ၾသဂုတ္-၂၆-၂၀၁၂
စစ္ေတြတြင္ အၾကမ္းဘက္တိုက္ခိုက္ျခင္းခံခဲ့ရေသာ မြတ္စလင္မ္မိသားစု တစ္စု မွ အျဖစ္အပ်က္မ်ား ျပန္လည္ေျပာျပစဥ္ Interview With Rohingya အပိုင္း(၁)
VIDEO
ေၿဖ ။ (ေယာက်္ား) ေက်ာက္နီေမာ္မွာၿဖစ္တဲ့ ကိစၥနဲ႔ၿဖစ္တယ္လို႔ေၿပာတယ္ သူတို႕က ငါတို႕ရခိုင္ေတြကို မင္းတို႔မြတ္စ္လင္မ္ေတြဒီလိုလုပ္တယ္ဆုိၿပီးေတာ့ အဲဒီလိုခုတ္တာ။ ဒီေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕ထဲမွာေနတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘိုးဘင္ေဘာင္ဆက္ထဲက အဲဒီမွာၿမိဳ႕ထဲမွာေနတာ။ အဲဒီမွာရခိုင္ေတြမရွိဘူး မြတ္စ္လင္မ္ေနရာေတြပဲ အဲဒီမွာ ရခိုင္ေတြမရွိဘူး ေနာက္ေတာ့မွရခိုင္ေတြ နည္းနည္းၿပန္ဝင္လာၾကတာ။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြက်ေတာ့ တစ္ၿခားဒီမွာ လူႏွိမ္မွ ု၊ ဖိႏွိပ္မွ ုေတြရွိေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ရန္ကုန္ကိုသြားၾက ႏိုင္ငံၿခားကိုသြားၾကသလိုပဲ သြားၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာနာမည္က မြတ္စ္လင္မ္လိုေခၚရင္ ရိုဟင္ဂ်ာပါရာလို႔ေခၚတယ္။ ဒီလို ရြာလံုးကြ်တ္ေခၚရင္ေတာ့ ေစ်းေဟာင္းေမာလိပ္လို႔ေခၚတယ္။ အဲဒီမွာကြ်န္ေတာ္တို႔ ရပ္ကြက္ၿဖစ္လာေတာ့ ေက်ာက္တလင္းရပ္ကြက္ရယ္ ရူပေတာင္ ရပ္ကြက္ရယ္ ေမာလိပ္ရပ္ကြက္ရယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အပိုင္းသံုးပိုင္း ပိုင္းသြားတယ္။ အဲဒီမွာ အဲဒီလိုအိမ္ေၿခ ၁၂၀ ေလာက္ရွိတဲ့ေနရာ အဲဒီလိုဖိႏွိပ္မွုေတြရွိလာေတာ့ လူေတြကမေနေတာ့ဘူး။
တစ္ၿဖည္းၿဖည္း တစ္ၿဖည္းၿဖည္း ရခိုင္ေတြကိုပဲေရာင္းၿပီးေတာ့ စိတ္ခ်ရတဲ့ေနရာ၊ လံုၿခံဳမွုရွိတဲ့ေနရာကိုေၿပာင္းသြားၾကတယ္။ ခဏခဏဒီလိုပဲ သူတို႔ၿပႆနာၿဖစ္လိုလာလို႔ရွိရင္ အဲဒီမွာပဲကြ်န္ေတာ္တို႔ကို လူနည္းစု ဖိႏွိပ္မွုေတြအမ်ားၾကီးလုပ္တယ္။ တစ္ၿခားကြ်န္ေတာ္တို႔အခုၿဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ရဲစခန္းကိုကြ်န္ေတာ္တို႔ အေခါက္တစ္ရာေလာက္ဖုန္းဆက္တယ္။ အဲဒီမွာ ဘယ္သူနဲ႔ၿဖစ္လဲ၊ ဘယ္သူေတြတက္လာတာလဲ၊ ဘယ္သူေတြလုပ္လဲ၊ ရခိုင္ေတြလား? မြတ္စ္လင္မ္ေတြလား? အဲဒီလိုေမးတယ္။ ေမးေတာ့ ရခိုင္ေတြတက္လာတာ။ အဲဒီလိုဆိုအေရးမၾကီးဘူးဆိုၿပီး ဖုန္းခ်လိုက္တယ္။ အဲဒါက အမ်ားၾကီးပဲ အဲဒီလိုေၿပာတာ။
(မိန္းမ) ဒီလိုလုပ္တာ ကြ်န္မတို႕ကို အၾကိမ္ ၄ ၾကိမ္ရွိၿပီ။ ၈၅ရယ္၊ ၂၀၀၀ရယ္၊ ေနာက္ၿပီး ၂၀၀၄ရယ္၊ အခု၂၀၁၂ ဒီ ၂၀၁၂ကေတာ့ ပိုၿပီးထူးၿခားသြားတာ။ အရင္တုန္းကလုပ္တာလိုမ်ိဳးထင္ၿပီးေတာ့ အိမ္ေပၚကေနကြ်န္မတို႔ လံုးဝမဆင္းခဲ့ရဘူး။ အရင္လိုမဟုတ္ဘူးလို႔ ကြ်န္မတို႔ေနခဲ့တာ။ အရင္ထက္ထူးဆန္းရင္ ဒီလိုမ်ိဳးၿဖစ္လာမယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ ကြ်န္မတို႔ၾကိဳတင္ၿပီးေတာ့ ေရႊ႕ေၿပာင္းလာမွာပါ။ အဲေတာ့လာလို႔မရလိုက္ဘူးေလ ကြ်န္မတို႔ ဒီတိုင္းပဲ အိမ္ေပၚမွာပဲ ကြ်န္မတို႔ေနခဲ့ရတာ။ ဘယ္လိုလုပ္ေနခဲ့ရလဲဆိုေတာ့ ကြ်န္မတို႔ေနတဲ့ေနရာမွာ ဗလီကရွိေနတယ္ဆိုေတာ့ ဗလီကိုထားၿပီးေတာ့ ကြ်န္မတို႕ေက်ာခိုင္းၿပီးေတာ့ ဘယ္ေနရာမွမထြက္ခ်င္ဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ဗလီေပၚမွာပဲေနခဲ့တာ။ အခုကြ်န္မတို႔ ဒီလိုအိမ္ေတြပ်က္ဆီးသြားတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အိုးအိမ္ေတြပ်က္ဆီးတယ္။ ပစၥည္းဥစၥာေတြဒီေလာက္ဆံုးရွံဳးတာ ကြ်န္တို႔ အဲဒီေလာက္မႏွေၿမာဘူး။ ကြ်န္မလံုးဝ ႏွေၿမာတာက ကုရ္အာန္စာအုပ္ေတြနဲ႔ ဗလီတစ္လံုးကိုပဲ အဲတာကိုအရမ္းသတိလည္းရတယ္။ စိတ္လည္းမေကာင္းဘူး။ ဒီလိုကုရ္အာန္စာအုပ္ အိမ္ေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာမွာရွိတဲ့ ဗလီမွာရွိတဲ့စာအုပ္ေတြကို သူတို႔ဘယ္လိုလုပ္တာလဲဆိုတာ မသိဘူး အရမ္းကိုဝမ္းနည္းမိတယ္။
ေမး ။ ။ အခုလက္ရွိေပ့ါ ဒဏ္ရာရတယ္လို႔ကြ်န္ေတာ္ၾကားရတယ္။
ေၿဖ ။ ။ (မိန္းမ) ဒဏ္ရာရတာကေတာ့ ကြ်န္မတို႔မိသားစုထဲမွာ အကုန္လံုး ၅ ေယာက္ပါ။ ကေလး ၃ ေယာက္ကေတာ့ သဲေခ်ာင္းမွာေနတယ္။ က်န္တဲ့တစ္ေယာက္ကေတာ့ ဟိုဘက္ကေလးေခၚသြားတယ္။ သူ႔ကိုေခၚလို႔မရဘူး။ သူက ဟိုဘက္မွာက်န္ခဲ့တယ္။
Interview With Rohingya အပိုင္း(၂)
VIDEO
(ေယာက္်ား) အဲဒီလို ကြ်န္ေတာ္တို႔အကုန္လံုး (ရ ဝ တ )ရုံုးေခၚရမယ္ဆိုၿပီးမင္းတို႔ကိုဒီဘက္မွာေခၚသြားမယ္ဆိုၿပီး့အဲဒီမွာကတစ္ၿခားဗုဒၶဘာသာအုပ္စုရခိုင္အုပ္စုေတြမ်ားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔သြားၿပီး ဒီေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ဆံုးၿပီ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကေလမာဟ္ေတြဘာေတြ ဖတ္ေနတယ္။ သမီးေတြဘာေတြ ကြ်န္ေတာ့္မိသားစု အကုန္လံုးအဲဒီမွာပါတယ္။ ဒီ စိုးမိုေက်ာ္နဲ႔ စိုးမင္းေက်ာ္ ၂ေယာက္ပဲ မပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ့္သား စိုးဟိန္းေက်ာ္ဆိုလည္း ေခါင္းကိုသံတုတ္နဲ႔ ရိုက္တာ ေခါင္းကလွဳပ္လို႔မရဘူး။ ေဆးဝါးကုသမွုကလည္း ဘာမွမရဘူး။ အၾကီးစားခြဲစိတ္ကုသမွုေတြ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကံေကာင္းတာက ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ကို အဲဒီလိုေခၚသြားေတာ့ ေခ်ာင္းနားမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုထိုင္ခိုင္းတယ္။ ထိုင္ခိုင္းၿပီးေတာ့ ကားနဲ႔လာတဲ့လူေတြက ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ” ေဟး ဒီလူေတြကို ဘာလုပ္ဖို႔ထားတာလဲ ရွင္းလိုက္ေတာ့တဲ့ မိန္းမတစ္ေယာက္နဲ႔ ေယာက်္ားတစ္ေယာက္က အဲဒီမွာ မင္းတို႔ေမာင္းေတာမွာ ငါတို႔ရခိုင္ေတြကို အကုန္လံုးရွင္းလိုက္တယ္ေပါ့။” ကြ်န္ေတာ့္ဆိုင္မွာ အၿမဲလက္ဖက္ရည္ေသာက္ေနတဲ့ ရခိုင္ေလးတစ္ေယာက္က အဲဒီလုိမလုပ္ပါနဲ႔ ဒီေလာက္လူအုပ္စုၾကီးကို ဘယ္လိုရိုက္မလဲ အဲဒီလိုဆိုၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ရဲစခန္းကိုပို႔ေပးပါတယ္။ ဒါၿဖစ္စဥ္အမွန္ပဲ။
(ေယာက္်ား) ရဲစခန္းမွာ လမ္းမွာသြားေတာ့
(မိန္းမ) ကြ်န္မကုိရိုက္တယ္။ လူၾကီးပိုင္းပဲ အသက္ ၅၀ေက်ာ္ၿပီ အရပ္ပုပုေလးသူကကြ်န္မကိုရိုက္တဲ့အခ်ိန္ သားေလးကိုဖက္ထားတယ္။ သားက အရပ္ရွည္ေတာ့သူ႔ကို ဘာမွလုပ္လို႔မရဘူး။ ကြ်န္မကိုသူက သံၿပားၿပားေလးနဲ႔ ေဟးတဲ့နင္တုိ႔တဲ့ ငါတုိ႔ရခိုင္ေတြကိုတဲ့ ေမာင္းေတာမွာတဲ့ ငါတို႔ရခိုင္ေတြကိုကုလားေတြရိုက္တယ္တဲ့။ အဲဒါေၾကာင့္နင္တို႔ကို ငါတုိ႔ရိုက္တယ္ဆိုၿပီး ကြ်န္မကို တစ္ခ်က္ခုတ္လိုက္တာ နဖူးမွာ ေသြးေတြအကုန္လံုးစီးလာတယ္။
(ေယာက္်ား) အဲဒီေနာက္ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဲဒီကလမ္းေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့ ေၾကာက္ေနတာ။ ဘာၿဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ရခိုင္ေတြအုပ္စုေတြ မ်ားေနေတာ့ ဒါေပမယ့္ အကုန္လံုးသိၾကတဲ့ လူေတြပဲ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရွိတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာင္မရွိဘူးအဲဒီလူေတြ ေနာက္မွေရာက္လာတာၾကတာပဲ။ အဲဒီလူေတြေတာင္မွ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုေတာ့ဘာမွမလုပ္ဘူး။ တရုတ္ေတြရွိတယ္။ အဓိကလူမ်ိဳးၿခားေတြရွိလို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုအဲဒီလိုမလုပ္ဘူးလို႔ထင္တယ္။ အဲဒီကေနပတ္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ရဲစခန္းကိုေရာက္တယ္။ရဲစခန္းမွာ ဘာၿဖစ္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီက အရာရွိတစ္ေယာက္က ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဒီလိုၿဖစ္မွာကိုမသိဘူးလားတဲ့ ေရွာင္ပုန္းမေနဘူးလားတဲ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဘယ္လိုသိမလဲ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီလိုတစ္ခါမွမၿဖစ္ဘူး။ အဲဒီလိုေၿပာေတာ့ စခန္းမွဴးက ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏွစ္ေယာက္ကို ဓာတ္ပံုရိုက္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဓာတ္ပံုရိုက္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အနာရတဲ့လူေတြကို ေဆးရံုပို႔တယ္။ ေဆးရံုပို႔ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ကိုေထာင္ကားနဲ႔ပို႔တယ္။ ေထာင္ကားနဲ႔ပို႔ၿပီးေတာ့ ဟိုမွာေရာက္ေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္ေပးပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုေခၚသြားတယ္ ေခၚသြားၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ အေဆာင္မွာမ်က္စိေဆးကုေဆာင္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုထားပါတယ္။ ထားေတာ့ ဒီလိုပဲ စိုေနတာပဲ အကုန္လံုးအဲဒီမွာ အဲဒီလိုပဲခ်ၿပီးေတာ့ အဲဒီလိုပဲေဆးကုတာပါ။ ေနာက္ဘာမွေထြေထြ ထူးထူးမရွိပါဘူး။ ဆရာဝန္ကေေတာ့ ေဒါက္တာ သိန္းထက္ေအာင္ (ခြဲစိတ္ပါရကူ) သူကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ဘယ္သူမွ သူ႔ကိုမခ်ဳပ္နဲ႔ဆိုၿပီးေတာ့ သူကကြ်န္ေတာ့္ကိုခ်ဳပ္ေပးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ဦးေနဝင္းက အဲဒီမွာ ဆရာဝန္နဲ႔ေနတဲ့ေကာင္ေလးက သူကထမင္းေတြဘာေတြ သံုးေလးရက္မွာ ထမင္းနည္းနည္း ထမင္းနဲ႔ လက္ဖက္ရည္သံုးခြက္ေလာက္ေဝေပးပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သံုးရက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ။ ၿဖစ္တာက တနဂၤေႏြေန႔ အဲဒီမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဂၤါေန႔ ညေန ၆ နာရီေက်ာ္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေသးေခ်ာင္းမွာလာပို႔ပါတယ္။ ခ်ဳပ္ရုိးကေတာ့မၿဖည္ရေသးဘူး။
(မိန္းမ) လံုၿခံဳေရးပါေတာ့ပါတယ္။ က်န္တာ ကြ်န္တို႕ဘက္ကေန ဘယ္သူမွမပါဘူး။ ကားထဲမွာပဲ ကားေမာင္းတဲ့လူ တစ္ေယာက္တည္းပါတယ္။ စစ္တပ္ကပါ။ က်န္တာမပါဘူး။ ဒီတိုင္းပဲ ကြ်န္မတို႔ကို ခ်ခဲ့တာ။
ေမး ။ ။ ဘယ္နားမွာ ခ်ေပးခဲ့တာလဲ?
ေမး။ ။ ဒါဆိုအေဝၾကီးပဲေပါ့။ အဲဒါဘာလဲ လမ္းေလွ်ာက္လာခဲ့ရတာလား?
ေမး။ ။ ဘယ္ရြာ ဘယ္ရြာ ဘိုင္တို႔က ဘယ္ရြာ ဘယ္ရြာက ေမး။ ။ ေၾသာ္ ေက်ာက္တလင္းကလား?
ေမး။ ။ ေဩာ္ ဟိုအမႊာပူးကေလးဆံုးသြားတယ္ဆိုတဲ့ ေနရာ အဲဒီေနရာလား?
(ေယာက္်ား) ခင္ေအာင္ၿမင့္ (ေခၚ) ႏူရ္ဟမ္ သူက ၄၂ ႏွစ္ေလာက္ရွိမယ္။ ကေလးေလးတစ္ေယာက္နဲ႔
ေမး။ ။ အင္း…. အဲဒီလိုမ်ိဳးအဲဒီေနရာမွာ ၿပႆနာၿဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ခ်က္ခ်င္းပဲဆံုးသြားတာ ၃ ေယာက္ ကြ်န္မေမာင္ေလး တစ္ေယာက္ အမရဲ႕ သားမက္တစ္ေယာက္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္မတို႔မွာ အကိုဝမ္းကြဲေတာ္မယ့္တစ္ေယာက္ ေမာလိပ္ရပ္ကြက္၊ ေက်ာက္တလင္း ရပ္ကြက္ အဲမွာ ၆ လပိုင္း ၁၀ ရက္မွာ ၃ ေယာက္ခ်က္ခ်င္း ဆံုးတာပါ။ ေနာက္က်န္တဲ့ႏွစ္ေယာက္ကက်ေတာ့ ဆန္နီကက်ေတာ့ ေဆးရံုေပၚမွာဆံုးတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က်ေတာ့ ေက်ာ္စင္ထူး သူက ၁၂ ရက္ေန႔က ေဆးရံုက ကြ်န္မနဲ႔အတူတူဆင္းလာၿပီးေတာ့ ဒီမွာပဲ ၁၈ ရက္ေန႔ကဆံုးတာပဲ။ အကုန္လံုး ရြာဆိုရင္ စုစုေပါင္း ၅ ေယာက္။
ေမး ။ ။ ကြ်န္ေတာ္ေမးစရာေလး တစ္ခုရွိတာေပါ့ေနာ္။
ေမး။ ။ ဇာတ္လမ္းကေတာ့ ၿဖစ္တဲ့ၿပႆနာသိသြားၿပီေပါ့ေနာ္။ တကယ္လို႔မ်ားေပါ့ အခုအေၿခအေနနည္းနည္းေလးၿပန္ၿပီးေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္လို႔ရွိရင္ ဒီေက်ာက္တလင္းရပ္ကြက္မွာ အရင္ေနခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ၿပန္ၿပီးေနခ်င္ တဲ့စိတ္ရွိလား.? ကိုယ့္ေနရာကိုယ္ေနရမွာေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘယ္ကိုသြားမွာလဲ.? ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေမြးဖြားရာေဒသပဲ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အခြင့္အေရးရွိတယ္ေလ။ လူ႕အခြင့္ေရးရွိတယ္ေလ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ဗမာၿပည္မွာ လူ႕အခြင့္ေရးမရွိဘူးဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေနလို႔မရဘူးေပါ့။ ဒါပဲရွိတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အေဖမွာလည္း မွတ္ပံုတင္ရွိတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အေမမွာလည္း မွတ္ပံုတင္ရွိတယ္။ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ရွိတယ္။ ဒါသူတို႕က အလိုလိႏွိမ္ခ်တာ မြတ္စ္လင္မ္ၿဖစ္လို႔ ဒါပဲရွိတယ္။ ေနာက္ဘာမွမရွိဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေနတဲ့ ေနရာမွာရခိုင္ေတြမရွိဘူး အရင္တုန္းက
ေမး။ ။ အေၿခေနေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ မိမိေနရာမွာ မိမိၿပန္ေနခ်င္တဲ့ ဆႏၵရွိလား?
ေမး။ ။ အင္း ေက်းဇူးအမ်ားၾကီးတင္ပါတယ္။
