ဇြန္လ ၂၈ ၊ ၂၀၁၇
M-Media
ရိုက္ကူး/တည္းျဖတ္- မိုးစက္
၁၉၅၀-ခုႏွစ္တြင္ ဂီတေလာကထဲသို႔ ေရာက္႐ွိခဲ့တဲ့ ဓာတ္ျပားအဆိုရွင္၊ ဂီတေလာကသို႔ ေရာက္႐ွိခ်ိန္မွေတာ့ သီခ်င္းေပါင္း (၆၀) ေက်ာ္ေလာက္ကို သီဆိုခဲ့ၿပီးေတာ့ တစ္ကိုယ္ေတာ္ ဓာတ္ျပား (၁၀) ခ်ပ္ သီဆိုခဲ့တဲ့ အဆိုေတာ္ ေဒၚမာမာေဝ ငယ္စဥ္ကတည္းက သီခ်င္းေတြႀကိဳက္ၿပီး သီခ်င္းေတြနဲ႔ သူမ ဘယ္လိုႀကီးျပင္းလာခဲ့တာလဲ။
ေဒၚမာမာေဝရဲ႕ ဘဝေကာက္ေၾကာင္း အနည္းငယ္ကို M_Media ကေန တင္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။
ေဒၚမာမာေဝ အေၾကာင္း အျပည့္အစံု ဖတ္လိုလ်င္
Link
မတ္ ၉၊ ၂၀၁၇
M-Media
– မတ္လ ၈ ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္တဲ့ ‘ႏုိင္ငံတကာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေန႔’ ကုိ ကမၻာတစ္၀ွမ္းက ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International က အရွက္ရမႈ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ေထာင္တြင္းအက်ဥ္းခ်မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကုိ ႀကံ႕ႀကံ႕ခံရင္ဆုိင္ကာ အေရွ႕ေတာင္အာေရွေဒသအတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးအတြက္ မားမား ရပ္တည္ေနတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အမ်ိဳးသမီး ၆ ဦးကုိ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။
“လူ႕အခြင့္အေရးမွတ္တမ္းေတြအတြက္ ဂုဏ္ယူေလာက္တဲ့ အစုိးရမ်ိဳး အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ မ်ားမ်ားစားစား မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဒသတြင္းမွာ မတရားမႈကုိ ဆန္႔က်င္ဖုိ႔ အႏၱရာယ္ဆုိးေတြကုိ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ ရင္ဆုိင္ေနၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ မေရမတြက္ႏုိင္ပါဘူး” လုိ႔ Amnesty International ရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ အာရွပစိဖိတ္ ေဒသဆုိင္ရာ ဒါ႐ုိက္တာ ခ်မ္ပါ ပေတးလ္က မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ပါတယ္။
“အခုႏွစ္ ‘ႏုိင္ငံတကာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေန႔’ မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ေဒသတြင္းက လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အတုယူစရာေကာင္းတဲ့၊ သူတုိ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈေတြက ႐ႈတ္ခ်စရာမဟုတ္ဘဲ ခ်ီက်ဴးစရာေကာင္းေနတဲ့ ႏုိင္ငံ ၆ ခုက အမ်ိဳးသမီး ၆ဦးကုိ ဂုဏ္ျပဳခ်င္ပါတယ္”
၁။ ဆီရီကန္ ခ်ာ႐ုိအန္ဆီရီ – ထုိင္း (Sirikan Charoensiri)
ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ သူမဟာ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒက အာမခံေပးထားတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ကာကြယ္မႈေၾကာင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆး၊ တရားစြဲဆုိခံရတဲ့ သူေတြကုိ အၿမဲတမ္းလုိလုိ ကာကြယ္ေပးသူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးတာ့ သူမဟာ ထုိင္းလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ဦးစီးဦးေဆာင္ျပဳေနသူတစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ သစၥာေဖာက္မႈ၊ လူ ၅ ဦးထက္ ပုိမစုရဆုိတဲ့ ဥပေဒကုိ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ ႏွစ္ခ်မွတ္ျခင္းကုိ ခံခဲ့ရသူပါ။ ဒါဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈအတြက္ အေရးယူခံရတဲ့ ျပည္သူေတြကုိ တရား႐ံုးမွာ ကာကြယ္ေပးခဲ့မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး စြဲခ်က္တင္ခံ ရတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေပါန္ပန္ ခြန္ကာခၽြန္ကစ္၊ အန္ခ်ာနာ ဟီမီနာတုိ႔အပါအ၀င္ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ တရားမွ်တမႈအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ လူ႕ အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း ရာဇ၀တ္မႈဆုိင္ရာ စြဲခ်က္ေတြ၊ အရွက္ရေစမႈေတြကုိ ရင္ဆုိင္ခဲ့ၾကရပါတယ္။
၂။ မာရီယာ ခ်င္ အဘ္ဒူလာ – မေလးရွား (Chin Abdullah)
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလမွာ မာရီယာဟာ တရားစြဲဆုိခံရမႈမရွိဘဲ ထိန္းသိမ္းခံရကာ ၁၁ ရက္ေလာက္ တုိက္ပိတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ အသက္ ၆၀ အရြယ္ရွိၿပီး သားသမီး ၃ ဦးရဲ႕ မိခင္ျဖစ္သူ မာရီယာဟာ စကားေျပာ ေပ်ာ့ေျပာင္းသူျဖစ္ၿပီး ပါလီမန္ဒီမုိကေရစီကုိ ထိခုိက္ေစတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြအတြက္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၄ (ဂ)၊ လံုးၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ျပစ္မႈအက္ဥပေဒအရ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျပင္းထန္တဲ့ ဥပေဒဟာ တရားေရးဆုိင္ရာ ေဆာင္ရြက္မႈေတြမရွိဘဲ လူတစ္ေယာက္ကုိ လွ်ိဳ႕၀ွက္ေနရာမွာ ကာလၾကာရွည္စြာ ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ပါတယ္။ မာရီယာရဲ႕ တစ္ခုတည္းေသာ ရာဇ၀တ္မႈက ေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႔နဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ့ အစုိးရျဖစ္ေရး တုိက္တြန္းတဲ့ ‘Bersih’ ဆႏၵျပမႈမွာ မေလးျပည္သူ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔အတူ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာခ်ီတက္လမ္းေလွ်ာက္မႈျဖစ္ပါတယ္။
မာရီယာဟာ Bersih ဆႏၵျပမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ရာဇ၀တ္မႈ ပုဒ္မအမ်ိးမ်ိဳးနဲ႔ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ မေလးရွားက တက္ႂကြလုပ္ရွားသူ ၁၅ ေယာက္ထဲက တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ခ်ီတက္လမ္းေလွ်ာက္ပြဲေတြကုိ ေဆာင္ရြက္မႈ၊ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈအတြက္လည္း ၂၀၁၂ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈ အက္ဥပေဒနဲ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ စစ္ေဆးေမးျမန္း တရားစြဲဆုိမႈကိုလည္း မာရီယာက ခံခဲ့ရပါတယ္။
၃။ တက္ပ္ ဗန္နီ – ကေမၻာဒီးယား (Tep Vanny)
အိမ္ယာအခြင့္အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ဗန္နီဟာ ၂၀၁၆ ၾသဂုတ္လတည္းက ဖႏြမ္းပင္ရဲ႕ Prey Sar CC2 အက်ဥ္းေထာင္မွာ ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။ သူ႕ကုိ ဒီလုိအက်ဥ္းခ်ျခင္းဟာ သူမရဲ႕ အသံကုိ တိတ္သြားေအာင္နဲ႔ အျခားေသာ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကုိ ေက်ာခ်မ္းစရာ သတင္းစကား ေပးလုိက္တာျဖစ္ပါတယ္။
ဗန္နီနဲ႔ သူ႕ရဲ႕ ရပ္ကြက္သူ ရပ္ကြက္သားေတြဟာ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဖႏြမ္ပင္ရဲ႕ Boeung Kak Lake ေဒသမွာ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူေတြ အတင္းအဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းခံရမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၁၀ ႏွစ္နီးပါးေလာက္ ဆႏၵျပခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ ရန္လုိတဲ့ တုန္႔ျပန္မႈေတြကုိ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
သူနဲ႔ အျခားအမ်ိဳးသမီး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ ဒီကိစၥအတြက္ တရားလက္လြတ္ ဖမ္းဆီးခံရတာ၊ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကုိ ခံစားခဲ့ရၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈအတြက္ တရားမဲ့တဲ့ တရားစြဲဆုိမႈနဲ႔ ေထာင္ခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ဟာ အခြင့္အေရးနဲ႔ တရားမွ်တမႈအတြက္ ဆက္လက္ ရပ္တည္သြားဖုိ႔ ဆံုးျဖတ္ထားၾကပါတယ္။
၄။ လီလာ ဒီ လီမာ – ဖိလစ္ပုိင္ (Leila de Lima)
ၿပီးခဲ့တဲ့လမွာ သမၼတ ဒူတာေတးဟာ ေ၀ဖန္သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ႏႈတ္ဆိတ္ေစဖုိ႔ သူ႕ရဲ႕ မူးယစ္လုပ္ငန္းအေပၚ စစ္ဆင္ႏႊဲမႈကုိ တုိးခ်ဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ တရားေရး၀န္ႀကီးေဟာင္းနဲ႔ ဖိလစ္ပုိင္ လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠဌေဟာင္းျဖစ္တဲ့ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ လီလာ ဒီ လီမာဟာ ႏုိင္ငံေရးလႈံ႕ေဆာ္မႈ စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ တရားစြဲဆုိခံရၿပီး လက္ရွိ မနီလာက ဖိလစ္ပုိင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ ႐ံုးခ်ဳပ္မွာ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရပါတယ္။ ျပစ္မႈထင္ရွားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ သူမဟာ ေ
ထာင္ဒဏ္ ၁၂ ႏွစ္ေလာက္အထိ က်မွာပါ။
စစ္ဆင္ေရးမွာ လူေပါင္း ၂၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ေသဆံုးမႈအတြက္ ႏုိင္ငံတကာက တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္မႈေတြရွိတယ္ဆုိတဲ့ ေ၀ဖန္မႈေတြ ရွိတဲ့အခ်ိန္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၾသဂုတ္လက အထက္လႊတ္ေတာ္ ၾကားနာမႈအတြင္းမွာ လီမာဟာ သေဘာထားကြဲလြဲတဲ့စကားေတြ ေျပာဆုိခဲ့တာေၾကာင့္ ဒူတာေတးဟာ လီမာကုိ ပစ္မွတ္ထားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ဒူတာေတးဟာ လီမာကုိ ဦးတည္တဲ့ အားမနာပ ေျပာဆုိမႈေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့လ
လူထုကုိေျပာၾကားတဲ့ မိန္႔ခြန္းမွာ သူသာ လီမာျဖစ္ရင္ ႀကိဳးဆြဲခ်ေသမယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
သူ႕ကုိ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဖမ္းမေခၚသြားခင္ အခ်ိန္ေလးမွာ လီမာက “ကၽြန္မကုိ ဖမ္းဆီးမႈဟာ အာဏာကုိ ဆာေလာင္ေနတဲ့၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားၿပီး အလြဲသံုးစားလုပ္ေနတဲ့ အစုိးရ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာတဲ့ လကၡဏာဆုိး တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၅။ တရန္ သီ နဂါ – ဗီယက္နမ္ (Trần Thị Nga)
နဂါဟာ ေျမယာအေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး ဟာနမ္ျပည္နယ္အတြက္ ဒီမုိကေရစီအေရး လႈပ္ရွားသူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူမဟာ ဇန္န၀ါရီလက ဗီယက္နမ္ ရာဇ၀တ္မႈ အက္ဥပေဒေအာက္က အပုိဒ္ ၈၈ ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ ဆန္႔က်င္သည့္ ၀ါဒျဖန္႔မႈ ျပဳလုပ္ျခင္းဆုိတဲ့ ပုဒ္မနဲ႔ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရတာပါ။ ဒီပုဒ္မကုိ ဗီယက္နမ္အစုိးရက သေဘာထားကြဲလြဲသူေတြကုိ ကာလရွည္ ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္မႈအတြက္ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အ
က်ဥ္းခ်ခံေနရသူ အက်ဥ္းသား ၉၃ ဦးမွာ နဂါလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
ထိုင္၀မ္မွာ အလုပ္လုပ္ရင္း ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားတစ္ေယာက္အျဖစ္ က်ဴးလြန္းမႈေတြကုိ ခံခဲ့ရတဲ့ နဂါဟာ ဆုိးဆုိးရြားရြား ယာဥ္တုိက္မႈတစ္ခုကေန ျပန္ေကာင္းလာတဲ့အခါမွာေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သင္ယူေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ဗီယက္နမ္ကုိ ျပန္လာၿပီးေနာက္မွာ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မနားမေန အသိပညာေပးခဲ့ၿပီး ‘ဗီယက္နမ္အမ်ိဳးသမီး လူ႕အခြင့္အေရး ကြန္ယက္’ ကုိလည္း ၀င္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခ်ိဳ႕မွာ နဂါဟာ သာမန္အ၀တ္အစား၀တ္ထားတဲ့
အမ်ိဳးသားေတြနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ ေစာ္ကားမႈကုိ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလုိတုိက္ခုိက္မႈေတြဟာ သူမရဲဲ႕ သားသမီး ၄ ေယာက္အေရွ႕မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။
၆။ ေ၀ေ၀ႏု – ျမန္မာ (Wai Wai Nu)
ေ၀ေ၀ႏုဟာ သူမရဲ႕ ေမြးခ်င္း ၂ ေယာက္၊ မိသေတြနဲ႔အတူ ျမန္မာစစ္အစုိးရလက္ထက္မွာ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံရသူ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ သူတုိ႔အားလံုးဟာ အခန္းတစ္ခုထဲမွာ ပိတ္ထားခံရၿပီး ေရွ႕ေနငွားခြင့္ မေပးသလုိ၊ စကားေျပာခြင့္လည္း မေပးခဲ့ဘဲ တရားစြဲဆုိၿပီး ေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေ၀ေ၀ႏုဟာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္ ဥပေဒေက်ာင္းသူျဖစ္ၿပီး သံတုိင္ေတြရဲ႕အေနာက္မွာ ၁၇ ႏွစ္ ေနရမယ္လုိ႔ အမိန္႔ခ်မွတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။
အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ မတရားမႈေတြကုိ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ေ၀ေ၀ႏုဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြစလုပ္ၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ တုိင္းျပည္မွာ တရားမဲ့မႈေတြ ပေပ်ာက္ရမယ္ဆုိတဲ့ စိတ္ပုိင္းျဖတ္မႈနဲ႔အတူ အက်ဥ္းေထာင္ထဲက ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္မွာ ဥပေဒနဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့ၿပီးေနာက္ Women’s Peace Network-Arakan နဲ႔ Justice for Women လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ႏွစ္ခုကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။
ေ၀ေ၀ႏုဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက အဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံ ႐ုိဟင္ဂ်ာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းကျဖစ္ၿပီး တန္းတူညီမွ်မႈ၊ သည္းခံမႈတုိ႔ကုိ ျမႇင့္တင္ေပးဖုိ႔အတြက္ အာ၀ဇၨန္းရႊင္ရႊင္နဲ႔ အေၾကာက္အရြံ႕မရွိ အသိပညာေပးမႈေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ေနသူတစ္ေယာက္အျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အသိအမွတ္ျပဳခံရသူတစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
Ref: amnesty.org
မတ္ ၂၈ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
ထက္ျမတ္ ေရးသည္။
ယေန႔ ၂၁ ရာစု ဒီမိုကေရစီကာလကို ကူးေျပာင္းေနတဲ့ေခတ္ႀကီးမွာ ေယာက္်ားေလးမ်ား (အမ်ိဳးသားမ်ား)ႏွင့္တန္းတူ ရင္ေဘာင္တန္း လုပ္ေဆာင္လာၾကသည္မွာ မိန္းကေလးမ်ား (အမ်ိဳးသမီးမ်ား) ပင္ျဖစ္ၾကပါသည္။ အခုေခတ္ မိန္းကေလးမ်ား ကုိ ေ႐ွးယခင္က ေခၚဆိုခဲ့ၾကသည့္အတိုင္း အားႏြဲ႕သည့္ သူမ်ားဟု ဆိုလွ်င္ မွားမည္ဟုထင္မိပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တစ္ႏုိင္ငံလံုး႐ွိ လူဦးေရထက္ဝက္ေက်ာ္ေက်ာ္က အမ်ိဳးသမီးမ်ားပင္ျဖစ္ၾကသည္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ အတြက္ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ႐ွိတဲ့ ႏုိင္ငံသားတိုင္းမွာ တာဝန္႐ွိပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိအမိႏုိင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ အမိ်ဳးသမီးမ်ားတြင္လည္း တာဝန္႐ွိပါသည္။ ႏုိင္ငံမွာ႐ွိတဲ့ အမိ်ဳးသမီးေတြအားလံုး ဆရာမေတြ၊ ဆရာဝန္ေတြ၊ အေရာင္းစာေရးေတြခ်ည္း လုပ္ေနလို႔မရပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီး အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး ေလယာဥ္ပိုင္းေလာ့ေတြႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးဘတ္စ္ကားေမာင္းတဲ့ သူေတြလည္း လိုအပ္လွပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာမွာဆိုလွ်င္ မီးရထား၊ ဘတ္စ္ကားမွအစ အာကာသယာဥ္ေမာင္းတာအထိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဝင္ေရာက္ေမာင္းႏွင္ေန တာမ်ိဳးကို ေတြ႔ရမွာပါ။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာဆိုလွ်င္ သေဘာၤေမာင္းတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြေတာင္ ႐ွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သိ႐ွိမွာပါ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုယ္တိုင္ဦးစီးလုပ္ကိုင္ေနေသာ ကုမၸဏီမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားစြာကိုလည္း ယေန႔႐ွိေနပါၿပီ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ယေန႔ေခတ္အမ်ိဳးသားမ်ားတန္းတူ မည္သည့္အလုပ္မဆို တန္းတူလုပ္ကိုင္လွ်က္႐ွိေၾကာင္းကို ေတြ႔႐ွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မိန္းကေလးအမ်ားစုဟာ ေ႐ွးယခင္ကအယူအဆေတြအတိုင္း မိန္းကေလးေတြရဲ႕ ေနရာဟာ မီးဖိုေခ်ာင္သာ ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ အယူအလြဲႀကီးကို က်င့္သံုးေနၾကတုန္း ျဖစ္တယ္။ မိန္းကေလးမ်ားဟာ ေယာက်ၤာေလးမ်ားကို အလုပ္အေကၽြးျပဳသည့္ အေနအထားတြင္သာ ႐ွိေနရင္ လံုေလာက္ၿပီဟု ထင္ေနၾကသည္။ မိန္းကေလးမ်ားကို ေနရာမေပးဘဲ အိမ္ထဲတြင္သာ ထားခ်င္ၾကသည္။ မိန္းကေလးမ်ားတြင္လည္း ေမြးရာပါ ပါရမီမ်ား႐ွိႏုိင္ပါသည္။ သူမတို႔ ကၽြမ္းက်င္ရာသည္ အိမ္အလုပ္ လုပ္ရျခင္းျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လိမ့္မည္။ အင္ဂ်င္နီယာဝါသနာပါသူလည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ကားေမာင္းကၽြမ္းက်င္သူလည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ သူမတို႔ ဝါသနာပါရာကို လုပ္ကုိင္ခြင့္ေပးမည္ဆိုပါက ယင္းပညာရပ္တြင္ ထူးခၽြန္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္လာႏုိင္မည္မွာ ျငင္းပယ္၍မရပါ။
မိန္းကေလးမ်ားထက္ “ဗလ” တစ္မ်ိဳးတည္းသာ သာတဲ့ ေယာက္်ားေလးမ်ားကုိ “အိမ္ဦးနတ္” ေနရာမွာထားၿပီး ႐ုိေသေလးစားေကၽြးေမြးေနဖို႔ မလိုအပ္လွပါဘူး။ မိန္းကေလးမ်ား အခ်က္အျပဳတ္၊ အခ်ဳပ္အလုပ္ေတြနဲ႔႔ပဲ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနဖို႔ မသင့္ေတာ္ေတာ့ပါဘူး။ ယေန႔ေခတ္ နာမည္ႀကီး စာဖိုမွဴး၊ ဒီဇိုင္နာေတြကို ၾကည့္လိုက္ပါ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားထက္ အမ်ိဳးသားမ်ားကို ေတြ႔ႏုိင္မွာပါ။ ထမင္းဟင္းခ်က္တာကို “အလုပ္” တစ္ခုလို သတ္မွတ္ၿပီး လုပ္စားေနတဲ့သူေတြ ယေန႔ေခတ္မွာအမ်ားႀကီး႐ွိပါတယ္။ ပိုက္ဆံေပးႏုိင္ရင္ အခ်ိန္မေ႐ြး ငွားရမ္းႏုိင္ပါတယ္။
မိန္းကေလးမ်ားမွာလည္း ပညာနဲ႔ အသိဥာဏ္႐ွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ႐ုပ္မလွရင္ေနရပါ ပညာလွဖို႔ေတာ့ လိုအပ္လွပါသည္။ ပညာလွၿပီး ထူးခၽြန္ထက္ျမက္လွတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ ႏုိင္ငံေတာ္ကို အမ်ိဳးသားမ်ားနည္းတူ အလုပ္ေကၽြးျပဳေနၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ႏိုင္ငံတကာမွာ ႐ွိပါတယ္။ သူမတို႔၏ ဘဝမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ သိႏုိင္ပါလိမ့္မည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ထူးခၽြန္ထက္ျမက္တဲ့ ႏုိပယ္ဆုပိုင္႐ွင္ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ လူတိုင္းသိၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ သူမက ႏုိင္ငံတကာ အမ်ိဳးသမီးစြမ္းေဆာင္႐ွင္ေတြထဲက တစ္ဦးဆုိလွ်င္လည္း မမွားပါဘူး။
မၾကာေသးမီအခ်ိန္က အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ေပးအပ္သည့္ အမ်ိဳးသတၱိ႐ွင္ (၁၀) ဦးတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီး ျငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္တြင္ ဦးေဆာင္လႈပ္႐ွားေနသူ ေဒၚေမစံပယ္ျဖဴ သည္ ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ သူမသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား အၾကမ္းဖက္မႈကေန တားဆးမႈဥပေဒမူၾကမ္းကို ေရးဆြဲႏိုင္ရန္အတြက္ ေ႔႐ွတန္းကေန ပါဝင္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ယခုလိုေ႐ြးခ်ယ္ခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယင္းကဲ့သို႔ အမ်ိဳးသမီး ေျမာက္မ်ားစြာ လိုအပ္ေနပါသည္။
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနႏွင့္ အိမ္ထဲမွာပဲ ဟင္းခ်က္ ထမင္းခ်က္မေနသင့္ေတာ့ဘဲ က႑ေပါင္းစံုတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားပါဝင္ခြင့္ရေနပါၿပီ။ အမ်ိဳးသားမ်ားခ်ည္း အရာရာကို ဦးေဆာင္ႏုိင္သည့္ေခတ္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဝင္ေရာက္ေနၾကၿပီး တိုင္းျပည္အတြက္ ကူညီပံ့ပိုးေနၾကပါၿပီ။ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီးအေရအတြက္မွာ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ နည္းပါးေနျခင္းေၾကာင့္ ၾကိဳးစားရန္လိုေနေသးသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနႏွင့္ အိမ္ျပင္ကိုထြက္ၿပီး ေလာကႀကီးကို မ်က္စိဖြင့္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ေနခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္သည့္ က႑မ်ားမွပါဝင္စြမ္းေဆာင္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးကို ဦးေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္လာႏုိင္ရန္ လိုအပ္လွပါသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ကို ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚကို ေလွ်ာက္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္ရန္ အမ်ိဳးသားမ်ားတန္းတူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွလည္း ဝိုင္းဝန္းၾကိဳးပမ္းသြားရမည္ မဟုတ္ပါလား။
ထက္ျမတ္
ဓါတ္ပံု အညႊန္း-အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္မွာက်င္းပတဲ့ ၂၀၁၅ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ဳိးသမီးသတၱိရွင္ ဆုေပးပဲြ အခမ္းအနားမွာ ကခ်င္တိုင္းရင္းသူ မေမစပယ္ျဖဴ တက္ေရာက္ၿပီး ဆုကို လက္ခံရယူ။ သတင္းဓာတ္ပံု- ေရဗကၠဝင္း
ႏိုဝင္ဘာ-၂၄ ၂၀၁၃
M-Media
မင္းထြဋ္ေကာင္း
ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕မွာလည္း ၂၅.၁၁.၂၀၁၃၊ တနလာၤေန႔၊ စိန္႔ဂ်ဳိးဇက္ေအာက္ေမ့ဘြယ္ဓမၼာရံုမွာ နံနက္ ၉ နာရီမွ ညေန ၃ နာရီအထိ ဖဲႀကိဳးျဖဴေန႔ သို႔မဟုတ္ ကမာၻ႕အမ်ဳိးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ ရပ္တန္႔ေရးေန႔ အခမ္းအနားကုိ က်င္းပေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘာသာေပါင္းစံုမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွလည္း ဖဲႀကိဳးျဖဴေန႔နဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာတရား ရႈေထာင့္က ေဟာေျပာမႈ အပါအ၀င္ စိတ္၀င္စားစရာ အစီအစဥ္မ်ားလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္း သတင္းရရိွပါတယ္။
ဖဲႀကိဳးျဖဴေန႔ (သို႔)ကမာၻ႕အမ်ဳိးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ ရပ္တန္႔ေရးေန႔ ျဖစ္ေပၚလာပံု အက်ဥ္း
၁၉၈၉ ခုႏွစ္၊ ကေနဒါႏိုင္ငံ မြန္ထရီၿမိဳ႕မွာ အင္ဂ်င္နီယာေက်ာင္းသူ ၁၄ ဦးကို Marc Lepine ဆိုသူက ေသနတ္နဲ႔ပစ္သတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္လိုက္တာဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္တတာေၾကာင့္ ေသဆံုးသြားတဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ အခ်ည္းႏွီးမျဖစ္ေစရဘူး ဆိုၿပီး အမ်ဳိးသမီးအေရးလႈပ္ရွားသူ Judy Rebick က “ ငါတို႔ရဲ႕ ပူေဆြး၀မ္းနည္းမႈေတြဟာ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ အမ်ဳိးသားမ်ားက အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈရပ္တန္႔ေစတဲ့အျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲေစရမယ္ ” လို႔လည္း သံဓိဌာန္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ကစၿပီး ေအာက္ေမ့ဘြယ္ေန႔နဲ႔ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈကိုအေရးယူေဆာင္ရြက္တဲ့ေန႔အျဖစ္ က်င္းပလာခဲ့ၾကတယ္။
၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာက်င္းပတဲ့ ၅၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ ၅၄/၁၄၃ အရ ႏို၀င္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔ကို “အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈရပ္တန္႔ေရးေန႔” အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။
အဲ့ဒီေန႔မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြကို အၾကမ္းမဖက္ေတာ့ပါဘူး၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကိုလည္း ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ကာကြယ္တားဆီးေပးပါမယ္၊ ေရငံုႏႈတ္ပိတ္မေနပါဘူး ဆိုတဲ့ ခံ၀န္ကတိေတြနဲ႔အတူ ဖဲႀကိဳးျဖဴေလးေတြကို တပ္ဆင္လာၾကတဲ့အတြက္ “ဖဲႀကိဳးျဖဴေန႔” လို႔လည္း ေခၚတြင္ပါတယ္။ ကမာၻ႕ေဒသအႏွံ႔မွာ ႏွစ္စဥ္က်င္းပၾကပါတယ္။
ႏုိ၀င္ဘာ ၂၄-၂၀၁၃
M-Media
သီရိ
ရန္ကုန္။ ။ ႏုိ၀င္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႕တြင္ က်ေရာက္ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ ပေပ်ာက္ေရးေန႔ (Elimination of Violence Against Women Day) ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ယေန႔ ႏုိ၀င္ဘာ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္သူ႔ရင္ျပင္တြင္ ေန႔လည္ ၃ နာရီမွစတင္ကာ စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့သည္။
အခမ္းနားကို “လြတ္လပ္ျခင္း နဲ႔ ဖဲၾကိဳးျဖဴ” သီခ်င္းျဖင့္ ဖြင့္လွစ္ျပီး ရန္ကုန္တိုင္းဦးစီးမႈး၊ လူမႈ၀န္ထန္းဦးစီးဌာန၊ လူမႈ၀န္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ၀န္ၾကီးဌာနမွ ဦးစီးမွဴးမွ အဖြင့္အမွာစကားေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ထို႕ေနာက္ ၁၆ ရက္တာကာလ လႈပ္ရွားမႈက ိုတာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးမွ ရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ ပေပ်ာက္ေရး ၁၆ ရက္တာလႈပ္ရွားမႈသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေန႕ျဖစ္ေသာ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႕မွစတင္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ျဖစ္ေသာ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔ထိျဖစ္ေၾကာင္း ၄င္းကရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယင္းအခမ္းအနားသည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ က်င္းပေသာ အခမ္းအနားျဖစ္ျပီး ပထမအၾကိမ္ကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ကန္ေတာ္ၾကီး အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္တြင္ က်င္းပခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရပါသည္။
ထိုပြဲတြင္ ပေဟဠိ အေမးအေျဖ၊ သံခ်ပ္၊ ျပဇာတ္၊ ေတးသရုပ္ေဖာ္ စသည္တို႕ျဖင့္ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။