ႏုိ၀င္ဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၆
M-Media
ခါယီလစ္ရွာ (Khayelitsha)၊ ကိပ္ေတာင္းၿမိဳ႕၊ ေတာင္အာဖရိက (လူဦးေရ ၄ သိန္း)
– ကမၻာေပၚက ၿမိဳ႕ျပလူဦးေရရဲ႕ ၃ ပံု ၁ ပံုေလာက္ဟာ က်ဴးေက်ာ္ဆင္းရဲသားရပ္ကြက္ေတြမွာ ေနထုိင္ရၿပီး ဒီလုိေနထုိင္ရမႈ အေရအတြက္ကလည္း ေနာက္ပုိင္းမွာ ျမင့္တက္လာပါတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြမွာ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ေတြအတြင္း ေနထုိင္သူအေရအတြက္ဟာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ သန္းေပါင္း ၆၈၉ သန္း ရွိေနရာကေန ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ သန္း ၈၀၀ အထိ ေရာက္လာတယ္လုိ႔ ‘၂၀၁၆ ကမၻာ့ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားအစီအရင္ခံစာ’ မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြရဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာဆုိရင္ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္မွာေနသူေတြဟာ ၿမိဳ႕လူဦးေရရဲ႕ ထက္၀က္ေက်ာ္ေလာက္ကုိ ရွိေနပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြဟာ ေနစရာ၊ သန္႔ရွင္းတဲ့ေသာက္သံုးေရ၊ ေရဆုိးစြန္႔ထုတ္မႈစနစ္၊ ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကုိလည္း အျပည့္အ၀ မရရွိၾကပါဘူး။
တရား၀င္ေနထုိင္ခြင့္ မရွိျခင္းကလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘ၀ကုိ ပုိမုိဆုိးရြားေစၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ေနအိမ္ေတြ၊ မရွိမျဖစ္လုိအပ္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈေတြအတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ေနၾကပါတယ္။
ကမၻာေပၚက အဲဒီလုိ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ေတြထဲမွာ အႀကီးမားဆံုး က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ႀကီး ၅ ခုကုိ M-Media ပရိတ္သတ္ေတြအတြက္ ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။
၁။ ခါယီလစ္ရွာ (Khayelitsha)၊ ကိပ္ေတာင္းၿမိဳ႕၊ ေတာင္အာဖရိက (လူဦးေရ ၄ သိန္း)
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈအရ ခါယီလစ္ရွာၿမိဳ႕နယ္ေလးမွာ လူေပါင္း ၄ သိန္းနီးပါး ေနထိုင္တယ္လုိ႔ သိရၿပီး ၉၉ ရာခုိင္ႏႈန္းက လူမည္းေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကေတာ့ တကယ့္လူဦးေရ အေရအတြက္ဟာ သန္ေခါင္စာရင္းပမာဏထက္ ၃ ဆ ရွိမယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ေနပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ အဲဒီၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ရဲလုပ္ငန္း စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္မႈအရ လူေနအိမ္ေပါင္း ၁၂၀၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ဟာ အိမ္သာမရွိဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ေတြမွာ အညစ္ေၾကးစြန္႔ပစ္ရတာဟာ ေနထုိင္သူေတြအတြက္ အႏၱရာယ္အရွိဆံုး ကိစၥျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြမွာ အႀကီးမားဆံုး ျဖစ္ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားစုက ေရြ႕လ်ားသန္႔စင္ခန္း၊ အနံေပ်ာက္ဓာတ္တုသန္႔စင္ခန္းတုိ႔လုိ ယာယီသန္႔စင္ခန္းေတြကုိ စုသံုးရၿပီး လံုေလာက္မႈလည္း မရွိပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး သန္႔စင္ခန္းသြားဖုိ႔အတြက္ ေမွာင္ေမွာင္မဲမဲထဲမွာ အေ၀းႀကီး လမ္းေလွ်ာက္ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ ကြင္းျပင္ေတြ ခ်ံဳပုတ္ေတြမွာ အညစ္အၾကးစြန္႔ၾကပါတယ္။ ကေလးေတြက တစ္ေယာက္တည္းသြားလုိ႔မရေပမယ့္ မိဘေတြ ဒါမွမဟုတ္ အိမ္နီးနီးခ်င္းေတြကုိ အၿမဲတမ္း ရွာလုိ႔မရပါဘူး” လုိ႔ ကိပ္ေတာင္းရဲ႕ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ေတြမွာ ပုိေကာင္းတဲ့ မိလႅာစနစ္ ရရွိေနရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ Social Justice Coalition (SJO) အဖြဲ႕က အက္ဇုိလီလီ ႏုိတီ၀ါလာက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၂။ ကီဘီရာ (ကီဘီရာ)၊ ႏုိင္႐ုိဘီ၊ ကင္ညာ (လူဦးေရ ၇ သိန္း)
ကီဘီရာ (ကီဘီရာ)၊ ႏုိင္႐ုိဘီ၊ ကင္ညာ (လူဦးေရ ၇ သိန္း)
ကီဘီရာဟာ အာဖရိကရဲ႕ အႀကီးဆံုး က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ႀကီးျဖစ္ၿပီး ႏုိင္႐ုိဘီၿမိဳ႕လယ္ေကာင္နဲ႔ ၅ ကီလုိမီတာသာ ေ၀းပါတယ္။ အဲဒီက်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္မွာ ကေလးငယ္ေပါင္း ၅ ေသာင္းေက်ာ္ရွိၿပီး သူတုိ႔ထဲက အမ်ားစုဟာ အဲဒီေဒသခံေတြ၊ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြက လုပ္ေပးထားတဲ့ ကုိယ္ထူကုိယ္ထ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ပညာင္သင္ၾကားေနၾကရပါတယ္။
အစုိးရက အဲဒီက်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္က စာသင္ေက်ာင္းေတြ၊ ေဆးခန္းေတြနဲ႔ အိမ္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကုိဖ်က္ၿပီး လမ္းတစ္ခုေဖာက္လုပ္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနကာ ေဒသခံေတြကေတာ့ ဒီကိစၥကုိရပ္တန္႔ဖုိ႔အတြက္ တရား႐ံုးအထိ တက္ထားၾကပါတယ္။
၃။ ဒါရာ၀ီ (Dharavi)၊ မြမ္ဘုိင္း၊ အိႏၵိယ (လူဦးေရ ၁ သန္း)
ဒါရာ၀ီ (Dharavi)၊ မြမ္ဘုိင္း၊ အိႏၵိယ (လူဦးေရ ၁ သန္း)
ကမၻာေက်ာ္ ေဘာလီး၀ုဒ္႐ုပ္ရွင္ျဖစ္တဲ့ Slumdog Millionaire ႐ုိက္ကူးခဲ့ရာ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြပ္ ဒါရာ၀ီဟာ အငယ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေပၚထြန္းလာတဲ့ ရပ္ကြက္ႀကီးျဖစ္ၿပီး အဲဒီစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ လည္ပတ္မႈတန္ဖုိးဟာ တစ္ႏွစ္ကုိ ကန္ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံေလာက္ကုိ ရွိေနပါတယ္။
ဒီ ဒါရာ၀ီ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ႀကီးဟာ အိႏၵိယရဲ႕ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ မြမ္ဘုိင္းရဲ႕ အိမ္ၿခံေျမလုပ္ငန္းမွာ အခ်က္အျခာက်တဲ့ေနရာႀကီးျဖစ္ေနၿပီး ဒီရပ္ကြက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ အစုိးရရဲ႕ႀကိဳးပမ္းမႈကုိေတာ့ ေနထုိင္သူေတြက ဆန္႔က်င္ထားၾကပါတယ္။
“Slumdog Millionaire မွာ ႐ုိက္ျပထားတဲ့အတုိင္း လူေတြက က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ပ်က္သုဥ္းရာ ေနရာႀကီးျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စနစ္မက်တဲ့ ေရဆုိးေျမာင္းေတြ၊ ပလက္စတစ္အမိုးေတြကို ေက်ာ္ၿပီးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီဆင္းရဲသားေတြဟာ အင္မတန္တက္ႂကြေနတဲ့ စီးပြားေရးေစ်းကြက္ႀကီးျဖစ္တယ္ဆုိတာ ေတြ႕ရမွာပါ။ ဒီ ဆင္းရဲသားလူတန္းစားမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ စီးပြားေရးနဲ႔ လႈမႈေရးဆုိင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေတြကုိ ဆက္လက္ရွင္သန္ခြင့္မေပးရင္ တန္ဖုိးနည္းအိမ္ယာ စီမံကိန္းဟာ အလုပ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး” လုိ႔ စီးပြားေရးပညာရွင္နဲ႔ စာေရးဆရာျဖစ္သူ ဆန္ဂ်ီဗ္ ဆန္ယဲလ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၄။ ဆူဒတ္နီဇာ(Ciudad Neza)၊ မကၠဆီကုိစီးတီး၊ မကၠဆီကုိ (လူဦးေရ ၁.၂ သန္း)
ဆူဒတ္နီဇာ(Ciudad Neza)၊ မကၠဆီကုိစီးတီး၊ မကၠဆီကုိ (လူဦးေရ ၁.၂ သန္း)
မကၠဆီကုိစီးတီးအေရွ႕ပုိင္းမွာရွိၿပီး တစ္ခ်ိန္တုန္းက စနစ္မက်၊ သန္႔ရွင္းမႈမရွိတဲ့ ဆူဒတ္နီဇာ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ႀကီးဟာ အခုေတာ့ ေနထုိင္သူေတြရဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္မႈ၊ အေျခခံ၀န္ေဆာင္မႈရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြနဲ႔အတူ ဆင္ေျခဖံုးေဒသေလးတစ္ခုနဲ႔ ပုိတူလာပါၿပီ။
ရာဇ၀တ္မႈျမင့္မားေနတာ၊ စာသင္ေက်ာင္းေတြ လုိအပ္ေနတာ၊ အလုပ္လက္မဲ့ေတြမ်ားေနတာမ်ိဳး ရွိေနေပမယ့္လည္း ဆူဒတ္နီဇာရပ္ကြက္မွာ ေနထုိင္သူေတြရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မႈဟာ အျခားက်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ေတြအတြက္ အတူယူစရာ ျဖစ္ပါတယ္။
မကၠဆီကုိစီးတီးရဲ႕ ၿမိဳ႕စီမံကိန္း တာ၀န္ရွိသူနဲ႔ ဗိသုကာပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဂ်ိဳေဆး ကက္စတီလုိကေတာ့ “ဒီေနရာမွာ ဂုဏ္ယူစရာ ႀကီးႀကီးမားမားရွိပါတယ္။ ျပည္သူေတြသာ လက္တြဲပူးေပါင္းမယ္ဆုိရင္ ဒီေဒသကုိ ေျပာင္းလဲႏိုင္တယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆမ်ိဳးကုိ ဒီလူ႕အဖြဲ႕အစည္းက စြဲကုိင္ထားၾကပါတယ္” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၅။ ေအာ္ရန္ဂီေတာင္း (Orangi Town)၊ ကရာခ်ီ၊ ပါကစၥတန္ (လူရီးေရ ၂.၄ သန္း)
ေအာ္ရန္ဂီေတာင္း (Orangi Town)၊ ကရာခ်ီ၊ ပါကစၥတန္ (လူရီးေရ ၂.၄ သန္း)
အာရွရဲ႕ အႀကီးဆံုး က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ေအာ္ရန္ဂီေတာင္းမွာ လူဦးေရ ၂.၄ သန္း၀န္းက်င္ေလာက္ ေနထုိင္ၾကတယ္လုိ႔ဆုိေပမယ့္ အေရအတြက္အတိအက်ကုိေတာ့ ဘယ္သူမွ မသိၾကပါဘူး။
သင့္ေတာ္တဲ့ ေရဆုိးစြန္႔ပစ္စနစ္မရွိဘဲ အစုိးရက လုပ္မလားလုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ေပမယ့္ ျဖစ္မလာတာေၾကာင့္ ဒီရပ္ကြက္မွာေနထုိင္သူေတြဟာ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္တူးကာ မိလႅာစနစ္ဖန္တီးဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။
လက္ရွိမွာေတာ့ ေအာ္ရန္ဂီေတာင္းရဲ႕ လမ္းေပါင္း ၈၀၀၀ နီးပါးက ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္မွာ ေရဆုိးစြန္႔ပုိက္ေတြကုိ တပ္ဆင္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး အားလံုးကုိ ျပည္သူေတြက ကုိယ္ထူကုိယ္ထ လုပ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
Ref: weforum.org
