– ေဂ်႐ုစလင္ကုန္းျမင့္မ်ား၏ အေရွ႕ေတာင္ဘက္ ဆူရ္ ဘာဟာရ္ ဆင္ေျခဖံုးရပ္ကြက္တြင္ ခ်ိဳင့္ခြက္မ်ားျပည့္ေနေသာ လမ္းအဆံုး ေတာင္ကုန္းေလးေပၚ၌ ဆာရာ အလ္ ဒြါယတ္၏ ေနအိမ္က တိတ္ဆိတ္ကာ ထီးထီးႀကီး ရွိေနေလသည္။
အိမ္ေရွ႕အ၀င္အ၀တြင္ေတာ့ အစၥေရးက မၾကာေသးမီကာလအတြင္း ဖမ္ထားသည့္ ထုိေဒသတစ္၀ုိက္မွ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ ၅ ဦး၏ ဓာတ္ပံုမ်ားပါ၀င္ေသာ စာတမ္းတစ္ခုကုိ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္။ ၎တုိ႔အထဲမွ တစ္ဦးမွာ ဒြါယတ္၏ သားျဖစ္သူ အသက္ ၁၉ ႏွစ္အရြယ္ ေအဘဒ္ျဖစ္သည္။
၎တုိ႔ ၅ ဦးမွာ ၿပီးခဲ့သည့္စက္တင္ဘာက ဂ်ဴးႏွစ္သစ္ကူးအႀကိဳေန႔တြင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ ပါလက္စတိုင္းလူငယ္မ်ားအၾကား ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ အေ၀းေျပးလမ္းမတြင္ အစၥေရးမွ ကားမ်ားကုိ ေက်ာက္ခဲျဖင့္ပစ္ေပါက္သည္ဟု စြပ္စြဲခံထားရၿပီး ထိုလုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ကားသမားတစ္ဦး ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။
ၾကားနားမႈမ်ားတြင္ မၿပီးျပတ္ေသးေသာ္လည္း ၎တုိ႔၏ မိသားစုမ်ားကုိေတာ့ အစၥေရးအာဏာပုိင္မ်ားက ေနအိမ္မ်ားမွ ေမာင္းထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိလုပ္ရပ္မွာ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ လြတ္ေျမာက္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကုိ ဟန္႔တားရန္ ရည္ရြယ္သည့္ အစၥေရး၏ ဖိႏွိပ္မႈပံုစံ အသစ္ျဖစ္သည္။
“အိမ္ေတြသိမ္းမယ္ဆုိတဲ့ ႏုိ႔တစ္စာေရာက္လာတဲ့အခါ ကၽြန္မတုိ႔ဟာ ပရိေဘာဂပစၥည္းအားလံုးကုိ အျပင္ထုတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အဲဒီပစၥည္းေတြဟာ ပတ္၀န္းက်င္ကလူေတြဆီမွာ ျပန္႔ႏွံ႔ေနပါတယ္” ဟု သူမ၏အိမ္ကုိ ျပတင္းေပါက္မွ သံျပားဟ၍ ၾကည့္႐ႈၿပီးေနာက္ ဆာရာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သူမ၏ အိမ္ေသာ့မ်ားကုိ အစၥေရးအာဏာပုိင္မ်ားက ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး အ၀င္တံခါးမကုိ ၀ရိန္ျဖင့္ အေသပိတ္ခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၅ ႏွစ္ကတည္း မုဆုိးမတစ္ေယာက္အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့ရသည့္ ဆာရာႏွင့္ သူမ၏ အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ သမီးျဖစ္သူတုိ႔မွာ ထုိေဒသရွိ တုိက္ခန္းက်ဥ္းေလးသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ေနရသည္။ အဆုိပါတုိက္ခန္းေလးကုိ အိမ္နီးခ်င္းတစ္ဦးမွ ၎တုိ႔အား ဂ႐ုဏာသက္ေသာေၾကာင့္ ေနထုိင္ရန္ ေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။
မၾကာမီပင္ ထုိတုိက္ခန္းအတြက္ အိမ္ငွားခကုိ ေပးရေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ အိမ္ယာေစ်းႏႈန္းမ်ား ေခါင္ခုိက္ေနသည့္ ေဂ်႐ုစလင္တြင္ အိမ္ငွားခအတြက္ ေရရွည္တတ္ႏုိင္မည္မဟုတ္ဟု ဆာရာက ၀န္ခံခဲ့သည္။
အစၥေရးအာဏာပုိင္မ်ား၏ ေနအိမ္သိမ္းမႈကုိ ခံလုိက္ရေသာ ဆာရာ အလ္ ဒြါယတ္
“အိမ္ျပင္တာကုိ ကၽြန္မတုိ႔ စလုပ္ေနပါတယ္။ ေအဘဒ္က အလုပ္ရၿပီး အိမ္ကုိ ေထာက္ပံ့ႏုိင္႐ံု ရွိပါေသးတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ အေႂကြးေတြ ဆပ္ေနရတုန္းပါပဲ။ (ၿပီးခဲ့တဲ့လ) အိမ္ကုိ သူတုိ႔လာပိတ္တုန္းက ဒါဟာ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ဆက္မလုပ္ဖုိ႔ တျခားသူေတြကုိ အသိေပးတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္” ဟု အသက္ ၅၉ ႏွစ္အရြယ္ ဆာရာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလကတည္းက အစၥေရး၊ ေဂ်႐ုစလင္အပါအ၀င္ အစၥေရးက က်ဴးေက်ာ္ပိတ္ဆုိ႔ထားေသာ ပါလက္စတုိင္းပိုင္ အေနာက္ဖက္ကမ္းႏွင့္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ရွိ နယ္ေျမမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားေသာ တင္းမာမႈမ်ားက တုိက္ခုိက္မႈမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသည္။
ုထုိကာလအတြင္း အစၥေရးစစ္တပ္က ဆႏၵျပသူမ်ား၊ ေဘးတြင္ရပ္ၾကည့္သူမ်ား၊ တုိက္ခုိက္သည္ဟု စြပ္စြဲခံရသူမ်ားအပါအ၀င္ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူ ၂၀၆ ဦးကုိ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၿပီး ဓားထုိးမႈ၊ ေသနတ္ျဖင့္ပစ္မႈတုိ႔ေၾကာင့္ အစၥေရး ၃၃ ဦး ေသဆံုးခဲ့သည္။
အစၥေရး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘင္ဂ်မင္ ေနတန္ယာဟုက တုိက္ခုိက္သည္ဟု စြပ္စြဲခံရသည့္ ပါလက္စတုိင္းမ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ မိသားစုမ်ားကုိ တုိက္႐ုိက္ပစ္မွတ္ထားသည့္ အေရးယူမႈ အေျမာက္အမ်ားျပဳလုပ္ရန္ ေၾကျငာခဲ့သည္။ ထုိအထဲတြင္ တုိက္ခုိက္သည္ဟု စြပ္စြဲခံရသူမ်ား၏ ေနအိမ္မ်ားကို ၿဖိဳခ်ျခင္း၊ ခ်ိတ္ပိတ္ျခင္း၊ အစၥေရးက က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ထားသည့္ အေရွ႕ေဂ်႐ုစလင္တြင္ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူမ်ား၏ ေနထုိင္ခြင့္အား ႐ုပ္သိမ္းျခင္းတုိ႔ ပါ၀င္သည္။
လူ႕အခြင့္အေရးေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး အလ္-ကြဒ္စ္ တကၠသုုိလ္၏ Community Action စင္တာမွ ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူ မူနီရ္ ႏူဆုိက္ဘာဟ္က ဆာရာ၏ သားျဖစ္သူႏွင့္ ၎ႏွင့္အတူ စြပ္စြဲခံရသည့္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ အဘူကက္ဖ္၊ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္ မြတ္စ္တာဖာ အတ္ထရက္ရွ္တုိ႔မွာ အစၥေရး၏ ထုိဖိႏွိပ္မႈအသစ္မ်ားအတြက္ နမူနာစမ္းသပ္မႈျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၎တုိ႔ ၃ ဦး၏ ေနထုိင္ခြင့္ကုိ အစၥေရးျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက ဇန္န၀ါရီလတြင္ ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ၿပီး ထုိကိစၥအား လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ တရား႐ံုး၌ အယူခံ၀င္ထားေလသည္။
“သူတုိ႔ဟာ ေက်ာက္ခဲနဲ႔ ပစ္ေပါက္မႈအတြက္ ပထမဆံုး ေနထုိင္ခြင့္႐ုပ္သိမ္းခံရမယ့္အႏၱရာယ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ မိသားစုဟာလည္း ေက်ာက္ခဲနဲ႔ေပါက္မႈအတြက္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာရတဲ့ ပထမဆံုး မိသားစုေတြပါပဲ” ဟု ႏူဆုိက္ဘာဟ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေအဘဒ္၏ ေရွ႕ေနထံသုိ႔ အစၥေရး ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနကမွ ေပးပုိ႔ေသာ စာတြင္ “အစၥေရး၌ အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္မွာ ေနထုိင္သူႏွင့္ ႏုိင္ငံအၾကား ဆက္သြယ္မႈေပၚတြင္ အေျခခံသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
၁၉၆၇ ခုႏွစ္ အေရွ႕ေဂ်႐ုစလင္အား အစၥေရးက က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ၿပီးေနာက္ပုိင္း ထုိေဒသတြင္ရွိသည့္ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူမ်ားအား ႏုိင္ငံသားထက္ အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္ရသူမ်ားအျဖစ္သာ သတ္မွတ္ခဲ့ကာ ထုိသုိ႔သတ္မွတ္မႈမွာ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္တစ္ခုသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်သူမ်ားအဆင့္ျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူ ၁၄၀၀၀ ေက်ာ္မွာ ေနထုိင္ခြင့္ကုိ ႐ုပ္သိမ္းခံခဲ့ရသည္။
ထုိႏွစ္မ်ားအတြင္း အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္အား ႐ုပ္သိမ္းမႈ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားမွာ မ်ားျပားသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၂၀ အရင္က အစၥေရးျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနမွာ ႏုိင္ငံရပ္ျခားတြင္ ၇ ႏွစ္၊ သုိ႔မဟုတ္ ထုိထက္ပုိ၍ ေနထုိင္သူမ်ား၊ အျခားႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ရသူ ပါလက္စတုိင္းမ်ား၏ ေနထုိင္ခြင့္ကုိ ႐ုပ္သိမ္းခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ေအာ္စလုိသေဘာတူညီခ်က္ၿပီးေနာက္ ေပၚလစီအသစ္တစ္ခုကို အစၥေရးက ဖန္တီးခဲ့ၿပီး ထုိေပၚလစီအရ အစၥေရးအျပင္ဘက္ ဥပမာအားျဖင့္ အေနာက္ဖက္ကမ္းႏွင့္ ဂါဇာတုိ႔တြင္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းျပဳသူမ်ားအား အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္ကို ႐ုပ္သိမ္းခဲ့သည္။ အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္ ႐ုပ္သိမ္းခံရသူ ၁၄၀၀၀ တြင္ ၁၁၀၀၀ မွာ ထုိေပၚလစီေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ပါလက္စတုိင္း ဥပေဒျပဳေကာင္စီ၌ ေရြးခ်ယ္ခံရသူ ၃ ဦးမွာ ေဂ်႐ုစလင္တြင္ ေနထုိင္ခြင့္ ႐ုပ္သိမ္းခံခဲ့ရၿပီး “ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ သစၥာေဖာက္ဖ်က္ျခင္းေၾကာင့္” ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ခဲ့သည္။ ၎တုိ႔ကိစၥကုိ တရား႐ံုးခ်ဳပ္တြင္ ဆုိင္းငံ့ထားသည္။
“ဒီအမတ္ေတြက အစၥေရးရဲ႕ လံုၿခံဳေရးအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုျဖစ္တယ္လုိ႔ ဘယ္သူမွ မယူဆၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးပတ္သက္မႈအတြက္ ေဂ်႐ုစလင္မွာ ေနထုိင္ခြင့္ကုိ ႐ုပ္သိမ္းခံခဲ့ရတာပါ” ဟု ႏူဆုိက္ဘာဟ္က ဆုိၿပီး ထုိသတ္မွတ္ခ်က္ျဖင့္ ေနထုိင္ခြင့္ ႐ုပ္သိမ္းခံရသည့္ ကိစၥမွာ ၁၃ ခုရွိသည္ဟု ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
“၂၀၀၆ ကိစၥမွာ ႏုိင္ငံေတာ္သစၥေဖာက္မႈဆုိတဲ့ စြဲခ်က္ကုိ အေျခခံၿပီး တရား႐ံုးခ်ဳပ္က ေနထုိင္ခြင့္ ႐ုပ္သိမ္းမယ္ဆုိရင္ေတာ့ လံုၿခံဳေရးေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္းျပခ်က္ေၾကာင့္ တရား႐ံုးခ်ဳပ္က ပထမဆံုး ေနထုိင္ခြင့္ ႐ုပ္သိမ္းတာမ်ိဳးျဖစ္တာေၾကာင့္ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ ကိစၥပါပဲ။ ေဂ်႐ုစလင္က ပါလက္စတုိင္းအားလံုးဟာ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္အရ ေနထုိင္ခြင့္ ႐ုပ္သိမ္းခံရမယ့္အႏၱရာယ္ ရွိေနပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ အေရွ႕ေဂ်႐ုုစလင္က ပါလက္စတုိင္း ျပည္သူေတြဟာ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္မႈက ယာယီသာျဖစ္ၿပီး အစၥေရးကုိ တုိင္းတစ္ပါး နယ္ခ်ဲ႕အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားလုိ႔ပါ”
မြတ္စ္တာဖာ အတ္ထရက္ရွ္၏ ဖခင္ျဖစ္သူ အဘူ ၀ါလစ္ဒ္ကေတာ့ ထုိေပၚလစီကုိ ခံျပင္းေဒါသထြက္ေနသည္။
“သစၥာေစာင့္သိတာတာလား။ ဘာသစၥာလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အစၥေရး ျမဴနီစီပယ္ကုိ အခြန္ေတြေပးေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပန္ရတာ ဘာမွမရွိပါဘူး။ အစၥေရး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကုိ လုပ္ႀကံခဲ့တဲ့ ယီဂဲလ္ ေအမီရ္က ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ႐ုပ္သိမ္းခံခဲ့ရလား” ဟု ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ယစ္ဇ္ဟက္ ရာဘင္အား လုပ္ႀကံခဲ့သည့္ အစၥေရး အစြန္းေရာက္တစ္ဦးအား ရည္ညႊန္း၍ အဘူ ၀ါလစ္ဒ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဆူရ္ ဘာဟာရ္ကိစၥတြင္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေနၿပီး အစၥေရးလူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ Hamoed မွ ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္သူ အဘီရ္ ဂ်ဴဘရန္-ဒက္၀ါရ္က “ႏုိင္ငံေတာ္ သစၥာေဖာက္မႈ” အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္မွ ႐ုပ္သိမ္းေသာ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားစြာ ရွိေသာ္လည္း ထုိသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားက အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္ရသူမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈမရွိဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ႐ုပ္သိမ္းခံရသူက ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက သူ႕ကုိ အၿမဲတမ္းေနထုိခြင့္ ေပးရပါတယ္”
အစၥေရးျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက ထုိကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ အလ္-ဂ်ာဇီးရား၏ ေမးျမန္းမႈကုိ ေျဖၾကားခဲ့ျခင္းမရွိေပ။
ဧၿပီလအဆံုးပုိင္း၌ အစၥေရး ေရွ႕ေနခ်ဳပ္က ဆူရ္ ဘာဟာရ္ကိစၥတြင္ အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္႐ုပ္သိမ္းမႈကုိ ယာယီ ဆုိင္းငံ့ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကိစၥကုိ တရား႐ံုးခ်ဳပ္က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ၿပီးသည္အထိ ေစာင့္ဆုိင္းရန္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။
B’Tselem အပါအ၀င္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ေနအိမ္မ်ား ၿဖိဳခ်မႈ၊ အေဆာက္အဦးေဆာက္လုပ္ခြင့္ မေပးမႈ၊ မိသားစု ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး ကန္႔သတ္ထားမႈမ်ားႏွင့္ တံတုိင္းမ်ားကာရံထားမႈ စသည္တုိ႔မွာ ေဂ်႐ုစလင္မွ ပါလက္စတုိင္းမ်ား အုိးအိမ္စြန္႔ခြာကာ ထြက္သြားေစရန္ႏွင့္ ဂ်ဴးအမ်ားစု တည္ရွိေရးအတြက္ အစၥေရးက က်င့္သံုးေနသည့္ မ်ားစြာေသာ နည္းလမ္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္သည္ဟု ေထာက္ျပခဲ့သည္။ ထုိလုပ္ရပ္မ်ားမွာ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ျခငး္လည္းျဖစ္သည္။
“ဒီေပၚလစီအသစ္ဟာ အေရွ႕ေဂ်႐ုစလင္မွာ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူေတြ ေနအိမ္စြန္႔ခြာေစဖုိ႔၊ ထြက္သြားတဲ့အေရအတြက္ ပုိမ်ားလာဖုိ႔အတြက္ ထပ္တုိးလုိက္တဲ့ နည္းလမ္းသစ္တစ္ခုပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ စုိးရိမ္ေသာက ျဖစ္ေနပါတယ္” ဟု ႏူဆုိက္ဘာဟ္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
Ref: Aljazeera
(Al-Jazeera တြင္ ေဖာ္ျပသည့္ How Israel forces more Palestinians out of Jerusalem ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)
