Blog

အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္ရန္ ႀကံစည္မႈ ၁၂၀ ေက်ာ္ကုိ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သည္ဟု အီရန္ေၾကျငာ

ဇူလုိင္ ၂၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

အီရန္ေထာက္လွမ္းေရးအႀကီးအကဲ ေအလာဗီ

– ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ အနည္းငယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္ရန္ ႀကံစည္မႈေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္ကုိ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားက ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သည္ဟု အီရန္ ေထာက္လွမ္းေရး၀န္ႀကီး မဟ္မူးဒ္ ေအလာဗီက ယေန႔တြင္ ေျပာၾကားလိုက္သည္။

ဇြန္လ ၇ ရက္ေန႔က ၿမိဳ႕ေတာ္ တီဟီရန္ရွိ အီရန္လႊတ္ေတာ္ အေဆာက္အဦးႏွင့္ အီရန္ေခါင္းေဆာင္ အီမာမ္ခုိေမနီတုိ႔၏ ဂူဗိမာန္တြင္ ေသနတ္သမားမ်ားက တုိက္ခုိက္မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး လူ ၁၇ ဦးေသဆံုးကာ ၅၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သည္။ IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕က ထုိတုိက္ခုိက္မႈမ်ားမွာ ၎တုိ႔၏လက္ခ်က္ဟု ေၾကျငာခဲ့သည္။

၀န္ႀကီးက ၎တုိ႔ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သည့္ ႀကံစည္မႈမ်ားအတြက္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားအားလံုးမွ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ စစ္ဆင္ေရးအတြင္း ေသဆံုးခဲ့ၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံ၏ မည္သည့္ေနရာမွ လံုၿခံဳေရးက်ိဳးေပါက္မႈ မရွိေၾကာင္း၊ ရန္သူမ်ားမွာ တုိက္ခုိက္မႈျပဳလုပ္ရန္ အၿမဲတမ္း ႀကံစည္ေနေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့သည္။

တီဟီရန္တုိက္ခုိက္မႈမ်ားတြင္ တုိက္႐ုိက္ သုိ႔မဟုတ္ သြယ္၀ုိက္၍ တာ၀န္ရွိသူမ်ားအားလံုးကုိ ေဖာ္ထုတ္ဖမ္းဆီးႏုိင္ခဲ့ၿပီး ရန္သူမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလံုးကုိလည္း အီရန္က ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္ဟု ေထာက္လွမ္းေရးအႀကီးအကဲက ဆုိသည္။

အီရန္ေတာ္လွန္ေရးအေစာင့္တပ္မွာ ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႔က ဆီရီးယားရွိ IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕၏ စခန္းမ်ားကုိ ေျမျပင္မွ ေျမျပင္ပစ္ ဒံုးက်ည္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး တပ္မွဴးမ်ား၊ အႀကီးတန္းတာ၀န္ရွိသူမ်ား အပါအ၀င္ အၾကမ္းဖက္သမား ၁၇၀ ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

Ref: Press TV

July 25, 2017
အဆံုးစီရင္ျခင္းက အေျဖလား

လူရယ္လုိ႔ ျဖစ္လာရင္ ေပ်ာ္စရာ စိတ္ညစ္စရာေတြ ရွိလာတတ္တာ ထံုးစံပါပဲ။ ဒီတစ္ေလာ စိတ္ဓာတ္က်ေနသူေတြ အမ်ားအျပားကို ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ေတြ႔ေနရတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်တာရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္တဲ့ ကိုယ့္ကိုကုိယ္ အဆံုးစီရင္တာေတြပါ အခုဆို မၾကာမၾကာ ၾကားေနရပါတယ္။ အခု ေနာက္ဆံုး သတင္းစာမ်က္ႏွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေနရာယူထားတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ေတးဂီတအဖြဲ ့တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Linkin Park အဖြဲ ့ရဲ႕ အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Chester Bennington ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္လိုက္ျခင္းက လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ရုိက္ခက္သြားပါတယ္။

စိတ္ဓာတ္က်တဲ့အခါမွာ လူေတြဘာေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္ၾကရတာလဲ။ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးစစ္တမ္းအရ ကမာၻေပၚမွာ လူဦးေရ သန္း ၃၀၀ ေလာက္ဟာ စိတ္က်ေ၀ဒနာကို ခံစားေနရတယ္တဲ့။ တစ္ကမာၻလံုးနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္ႏႈန္းက ၄၂ ေနရာမွာ ရွိေနပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ေသေၾကာင္းႀကံစည္မႈ အမ်ားဆုံး ေနရာကေတာ့ ေတာင္အေမရိကတိုက္မွာရွိတဲ့ ဂိုင္ရာနာႏိုင္ငံ (Guyana)ပဲျဖစ္ပါတယ္။

စိတ္က်ေရာဂါ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ၾကတာလဲ။ အဆင္မေျပမႈေတြကပဲ စမွာပါ။ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အခ်စ္ေရး၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး စတဲ့ျပသာနာ နည္းနည္းေလးေတြကေန စၿပီး စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္လာတာပါ။ အဆင္မေျပတာေတြ မ်ားမ်ားလာၿပီးေတာ့ ထြက္ေပါက္ရွာမရေတာ့ရင္ ေနာက္ဆံုး ထြက္ေပါက္ျဖစ္တဲ့ suicide နည္းလမ္းကို သံုးလိုက္ၾကတာပါပဲ။ အသက္အရြယ္အားျဖင့္ ၂၀ နဲ႔ ၄၀ ၾကားမွာရွိတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္တာမ်ားတယ္လို႔ စစ္တမ္းေတြအရ သိရပါတယ္။

စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ မေပ်ာ္ရႊင္ေတာ့တာ၊ ညဘက္ေတြဆို အိပ္မေပ်ာ္ေတာ့တာ၊ အရာရာ အလိုမက်တာေတြ ျဖစ္လာတာ၊ တစ္ခုခုဆို စိတ္ထိခိုက္လြယ္တာ၊ မဟုတ္တဲ့ ကိစၥေလးေတြမွာ ေဒါသထြက္လြယ္ျဖစ္လာတာ၊ အျမဲတမ္း အထီးက်န္သလို ခံစားေနရတာ၊ ဘယ္အရာကိုမွ စိတ္ပါလက္ပါ မလုပ္ခ်င္ေတာ့တာ အစရွိတာေတြက စိတ္ဓာတ္က်လာျခင္းရဲ႕ လကၡဏေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ကုိယ့္ကိုကုိယ္ စိတ္ဓာတ္က်ေနတယ္လို႔ သိရတယ္ဆုိရင္ ဒီေရာဂါက ကုသလို႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံနဲ႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အက်င့္စရုိက္ေတြက ကိုယ့္ကိစၥ ကိုယ့္ျပသာနာေတြကို တျခားသူေတြန႔ဲ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳးေတြ သိပ္မရွိပါဘူး။ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာဝန္နဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ဆိုတာကိုလည္း သိပ္ျပဳလုပ္ေလ့ မရွိၾကပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဲ့ဒီလို ေဆြးေႏြးခန္းလုပ္တဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ိဳးေတြလည္း သိပ္မတြင္က်ယ္ေသးပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေတြဆို ဒီလိုေဆြးေႏြးရေကာင္းမွန္းေတာင္ မသိၾကေသးပါဘူး။ စိတ္ဓာတ္က်ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ျပသာနာေတြကို တျခားလူတစ္ေယာက္ေလာက္ကို ရင္ဖြင့္မယ္ဆုိရင္ တစ္ဝက္ေလာက္ေတာင္ ေပ်ာက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ေျပာတဲ့သူကလည္း ကိုယ္ယံုၾကည္တဲ့သူ ျဖစ္ဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့။ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ေႏြးေထြးတဲ့ ေမတၱာကို ရမယ္ဆိုရင္ စိတ္က်ေရာဂါကို ကုသလို႔ ရႏုိင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ မိမိကုိယ္ကို စိတ္ဓာတ္က်ေနၿပီ စိတ္က်ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏေတြ ကိုယ့္မွာ ေတြ႔လာရၿပီဆိုရင္ေတာ့ ပထမဆံုး ကိုယ့္စိတ္အေျခအေနကို စစ္ေဆးပါ။ ယံုၾကည္ရတဲ့သူေတြကို ကိုယ့္ျပသာနာေတြကို ေျပာျပပါ။ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာဝန္နဲ႔ စစ္ေဆးပါ။ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးခန္းေတြကို သြားပါ။ ျပသာနာတိုင္းမွာ အေျဖရွိပါတယ္။ ထြက္ေပါက္ ရွိပါတယ္။ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ရင္ ကိုယ့္အတြက္ တစ္ခုခုေတာ့ ရႏိုင္ပါတယ္။

ကိုယ့္ကိုကိုယ္ သတ္ေသတယ္ဆိုတာက ၾကားရတဲ့သူေတြကိုလည္း ရင္ထဲမွာ နင့္ေစပါတယ္။ ၂၀၂၀ မွာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္မႈႏႈန္း ၁၀% ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္မယ္လို႔လည္း ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔က ဆိုထားပါတယ္။

ျပႆနာဆိုတာ ကိုယ့္မွာတင္ ရွိတာမဟုတ္ဘူး။ လူတိုင္းမွာ ရိွေနတတ္တဲ့ အရာပါ။ ျပႆနာေတြကို အေျဖရွာၿပီး ေျဖရွင္းဖုိ႔ပဲ ႀကိဳးစားရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္ျခင္းဆိုတာ ျပႆနာေတြရဲ႕ အေျဖမဟုတ္ပါဘူး။ ျပႆနာတစ္ခုကို ေျဖရွင္းၿပီးတိုင္း ေလာကႀကီးက ကိုယ့္အတြက္ သာယာလွပေနမွာပါ။

(အလင္းသစ္ ေရးသားသည္။)

July 25, 2017
ၿဂိဳဟ္ငယ္တစ္ခုကုိ နာဆာက ေဆာ္ဒီအမ်ိဳသမီးအမည္ ဂုဏ္ျပဳမွည့္ေခၚ

ဇူလုိင္ ၂၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

ဖာတီမာ အလ္-ရွိခ္

– ႐ုကၡေဗဒဆုိင္ရာ သုေတသနတြင္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သည့္ ေဆာ္ဒီအမ်ိဳးသမီးသမီးတစ္ဦးကုိ ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ နာဆာက ၿဂိဳဟ္ငယ္တစ္ခုကုိ သူမ၏အမည္ မွည့္ေခၚခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

အဆုိပါအမ်ိဳးသမီးငယ္မွာ ဖာတီမာ အလ္-ရွိခ္ဆုိသူျဖစ္ၿပီး ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က ႏုိင္ငံတကာ သိပၸံႏွင့္ အင္ဂ်င္နီယာ ၿပိဳင္ပြဲ (Intel ISEF) တြင္ ဒုတိယဆု ရရွိခဲ့သည္။ သူမမွာ ေဆာ္ဒီ သိပၸံဆုိင္ရာ ဖန္တီးမႈၿပိဳင္ပြဲ National Olympiad for Scientific Creativity တြင္လည္း တစ္ႏုိင္ငံလံုးအဆင့္ ဗုိလ္စြဲခဲ့သည္။

နာဆာကမူ သူမ၏ ထူးခၽြန္မႈကုိ ဂုဏ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ ၎တုိ႔ရွာေဖြေတြ႕ရွိထားသည့္ ၿဂိဳဟ္တစ္လံုး၏ အမည္ကုိ Al-Sheikh 33535 ဟု မွည့္ေၚခဲ့သည္။

အလ္-ရွိခ္မွာ Determination of Effectiveness of Innovative Strygolactone-Carl2-on Seed Germination of Parasitic Weeds ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ အေမရိကန္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ သုေတသနတြင္ ဒုတိယခ်ိတ္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။

သိပၸံနယ္ပယ္တြင္ ထူးခၽြန္မႈေၾကာင့္ နာဆာ၏ အသိအမွတ္ျပဳမႈကုိခံရသည့္ ေဆာ္ဒီအမ်ိဳးသမီးမွာ အလ္-ရွိခ္တစ္ဦးတည္းမဟုတ္ဘဲ အျခား ေဆာ္ဒီေက်ာင္းသူ ဆာရာ အလ္ရာဘီယာမွာ ယခုႏွစ္တြင္ က်င္းပသည့္ နာဆာ၏ ISEF ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ၿပိဳင္ပြဲ ၁၇၀၀ ကုိ ေက်ာ္ျဖတ္ကာ ဗုိလ္စြဲခဲ့သည္။

Ref: Alarabiya

July 25, 2017
လူ႕အခြင့္အေရး မတုိးတက္မခ်င္း ျမန္မာကုိ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္မည္ဟု ယန္ဟီးလီေျပာ

ဇူလုိင္ ၂၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

– ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမုိကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ျဖစ္လာဖုိ႔ ဘယ္သူကမွ ေမွ်ာ္လင့္မထားေပမယ့္ လူ႕အခြင့္အေရးမွာေတာ့ အမွန္တကယ္ တုိးတက္မႈေတြ ရွိရမယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အထူးကုိယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီက မေန႔က OHCHR ကေနတစ္ဆင့္ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကျငာခ်က္မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“အရင္အစုိးရက ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ နည္းလမ္းေတြကုိ ဆက္လက္အသံုးျပဳေနတာကုိ ျမင္ရတဲ့အတြက္ စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈဟာ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ျဖစ္လာမယ္လုိ႔ မေမွ်ာ္လင့္ဖုိ႔ ကၽြန္မတုိ႔ကုိေျပာတယ္ရွင့္။ အဲဒီလုိပဲ ကုလရဲ႕ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္မႈ၊ အထူးေလ့လာေရး လုပ္ငန္းေတြကုိ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ရပ္ပစ္လုိက္မယ္ဆုိၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံက ေမွ်ာ္လင့္မထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ လူ႕အခြင့္အေရးမွာ စစ္မွန္တဲ့ တုိးတက္မႈေတြကို မျမင္ရမခ်င္း ဒီလုိေစာင့္ၾကည့္မႈေတြက ဆက္ရွိသြားမွာပါ” လုိ႔ ယန္းဟီလီက တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြဟာ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ‘လံုၿခံဳေရးအေျခအေန၊ လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေန ဆုိး၀ါးမႈကုိ ေဘးခ်ိတ္ထားတယ္’ လုိ႔လည္း သူမက ေၾကျငာခ်က္မွာ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ယန္းဟီးလီဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မၾကာေသးခင္ကပဲ ၁၂ ရက္ၾကာ လာေရာက္ခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္၊ ေနျပည္ေတာ္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္ေတြကုိ သြားေရာက္ကာ လူ႕အခြင့္အေရးအေျခအေနကုိ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္က ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ သူမအေနနဲ႔ စုိးရိမ္မိၿပီး အစုိးရဲ႕ လံုၿခံဳေရးေဆာင္ရြက္မႈဟာ ရခုိင္ေတြအတြက္သာကမဘဲ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြအတြက္လည္း ေဆာင္ရြက္ေပးရမယ္လုိ႔ ယန္းဟီလီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

တုိက္ခုိက္မႈေတြ၊ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ လက္နက္ကုိင္အုပ္စုေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနၿပီး အရပ္သားေတြဟာ လုိအပ္တဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြကုိ မရဘူးလုိ သတင္းေတြထြက္ေနတဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္က အေျခအေနေတြအတြက္ တုန္လႈပ္ရတယ္လုိ႔လည္း သူမက ဆုိပါတယ္။

“လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ေတြက သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ ညႇင္းပမ္းမႈေတြ၊ လူသားတံတုိင္းအျဖစ္ အသံုးခ်မႈေတြေတာင္ ရွိတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြၾကားရၿပီး ဒီကိစၥေတြကုိ သတင္းပုိ႔ရင္ ေနာက္ထပ္ ညႇင္းပမ္းမႈေတြ ထပ္လုပ္မယ္ဆုိတဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြရွိေၾကာင္းလည္း ကၽြန္မ သိရပါတယ္”

သူမရဲ႕ ခရီးစဥ္မွာ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြက ဟန္႔တားတဲ့လုပ္ရပ္အတြက္ ယန္ဟီးလီက ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ေဆာက္မယ့္ကိစၥအတြက္ လယ္သမားေတြဆီက လယ္ေျမေတြ မတရားသိမ္တဲ့ကိစၥကုိလည္း ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

အခုခရီးစဥ္မွာ သူမရဲ႕ေတြ႕ရွိမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ က်င္းပျပဳလုပ္မယ့္ ကုလအေထြေထြညီလာခံမွာ ယန္းဟီးလီက အစီရင္ခံစာတင္သြင္းဖုိ႔ ရွိေနပါတယ္။

Ref: UN.org

July 25, 2017
ေဟြရွန္း ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ – အာရွမွ ေရွးေဟာင္းသမုိင္း၀င္ဗလီမ်ား (၁)

ဇူလုိင္ ၂၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

(ကုိတင္ရီ တင္ဆက္သည္)

– တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတာင္ပုိင္း ဂြမ္ဒုန္ျပည္နယ္က နာမည္ႀကီး ကမ္း႐ုိးတမ္းၿမိဳ႕ ကြမ္က်ိဳးမွာရွိတဲ့ ဒီ ‘ေဟြ႕ရွန္း’ (Huaisheng) ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေစာဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ၄ လံုးထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး ကမၻာ့သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြထဲက တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီဗလီ၀တ္က ၃၅.၇၅ မီတာ (၁၁၈ ေပခန္႔) ျမင့္တဲ့ မင္နာရတ္ေမွ်ာ္စင္ဟာ တစ္ခ်ိန္က ကြမ္းက်ိဳးၿမိဳ႕ရဲ႕ အမွတ္အသားတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး၊ ၀တ္ျပဳဖုိ႔ႏႈိးေဆာ္တဲ့အခါ အသံုးျပဳသလုိ၊ ညအခါမွာ ဂ်ဴက်န္း(ပုလဲ) ျမစ္က သေဘၤာေတြ ေရေၾကာင္းသြားလာေရးအတြက္ အလြန္အသံုး၀င္လွတာေၾကာင့္ ေဟြ႕ရွန္းဗလီကုိ ‘မီးျပတုိက္ဗလီ’ လုိ႔လည္း ေခၚဆုိပါတယ္။

သမုိင္းေၾကာင္း

တ႐ုတ္မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ေရွးေဟာင္းစာေပေတြအရ ဒီ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ တန္မင္းဆက္ (၆၁၈-၉၇၀) လက္ထက္ အစၥလာမ္သာသနာရဲ႕ အေစာပုိင္းကာလ သကၠရာဇ္ ၆၂၇ ခုႏွစ္မွာ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္သခင္ရဲ႕ သာ၀ကႀကီးတစ္းပါးျဖစ္တဲ့ ‘စအဒ္ အစ္ဗေန႔ အဘီ ၀ကက္စ္’ က ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဒီသာ၀ကႀကီးဟာ လူေတြကုိ အစၥလာမ္သာသနာဖက္ ဖိတ္ေခၚဖုိ႔အတြက္ ကုန္သြယ္ေရးအခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ကြမ္းက်ိဳးၿမိဳ႕ကုိ သကၠရာဇ္ ၆၂၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာ ေရာက္ရွိလာတယ္လုိ႔ သမုိင္းဆရာေတြက ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။

‘ေဟြ႕ရွန္း’ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္က ‘ကုိယ္ေတာ္သခင္အတြက္ အမွတ္တရ’ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ကုိ ရည္စူးၿပီး မွည့္ေခၚထားတာပါ။

ေဟြ႕ရွန္းဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ ယြမ္မင္းဆက္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးဘုရင္ ‘က်ိက်န္း’ (၁၃၄၁-၁၃၆၈) ရဲ႕ အမိန္႔နဲ႔ ၁၃၅၀ ခုႏွစ္မွာ တစ္ႀကိမ္၊ မီးသင့္မႈေၾကာင့္ က်င္မင္းဆက္က ‘ကန္းရွီ’ ဘုရင္ရဲ႕အမိန္႔နဲ႔ ၁၆၉၅ ခုႏွစ္မွာတစ္ႀကိမ္ ျပန္လည္ ျပဳျပင္မြမ္းမံခဲ့ရပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးျပဳျပင္မြမ္းမံမႈကေတာ့ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္မွာျဖစ္ၿပီး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ရဲ႕ ၀တ္ျပဳေဆာင္ကုိ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗိသုကာ

၀တ္ျပဳေဆာင္ အတြင္းပုိင္း

ေျမေနရာ ၂၉၆၆ စကြဲယားမီတာမွာ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ တ႐ုတ္ ‘ဖုန္းေရႊ’ ဗိသုကာလက္ရာနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားၿပီး၊ အနီေရာင္အုတ္ခဲေတြအသံုးျပဳ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ ၀င္ေပါက္က ဂ်ဴက်န္းျမစ္ကုိ မ်က္ႏွာမူထားပါတယ္။

ေဟြ႕ရွန္း ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ ၀တ္ျပဳေဆာင္၊ ၀မ္ရြယ္အေဆာက္အဦး၊ အမုိးပါစႀကၤန္လမ္း၊ ပိဋကတ္တုိက္၊ နားေနေဆာင္၊ မင္နာရတ္ေမွ်ာ္စင္ စတာေတြ ပါ၀င္တယ္။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ပရ၀ုဏ္အတြင္းက အေဆာက္အဦးေတြ အမ်ားစုကုိ တ႐ုတ္႐ုိးရာဟန္ပန္အတုိင္း ေဆာက္လုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀တ္ျပဳေဆာင္ဟာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ရဲ႕ အလယ္ဗဟုိမွာ တည္ရွိၿပီး ၄၀၀ စကြဲယားမီတာ က်ယ္၀န္းပါတယ္။

ဒုလံုးရွည္သ႑ာန္တည္ ေဆာက္ထားတဲ့ မင္နာရတ္ဟာ ၀တ္ျပဳဖုိ႔ ႏႈိးေဆာ္သံကုိ ဟစ္ေႂကြးတဲ့လုပ္ငန္းအတြက္သာ မကဘဲ၊ ဂ်ဴက်န္းျမစ္ထဲက သေဘၤာေတြအတြက္ ေရေၾကာင္းအခ်က္ျပ မီးျပတုိက္အျဖစ္လည္း တစ္ခ်ိန္က အသံုးေတာ္ခံပါတယ္။

ေရွးေရွးက သေဘၤာသားေတြဟာ ဒီမင္နာရတ္ႀကီးကုိ ျမင္ၿပီဆုိရင္ ‘ေရေၾကာင္းပုိးလမ္းမႀကီး’ ရဲ႕ အစကုိ ေရာက္ရွိေနၿပီဆုိတာ သိၾကၿပီး၊ ရာသီဥတုအေျခအေနကုိ သိရဖုိ႔အတြက္လည္း သေဘၤာသားေတြဟာ ဒီမင္နာရတ္အေပၚကုိ တက္ၾကည့္ေလ့ ရွိပါတယ္။

ဒီမင္နာရတ္ဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုးမီးျပတုိက္ႀကီးျဖစ္ၿပီး အေနာက္တုိင္းစတုိင္ မီးျပတုိက္ကုိေတာ့ ၁၈၆၅ ခုႏွစ္ေလာက္မွ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ စတင္အသံုးျပဳခဲ့တာပါ။ ေရေၾကာင္းသြားလာမႈမွာ ဒီမင္နာရတ္ရဲ႕ အသံုး၀င္ပံုကုိ အစြဲျပဳၿပီး ေဟြရွန္းဗလီဟာ ‘မီးျပတုိက္ဗလီ’ လုိ႔လည္း အမည္တြင္ပါတယ္။

ခရီးသြားမ်ား စိတ္၀င္စား

စီးပြားေရးအခ်က္အျခာၾကတဲ့ ကြမ္က်ိဳးၿမိဳ႕မွာ ေဟြရွန္းဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဟာ ခရီးသြားေတြ စိတ္၀င္စားရာေနရာတစ္ခု ျဖစ္ေနကာ တ႐ုတ္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ဒီ သမုိင္း၀င္ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အေၾကာင္းကုိ တခုတ္တရ ေၾကာ္ျငာေပးထားပါတယ္။

ကြမ္က်ိဳးက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ ဒီ ေဟြရွန္း ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဟာ ‘ကြမ္က်ိဳးမြတ္စလင္အသင္း’ ႐ံုးထုိင္ရာ ေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

Ref : Islamoblog, wiki, islamichina

၁၁၈ ေပျမင့္သည့္ နာမည္ေက်ာ္ မင္နာရတ္

ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည့္ သာ၀ကႀကီး ‘စအဒ္ အစ္ဗေန႔ အဘီ ၀ကက္စ္’ ၏ အမည္ကုိ ထြင္းထုထားမႈ

ခရီးသြားမ်ား စိတ္၀င္တစား

July 25, 2017