စက်တင်ဘာ ၂၄၊ ၂၀၂၀
M-Media
-တရုတ်နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း ရှင်ကျန်းပြည်နယ်မှာ ဝီဂါနဲ့ အခြားလူနည်းစုတွေကို ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ အကျဉ်းစခန်းအရေအတွက်ဟာ ၃၈၀ ကျော် ရှိတယ်လို့ ဩစတေးလျအခြေစိုက် တတ်သိပညာရှင်အဖွဲ့တစ်ခုက ပြောကြားလိုက်ပြီး ဒါဟာ အရင်က ထင်ထားတာထက် ပိုမိုများပြားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရှင်ကျန်းမှာ ဝီဂါနဲ့ အခြား တူရကီစကားပြော လူနည်းစု တစ်သန်းကျော်လောက်ကို တရုတ်အစိုးရက အကျဉ်းစခန်းတွေထဲမှာ ထိန်းသိမ်းထားပြီး ညှင်းပမ်းနှိပ်စက်နေတယ်လို့ ကမ္ဘာ့မီဒီယာတွေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂက စုံစမ်းဖော်ထုတ်ထားပါတယ်။
တရုတ်ကတော့ ဒီစခန်းတွေဟာ အကျဉ်းစခန်းတွေမဟုတ်ဘဲ အစွန်းရောက်ဝါဒတိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ သင်တန်းကျောင်းတွေ ဖြစ်တယ်လို့ တုန့်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဩစတေးလျက တတ်သိပညာရှင်များအဖွဲ့ (ASPI) က လေ့လာမှုတွေအရ ရှင်ကျန်းမှာ အကျဉ်းစခန်းပေါင်း ၃၈၀ ကျော်ရှိပြီးဒါဟာ အရင်ကတွက်ချက်ထားတဲ့ ပမာဏထက် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းဝန်းကျင် မြင့်တက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
“အသက်မွေးဝမ်းကြောင်း သင်တန်းကျောင်းလို့ သူတို့ခေါ်တဲ့နေရာတွေက သင်တန်းသားတွေဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ် နှောင်ပိုင်းမှာ သင်တန် းပြီးကာ ပြန်သွားကြပြီလို့ တရုတ်အာဏာပိုင်တွေရဲ့ပြောကြားမှုနဲ့ အခုတွေ့ရှိချက်တွေက ကွဲလွဲနေပါတယ်။ တရားလက်လွတ်ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့သူတွေကို လုံခြုံရေးပိုမြင့်တဲ့ စခန်းတွေမှာ ထိန်းသိမ်းထားတယ်ဆိုတာ အခုအထောက်အထားတွေက ပြသနေပါတယ်” လို့ ASPI အဖွဲ့က သုတေသနအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် နသန်ရူဆာက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဂြိုဟ်တုကရရှိတဲ့ ပုံရိပ်တွေ၊ ကိုယ်တိုင်တွေ့ကြုံလာရသူတွေ၊ မီဒီယာက သတင်းဖော်ပြချက်တွေ၊ အကျဉ်းစခန်းတွေဆောက်ဖို့ တရုတ်အစိုးရက တင်ဒါခေါ်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေကို အခြေခံပြီး ASPI က သုတေသနလုပ် ထုတ်ပြန်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၀ ခုနှစ် အစပိုင်းကနေ ဇူလိုင်လအထိ အသစ်ဆောက်လုပ်ခဲ့တဲ့ အကျဉ်းစခန်းနဲ့ တိုးချဲ့တဲ့အကျဉ်းစခန်း အနည်းဆုံး ၆၁ ခုရှိတယ်လို့ ASPI က ဆိုပါတယ်။ နောက်ထပ် ၁၄ ခုက ဆောက်လုပ်ဆဲအနေအထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သံဆူးကြိုခြံစည်းရိုး ဒါမှမဟုတ် နံရံအမြင့်ကြီးတွေကို ဖယ်ရှားလိုက်တဲ့ အကျဉ်းစခန်းက ၇၀ လောက်ရှိပြီး ဒါဟာ ဒီစခန်းတွေကို ပိတ်ပစ်လိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် နောက်ထပ်ပုံစံတစ်မျိုး ပြောင်းလဲအသုံးပြုတာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ASPI က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ASPI ဟာ Xinjiang Data Project လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ စီမံကိန်းတစ်ခုကို ဖော်ဆောင်နေပြီး အဲဒီအထဲမှာ ရှင်ကျန်းက အကျဉ်းစခန်းကွန်ယက်နဲ့ အခြား ဘာသာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အထင်ကရနေရာတွေကို အအသေးစိတ် 3D ပုံရိပ်တွေနဲ့ ဖော်ပြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရူဆာက တိုးချဲ့လိုက်တဲ့ အကျဉ်းစခန်းအများစုဟာ လုံခြုံရေးပိုမြင့်တဲ့ စခန်းတွေဖြစ်ပြီး၊ စက်မှုဇုန်တွေရဲ့ဘေးမှာလည်း အကျဉ်းစခန်းတွေကို တည်ဆောက်ထားတာကြောင့် ထိန်းသိမ်းထားသူတွေကို စက်ရုံတွေမှာ အဓမ္မလုပ်အားခိုင်းစေတာမျိုး ရှိနိုင်တယ်လို့လည်း ASPI က ထည့်သွင်းသုံးသပ်ထားပါတယ်။
အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေကတော့ ရှင်ကျန်းစက်ရုံတွေက ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ဝီဂါတွေရဲ့ အဓမ္မလုပ်အားပါတဲ့အတွက် တစ်ချို့ပစ္စည်းတွေကို အမေရိကန်ကတင်ပို့ခွင့် ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။
Ref: Aljazeera
