News @ M-Media

Tag: Shan State

  • နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း စားနပ်ရိက္ခာထောက်ပံ့ရေး ကုလနှင့် သဘောတူညီချက်ကို မြန်မာ သက်တမ်းတိုး

    နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း စားနပ်ရိက္ခာထောက်ပံ့ရေး ကုလနှင့် သဘောတူညီချက်ကို မြန်မာ သက်တမ်းတိုး

    ဒီဇင်ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    -ကချင်ပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တို့အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းက လူပေါင်း ၁ သန်းကျော်လောက်ကို စားနပ်ရိက္ခာထောက်ပံ့ရေး မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (WFP) တို့အကြား သဘောတူညီချက်ကို ထပ်မံ သက်တမ်းတိုးလိုက်ပါတယ်။

    သဘောတူညီချက်ကို အခုလအစောပိုင်းက နေပြည်တော်မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တာဖြစ်ပြီး WFP က စီမံကိန်းတွေကို ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ပြင်ဆင်နေပါတယ်။

    နိုင်ငံရပ်ခြား စီးပွားရေးဆိုင်ရာဆက်ဆံမှု ဦးစီးဌာနက ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးသန်းအောင်ကျော်က ကုလနဲ့ သဘောတူညီချက် လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းရဲ့ အဓိကဦးစားပေးဟာ မြန်မာနိုင်ငံ အသွင်ကူးပြောင်းမှုရဲ့ လမ်းပြမြေပုံဖြစ်တဲ့ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးစီမံကိန်းကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    WFP ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တာဝန်ရှိသူ စတီဖင်အန်ဒါဆန်က ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု၊ အဟာရချို့တဲ့မှုကို တိုက်ဖျက်ရေး အစိုးရက ဆောင်ရွက်လိုစိတ်ရှိတာကို ဒီသဘောတူညီချက်က ပြသနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

    WFP ဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်က ပဋိပက္ခဒဏ်ကို ခံစားနေရတဲ့ လူပေါင်း ၂ သိန်း ၄ သောင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်က အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူ ၄၅၀၀၀၊ ရှမ်းပြည်နယ်က လူပေါင်း ၁၄၀၀၀ လောက်ကို အရေးပေါ် စားနပ်ရိက္ခာအကူအညီတွေ ပေးအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

    နိုဝင်ဘာလကစပြီး ချင်းပြည်နယ် ပလက်၀မြို့က လူပေါင်း ၆၀၀ ကျော်ကို WFP က ထပ်တိုး အကူအညီပေးခဲ့ရပါတယ်။ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ် ၁၁ ခုက ကလေးငယ်ပေါင်း ၃ သိန်းလောက်ကိုလည်း WFP က အဟာရဓာတ်ကြွယ်၀တဲ့ ဘီစကစ်တွေထောက်ပံ့တာ၊ စာသင်ကျောင်းတွေကနေတစ်ဆင့် ထမင်းဟင်းကျွေးမွေးတာတွေ လုပ်ဆောင်ပေးနေပါတယ်။

    ခြောက်သွေ့ဇုန်လို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်း၊ နာဂဒေသနဲ့ ဝဒေသလို ဝေးလံခေါင်ဖျားတဲ့ဒေသတွေက စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်နေတဲ့ ပြည်သူတွေကိုလည်း WFP က ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။

    WFP ရဲ့ အစီအစဉ်တွေထဲမှာ HIV နဲ့ တီဘီရောဂါ ဖြစ်ပွားနေသူကို ထောက်ပံ့မှုလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

    Ref: mmtimes

  • ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ‘၀’ ေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ လုပ္တိုင္းျဖစ္ေနတာလဲ???

    ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ‘၀’ ေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ လုပ္တိုင္းျဖစ္ေနတာလဲ???

    စက္တင္ဘာ ၁၉၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    -ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း ဝျပည္ေသြစည္းညီၫြတ္ေရးတပ္မေတာ္ (UWSA) က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေဒသက တရား၀င္ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ိဳး မဟုတ္ေသးတဲ့ ပန္႔ဆန္းက ေစ်းဆိုင္ေတြ၊ ဟိုတယ္ေတြနဲ႔ စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ ၀၊ တ႐ုတ္၊ ဗမာစာေတြနဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ေတြကို ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။

    ဒါေပမယ့္ ၿမိဳ႕ထဲမွာေတာ့ ၀၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အျခား တိုင္းရင္းသားစကားေတြကိုသာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေျပာဆိုၾကၿပီး ဗမာစကား ေရးတတ္၊ ေျပာတတ္သူ သိပ္မရွိပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အႀကီးဆံုးလူမ်ိဳးစုျဖစ္တဲ့ ဗမာလူမ်ိဳးရဲ႕ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ အျခားလႊမ္းမိုးမႈေတြလည္း မရွိသေလာက္ပါပဲ။

    UWSA နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕ ဝျပည္ေသြးစည္းညီၫြတ္ေရးပါတီ (UWSP) တို႔ဟာ တိုင္းျပည္က အျခားတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြ လိုလားေတာင့္တေနတာေတြ အကုန္လံုးကို ရေနပါတယ္။ ဗဟိုအစိုးရက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမရွိတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ၊ အဆင့္ျမင့္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းေတြ တပ္ဆင္ထားတဲ့ စစ္တပ္ေတြျဖစ္ၿပီး အဓိကအက်ဆံုးကေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ႏွစ္ဖက္ အပစ္ရပ္သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ရရွိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီထဲက သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခုဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ၾကာ အခုအခ်ိန္အထိ ခိုင္မာေနဆဲပါ။

    ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အပစ္ရပ္ေရးစာခ်ဳပ္ (NCA) ကို လက္မွတ္ထိုးဖို႔အတြက္ UWSA က ဖိအားေပး ခံေနရပါတယ္။ NCA ကို အရင္ စစ္တပ္တစ္ပိုင္း အစိုးရလက္ထပ္က စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့တာပါ။ လက္ရွိ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံအစိုးရကေတာ့ ရန္မီးမစဲတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕အနာဂတ္ကို တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္ သြားမလား၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ သြားမလားဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြအတြက္ တင္ႀကိဳသတ္မွတ္ခ်က္အျဖစ္ NCA ကို မွတ္ယူထားပါတယ္။

    “အစိုးရက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို လက္နက္စြန္႔ေစခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္ ရမွ၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရမွာသာ ဒါမ်ိဳး ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ႏိုင္မွာပါ။ အခုေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး” လို႔ USWA ေပၚလစ္ဗ်ဴ႐ိုရဲ႕ အၿမဲတမ္းေကာ္မတီက အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ Zhao Guoan က Asia Times နဲ႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    Zhao Guoan ဟာ ႏိုင္ငံျခားေရးကိစၥေတြကို ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။

    “လက္နက္သာမရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘာမွ ရမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေတြ႕အၾကံဳက ေျပာေနပါတယ္”

    တပ္မေတာ္လို႔ေခၚတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ၾကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၀အဖြဲ႕က ခံစားေနေပမယ့္ အစိုးရနဲ႔ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔လည္ နီးကပ္တဲ့ မဟာမိတ္ဆက္ဆံေရး ရွိေနပါတယ္။

    အဲဒီအဖြဲ႕ေတြထဲမွာ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ (AA)၊ တေအာင္းပေလာင္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ (TNLA)၊ ကခ်င္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ (KIA)၊ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ (ေျမာက္ပိုင္း)၊ ၀ေတာင္တန္း ေျမာက္ပိုင္းက ကိုးကန္႔ျပည္သူ႕စစ္အဖြဲ႕၊ က်ိဳင္းတုန္ေျမာက္ပိုင္းက အပစ္ရပ္အဖြဲ႕ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

    အဖြဲ႕အားလံုးေပါင္းကာ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းေရးေကာ္မတီ (FPNCC) ကို ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး ၀အဖြဲ႕က ဦးေဆာင္ပါတယ္။ FPNCC မွာ ႏိုင္ငံအတြင္း လက္ရွိ လႈပ္ရွားေနတဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ပါ၀င္ပါတယ္။

    NCA ကို လက္မွတ္မထိုးေသးတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ဟာ အနည္းငယ္သာရွိေတာ့တယ္ ဆိုတဲ့ အစိုးရရဲ႕ ေျပာၾကားမႈကို FPNCC ပါ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြက ျပက္ရယ္ျပဳသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အစိုးရက NCA ကို ေရွ႕ဆက္သြားႏိုင္မယ့္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းအျဖစ္ ႐ႈျမင္ေနေပမယ့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြက NCA မွာ ဘာေတြ ပါ၀င္ရမလဲဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာင့္ အစိုးရက ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ သေဘာထားမ်ိဳး မရွိဘူးလို႔ ေ၀ဖန္ထားပါတယ္။

    တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီမိုကေရစီနည္းက်တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခု တည္ေထာင္ေပးမယ္ဆိုတာမ်ိဳး၊ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြက အစိုးရတပ္ေတြ ႐ုပ္သိမ္းေပးမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး NCA မွာ ပါ၀င္ေစခ်င္တယ္လို႔ Zhao Guoan က ေျပာပါတယ္။

    UWSA က လက္နက္ေတြ အမ်ားအျပား စုေဆာင္းေနတာက တိုက္ဖို႔ခိုက္ဖို႔ မဟုတ္ဘဲ၊ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ UWSA က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ေဒသမွာ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းဖို႔ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူက အေလးထား ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    “ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေတာ့မွ အရင္ဆံုး မပစ္ပါဘူး။ ျမန္မာစစ္တပ္က တိုက္လာေအာင္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေတာ့မွ သြားမစပါဘူး”

    ေနာက္ဆံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္ ရတဲ့အခါက်ရင္ UWSA နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕လက္နက္ေတြအားလံုး ဘာျဖစ္လာမလဲလို႔ ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ Zhao Guoan က ရယ္ေမာၿပီး မတင္မက် ျပန္ေျဖခဲ့ပါတယ္။

    ၀တပ္ဖြဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ေဒသႏွစ္ခု (လိမ္ေမာ္ေရာင္ ဧရိယာ)

    “ဒါကာ အနာဂတ္နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳးပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ဒီေမးခြန္းအတြက္ မေျဖရမလားေတာင္ မသိဘူး”

    လက္ရွိအေနအထားကို ၀က ေရာင့္ရဲေက်နပ္ေနတဲ့ပံုပါ။ အတိုေကာက္ DDR လို႔သိၾကၿပီး ‘လက္နက္စြန္႔၊ တပ္ဖ်က္၊ အစိုးရနဲ႔ေပါင္း’ ဆိုတဲ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ၀က သေဘာတူဖို႔ မရွိပါဘူး။

    တ႐ုတ္နဲ႔ UWSA တို႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးက ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရဲ႕ ပင္မေထာက္တိုင္ ျဖစ္ပါတယ္။ နယ္စပ္ထိစပ္မႈအရ ၀ဟာ တ႐ုတ္နဲ႔ နီးစပ္မႈရွိၿပီး၊ တ႐ုတ္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ေတာင္ အဆက္အသြယ္ ရွိႏိုင္ေပမယ့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ ႐ုပ္ေသး႐ုုပ္အျဖစ္ ၀ကို သတ္မွတ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ မွားသြားပါလိမ့္မယ္။

    “ပထဝီအေနအထားနဲ႔ သမိုင္းေၾကာင္းေတြအရ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ တ႐ုတ္နဲ႔ နီးစပ္တဲ့ဆက္ဆံေရး ရွိတာျဖစ္ပါတယ္” လို႔ Zhao Guoan ကဆိုၿပီး အေသးစိတ္ေျပာျပဖို႔ေတာ့ ျငင္းဆိုပါတယ္။

    မဟာဗ်ဴဟာ အက်ိဳးစီးပြား ရွိတာေၾကာင့္ ၀ကေနတစ္ဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျခကုပ္တစ္ခုရေနတာကို တ႐ုတ္လည္း ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားပါတယ္။ ၀ေဒသက သတၱဳေတြကို နယ္စပ္ျဖတ္ၿပီး တင္သြင္းတာလို စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္ေတြလည္း တ႐ုတ္မွာ ရွိေနပါတယ္။

    Zhao Guoan က ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းမရွိေပမယ့္ UWSA မွာ တပ္ဖြဲ႕၀င္ ၂ ေသာင္းကေန ၃ ေသာင္းအၾကား ရွိေနၿပီး၊ ေလယာဥ္ပစ္ ပခံုးထမ္းေလာင္ခ်ာေတြ၊ လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ လက္နက္တပ္ယာဥ္ေတြလို စစ္လက္နက္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီလက္နက္အားလံုးဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက လာတာျဖစ္ၿပီး မေတာ္တဆ တစ္ဖက္လွည့္နဲ႔ ေရာက္လာတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။

    ဒီလက္နက္ေတြဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ယူနန္ျပည္နယ္ နယ္စပ္က ေဒသတြင္း လက္နက္ကုန္သည္ေတြရဲ႕ ေမွာင္ခိုလက္နက္ေစ်းကြက္မွာ ေပၚတင္တစ္မ်ိဳး၊ ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳးတစ္မ်ိဳး ေရာင္းေနၾကတဲ့ လက္နက္မ်ိဳးေတြလည္း မဟုတ္ပါဘူး။

    ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ စစ္ပြဲျဖစ္ပြားမႈမရွိဘဲ လက္နက္အင္အားေတာင့္တင္းတဲ့ UWSA ဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ိဳးစီးပြားမွာ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ ကုန္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၊ ဆိပ္ကမ္းေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ၿပီး အိႏၵိသမုဒၵရာ ထြက္ေပါက္ရေရး စတဲ့ကိစၥေတြ ေဆြးေႏြးရာမွာ အသာရေစတာမ်ိဳးပါ။

    ဒါ့ေၾကာင့္လည္း အရင္အစိုးရလက္ထက္ လက္ပံေတာင္းက အျငင္းပြားစရာ တ႐ုတ္စီမံကိန္းကို
    ကန္႔ကြက္တဲ့ ဆႏၵျပသူေတြကို သမၼတ႐ံုး၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းက တ႐ုတ္ကိုေၾကာက္ရတယ္လို႔ ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

    “ကၽြန္ေတာ္တို႔ တ႐ုတ္ကိုေၾကာက္ရတယ္။ သူတို႔နဲ႔ ျပႆနာျဖစ္လို႔မရဘူး။ သူတို႔စီမံကိန္းေတြ ပိတ္ရလို႔ ေဒါသထြက္ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို ျပန္ေထာက္ပံ့ရင္ နယ္စပ္က စီးပြားေရး ေနာက္ျပန္ေရာက္သြားလိမ့္မယ္”

    ကြန္ျမဴနစ္ဆိုတာ UWSA ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ၫႊန္းသြားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္ဟာ ၀ကိုပဲ လက္နက္တပ္ဆင္ေပးေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သံတမန္ေဟာင္း Sun Guoxiang လို ကိုယ္စားလွယ္မ်ိဳး လႊတ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာလည္း ထဲထဲ၀င္၀င္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ Sun Guoxiang ဟာ အစိုးရနဲ႔ေရာ၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ပါ အဆက္အသြယ္ရွိသူပါ။

    ျမန္မာအစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ ၀ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေရး စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကလြဲလို႔ ျပည္ေထာင္စုထဲ ပါ၀င္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္မႈ သိပ္မရွိဘူးလို႔ စင္ကာပူ သုေတသနပညာရွင္ အန္ဒ႐ူးအြန္ ေမလအတြင္းက Irrawaddy သတင္းဆိုက္မွာ ေရးသားခဲ့သလို ေျပာဆိုမႈမ်ိဳးေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

    တစ္ဖက္မွာလည္း UWSA ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေတာင္းဆိုမႈေတြက သိပ္ကိုရွင္းပါတယ္။ Zhao Guoan က ၀အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ခြဲမထြက္လိုေပမယ့္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းက အထူးေဒသပံုစံမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ျပည္နယ္မ်ိဳးကို အလိုရွိတယ္လို႔ အခိုင္အမာေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    အနာဂတ္ ဝျပည္နယ္မွာ တ႐ုတ္နဲ႔ကပ္ေနၿပီး တစ္ခ်ိန္က ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ‘ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြ’နဲ႔ ထိုင္းနယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္က ‘ေတာင္ပိုင္းေဒသေတြ’ ပါ၀င္ရမယ္လို႔ Zhao Guoan နဲ႔ အျခား ၀ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေျပာၾကားထားပါတယ္။

    ‘ေတာင္ပိုင္းေဒသ’ ဆိုတာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြက ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ၀လူမ်ိဳးေတြကို ထိုင္းနယ္စပ္မွာ ေနရာခ်ထားၿပီးတဲ့ေနာက္ ေပၚလာတာျဖစ္ပါတယ္။ အဓမၼ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္တာမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး အရင္က အဲဒီေဒသမွာရွိေနတဲ့ ေဒသခံအမ်ားအျပား ထိုင္းဖက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီ ‘ေတာင္ပိုင္းေဒသ’ မွာ အရင္က ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဒသခံအမ်ားစုဟာ ရွမ္းလူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

    အခု ေသဆံုးသြားၿပီျဖစ္တဲ့ နာမည္ဆိုးနဲ႔ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ဘိန္းဘုရင္ ခြန္ဆာရဲ႕ Möng Tai တပ္ဖြဲ႕ကို တိုက္ထုတ္တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက UWSA ကို ျမန္မာစစ္တပ္က အဲဒီ ေတာင္ပိုင္းေဒသေတြကို အပ္ခဲ့တာပါ။

    ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ျမန္မာစစ္တပ္ထံ ခြန္ဆာ လက္နက္ခ်ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီေဒသေတြကေန ထြက္ခြာၿပီး မူရင္း ေျမာက္ဖက္ကို ျပန္သြားဖို႔ စစ္တပ္က ေျပာခဲ့ေပမယ့္ UWSA က လက္မခံဘဲ ေနာက္ထပ္ ၀လူမ်ိဳးေတြကို ထပ္မံ ေနရာခ် ေနထိုင္ေစခဲ့ပါတယ္။

    ရွမ္းျပည္နယ္ကိုဖဲ့ၿပီး သီးျခားဝျပည္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးေရး အယူအဆကို ရွမ္းလူမ်ိဳး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဆန္႔က်င္ၾကၿပီး ေဒသတြင္းမွာရွိတဲ့ ပအို႔၊ ပေလာင္နဲ႔ ကိုးကန္႔တ႐ုတ္ေတြလည္း ဒီလိုေတာင္းဆိုမႈမ်ိဳး ရွိလာႏိုင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

    အက်ယ္အ၀န္း ၁၅၀ ကေန ၂၀၀ ကီလိုမီတာေလာက္ရွိၿပီး ျမန္မာအစိုးရအုပ္စိုးရာ ေဒသတစ္ခုျခားထားတဲ့ ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြကို ၀ေတြအၿမဲတမ္းထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ဖို႔ ဗဟိုအစိုးရကလည္း ဆႏၵမရွိသလို ရွမ္းေတြကလည္း အလိုမရွိပါဘူး။

    တစ္ဖက္မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ဟာ သိပ္မလြယ္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး NCA ကို လက္မွတ္ထိုးခိုင္းတာ၊ ႏိုင္ငံေရး အာမခံခ်က္မရွိဘဲ လက္နက္စြန္႔ခိုင္းတာထက္ ပိုၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။

    ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန႔က တစ္ခမ္းတနား ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ NCA လက္မွတ္ထိုးပြဲဟာ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ပံုရိပ္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳး၊ ဘယ္ဆီေနမွန္းမသိတဲ့ ‘ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စီမံကိန္း’ အတြက္ ႏိုင္ငံျခားအလႇဴရွင္ေတြထံကေန ေငြေၾကးအေထာက္အပံ့ရေအာင္ လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳးအျဖစ္သာ အမ်ားက ႐ႈျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

    အေျဖမထြက္တဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ ျပင္းထန္တဲ့ တိုက္ပြဲေတြ ႏွစ္မ်ားစြာ ဆက္ျဖစ္၊ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ဖယ္က်ဥ္မႈ ခံလာရတဲ့ တ႐ုတ္က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အကန္႔အသတ္ရွိေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ အဓိကအေရးပါတဲ့ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္တစ္ခု ျဖစ္လာေနတဲ့ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အျခအေနက ပိုၿပီး မေရမရာ ျဖစ္လာပါတယ္။

    ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္တုန္းက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႔ NCA ကို လက္မွတ္မထိုးခင္ အေသအခ်ာစဥ္းစားဖို႔အတြက္ လက္ရွိအရပ္သားအစိုးရေခါင္းေဆာင္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့တာကို Zhao က ေထာက္ျပပါတယ္။

    ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ သူမဟာ ခ်က္ျခင္းကို ေလသံေျပာင္းသြားၿပီး အရင္ စစ္တစ္ပိုင္း အစိုးရရဲ႕ မေအာင္ျမင္တဲ့ ေပၚလစီေနာက္ကိုပဲ ထပ္လိုက္ပါေတာ့တယ္။

    “ဘာကို ယံုရမလဲဆိုတာေတာင္ မသိေတာ့ပါဘူး” လို႔ Zhao က ေျပာပါတယ္။

    ေသခ်ာတာက ယံုၾကည္မႈမရွိဘဲ ျမန္မာအစိုးရကလည္း NCA ကို ေခါင္းမာမာနဲ႔ ကိုင္စြဲထားအံုးမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ပိုမို ျဖစ္ေနအံုးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    FPNCC မွာ အဓိကေနရာကေန ပါ၀င္ေနတဲ့ အေနအထား၊ တ႐ုတ္နဲ႔ နီးကပ္တဲ့ဆက္ဆံေရး ရွိေနမႈ စတာေတြေၾကာင့္ ‘၀’ ဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ သူတို႔ လိုခ်င္တာကို ရရွိမယ့္အေနအထားေကာင္းတစ္ခု ရရွိေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

    Ref: Asia Times

    (Asia Times သတင္းဌာနတြင္ ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ BERTIL LINTNER ေရးသားသည့္ Why Myanmar’s Wa always get what they want ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္)

  • လတ္တေလာ ရွမ္းေျမာက္တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အရပ္သား ၁၇ ဦးေသဆံုး၊ ၂၇ ဦးဒဏ္ရာရ

    လတ္တေလာ ရွမ္းေျမာက္တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အရပ္သား ၁၇ ဦးေသဆံုး၊ ၂၇ ဦးဒဏ္ရာရ

    စက္တင္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    မဟာမိတ္ ၃ ဖြဲ႕ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည့္ ဂုတ္တြင္းတံတား

    -ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာ အစိုးရစစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြအၾကား
    ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြမွာ အရပ္သားေတြ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရး အေလးထားဖို႔
    လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ (HRW) က တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

    ၾသဂုုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တစ္ေက်ာ့ျပန္တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ အရပ္သား ၁၇ ဦးေသဆံုးကာ ၂၇ ဦးဒဏ္ရာရခဲ့ၿပီး အမ်ားစုဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြျဖစ္တယ္လို႔ ကုလက ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

    အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရသူ အေရအတြက္ကလည္း ၇၅၀၀ ေလာက္ရွိေနၿပီး ၃၅၀၀ က ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြမွာ ေနထိုင္ေနရပါတယ္။

    ထိခိုက္ခံစားရသူေတြကို အကူအညီေပးေရး ကားတန္းေတြကို အစိုးရစ္စတပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ ၂ ခုစလံုးက တားဆီးဟန္႔တားမႈေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးဝါး ျပတ္ေတာက္မႈ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ NGO အဖြဲ႕အစည္းေတြက HRW ကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    “အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးေရးဟာ စစ္ပြဲရဲ႕ အဓိကလိုက္နာရမယ့္ စည္းကမ္း ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အစိုးရစစ္တပ္ေရာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြကပါ အသိအမွတ္ျပဳရပါမယ္။ အရပ္သားေတြအေပၚ တရားလက္လြတ္ တိုက္ခိုက္တာမ်ိဳး ႏွစ္ဖက္စလံုးက ရပ္တန္႔ၿပီး၊ လို အပ္ေနတဲ့သူေတြထံ အကူအညီေတြေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္” လို႔ HRW ရဲ႕ အာရွဆိုင္ရာ ဒါ႐ိုက္တာ ဘရဒ္ အဒမ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ၃ ဖြဲ႕ ပါ၀င္တဲ့ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕က လာ႐ႈိး၊ ေနာင္ခ်ိဳနဲ႔
    ျပင္ဦးလြင္တို႔က စစ္ဖက္၊ အရပ္ဖက္ ပစ္မွတ္ေတြကို ၾသဂုုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က တိုက္ခိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    Ref: hrw.org

  • လူလုပ္စက္အျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္သုို႔ ေရာင္းစားခံေနရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား

    လူလုပ္စက္အျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္သုို႔ ေရာင္းစားခံေနရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား

    ၾသဂုတ္ ၁၉၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    တ႐ုတ္မယားအျဖစ္ ေရာင္းစားခံလိုက္ရသည့္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ညိဳ

    -ဘယ္ေရာက္ခဲ့လဲဆိုတာ သူမ မသိသလို၊ စကားလည္း မတတ္ပါဘူး။ သူမဟာ အသက္ ၁၆ ရြယ္သာ ရွိပါေသးတယ္။

    ဖုန္းထဲက ဘာသာျပန္ ေဆာ့ဖ္ဝဲရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္က ‘ငါ နင့္ေယာက်ၤား’ လို႔ ေျပာတာကို သူမ သိခဲ့ရတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသားရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈကိုလည္း သူမ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။

    သူမကေတာ့ ‘ညိဳ’ ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရွမ္းေတာင္တန္းေဒသရဲ႕ ရြာတစ္ရြာက ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္တယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ိဳးလဲလို႔ ေကာင္းေကာင္းမသိခင္မွာပဲ ကိုယ္ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရပါတယ္။ ၉ ရက္သားအရြယ္ သူမရဲ႕ သမီးငယ္က အေမႊးေရးေရးေလးေတြနဲ႔ လံုး၀ တ႐ုတ္မ်က္ႏွာေပါက္ျဖစ္ပါတယ္။

    “ႏႈတ္ခမ္းေတြကအစ သူ႕အေဖလိုပဲ” လို႔ ညိဳက ေျပာပါတယ္။

    “တ႐ုတ္ေပါ့”

    က်ိန္စာရြတ္သလို ေျပာလိုက္တာပါ

    တစ္အိမ္ေထာင္ ကေလးတစ္ေယာက္ ေပၚလစီေၾကာင့္ လူဦးေရေပါက္ကြဲမႈ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဂုဏ္ယူ၀င့္ႂကြားစြာ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္မိသားစုေတြက မိန္းကေလးကိုယ္၀န္ဆိုရင္ ဖ်က္ခ်တာ၊ သားေယာက်ၤားေလး ရဖို႔အတြက္ နည္းလမ္းေပါင္းစံု သံုးၾကတာေၾကာင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ၾကာတဲ့အခါမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ မိန္းကေလးေတြကို တစ္ျခားတိုင္းျပည္ေတြကေန ဓားျပတိုက္ရတဲ့အဆင့္ ျဖစ္လာပါတယ္။

    အဲဒီကေလးေတြဟာ အခုအခ်ိန္မွာ လူလားေျမာက္လာၾကၿပီး မ်ိဳးဆက္မဲ့သူေတြအျဖစ္ အေခၚခံလာရပါတယ္။ မဂၤလာေဆာင္ႏိုင္မယ့္ သတို႔သမီးရွားပါးၿပီး မိသားစုမ်ိဳးဆက္ ဆက္မထိန္းႏိုင္တာေၾကာင့္ပါ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ က်ား၊ မ မညီမွ်မႈ အျမင့္ဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာဆိုရင္ ေမြးဖြားႏႈန္းဟာ ေယာက်ၤားေလး ၁၂၁ ေယာက္မွာ၊ မိန္းကေလး ၁၀၀ သာ ရွိပါတယ္။

    ဒီလို အမ်ိဳးသမီးရွားပါးမႈ ျပႆနာကို ေက်ာ္လႊားဖို႔အတြက္ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြကို တင္သြင္းၾကားၿပီး တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဒါမ်ိဳးကို အဓမၼ လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳးအထိ ရွိလာပါတယ္။

    “တ႐ုတ္မယားလုပ္ဖု႔ိအတြက္ လူကုန္ကူးတာဟာ ရွမ္းျပည္မွာ အၿမဲလိုလို ျဖစ္ေနပါတယ္” လို႔ လား႐ႈိးၿမိဳ႕ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕က အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဇာ္မင္းထြန္းက ေျပာပါတယ္။

    Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health နဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံက ကခ်င္ အမ်ိဳးသမီးအသင္းတို႔ရဲ႕ ေလ့လာမႈအရ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္နယ္တစ္ခုတည္းကို ပို႔ေဆာင္ကာ အဓမၼ လက္ထပ္ျခင္း ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ အေရအတြက္ဟာ ၂၁၀၀၀ ခန္႔ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း ရွမ္းကုန္းျမင့္ေပၚ မိုင္းရြယ္ၿမိဳ႕က ရြာငယ္ေလးတစ္ရြာဟာ စစ္တန္းလ်ား သာသာသာ ရွိၿပီး စစ္သားေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြဟာ ညစ္ပတ္ေနတဲ့ လမ္းေတြေပၚက သြပ္မိုးတဲေလးေတြမွာ ေနထိုင္ရတာပါ။

    ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ေက်ာင္းၿပီးသြားတဲ့ေနာက္ ညိဳနဲ႔ သူမရဲ႕ အတန္းေဖာ္ ျဖဴတို႔ဟာ ဒီစစ္တန္းလ်ားမွာ
    ေထိုင္ရတာထက္ ပိုၿပီးအသက္႐ႈေခ်ာင္တဲ့ဘ၀မ်ိဳးကို ရရွိခ်င္လာၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အသက္ မျပည့္ေသးတာေၾကာင့္ အမည္လႊဲေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္သူ ေဒၚစန္းၾကည္ဆိုသူက အျခားရြာက ေဒၚႏွင္းေ၀ဆိုသူနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး တ႐ုတ္နယ္စပ္မွာ စားပြဲထိုးအလုပ္ရမယ္လို႔ ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။

    ရြာထဲမွာ ေဒၚႏွင္းေ၀ရဲ႕ အိမ္က အေကာင္းဆံုး၊ အသာဆံုးမို႔ သူရဲ႕ စားပြဲထိုးအလုပ္အေၾကာင္းကလည္း တာသြားပါတယ္။

    “သူ႕ကို ကၽြန္မတို႔ ယံုခဲ့မိတာပါ” လို႔ လက္ရွိမွာ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။

    ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လရဲ႕ မနက္ပိုင္းတစ္ခုမွာ ဗန္ကားတစ္စီး မိုင္းရြယ္ကို ေရာက္ရွိလာၿပီး မိန္းကေလးငယ္ေတြကို ေခၚေဆာင္သြားပါေတာ့တယ္။ ေတာင္ေပၚလမ္းေၾကာင့္ ျဖဴတစ္ေယာက္ ကားမူးခဲ့ၿပီး ေဒၚစန္းၾကည္က ေဆး ၄ လံုး ေပးခဲ့ပါတယ္။ ပန္းေရာင္တစ္လံုး၊ အျဖဴေရာင္ ၃ လံုးပါ။

    ေဆးေသာက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျဖဴဟာ ရီေ၀ေ၀ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ သူမရဲ႕ လက္ေမာင္းမွာ တစ္ေယာက္ေယာက္က ေဆးလာထိုးတယ္လို႔လည္း သူမက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ႐ိုက္ထားတဲ့ ပံုမွာေတာ့ သူမဟာ မ်က္ႏွာမို႔ၿပီး မ်က္လံုးရီေ၀ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

    “ဒါေတြမျဖစ္ခင္တုန္းက ျဖဴဟာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္ၿပီး တက္ႂကြသူပါ။ ဒါေပမယ့္ သူ သတိမရေအာင္ သူတို႔က တစ္ခုခုလုပ္လိုက္ၿပီး အေသြးအသားကိုလည္း စားသံုးလိုက္ပါတယ္။ ႐ိုက္တယ္ႏွက္တယ္။ ဘ၀ပ်က္သြားတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ သူမ မသိလိုက္ပါဘူး” လို႔ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚေအးဦးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    လက္ရွိမွာ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ညိဳကေတာ့ ေဆးေသာက္ဖို႔ ျငင္းခဲ့ပါတယ္။ မွတ္ဉာဏ္က
    ရွင္းလင္းေပမယ့္ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတာ့ ရွိဆဲပါ။ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္က တည္းခိုခန္းေတြမွာ ကားရပ္တယ္။ သူတို႔အလုပ္လုပ္မယ့္ စားေသာက္ဆိုင္က မိုးႀကီးလို႔ ပိတ္လိုက္ရတယ္ဆိုတဲ့ ဇာတ္လမ္းကိုလည္း သူတို႔ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ေလွေတြ၊ ကားေတြ ဆက္စီးခဲ့ရပါတယ္။

    ၁၀ ရက္ေလာက္ အဆင့္ဆင့္ သြားခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ စားေသာက္ဆိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ အေတြးဟာ ေရွ႕ဆက္ရမယ့္ သူတို႔ဘ၀မွာ ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ညိဳက ေျပာပါတယ္။ သူမနဲ႔ ျဖဴတို႔ဟာ ထြက္ေျပးဖို႔ ၂ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ႀကိဳးစားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သြားရမွန္း မသိခဲ့ပါဘူး။ လူကုန္ကူးသမားေတြက သူတို႔ကို ျပန္ဖမ္းမိသြားၿပီး အခန္းထဲမွာ ေလွာင္ပိတ္ထားတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဖုန္းေတြကလည္း လိုင္းမမိပါဘူး။

    တ႐ုတ္စကားေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြက သူတို႔ကို လာၾကည့္ၾကတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က တစ္ေယာက္ကို ႀကိဳက္ၿပီး၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ေနာက္တစ္ေယာက္ကို ႀကိဳက္ၾကပါတယ္။

    “ေရာင္းစားခံလိုက္ရတယ္ဆိုတဲ့ အသိမ်ိဳး ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မ မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး” လို႔ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။

    လူကုန္ကူးသမားတစ္ေယာက္က ကံေကာင္းတယ္လို႔ ျဖဴ႕ကို ေျပာပါတယ္။ သူ႕ကိုႀကိဳက္တဲ့ အမ်ိဳးသားေတြထဲက တစ္ဦးကို ေရြးခြင့္ေပးတယ္။ ဗိုက္ပူတစ္ေယာက္နဲ႔ လူအိုတစ္ေယာက္ကို ျဖဴက ျငင္းလိုက္ပါတယ္။ သူမ ငိုတဲ့အခါ လူကုန္ကူးသူက မငိုဖို႔နဲ႔ ခင္ပြန္းေလာင္းအတြက္ လွေနဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

    “ကၽြန္မ လက္မထပ္ခ်င္ဘူးလို႔၊ အိမ္ျပန္ခ်င္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့တယ္” လို႔ သူမက ဆိုပါတယ္။

    အခုႏွစ္အတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ (Human Rights Watch) က ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထံ သတို႔သမီး လူကုန္ကူးမႈ ေနာက္ကြယ္က ေရခံေျမခံေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    “အလြယ္တကူ ၀င္လို႔ရတဲ့ နယ္စပ္၊ ႏွစ္ဖက္စလံုးက တာ၀န္ယူမႈမရွိတဲ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးအဖြဲ႕ စတာေတြက လူကုန္ကူးသမားေတြ ရွင္သန္ႀကီးထြားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနတစ္ခုကို ျဖစ္ေစပါတယ္”

    တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ေရာက္သြားေပမယ့္ ညိဳေရာ ျဖဴပါ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့တာကို မမွတ္မိၾကေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီေနာက္ ခင္ပြန္းျဖစ္လာမယ့္ သူေတြနဲ႔ေတြ႕ကာ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ ကြဲသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ သေဘာတူမႈကိုယူၿပီး လက္ထပ္စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထိုးရတာမ်ိဳးေတြလည္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ ရထားအၾကာၿပီးစီးၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူမဟာ ေဘဂ်င္းကို ေရာက္လာခဲ့တယ္လို႔
    ျဖဴက ထင္ခဲ့ပါတယ္။ သူမကို ၀ယ္ယူခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားကေတာ့ အသက္ ၂၁ ႏွစ္အရြယ္ ယြမ္ဖိုင္း
    ျဖစ္ပါတယ္။

    ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ဟာ မီေရာင္းစံုေတြ၊ ဓာတ္ေလွကားေတြ အမ်ားအျပားရွိတဲ့ ၿမိဳ႕တစ္ခုပါ။

    “တိုက္ေတြျမင့္တာမ်ား ထိပ္ဆံုးကိုေတာင္ ကၽြန္မ မျမင္ရပါဘူး” လို႔ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။

    သူ႕ခင္ပြန္း ယြမ္က ဖုန္းမွာပါတဲ့ ဘာသာျပန္ေဆာ့ဖ္ဝဲနဲ႔ စကားေျပာဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖဴက စကားေျပာဖို႔ ျငင္းဆိုပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တီဗီတစ္လံုးရွိတဲ့ အခန္းတစ္ခုထဲမွာ သူမ ေသာ့ပိတ္ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ညေနပိုင္းေတြမွာ ယြမ္က ၀င္လာၿပီး လက္ေမာင္းမွာ ေဆးထိုးကာ အဓမၼ လိင္ဆက္ဆံဖို႔ ႀကိဳးစားေလ့ရွိတယ္လို႔ သူမက ေျပာပါတယ္။

    “ထံုၾကင္သလို ကၽြန္မ ခံစားရတယ္။ ခ်ဥ္ေစာ္လည္း နံပါတယ္။ သူက ေဆးလိပ္ေသာက္တယ္”

    ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ေပ်ာ္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္လိုက္ရတယ္လို႔ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ လက္ေမာင္းကို ေဆးထိုးတာ ရပ္သြားပါတယ္။ ေရွာ့ပင္းစင္တာတစ္ခုကို သူတို႔ သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ယြမ္က သူမေနာက္ကို တစ္ေကာက္ေကာက္လိုက္ၿပီး ေရခ်ိဳးခန္းေတာင္ အလြတ္မေပးပါဘူး။ ယြမ္ရဲ႕ အမစ္၊ သူမရဲ႕ ကေလး ၃ ေယာက္နဲ႔အတူ သူတို႔ ကစားကြင္းကို တစ္ေခါက္ ေရာက္ခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ခင္ပြန္းသည္က စီးစရာေတြ စီးခဲ့ေပမယ့္ ျဖဴကေတာ့ မစီးပါဘူး။

    မန္ဒရင္း စကားအခ်ိဳ႕ကိုလည္း ျဖဴက သင္ယူခဲ့ပါတယ္။

    “Bu ku le’ ဆိုတာက မငိုနဲ႔ ဆိုတာကို ေျပာတာ”

    ခင္ပြန္းျဖစ္သူရဲ႕ ဖုန္း password ကို သိေအာင္ လုပ္ထားလိုက္ၿပီး တစ္ည သူမူးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆိုရွယ္မီဒီယာ app ကေနတစ္ဆင့္ ျဖဴဟာ မိခင္ျဖစ္သူထံ ဖုန္းေခၚခဲ့ပါတယ္။

    “သမီးနဲ႔ေတြ႕ေတာ့ ေပ်ာ္လိုက္တာ။ ဒါေပမယ့္ သူက အရင္လို မဟုတ္ေတာ့သလိုပဲ။ အေမေရ – သမီးေတာ့ ေရာင္းစားခံလိုက္ရၿပီ – လို႔ သူက ေျပာပါတယ္” လို႔ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚေအးဦးက ဆိုပါတယ္။

    ညိဳကေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ဘယ္ေနရာကို ေခၚေဆာင္ခံရသလဲဆိုတာ မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္သူမက သိေအာင္လုပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ပထမေတာ့ သူမေယာက္်ား ေဂါင္ဂ်ီဟာ သူမကို အခန္းထဲမွာ ပိတ္ေလွာင္ထားၿပီး အင္တာနက္ ေပးမသံုးဘဲ ႐ိုက္လည္း႐ိုက္ပါတယ္။

    ဒါေပမယ့္ ရက္ေတြၾကာလာတဲ့အခါမွာေတာ့ သူဟာ သူမကို ယံုၾကည္စျပဳလာၿပီး Wechat အပါအ၀င္ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြကို အသံုးျပဳခြင့္ ေပးလာပါတယ္။

    ညိဳဟာ အရမ္းပိန္တဲ့အတြက္ ကေလးမေမြးႏိုင္မွာကို သူတို႔နဲ႔အတူေနတဲ့ ေဂါင္ဂ်ီရဲ႕ မိခင္က စိုးရိမ္လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသူေခၽြးမ အားရွိေအာင္လို႔ သူမဟာ ဆန္ျပဳတ္၊ ေခါက္ဆြဲျပဳနဲ႔ ေပါက္စီေတြ လုပ္ေႂကြးပါတယ္။

    “သူက အၿမဲတမ္း chi chi လို႔ ေျပာေနတာ” လို႔ ညိဳက ဆိုပါတယ္။ မန္ဒရင္း ဘာသာစကားနဲ႔ ‘စားစား’ လို႔ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ဘယ္ေနရာလဲဆိုတာ သိႏိုင္မယ့္အရာေတြကို ညိဳက သူမရဲ႕ဖုန္းနဲ႔ လွ်ိဳ႕၀ွက္႐ိုက္ကူးခဲ့ပါတယ္။ ေဂါင္ရဲ႕ ဆိုင္ကယ္ေနာက္ကေန လိုက္စီးရင္း ႐ိုက္တာ၊ မိသားစုကားရဲ႕ ကားနံပါတ္ျပား၊ သူတို႔ေနတဲ့ ၂ ထပ္အိမ္ရဲ႕ ၀င္ေပါက္ေတြကို ႐ိုက္တာမ်ိဳးေတြပါ။ ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ ဗီဒီယိုေတြ ဓာတ္ပံုေတြကို သူမက geotag လည္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

    အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ သူမဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ဟီနန္ျပည္နယ္က ေရွာင္ခ်န္ခ႐ိုင္ကို ေရာက္ရွိေနတယ္ဆိုတာ သိလိုက္ရပါတယ္။ ဟီနန္ဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက လူေနအထူထပ္ဆံုး ျပည္နယ္ေတြထဲကတစ္ခုျဖစ္ၿပီး လူ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူဦးေရရဲ႕ ၂ ဆေလာက္ ျဖစ္ပါတယ္။

    ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ဟီနန္ျပည္နယ္ဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ က်ား၊ မ အခ်ိဳးမညီဆံုး ျပည္နယ္ေတြထဲကတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာေတြကို ေတြ႕ခဲ့ရၿပီး မိန္းကေလး ၁၀၀ မွာ ေယာက္်ားေလး ၁၄၂ ေယာက္ ျဖစ္ေနတာပါ။ (တစ္ခ်ိဳ႕ မိန္းကေလးေမြးတဲ့သူေတြဟာ အာဏာပိုင္ေတြကို သတင္းပို႔ျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ တကယ့္အေရအတြက္ဟာ ဒီထက္ပိုၿပီး က်ဆင္းႏိုင္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လူဦးေရထိန္းခ်ဳပ္မႈ စည္းမ်ဥ္းေတြကို အခုအခ်ိန္မွာ ေလ်ာ့ေပါ့ေပးလိုက္ပါၿပီ)

    ေရွာင္ခ်န္ခ႐ိုင္ဟာ အရင္ကလည္း လူကုန္ကူးကာ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ေခၚသြင္းတဲ့သမိုင္း ရွိပါတယ္။ အခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီး ၃ ဦးနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီး ၁ ဦးတို႔ကို ကယ္ထုတ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဟီနန္ျပည္နယ္ သတင္းမီဒီယာေတြက ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တုန္းကဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၁၀ ဦးကို ကယ္ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။

    ျဖဴကလည္း ေရွာင္ခ်န္ခ႐ိုင္မွာ ေရာက္ေနတာျဖစ္ၿပီး ေဘဂ်င္းမဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ရြာက လာေရာက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြအတြက္ေတာ့ ေရွာင္ခ်န္ဟာ ဧရာမေဒသႀကီးတစ္ခု ျဖစ္လို႔ေနမွာပါ။

    အိမ္ကလည္း ႀကီးတယ္လို႔ ညိဳက ေျပာပါတယ္။ သူ႕ကို ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ေဂါင္က အဓမၼ ႐ိုက္ႏွက္တဲ့အခါ ေအာ္တဲ့အသံကို ေဂါင္ရဲ႕ မိဘေတြ မၾကားႏိုင္ေလာက္တဲ့အထိ က်ယ္တာပါ။

    “သူ ခ်မ္းသာတယ္လို႔ ကၽြန္မ ထင္တယ္။ မခ်မ္းသာရင္ ဒီလိုအိမ္ႀကီးတစ္အိမ္နဲ႔ မိန္းမတစ္ေယာက္ကို ဘယ္လို ၀ယ္ထားလို႔ရမွာလဲ”

    တကယ္ေတာ့ ဆင္းရဲတဲ့ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားတြကသာ လူကုန္ကူးခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ၀ယ္လိုၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေစ်းႀကီးေတာ့ ေပးရတုန္းပါပဲ။ ညိဳဟာ ကန္ေဒၚလာ ၂၆၀၀၀ နဲ႔ ေရာင္းစားခံလိုက္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဒီကိစၥကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးတဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္က ရဲအရာရွိ မ်ိဳးေဇာ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။

    တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ လိင္ကၽြန္ျပဳခံေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြကို ကယ္ထုတ္ေပးေနတဲ့ ႐ွမ္းအမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးကေနတစ္ဆင့္ မ်ိဳးေဇာ္၀င္းဟာ ညိဳနဲ႔ သူမရဲ႕ေယာက္်ား ေဂါင္ရဲ႕ Wechat အေကာင့္ေတြကို ဆက္သြယ္ခဲ့ပါတယ္။ ညိဳရဲ႕ အစ္ကိုအေနနဲ႔ ဆက္သြယ္ခဲ့တာပါ။

    တ႐ုုတ္အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရွိတဲ့ မ်ိဳးေဇာ္၀င္ဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ အကြက္ေရႊ႕လာပါတယ္။ ေဂါင္က သံသယျဖစ္သြားၿပီး မ်ိဳးေဇာ္၀င္းကို ဘယ္သူလဲလို႔ ေမးပါေတာ့တယ္။ အဂၤလိပ္စကားလံုး ‘Police’ လို႔႐ိုက္ကာ မ်ိဳးေဇာ္၀င္းက အေျဖျပန္ေပးခဲ့ပါတယ္။

    မိန္းကေလးငယ္ေတြ ရွန္ေခ်ာင္ကိုေရာက္ၿပီး ၂ လအၾကာမွာေတာ့ တ႐ုတ္ရဲေတြက အိမ္လာၿပီးတံခါးလာေခါက္ၾကပါေတာ့တယ္။

    မိန္းကေလးေတြရဲ႕ ခင္ပြန္းေတြျဖစ္တဲ့ ယြမ္နဲ႔ ေဂါင္တို႔ဟာ ဥပေဒမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့အတိုင္း
    ရက္ေပါင္း ၃၀ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတယ္လို႔ ရွန္ေခ်ာင္ ရဲဗ်ဴ႐ိုက ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ႏ်ဴတင္ေဟြက ေျပာပါတယ္။ သူတို႔ေတြ ထပ္ၿပီး အဖမ္းခံထားရလားဆိုတာကိုေတာ့ မသိဘူးလို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

    “ေကာင္မေလးေတြအတြက္ ပိုက္ဆံေတြအမ်ားႀကီး သံုးထားၿပီး ဆံုး႐ံႈးလိုက္ရတဲ့အတြက္ အဲဒီေယာက္်ားေတြ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြက ေတာ္ေတာ္ ေဒါသထြက္ခဲ့တာ”

    တ႐ုတ္အမ်ိဳးသား ေက်ာက္မိုးေမာ္ဆိုသူလည္း မိန္းကေလးငယ္ေတြကို အဓမၼ လိင္ကၽြန္ျပဳမႈ စြဲခ်က္ေတြအတြက္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

    သီးတင္းပတ္အနည္းငယ္ ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္ မိန္းကေလး ၂ ဦးဟာ မိုင္းရြယ္ကို ျပန္ေရာက္လာၾကပါတယ္။ ပထမဆံုး သူတို႔ကို တ႐ုတ္ဖက္ျခမ္းက ရဲစခန္းကို ပို႔ေဆာင္ခဲ့ၿပီး တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္မႈနဲ႔ တရားစြဲဆိုခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ရထားတဲ့ ေတာင္ဘက္ကိုသြားကာ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းက လူကုန္ကူးမိန္းကေလးငယ္ေတြ ခိုလႈံရာေနရာကို ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

    “ျမန္မာစာနဲ႔ ဆိုင္းဘုတ္ကိုျမင္လိုက္ရေတာ့ ကၽြန္မ အရမ္းကို ေပ်ာ္သြားတာ” လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ေျခခ်ခဲ့တဲ့ အခိုက္အတန္႔ကို ျဖဴက ျပန္ေျပာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    ဟိမ၀ႏၲာေတာင္ေျခ ရွမ္းျပည္နယ္က သူမရဲ႕ဇာတိဟာ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီၾကာတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးေနပါၿပီ။ ျမန္မာစစ္တပ္က တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္မႈ၊ ကုလကေျပာတဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္မႈေတြၾကားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရးဆိုတာေတြက ေရႊျပည္ေတာ္
    ေမွ်ာ္တိုင္းေ၀းေနတုန္းပါ။ အားႏြဲ႕သူေတြျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြကေတာ့ ထိခိုက္ခံစားမႈဒဏ္ကို အမ်ားဆံုး ခံစားရသူေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။

    “သတို႔သမီး ကုန္ကူးမႈဆိုတာကလည္း ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲပါ” လို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ အျခစိုက္ Htoi Gender and Development Foundation က ပေရာဂ်က္မန္ေနဂ်ာ Lauh Khaw Swang က ေျပာပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟာ ရွမ္းျပည္နယ္နဲ႔ ကပ္ေနၿပီး လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡဒဏ္ကို ခံစားေနရတဲ့ ေဒသလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

    ျပန္ေပးဆြဲရာမွာ ပါ၀င္ခဲ့တယ္လို႔ မိန္းကေလးေတြေျပာတဲ့ ေဒၚစန္းၾကည္တစ္ေယာက္လည္း လက္ရွိ လား႐ႈိးမွာ ေထာင္က်ေနပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ေဒၚႏွင္းေ၀ကေတာ့ ထြက္ေျပးေနပါတယ္။

    ေဒၚႏွင္းေ၀ရဲ႕ ခင္ပြန္း ဦးေနာင္ေနာင္ကေတာ့ လူကုန္ကူးလို႔ရတဲ့ ေကာ္မရွင္နဲ႔ မကင္းတဲ့ ပၚတီကိုပါ ပန္းေရာင္ အိမ္ႀကီးမွာ ဆက္လက္ေနထိုင္ဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဇနီးသည္ ဘယ္ေရာက္ေနလဲဆိုတာ မသိဘူးလို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

    “သူ ဘာအမွားေတြ လုပ္ခဲ့လဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ မသိပါဘူး။ ေဗဒင္ဆရာမအျဖစ္ စီးပြားရွာတယ္လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္ သိတာပါ”

    မိန္းကေလးႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ မိသားစုေတြကို အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါ ေတာင္းပန္းခဲ့တယ္လို႔လည္း ဦးေနာင္ေနာင္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူနဲ႔ တစ္လမ္းတည္းမွာေနတဲ့ ျဖဴရဲ႕မိခင္ကေတာ့ ဦးေနာင္ေနာင္ဟာ သူ႕ထံကို လံုး၀ မလာခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

    ကိုယ္၀န္ရလတဲ့အခါ ေမြးၿပီးရင္ ေမြးစားဖို႔ ေပးလိုက္မယ္လို႔ ညိဳတစ္ေယာက္ တြက္ထားတာပါ။
    ေနာက္ပိုင္းမွာ ကေလးေမြးလာခဲ့ပါတယ္။

    “သူမ်ားကို ေပးပစ္ခ်င္တာ။ တ႐ုတ္တိရစၧာန္ေကာင္ရဲ႕ ႏႈတ္ခမ္းေတြ ပါလာေပမယ့္ သမီးကို ကၽြန္မၾကည့္ၿပီး ခ်စ္သြားတယ္”

    (Newyork Times သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Teenage Brides Trafficked to China Reveal Ordeal: ‘Ma, I’ve Been Sold’ ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္)

  • ‘၀’ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအခမ္းအနားသုိ႔ ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ စစ္တပ္အႀကီးအကဲတုိ႔ တက္ေရာက္မည္မဟုတ္

    ‘၀’ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအခမ္းအနားသုိ႔ ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ စစ္တပ္အႀကီးအကဲတုိ႔ တက္ေရာက္မည္မဟုတ္

    ဧၿပီ ၁၆၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    UWSA အႀကီးအကဲ ေပါက္ယူခ်န္ (Photo Credit – Irrawaddy)

    – ‘၀’ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ ပန္႔ဆန္းၿမိဳ႕မွာ မနက္ျဖန္ က်င္းပျပဳလုပ္ဖုိ႔ရွိတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွစ္ ၃၀ ျပည့္ အခမ္းအနားကုိ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္တုိ႔ တက္ေရာက္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ သိရပါတယ္။

    ႀကီးက်ယ္တဲ့စစ္ေရးျပမႈ ပါ၀င္မယ့္ အဲဒီအခမ္းအနားကုိ တက္ေရာက္ဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာအစုိးရေခါင္းေဆာင္နဲ႔ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္တုိ႔ကုိ ‘၀’ အာဏာပုိင္ေတြက ဖိတ္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ အခမ္းအနားကုိ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ တ႐ုတ္အစုိးရရဲ႕ အာရွဆုိင္ရာ ကုိယ္စားလွယ္ ဆြန္ေကာ့ရွန္၊ ျမန္မာနဲ႔ကပ္ေနတဲ့ ယူနန္ျပည္နယ္က အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြအပါအ၀င္ လူေပါင္း ၃၀၀၀ ေလာက္ တက္ေရာက္ဖုိ႔ ရွိေနပါတယ္။

    ‘၀’ ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ UWSA ကုိ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အဲဒီအခ်ိန္က စစ္အစုိးရျဖစ္တဲ့ ‘ႏုိင္ငံေတာ္ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕’ နဲ႔ အပစ္ရပ္ေရးစာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပုိင္း UWSA ဟာ တစ္ျဖည္းျဖည္း အင္အားႀကီးထြားလာၿပီး လက္ရွိမွာ အၿမဲတမ္းတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အား ၃ ေသာင္း၊ အရံတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အား တစ္ေသာင္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အႀကီးဆံုး တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕အျဖစ္ ရပ္တည္ေနပါတယ္။

    UWSA ဟာ ဒီမုိကေရစီအစုိးရလက္ထက္မွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ ‘တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္ဆဲေရးစာခ်ဳပ္’ NCA မွာ လက္မွတ္ေရးထုိးထားျခင္း မရွိပါဘူး။။ ‘ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းေရးေကာ္မတီ’ FPNCC ရဲ႕ ဥကၠဌအျဖစ္ UWSA က တာ၀န္ယူထားသလိုု၊ အဖြဲ႕ထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အခ်ိဳ႕ဟာ အစိုးရတပ္နဲ႔ တုိက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားေနၿပီး၊ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ NCA စာခ်ဳပ္ပါ တစ္ခ်ိဳ႕ အခ်က္ေတြကုိ ျပင္ခ်င္ေနပါတယ္။

    UWSA ရဲ႕ ျပန္ၾကားေရးတာ၀န္ခံ ဦးညီရမ္းက ႏွစ္ ၃၀ ျပည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအခမ္းအနားကုိ တက္ေရာက္ဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာအစုိးရဟာ အဖြဲ႕၀င္ ၈ ဦးပါ ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကုိ ေစလႊတ္မွာျဖစ္ၿပီး အဲဒီအထဲမွာ အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည့္သူအင္အား ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဦးသိန္းေဆြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ ဒုတိယဥကၠဌ ဦးသိန္းေဇာ္နဲ႔ သမၼတ႐ံုး ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌးတုိ႔ တက္ေရာက္မွာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    တပ္မေတာ္သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕ တာ၀န္ရွိသူ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းက အခမ္းအနားကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ တက္ေရာက္မွာမဟုတ္ဘဲ တပ္မေတာ္ဖက္က ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ေစလႊတ္ဖုိ႔လည္း မေသခ်ာေသးဘူးလုိ႔ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဦးညီရမ္းကေတာ့ ရွမ္းျပည္နယ္ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာ၀န္ႀကီး ဗုိလ္မွဴးႀကီး လွဦး အခမ္းအနားကို တက္ေရာက္မယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ေတြ အထူးသျဖင့္ NCA မထုိးရေသးတဲ့အဖြဲ႕ေတြက ဖိတ္ၾကားတဲ့ အခမ္းအနားမ်ိဳးကုိ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္ ထိပ္ေပါင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ တက္ေရာက္ေလ့ မရွိပါဘူး။

    ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ မတက္ေရာက္တဲ့အေပၚ စိတ္ပ်က္မိတယ္လုိ႔ ‘၀’ ေခါင္းေဆာင္တစ္ခ်ိဳ႕က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အျခားတုိင္းရင္းသားေဒသေတြကုိ သြားေရာက္တာမ်ိဳး ရွိတဲ့အတြက္ ဒီပြဲကုိလည္း လာေရာက္မယ္လုိ႔ ‘၀’ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေမွ်ာ္လင့္ထားၿပီး ေနေရးထုိင္ေရး အထူးျပင္ဆင္ထားတယ္လုိ႔လည္း ဆုိပါတယ္။

    ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအေရ ‘၀’ ေဒသကုိ အထူးကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေပမယ့္ UWSA အာဏာပုိင္ေတြက ျပည္နယ္အဆင့္အထိေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆိုေနပါတယ္။

    Ref: Irrawaddy

    ( Irrawaddy သတင္းဌာန အဂၤလိပ္ပုိင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ သတင္းမွ ေကာက္ႏႈတ္ျပန္ဆုိပါသည္)