင့္ ဒီလူေတြ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေနၾကရတာပါ။ ဒီ အေျခအေနကို ေျပာင္းပစ္ဖို႔က အေရးအႀကီးဆံုး ပထမ အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ အခ်က္ကို လက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ျခင္း အားျဖင့္သာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ လူမ်ိဳးစံု၊ ဘာသာစံု ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္၊ ဒီမိုကေရစီ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွာ လူနည္းစုေတြ အတြက္လည္း ေနရာရိွတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ျမန္မာအစိုးရက လက္ခံ ျပသရာေရာက္ မွာပါ။”
ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္း ျမန္မာသမၼတဦးသိန္းစိန္တို႔ သီးျခားေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းမွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး ကိစၥကို ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ ဒီလူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ပညာေရးကို ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔လိုမယ္လို႔ သူ႔ သေဘာထားကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြမွာ ဘာသာေရးအေျခခံတဲ့ေက်ာင္းေတြပဲ ရိွတယ္ လုိ႔ ေထာက္ျပပါ တယ္။ ICG သုေတသီ Giacoma ကေတာ့ ပညာေရးဟာ ေျဖရွင္းရမယ့္ အစိတ္ အပိုင္းတခုျဖစ္တယ္လို႔ လက္ခံပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ဟိုးအရင္ ကတည္းက အဆင့္ျမင့္ပညာ တက္ခြင့္မရတာမို႔ ပညာေရးအရ ပိတ္ပင္ခံရတာေတြရိွခဲ့တယ္လိ္ု႔ ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္ဆံုး ေျဖရွင္းသင့္တာကေတာ့ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ ကိစၥပဲျဖစ္တယ္လို႔ပဲ ထပ္ေျပာပါတယ္။
႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္တင္မဟုတ္ဘူး၊ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွႏိုင္ငံနဲ႔ပါ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဒီလူေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွဘက္က တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသူေတြျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာ ဘက္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွဘက္ကေတာ့ ဒီလူေတြကို လက္ခံဖို႔ ျငင္းပယ္ေန တာေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ လက္ရိွအထိ ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနသူေတြလို႔ ဆိုရမွာပါ။
