ဇူလုိင္ ၁၆၊ ၂၀၁၇
M-Media
– အၾကမ္းဖက္၀ါကုိ ဆန္႔က်င္ၿပီး ထိခိုက္ခံစားရတဲ့သူေတြနဲ႔ တစ္သားတည္းရွိေၾကာင္း ျပသတဲ့ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုကုိ ဥေရာပတစ္၀ွမ္းက ေရွ႕ေဆာင္အီမာမ္ေတြက ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။
သူတုိ႔ဟာ ေဒသတြင္း အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္ခံခဲ့ရတဲ့ေနရာေတြကုိ သြားေရာက္ၿပီး ေသဆံုးသြားသူေတြအတြက္ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။
ဒီလႈပ္ရွားမႈရည္ရြယ္ခ်က္ကဘာလဲ၊ ဘယ္လုိအေျခအေနမ်ိဳးေတြကုိ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရလဲဆုိတာ ဒီဗီဒီယုိမွာ ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဇူလုိင္ ၁၆၊ ၂၀၁၇
M-Media
– သခ်ၤာပညာရပ္၏ ႏုိဘယ္ဆုဟု တင္စားျခင္းခံရေသာ Fields Medal ဆုကုိ ရရွိထားသည့္ အီရန္ႏြယ္ဖြား သခ်ၤာဉာဏ္ႀကီးရွင္ အမ်ိဳးသမီး မရ္ယမ္ မီဇာခါနီမွာ ကင္ဆာေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ၿပီဟု သိရသည္။
အေမရိကန္ေဆး႐ံုတစ္ခုတြင္ ေဆးကုသေနသည့္ အသက္ ၄၀ အရြယ္ မရ္ယမ္မွာ ယမန္ေန႔က ကြယ္လြန္သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး မိသားစု၀င္မ်ားကလည္း ေသဆံုးေၾကာင္း အတည္ျပဳခဲ့သည္။
မရ္ယမ္မွာ ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္ရွိ Stanford တကၠသုိလ္မွ ပါေမာကၡတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ၄ ႏွစ္မွစ၍ ကင္ဆာေရာဂါကုိ ခံစားခဲ့ရသည္။
ဂ်ီၾသေမႀတီ၊ ဒုိင္းနမစ္နယ္ပယ္တုိ႔တြင္ ထူးျခားဆန္းျပားသည့္ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏုိင္ျခင္း၊ စက္လံုးကဲ့သုိ႔ မ်က္ႏွာျပင္ေကြးေသာ အရာ၀တၱဳမ်ားအေၾကာင္းကုိ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္း သိရွိနားလည္းျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာသခ်ၤာကြန္ဂရက္က ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ မရ္ယမ္ကုိ Fields Medal ဆု ေပးအပ္ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။
ထုိ႔ျပင္ Pure Mathematics နယ္ပယ္တြင္ ေခတ္ေရွ႕ေျပးေသာ သုေတသနမ်ားျပဳလုပ္ႏုိင္မႈအတြက္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ Blumenthal Award ဆု၊ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ သခ်ၤာအသင္းမွ ေပးအပ္သည့္ Satter Prize ဆုတုိ႔ကုိလည္း မရ္ယမန္က ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့သည္။
တီဟီရန္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည့္ မရ္ယမ္၏ ကနဦးရည္မွန္းခ်က္မွာ စာေရးဆရာမတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာရန္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အထက္တန္းတက္သည့္အခ်ိန္ သခ်ၤာပညာရပ္၌ ပါရမီရင့္သန္မႈကုိ ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရၿပီးေနာက္ သခ်ၤာနယ္ပယ္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာျခင္းျဖစ္သည္။
ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ကတည္းက ႏုိင္ငံတကာ သခ်ၤာနယ္ပယ္တြင္ သတင္းေမႊးပ်ံ႕ခဲ့သည့္ မရ္ယမ္မွာ ၁၉၉၄၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံတကာ သခ်ၤာအုိလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ေရႊတံဆိပ္မ်ား ဆြတ္ခူးခဲ့ၿပီး ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ အမွတ္ျပည့္ ရရွိခဲ့သည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ Stanford တကၠသုိလ္၌ ပါေမာကၡအျဖစ္ စတင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ မရ္ယမ္၌ ခင္ပြန္းႏွင့္ သမီးငယ္တစ္ဦး က်န္ရစ္ခဲ့သည္။
အီရန္သမၼတ ႐ူဟာနီက မရ္ယမ္အား ဆံုး႐ံႈးရမႈအတြက္ အလြန္အမင္း ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းရသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
Ref: Straitstimes
ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၁၉၄၈ခု၊ဇန္နဝါရီလ ၄ရက္၊ မနက္ ၄နာရီ ၂၀ မိနစ္ တြင္ လြတ္လပ္ေရးေပးခဲ့သည္။ ထိုသို႔လြတ္လပ္ေရးႀကီးရဖို႔ရန္ တိုင္းျပည္အတြက္ အသက္ေသြး၊ေခၽြး၊ ေပးဆပ္ခဲ့ၾကေသာ အာဇာနည္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ေပၚထြန္းခဲ့ဖူးသည္။ လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာႀကီး တပ္မေတာ္ဖခင္ႀကီးဟု တင္စားခံရေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အပါဝင္ အာဇာနည္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး( ၉ )ဦးတို႔သည္ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစ အလိုေတာ္ရွိမ်ား၏ လုပ္ၾကံသတ္ ျဖတ္မႈ႕ေၾကာင့္ ၁၉၄၇ခု ဇူလိုင္လ (၁၉)ရက္၊စေနေန႔ မနက္ ၁၀နာရီ ၃၇ မိနစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အတြင္းဝန္ရံုး (“မဆလ” အစိုးရေခတ္ ဝန္ႀကီးမ်ားရံုးဟုေခၚဆို) အစည္းအေဝးခန္းမအတြင္း အေရး ေပၚအစည္းအေဝးျပဳလုပ္ေနစဥ္ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရပါသည္။ ယခုဆိုလွ်င္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္တကြ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ႀကံခံရသည္မွာ ႏွစ္ (၇၀) တိုင္ၾကာခဲ့ေပၿပီ။ သို႔ေသာ္ စာေရးသူအပါဝင္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ရွိသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိုင္း ဇူလိုင္လ ၁၉ရက္ေရာက္ခါနီးတိုင္း ေရာက္တိုင္း ရင္ထဲ ဆို႔နင့္ခံစား မ်က္ရည္ေတြလည္ခဲ့ရသည္မွာ ႏွစ္စဥ္လိုလိုပင္ ျဖစ္သည္။
ဒါ့ေၾကာင့္လည္း တို္င္းျပည္ႏွင့္လူမ်ိဳးအတြက္ တန္ဖိုးႀကီးႀကီးေပးဆပ္ခဲ့ေသာ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ သူတို႕၏အမွတ္တရ သမိုင္းဝင္စကားေလးမ်ားကို တင္ျပျခင္းသည္ ဂုဏ္ ျပဳထိုက္သူကို ဂုဏ္ျပဳရာေရာက္သည္ဟု ခံစားမိပါသည္။
ျပည္သူ႕အခ်စ္ေတာ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ၁၉၁၅ခု ေဖေဖာ္ဝါရိလ ၁၃ ရက္တြင္ နတ္ ေမာက္ၿမိဳ႕၊ မေကြးတိုင္းတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အသက္ ၃၂ ႏွစ္ ၅လ အရြယ္တြင္ ဘုရင္ခံ အမႈ႔ေဆာင္ ေကာင္စီဒုတိယ ဥကၠ႒ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕၏ ဒုတိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ႏိုု္င္ ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ “ ငါ့ျပည္သူေတြ အေႏြးထည္ဝယ္ မဝတ္ႏိုင္တာ ဟာ ငါ့အျပစ္” ဟုသေဘာထားခဲ့သည္။ တစ္မ်ိဳးသားလံုးအေရးကို ေခါင္းထဲအျမဲထည့္ခဲ့ေသာ ေၾကာင့္ “သားျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ေတြ႔ခ်င္လြန္းလို႔ မေကြးက လာခဲ့တဲ့မိခင္ႀကီးကို တိုင္းျပည္အေရး လံုးပမ္းေနရေသာေၾကာင့္ မခ်စ္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ခဲ့သည္။ မိခင္ႀကီးအိမ္ျပန္တဲ့အခါ ရထားဘူတာရံု ကိုလိုက္ပို႔ခဲ့သည္။ ရထားလည္းထြက္ေရာ ဘူတာရံုမွာ ဒူးေထာက္ရင္း ႀကိတ္မွိတ္ခံစားငိုေၾကြးခဲ့ သည္။ ႏွလံုးသားကို အက်ဥ္းခ်ၿပီး တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အခ်ိန္ေပးႀကိဳးပမ္းခဲ့သည့္ မိမိ ၏ဘဝတစ္ခုလံုးကို စေတးခဲ့သည့္ ထိုကဲ့သို႔ “မတစ္ေထာင္၊ တစ္ေကာင္ပြား” ေယာက္်ား အာဇာနည္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးကို အာဃာတတရား အတၱစိတ္မ်ား၊ အာဏာရူးသြပ္မႈ႔မ်ား မြန္ထူေနေသာ မ်ိဳးခ်စ္ပါတီေခါင္းေဆာင္ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်၏ လက္ပါးေစ ဂဠန္ဦးေစာႏွင့္ အေပါင္းပါမ်ား၏ ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ၾကံမႈ႕ေၾကာင့္ က်ည္ဆံ(၁၃) ခ်က္သင့္ကာ သူခ်စ္ေသာ ျမန္မာျပည္ႀကီးႏွင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ကို ႏႈတ္ဆက္ထြက္ခြာသြားခဲ့ေပသည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ အစ္ကိုရင္းလည္းျဖစ္သူ ေက်ာင္းဆရာတစ္ဦးလည္းလုပ္ခဲ့ဖူးသူ အာဇာနည္ ဦးဘဝင္းကို ၁၉၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အသက္၄၆ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ေရနံေခ်ာင္း ဖဆပလ ဥကၠ႒၊ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ ေထာက္ပံ့ေရးဝန္ႀကီးအေနျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို အဂၤလိပ္စာသင္ေပးခဲ့ေသာ ဆရာတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ က်ည္ဆံ ၈ခ်က္သင့္ကာ ထိုေနရာတြင္ပင္ အသက္ေပးလွဴ သြားခဲ့သည္။
မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီးစပ္စံထြန္းကို ၁၉၀၇ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အသက္၄၀တြင္ နယ္ျခားေဒသဆိုင္ရာ အတိုင္ပင္ခံဝန္ႀကီးအေနျဖင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ငယ္စဥ္က သူကိုယ္တိုင္ “ေပါင္” ေပၚတြင္ “ေၾကာင္ရုပ္” ထိုးခဲ့မိတာကို ရွက္မိခဲ့ၿပီး လူငယ္ေတြကို “ေဆးမွင္ေၾကာင္ မထိုးပါနဲ႕လို႔” မၾကာခဏ မွာၾကားေျပာဆိုတတ္သည္။ ဦးေခါင္းတြင္ က်ည္ႏွစ္ခ်က္သင့္ကာ ဇူလိုင္ ၂၀ရက္ မြန္းတည့္ခ်ိန္တြင္ ေသဆံုးခဲ့သည္။
အတြင္းဝန္ ဦးအုန္းေမာင္ကို ၁၉၁၃ခုတြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး အသက္ ၃၄ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ဒုတိယ အတြင္းဝန္ (အိုင္စီအက္စ္) ရာထူးအျပင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး႒ာနဝန္ ႀကီးအေနျဖင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးစီမံကိန္းစာရြက္ႀကီးကို ကိုင္စြဲကာ အစည္းအေဝးခန္းမထဲကို ငါးမိနစ္ေစာကာဝင္ခဲ့သည္။ “ကံဆိုးတယ္ ေျပာမလား၊ ကံေကာင္းတယ္ ေျပာမလား” လူသတ္သမားရဲ႕က်ည္ဆံ ၅ေတာင့္က သူ႔ကိုယ္ထဲနစ္ဝင္သြားလိုက္တာယူလာခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းစာရြက္ႀကီး ေသြးစြန္းသြားခဲ့တာ သမိုင္းသက္ေသတစ္ခုျဖစ္သြားခဲ့တယ္။
ဆရာႀကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳကို ၁၈၉၃ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္တြင္ မိမိတတ္ သည့္ ကေလာင္စြမ္းႏွင့္ တိုင္းျပည္အတြက္ ရွိသမွ်ခြန္အားေပးဆပ္ရင္း အသက္၅၄ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးတာဝန္ကို ထမ္းရြက္ေနစဥ္ လူသတ္သမား၏ က်ည္ဆံတစ္ခု ဦးေႏွာက္ထဲဝင္ ခဲ့ၿပီး က်ည္ ၅ ခ်က္သင့္ကာ ဇူလိုင္လ ၁၉ရက္ ေန႔လည္ပို္င္းတြင္ ေဆးရံုႀကီး၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး သခင္ျမကို ၁၈၉၇ခုတြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ၁၉ ဇူလိုင္တြင္ ထမင္းကို ခပ္သြက္သြက္စားကာ ဇနီးသည္ကို ႏႈတ္ဆက္ အိ္မ္ကအထြက္ ဂ်စ္ကားႏွင့္ျခံတံခါးၿငိေနတာေတြ႔ ေတာ့ ဇနီးျဖစ္သူက အတိတ္နိမိတ္ကံမေကာင္းလို႔ ယူဆတာနဲ႔ “မသြားပါနဲ႔လို႔” ေျပာတဲ့ ဇနီးသည္ ကို တစ္ခ်က္ကေလးျပံဳးျပၿပီး “ငါ့ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာင့္ေနလိမ့္မယ္” လို႔ ေျဖၾကားခဲ့တဲ့ သခင္ျမဟာ အသက္ ၅၀မွာ ဘဏၰာေရးဝန္ႀကီးတာဝန္ကို ထမ္းရြက္ေနစဥ္ျဖစ္တယ္။ “ႏႈတ္လံုတဲ့လူ” ဟု ေခါင္း ေဆာင္မ်ားၾကားထင္ရွားခဲ့ၿပီး လူသတ္သမား၏ က်ည္တစ္ခ်က္အဆုတ္ကို ေဖာက္ကာ ထိုေနရာ တြင္ပင္ ေသဆံုးခဲ့သည္။
မႏၱေလးၿမိဳ႕က အမ်ိဳးသားေက်ာင္း၊ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးျဖစ္သူ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ကို ၁၈၉၈ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးတိုင္း၊မိတီၳလာၿမိဳ႕တြင္ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အသက္၄၉ ႏွစ္အရြယ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ ပညာေရး ႏွင့္ အမ်ိဳးသားေရး စီမံကိန္းဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ အတြင္းဝန္ရံုး အစည္းအေဝးခန္းမတြင္ က်ည္ဆံ ၆ ခ်က္သင့္ကာ ဒဏ္ရာအျပင္းအထန္ရေနစဥ္ အတြင္း အနီးနားက သူေတြကို ေျပာဆိုခဲ့တာက “ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ သခင္ျမကို အရင္ၾကည့္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္က အေရးမႀကီးဖူး” ဟုေျပာဆိုခဲ့ေသာ ကိုယ္ခ်င္းစာနာစိတ္ျပင္းျပၿပီး ေမတၱာဓာတ္ႀကီးမား သူ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး၏ ရင္းတြင္းျဖစ္ ခံစားခ်က္ သမိုင္းဝင္စကားသည္ ျမန္မာ့သ မိုင္းတြင္ ဘယ္သူဖ်က္ဖ်က္ ဘယ္ေတာ့မွဖ်က္လို႔ရမည့္ အရာမဟုတ္ေပ။
ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ သက္ေတာ္ေစာင့္ရဲေဘာ္ကိုေထြးကို ၁၉၂၉ခု တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး လူသတ္သမား ရန္ႀကီးေအာင္ပစ္လိုက္ေသာ က်ည္ ၄ခ်က္သင့္၍ ေနရာတြင္ပင္ ေသဆံုးသြား ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ အသက္ ၁၈ႏွစ္ လူပ်ိဳ၊လူလြတ္တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး အာဇာနည္ဟူသည္ အသက္ႀကီး ငယ္မေရြး ျဖစ္ႏိုင္သည္ကို သမိုင္းေသြးေရးကာ လူငယ္ထုအတြက္ သက္ေသျပသြားခဲ့ ပါသည္။ ယေန႔ေခတ္ လူငယ္ထု အတုယူ အားက်စရာပင္ျဖစ္သည္။
ကရင္အမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မန္းဘခိုင္ကို ၁၉၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ကရင္-ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို ပ်က္ျပားေအာင္ ေသြးထိုးခဲ့သည့္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ကို တုန္႔ျပန္ခဲ့သည့္ စကားတစ္ခြန္း ျဖစ္သည့္ “ ကိုယ့္လူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း လက္ေအာက္ေရာက္တာဟာ တိုင္းတစ္ပါးလက္ေအာက္ေရာက္တာထက္ အမ်ားႀကီးသာပါတယ္” ဟူ၍ ေျပာခဲ့ေသာစကားသည္ “သူ႕ကၽြန္မခံစိတ္ ျပင္းျပပံု” ကို မီးေမာင္းထိုးျပလ်က္ရွိသည္။ အသက္၄၄ ႏွစ္အရြယ္တြင္ စက္မႈ႔ လက္မႈ႔ႏွင့္ အလုပ္သမားဝန္ႀကီး အျဖင့္ တာဝန္ယူေနၿပီး လြတ္လပ္ေရးရၿပီး အစိုးရဖြဲ႕လွ်င္ ဒုတိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ခန္႔ထားရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က လ်ာထားခဲ့သူလည္းျဖစ္သည္။ က်ည္ဆံ ၁၅ ခ်က္ အမ်ား ဆံုးသင့္ကာ ေနရာတြင္ပင္ေသဆံုးခဲ့ပါသည္။
မည္သို႔ပင္ဆိုေစ အာဇာနည္တို႔သည္ လူသာေသၿပီး နာမည္ႏွင့္သမိုင္း ဘယ္ေတာ့မွ် မေသ ေၾကာင္း အာဏာရွင္တို႔သည္ လူမေသ၊အသက္ရွည္ေသာ္ျငားလည္းပဲ နာမည္ႏွင့္ သမိုင္းအေစာ ႀကီး ေသသြားတတ္ေၾကာင္း သက္ေသျပသ သြားခဲ့ပါသည္။ထို႔အျပင္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ေတြ က တိုင္းျပည္အတြက္ ဘာေတြေပးဆပ္ရမလဲဆိုတာကို အျမဲေတြးေတာ လုပ္ေဆာင္တတ္ၾက ေၾကာင္း အတုစံနမူနာေကာင္းမ်ားကို ယေန႔လူငယ္အေပါင္း အတုယူကာ အမိႏိုုင္ငံေတာ္ႀကီး အတြက္ တိုးတက္မႈ႕အလံုးစံုကို လုပ္ေဆာင္သင့္ပါေၾကာင္း ၁၉ ဇူလိုင္အာဇာနည္ေန႔က မီးေမာင္းထိုးျပသေနပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ပါသည္။
ဂ်က္ဖရီတင္အုန္း(ရန္ကုန္စက္မႈ႕တကၠသိုလ္ R.I.T)
ဇူလုိင္ ၁၆၊ ၂၀၁၇
M-Media
– အျပင္ကမၻာက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မသိၾကတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက တစ္ေျမ႕ေျမ႕ေလာင္ကၽြမ္းေနတဲ့ ကာလရွည္ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးရကတည္းက ျပည္သူ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိုးအိိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။
လက္ရွိ ႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုိက္ခုိက္မႈေတြေၾကာင့္လည္း ျပည္သူေတြက ဆက္လက္ ထြက္ေျပးေနရၿပီး အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈကုိ ထိခုိက္တာ၊ ရြာလံုးကၽြတ္ ပ်က္ဆီးဆံုး႐ံႈးတာေတြလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ ၈ ခုဟာ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အပစ္ရပ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၿပီး ‘ကမၻာေပၚက အရွည္ၾကာဆံုး ျပည္တြင္းစစ္’ လုိ႔ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ေခၚတဲ့ တုိက္ပြဲေတြကုိ ရပ္တန္႔ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အႀကီးဆံုး တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ေတြကေတာ့ ဒီသေဘာတူညီခ်က္မွာ မပါ၀င္ပါဘူး။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာမွာ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡတစ္သစ္တစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ရြာသားေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ပါတယ္။
ကုိယ့္အုိးကုိယ့္ကုိ သံေယာဇဥ္ရွိတာေပါ့
အသက္ ၇၃ ႏွစ္အတြက္ လာဘန္လူတစ္ေယာက္ စစ္သားေတြက သူ႕အိမ္ မီးဖုိေဆာင္ကုိ ပစ္တဲ့အခ်ိန္က်မွ အိမ္က ထြက္ေျပးလာသူပါ။ မိတ္ေဆြေတြအားလံုးဟာ အရင္ကတည္းက ထြက္သြားခဲ့ၾကသလုိ၊ မိသားစုကလည္း သူ႕ကုိ ထားသြားၾကပါတယ္။ ခင္ပြန္းျဖစ္သူကေတာ့ ဆံုးပါးသြားတာ ၾကာပါၿပီ။
လက္ရွိမွာ လာဘန္လူဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲက တစ္ခုမွာ ေနထုိင္ပါတယ္။ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ (KIA) နဲ႔ ျမန္မာအစုိးရတပ္တုိ႔အၾကား ၁၉ ႏွစ္တာရရွိခဲ့တဲ့ အပစ္ရပ္ေရးဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ပ်က္ဆီးသြားခဲ့ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ထပ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္တုန္းက လာဘန္လူဟာ သူ႕ကေလးေတြကုိ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးခဲ့တဲ့၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၆ ႏွစ္ သူ႕ခင္ပြန္းကုိ ျမႇဳပ္ခဲ့တဲ့ သူသံေယာဇဥ္အရွိဆံုးရြာကုိ စြန္႔ခြာခဲ့ရပါတယ္။
“ထြက္ေျပးရေတာ့မယ္ဆုိတာ အဖြားသိပါတယ္။ အဖြားျပင္ဆင္ထားတဲ့ အိတ္ကေလးေတာင္ ယူသြားခ်ိန္ မရလုိက္ပါဘူး”
သူမဟာ ပုိင္ဆုိင္သမွ် အားလံုးကို ထားၿပီး တစ္ေယာက္တည္း ေျပးခဲ့ရတာပါ။
“ဗန္းေမာ္မွာ မေသခ်င္ဘူး။ အိမ္ကုိပဲ ျမန္ျမန္ျပန္ခ်င္တယ္။ ခင္ပြန္းရဲ႕ေဘးမွာပဲ ေခါင္းခ်ခ်င္ပါတယ္” လုိ႔ လာဘန္လူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေအးေအးလူလူမေနရ
ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပုိင္း ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အသက္ ၃၄ ႏွစ္အရြယ္ ေဒၚေအးေရႊဟာ ကေလးေတြနဲ႔ မုဆုိးမျဖစ္ၿပီး ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕က ေရာဘတ္ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနထုိင္ေနရပါတယ္။
ရွမ္းျပည္နယ္က တ႐ုတ္နယ္စပ္နဲ႔ ကပ္ေနတဲ့ ကြတ္ခုိင္ၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ သူမဟာ တ႐ုတ္ႏြယ္ဖြားတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံက တရား၀င္သတ္မွတ္ထားတဲ့ တုိင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးစာရင္းထဲမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ ႏွစ္မွာ သူမဟာ ခင္ပြန္း၊ ကေလးေတြနဲ႔အတူ သူမရဲ႕ဇာတိရြာက ထြက္ေျပးလာခဲ့ရပါတယ္။
သူတုိ႔မိသားစုဟာ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ပုိေကာင္းမလားဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ေျမာက္ပုိင္း ကခ်င္ျပည္နယ္က မုိင္းေခါင္ၿမိဳ႕ကုိ ထြက္လာခဲ့ၾကတာပါ။ အဲဒီၿမိဳ႕မွာ ၂ ႏွစ္ၾကာ ေနထုိင္ခဲ့ၿပီ လယ္ငွားကာ တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားတဲ့အခ်ိန္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ လုပ္ကုိင္ခဲ့ပါတယ္။
ကိုယ္၀န္အရင့္အမာႀကီးနဲ႔ ေဒၚေအးေရႊဟာ ခင္ပြန္း၊ ကေလးေလးေယာက္တုိ႔နဲ႔အတူ ေတာထဲကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။
“ေတာထဲမွာ မလံုၿခံဳဘူးလုိ႔ ခံစားရပါတယ္။ စားလည္းမစားႏုိင္၊ အိပ္လည္းမအိပ္ႏုိင္ပါဘူး။ ေသေတာ့မွာပဲဆုိၿပီး ေၾကာက္ရြံ႕ခဲ့ရပါတယ္” လုိ႔ သူမက ျပန္ျပာင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အိမ္မွာ ျပန္လာေနလုိက္၊ ေတာထဲထြက္ေျပးလုိက္နဲ႔ သူတုိ႔ဟာ လေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဒီလုိပဲ ေနခဲ့ရပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွာေတာ့ ေရာဘတ္ ဒုကၡသည္စခန္းကုိ ေရာက္လာပါတယ္။
“ကေလးေတြအတြက္ ကၽြန္မ အရမ္းစုိးရိမ္ပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး အိပ္မက္က ကေလးေတြ ပညာသင္ႏုိင္ဖုိ႔ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အနာဂတ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ႏုိင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္” လုိ႔ သူမက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
တစ္ရြာလံုးထြက္ေျပးရ
ၿငိမ္းဆုိတဲ့ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ဟာ အသက္ ၁၂ ႏွစ္အရြယ္မွာပဲ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ၾကာျမင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ဒီ ကရင္အမ်ိဳးသမီးေလးဟာ အိမ္ျပန္လာႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
ၿငိမ္းရဲ႕ ႏုႏုနယ္နယ္ မ်က္ႏွာေလးဟာ သူျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ဒုကၡေတြကုိ မထင္ဟပ္ပါဘူး။ အိမ္ကေန ပထမဆံုး ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့အခ်ိန္ကုိ သူမက မွတ္မိေနပါတယ္။
“တုိက္ပြဲေတြနီးလာတဲ့အခ်ိန္တုိင္း တစ္ရြာလံုးက ေတာထဲကုိ ထြက္ေျပးရပါတယ္”
အစုိးရစစ္တပ္နဲ႔ ကရင္အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဖြဲ႕တုိ႔အၾကား တုိက္ပြဲေတြေၾကာင့္ သူဟာ ခဏခဏ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ တုိက္ခုိက္မႈအရွိန္ အျမင့္ဆံုးေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္ရြာလံုးက မိသားစု ၆၀ ေလာက္ဟာ ေတာထဲမွာ ၃ လေလာက္ ပုန္းေနရပါတယ္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ၿငိမ္းဟာ ရြာကထြက္ၿပီး ထုိင္းႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ေႏြရာသီမွာေတာ့ သူမဟာ ဇာတိရြာကုိ ျပန္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။
“အစုိးရသစ္က ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ံုးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့တယ္လုိ႔ ကၽြန္မ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျပန္လာရင္ အႏၱရာယ္ကင္းမယ္လုိ႔ ကၽြန္မ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရခ်င္တယ္။ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခ်င္တယ္။ ျပည္သူေတြၾကားထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိလာတဲ့ မယံုသကၤာမႈေတြ ပေပ်ာက္ေစခ်င္ေနပါၿပီ”
အုိးအိမ္စြန္႔ရမယ္လုိ႔ မထင္
အသက္ ၆၇ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ဦးသန္းေမာင္ဟာ ငယ္ငယ္တုန္းက လယ္ယာလုပ္ငန္းနဲ႔ ကုန္ေရာင္းကုန္၀ယ္ လုပ္ခဲ့သူတစ္ေယာက္ပါ။ လက္ရွိမွာေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ သူဟာ အုိအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ဒုကၡသည္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လုိ႔ေနပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုနွစ္မွာ အစုိးရတပ္နဲ႔ KIA အၾကား တုိက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။
“အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မ်ားမ်ားစားစား မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္ရြာကုိ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္ခ်င္တယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အလုပ္လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါမွ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္တဲ့အခ်ိန္ သံုးႏုိင္စြဲႏုိင္ဖုိ႔ ပုိက္ဆံစုႏုိင္မွာပါ”
ေက်ာင္းတက္ခ်င္တယ္
အသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္ ေအာင္လတ္နဲ႔ သူရဲ႕ညီ ၃ ႏွစ္အရြယ္ ေနာ္ေအာင္တုိ႔ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္က မန္စီဒုကၡသည္စခန္းမွာ မိခင္၊ အမတုိ႔နဲ႔ ေနထုိင္ေနရသူပါ။
မိခင္ျဖစ္သူ အသက္ ၃၀ အရြယ္ လာရွီ႐ြိဳင္ဂ်ာက သူမဟာ လယ္ယတစ္ခုမွာ အလုပ္လုပ္ၿပီး ကေလးေတြနဲ႔ ေနထုိင္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူမရဲ႕ ခင္ပြန္းကေတာ့ ကခ်င္စစ္တပ္က စစ္သားတစ္ေယာက္ပါ။
“၅ ႏွစ္ေလာက္ အဲဒီစစ္တပ္မွာ သူ ပါခဲ့တယ္။ တစ္ခါေရွ႕တန္းထြက္ရင္ ၃ လကေန ၆ လအထိ ၾကပါတယ္”
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာမွာေတာ့ သူတုိ႔ဟာ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။
“ျမစ္႐ုိးတစ္ေလွ်ာက္ ေသနတ္ပစ္သံေတြၾကားရတုန္းက ကၽြန္မ လယ္ထဲမွာ ေကာက္ရိတ္ေနတဲ့အခ်ိန္ပါ။ အ၀တ္အစားတစ္ခ်ိဳ႕နဲ႔ အစားအေသာက္အနည္းငယ္ကုိ ထုပ္ပုိးၿပီး ေတာင္ေပၚကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ တစ္ရြာလံုးလည္း အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေျပးရတာပါပဲ”
သူတုိ႔ဟာ ေတာင္ေတြေပၚမွာ ၃ ႏွစ္ေလာက္ ေနခဲ့ရၿပီးေနာက္ပုိင္း မန္စီစခန္းကုိ ေရာက္လာတာပါ။ ၂ ႏွစ္အရင္က လာရွီ႐ြိဳင္ဂ်ာဟာ သူမရဲ႕ ခင္ပြန္း တုိက္ပြဲမွာ က်သြားတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းဆုိးတစ္ခုကို ၾကားလုိက္ရပါတယ္။
“သူ႕ကုိ ကၽြန္မ သတိရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာမွမလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ ျပႆနာတစ္ခုခု ရင္ဆုိင္ရၿပီဆုိရင္ သူ႕ကုိ သိပ္သတိရတာပဲ။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ သူက ကၽြန္မကုိ အၿမဲတမ္း အားေပးတယ္ေလ”
ဘယ္ေတာ့ အိမ္ျပန္ေရာက္မလဲဆုိတာကုိေတာ့ လာရွီတစ္ေယာက္ မသိပါဘူး။
“ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး၊ ေသနတ္သံေတြ ထပ္မၾကားရေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ကၽြန္မ အိမ္ျပန္ႏုိင္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္”
Ref: Aljazeera
(Aljazeera သတင္းဌာနမွ The faces of Myanmar’s internally displaced ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
ဇူလုိင္ ၁၅၊ ၂၀၁၇
M-Media
– သာမန္႐ုိး႐ုိးကားေတြကုိ တုိက္ပြဲ၀င္ႏုိင္တဲ့ ယာဥ္ေတြလုိမ်ိဳး IS က ဖန္တီးထားတဲ့ ကားေတြကုိ မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕မွာ အီရတ္အစုိးရက ျပပြဲတစ္ခုအျဖစ္ ခင္းက်င္းျပသထားပါတယ္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္က IS အၾကမ္းဖြဲ႕ရဲ႕ သိမ္းယူမႈကုိ ခံလုိက္ရတဲ့ မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕ကုိ ျပန္လည္သိမ္းပုိက္ဖုိ႔အတြက္ အီရတ္စစ္တပ္ဟာ ၉ လတာ ထုိးစစ္ဆင္ခဲ့ၿပီး ၿပီးခဲ့တစ္ပတ္မွာေတာ့ လံုး၀ လြတ္ေျမာက္သြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။
မူဆုိလ္းၿမိဳ႕ ျပည္ေထာင္စု ရဲတပ္ဖြဲ႕ဌာနခ်ဳပ္မွာ ျပသထားတဲ့ အဲဒီကားေတြဟာ ထုိးစစ္အတြင္း သိမ္းဆည္းရမိခဲ့တာေတြျဖစ္ၿပီး အမ်ားစုက အိမ္စီးကားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
IS က အဲဒီကားေတြကုိ သံျပားထူထူေတြနဲ႔ ဖံုးအုပ္ၿပီး က်ည္ကာကားအျဖစ္ ဖန္တီးထားသလုိ အေနာက္က လူထုိင္တဲ့ေနရာေတြကုိ ဖယ္ရွားၿပီး ေဖာက္ခြဲေရးပစၥည္းေတြကုိ ျဖည့္တင္းထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘီးေတြမွာလည္း အေသခံဗံုးေတြကုိ တပ္ဆင္ထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕ကားေတြရဲ႕ ေခါင္မုိးမွာ ရထားလမ္းလုိ လမ္းေၾကာင္းေလးေတြ ဖန္တီးထားၿပီး လက္လုပ္ဒံုးက်ည္အတြက္ ရည္ရြယ္တယ္လုိ႔ ယူဆရပါတယ္။ ဘီးေတြမွာ အေသခံဗံုးေတြမပါဘဲ က်ည္ဒဏ္ခံႏုိင္ဖုိ႔ သံျပားေတြ လိႈင္လိႈင္သုံးကာ တုိက္ပြဲ၀င္ဖုိ႔ ဖန္တီးထားတဲ့ ကားေတြကုိလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ေျမတူးစက္ကားေတြကုိ လက္နက္တပ္ဆင္ကာ ကားတစ္စီးလံုးကုိ သံျပားေတြဖံုးထားတာ၊ ထရပ္ကားတစ္စီးမွာဆုိရင္ T-55 တင့္ကားက အေျမာက္ကုိ ျဖဳတ္ကာ တပ္ၿပီး ပံုဖ်က္ထားမ်ိဳးေတြလည္း ရွိပါတယ္။
IS က ဖန္တီးထားတဲ့ ဒီကားေတြဟာ တင့္ကားအစစ္ေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ အႏၱရာယ္ကင္းမႈ၊ ေပါ့ပါးမႈမရွိေပမယ့္ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ မဟာမိတ္ေတြရဲ႕ ေလေၾကာင္းတုိက္ခုိက္မႈကို ခံႏုိင္ဖုိ႔ အဓိကရည္ရြယ္လုိ႔ ယူဆရပါတယ္။
Ref: RT