News @ M-Media

Blog

  • ၿမိဳ႕ျပတြင္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ လူ ၇ သန္း ေသဆုံးေန

    ၿမိဳ႕ျပတြင္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ လူ ၇ သန္း ေသဆုံးေန

    ေမ ၁၃၊ ၂၀၁၆
    M-Media

    india
    အိႏၵိယႏုိင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕မွ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျမင္ကြင္းတစ္ခု

    – ကမၻာတစ္၀ွမ္းက ၿမိဳ႕ၾကီးေတြမွာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေတြ မ်ားျပားလာတဲ့အတြက္ ခန္႕မွန္းေျခအားျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ လူခုႏွစ္သန္းေက်ာ္ ေသဆုံးေနတယ္လုိ႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) က သတိေပးလုိက္ပါတယ္။

    “ေယဘူယ်အားျဖင့္ေျပာရရင္ အေျခအေနေတြဟာ ပ်က္ယြင္းလာခဲ့ၿပီး ေလထုညစ္ညမ္းမႈကလည္း ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ ျမင့္တက္လာပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေျခအေနက ပိုဆုိးသထက္ဆုိးလာပါတယ္” ဟု WHO ရဲ႕ လူထုက်န္းမာေရးဆုိင္ရာ အႀကီးအကဲ မာရီယာ နီယာရာက ဗုဒၶဟူးေနမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    “ျပီးေတာ့ ျမိဳ႕ေနလူထု ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ အျမင့္ဆုံးအဆင့္နဲ႕ ထိေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ ေရာဂါေတြလည္း ထူေျပာလာပါတယ္။ အဲ့ဒါဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းလွတဲ့ ကိန္းဂဏန္းပါပဲ၊ WHO ရဲ႕ခန္႕မွန္းခ်က္အရ ႏွစ္စဥ္လူခုႏွစ္သန္း ေသဆုံးလ်က္ရွိေနပါတယ္။ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ ပုံမွန္ထက္ေစာတဲ့ ေသဆုံးမႈေတြ ႏွစ္စဥ္ေတြ႕ၾကံဳေနရပါတယ္”

    ဒီလုိအေျခအေနမ်ိဳးဟာ ေတာ္ေတာ္ေလးအေရးၾကီးတဲ့ လူထုက်န္းမာေရးျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူထုအသိပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႕လည္း ေလထုအရည္အေသြးကို ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းခ်ဳပ္တာမ်ိဳးေတြ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း နီယာရာက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    Ref: Presstv

  • ဘာသာေပါင္းစံုမွ လူငယ္ေတြ ပါဝင္မယ့္ စုေပါင္း လမ္းေလွ်ာက္ပြဲ

    ဘာသာေပါင္းစံုမွ လူငယ္ေတြ ပါဝင္မယ့္ စုေပါင္း လမ္းေလွ်ာက္ပြဲ

    ေမ ၁၃၊ ၂၀၁၆
    M-Media
    မိုးစက္
    1936188_1152930651408374_8803286281294960674_n
    ရန္ကုန္။    ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလမွာ အစြန္းေရာက္မႈမ်ားအား ရႈတ္ခ်ျပီး၊ လူသားအားလံုး အသြင္တူတယ္ဆိုတာကို ျပသတဲ့အေနနဲ႔ ဘာသာေပါင္းစံုမွ လူငယ္မ်ားမွ စုေပါင္းလမ္းေလွ်ာက္ပြဲတစ္ခုကို ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

    “ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းပဲ၊ လူသားအားလံုး လူသားခ်င္းတူရင္  အတူတကြေနထိုင္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပသခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသြင္မတူေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုးဟာ တူတူပဲဆိုတာကို ျပသ ခ်င္တာပါ” ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္မည့္ ရန္ကုန္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ မွ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။

    အဆိုပါ လမ္းေလွ်ာက္ပြဲကို ရန္ကုန္ႏိုင္ငံေရးသိပံၸ ေက်ာင္းသားမ်ားမွ ဦးေဆာင္က်င္းပမွာျဖစ္ၿပီး “ခ်စ္ျခင္းနဲ ႔လွမ္းတဲ့ ေျခလွမ္းေတြ” ဟု  လမ္းေလွ်ာက္ပြဲကို ေခါင္းစဥ္ေပးထားပါတယ္။ ဘာသာေပါင္းစံုမွ လူငယ္မ်ားမွ စုေပါင္းလမ္းေလွ်ာက္ၾကမည့္အျပင္ ဘာသာေပါင္းစံုမွ အႀကီးအကဲမ်ားရဲ႕ ေဟာေျပာပြဲမ်ားႏွင့္ ဂီတပညာရွင္တို႔ရဲ႕ ေဖ်ာ္ေျဖပြဲမ်ားပါ ပါဝင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ထိုလမ္းေလွ်ာက္ပြဲကို ေမလ (၁၄) ရက္ေန႔ ညေန (၃) နာရီမွ (၇) နာရီအထိ ဗညားဒလလမ္းေပၚ ဘဟာအီရုံးခ်ဳပ္ေ႔ရွမွ စတင္ၿပီး  ဆူးေလ မဟာဗႏၶဳလပန္းျခံအထိ ေလွ်ာက္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ဘာသာေပါင္းစံုမွ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုလားသူ မည္သူမဆို အဆိုပါ လမ္းေလွ်ာက္ပြဲတြင္ ပူးေပါင္းပါဝင္ႏုိင္ေၾကာင္းလည္း ဦးေဆာင္သူ လူငယ္မ်ားမွ လူမႈကြန္ယက္စာမ်က္ႏွာမ်ား၊ မီဒီယာမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ႏႈိးေဆာ္ထားပါတယ္။

  • ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီ– ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား (၁၇)

    ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီ– ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား (၁၇)

    ေမ ၁၃၊ ၂၀၁၆
    M-Media
    ရာဇာ တင္ဆက္သည္
    (အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔တုိင္း ေဖာ္ျပသြားပါမည္)

    trigo 3

    – ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီဆုိတာ ႀတိဂံေတြရဲ႕ ေထာင့္ေတြ၊ အနားေတြကုိ တုိင္းတာတြက္ခ်က္တဲ့ ပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ေန႔စဥ္ ၅ ႀကိမ္၀တ္ျပဳမႈအတြက္ အခ်ိန္အတိအက် သတ္မွတ္ႏုိင္ေရး မြတ္စလင္ေတြ အားသြန္ခြန္စုိက္ ေလ့လာလုိက္စား ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကတဲ့ နကၡတေဗဒကုိ အေျခခံၿပီး ေပၚထြက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မြတ္စလင္ေတြမတုိင္ခင္မွာ ဂရိ နကၡတေဗဒပညာရွင္ေတြဟာ ေန၊ လနဲ႔ အဲဒီတုန္းက သိရွိထားၾကတဲ့ ၿဂိဳဟ္ႀကီး ၅ လံုးရဲ႕ လႈပ္ရွားသြားလာမႈကုိ နားလည္ဖုိ႔အတြက္ ႀတိဂံတစ္ခုစီရဲ႕ အနားေတြ၊ ေထာင့္ေတြကုိ တုိင္းတာကာ က်န္အနားေတြ၊ ေထာင့္ေတြရဲ႕ တန္ဖုိးေတြကုိ တြက္ခ်က္တဲ့ ပညာရပ္ကုိ လုိက္လာစားခဲ့ၾကပါတယ္။

    ေန၊ လနဲ႔ ၿဂိဳဟ္ေတြရဲ႕ အေနအထားက ဘယ္လုိလဲဆုိတဲ့ ေမးခြန္းေတြေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ ဂ်ီၾသေမႀတီဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖုိ႔အတြက္ အဲဒီ ဂရိပညာရွင္ႀကီးေတြဟာ ဇယားေတြ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကိုလည္း ေရးဆြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီဘာသာရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အျပည့္စံုဆံုး ေဖာ္ျပထားမႈကုိေတာ့ ေအဒီ ဒုတိယရာစု အေစာပုိင္းေလာက္က အလက္ဇန္းဒရီးယားမွာ အလုပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ နကၡတေဗဒပညာရွင္ ေတာ္လမီ (Ptolemy) ေရးသားခဲ့တဲ့ အလ္မဂ်က္စ္ (Almagest) က်မ္းမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဂရိဘာသာစကားနဲ႔ ေရးသားထားၿပီး The Great Arrangement (မဟာစီစဥ္မႈႀကီး) လုိ႔အမည္ရတဲ့ ေတာ္လမီရဲ႕ ဒီက်မ္းႀကီးကုိ  မြတ္စလင္ေတြက ဘာသာျပန္ကာ လုိရင္းတုိရွင္းျဖစ္ေအာင္ တည္းျဖတ္ၿပီး အလ္-မက္ဂ်စ္စတီ (Al-Majisti) ဆုိတဲ့အမည္နဲ႔ ျပန္လည္ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မြတ္စလင္ေတြထံကေနတစ္ဆင့္ပဲ ဒီက်မ္းႀကီးဟာ ဥေရာပညာရွင္ေတြဆီ ေရာက္ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အလ္-မက္ဂ်စ္စတီ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ The Greatest ျဖစ္ပါတယ္။

    အလ္မဂ်က္စ္ရဲ႕ အတြဲ ၁ မွာ A Table of Chords in a Circle (စက္၀ုိင္းတစ္ခုရွိ စက္၀ုိင္းျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားဇယား) ဆုိတဲ့ ဇယားတစ္ခုပါ၀င္ၿပီး ေရွးေခတ္ နကၡတေဗဒ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ အဲဒီဇယားကိုအသံုးျပဳကာ သာမန္ ႀတီဂိုေနာ္ေမႀတီ ျပႆနာေတြအားလံုးကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီဇယားမွာ စက္၀ုိင္းတစ္ခုအတြင္း ေထာင့္ေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစတဲ့ စက္၀ုိင္းျဖတ္မ်ဥ္း (chord) ေတြရဲ႕ အလ်ားေတြကုိလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    al tusi
    သခ်ၤာပညာရပ္တြင္ အဖုိးမျဖတ္ႏုိင္သည့္ The Transversal Figure က်မ္းကုိ ေရးသားခဲ့ေသာ အလ္-တူဆီ

    ၁၃ ရာစု မြတ္စလင္ နကၡတေဗဒပညာရွင္ႀကီး အလ္-တူဆီေရးသားတဲ့ The Transversal Figure ဆုိတဲ့ က်မ္းမွာ ေထာင့္မွန္ႀတိဂံေတြနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ ျပႆနာေတြကုိ ေျဖရွင္းရာမွာ စက္၀ုိင္းျဖတ္မ်ဥ္း (chord) အလ်ားဇယားက ဘယ္လုိ အသံုး၀င္လဲဆုိတာကုိ ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အလ္-တူဆီဟာ ႀတိဂံေတြနဲ႔ စက္၀ုိင္းေတြရဲ႕ စက္၀န္းျပတ္ (arc) ေတြအၾကား ဆက္သြယ္ေပးႏုိင္ခဲ့တဲ့ အေရးပါတဲ့ ေတြ႕ရွိခ်က္ကိုလည္း ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ စက္၀ုိင္းတစ္ခုမွာ ႀတိဂံတစ္ခုကို ေရးဆြဲတ့ဲအခါမွာ ႀတိဂံရဲ႕အနားေတြဟာ စက္၀န္းပ်က္ေတြကုိ ျဖစ္ေပၚေစၿပီး အဲဒီစက္၀န္းျပတ္ေတြဟာလည္း ႀတိဂံက ေထာင့္တစ္ခုခ်င္းစီရဲ႕ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္မွာ ရွိတယ္ဆုိတာပါပဲ။

    ဒါေပမယ့္ ဒီဇယားကုိ အသံုးျပဳရာမွာ အစဥ္မေျပတာ ၂ ခု ရွိခဲ့ပါတယ္။ ပထမတစ္ခုကေတာ့ ေထာင့္မွန္ႀတိဂံတစ္ခုရဲ႕ မသိေသးတဲ့ အနားရဲ႕အလ်ားေတြ ဒါမွမဟုတ္ ေထာင့္ေတြကုိ ေျဖရွင္းရာမွာ ေပၚထြက္လာႏုိင္တဲ့ ျခားနားမႈေတြကုိအားလံုးကို ေျဖရွင္းဖုိ႔အတြက္ ဒီ ဇယားႀကီးကုိ ကၽြမ္းက်င္ပုိင္ႏုိင္ေနဖုိ႔ လုိအပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ မြတ္စလင္သခ်ၤာပညာရွင္ႀကီးေတြက စည္းစနစ္တက်ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးခဲ့တဲ့ sine၊ cosine၊ tangent၊ secant၊ cosecant၊ cotangent ေတြလုိ ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဒီျပႆနာကုိ ေျပလည္ေစခဲ့ပါတယ္။ စက္၀ုိင္းျဖတ္မ်ဥ္းဇယားရဲ႕ ဒုတိယ အဆင္မေျပမႈကေတာ့ စက္၀န္းျပတ္တစ္ခုရဲ႕အလ်ားကုိ တြက္ခ်က္ဖုိ႔အတြက္ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ေထာင့္ေတြကုိ ႏွစ္ဆလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္တာပါပဲ။

    albattani
    မြတ္စလင္ နကၡတေဗဒႏွင့္ သခ်ၤာပညာရွင္ႀကီး အလ္-ဘတၱာနီ

    တကယ္ေတာ့ မြတ္စလင္ပညာရွင္ေတြဟာ ၁၀ ရာစုမတုိင္ခင္ေလာက္ကတည္းက ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီရဲ႕ အေျခခံအုတ္ျမစ္ေတြကုိ ခ်ေပးခဲ့ၾကၿပီး၊ အလ္-တူဆီကေတာ့ အဲဒီအေျခခံကုိ အသံုးခ်ကာ နည္းလမ္းအသစ္ေတြကုိ စုေဆာင္းရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ႀတိဂုိေနာ္ေမႀတီပညာရပ္ကုိ ပုိၿပီး ျပည့္စံုေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီပညာရပ္မွာ အထင္ရွားဆံုး မြတ္စလင္ပညာရွင္ေတြထဲက တစ္ဦးကေတာ့ တူရကီႏုိင္ငံ ဟာရန္ (Harran) ၿမိဳ႕က အလ္-ဘတၱာနီ (Al-Battani) ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ အႀကီးက်ယ္ဆံုး မြတ္စလင္ နကၡတေဗဒပညာရွင္၊ သခ်ၤာပညာရွင္ေတြထဲက တစ္ဦးအျဖစ္ မွတ္ယူခံရသူျဖစ္ၿပီး ၉၂၉ ခုႏွစ္မွာ အီရတ္ႏုိင္ငံ ဆာမာရာ (Samarra) ၿမိဳ႕မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီပညာရပ္မွာ ေဖာက္ထြက္ေလ့လာဖုိ႔ အလ္-ဘတၱာနီကုိ တြန္းအားျဖစ္ေစခဲ့တာကေတာ့ ၿဂိဳဟ္ကမၻာေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားသြားလာမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူ႕ရဲ႕ေတြ႕ရွိခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

    ပုိၿပီးအေရးပါတာက အလ္-ဘတၱာနီဟာ သူ႕ရဲ႕ သခ်ၤာနည္းက် တြက္ခ်က္အေျဖထုတ္မႈေတြကုိ ရွင္းလင္းခဲ့ၿပီး အဲဒီေတြ႕ရွိမႈေတြကုိ ျပည့္စံုေစဖုိ႔နဲ႔ ပိုမိုခ်ဲ႕ထြင္ဖုိ႔အတြက္ ရွာေဖြစမ္းစမ္းသပ္မႈေတြ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔အတြက္လည္း ေႏွာင္းလူေတြကုိ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ အလ္-ဘတၱာနီ၊ အဘူ အလ္-၀ါဖာ၊ အစ္ဗေန႔ယူစြဖ္နဲ႔ အစ္ဗေန႔ အလ္-ေဟသမ္တုိ႔လုိ မြတ္စလင္ပညာရွင္ေတြဟာ စက္လံုးဆုိင္ရာ ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီပညာရပ္ကုိလည္း ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကၿပီး၊ နကၡတေဗဒ ျပႆနာေတြကုိ အေျဖရွာေရးမွာ လက္ေတြ႕အသံုးခ်ခဲ့ၾကပါတယ္။

    sine နဲ႔ cosine ဆုိတဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြကုိ ပထမဆံုးအသံုးျပဳၿပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီေန႔သိၾကတဲ့ အခ်ိဳးေတြထက္ သူတုိ႔ရဲ႕ အကြာအေ၀းေတြကုိ အဓိပၸါယ္သတ္မွတ္ေပးခဲ့သူဟာလည္း အလ္-ဘတၱာနီပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ tangent ကုိ အလ္-ဘတၱာနီက “ထပ္တုိးအရိပ္” (extended shadow) လုိ႔ ရည္ညႊန္းေခၚေ၀ၚခဲ့ပါတယ္။  tangent နဲ႔ cotangent တုိ႔ရဲ႕ ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီဆုိင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိခဲ့သူကေတာ့ အလ္-ဘီ႐ူနီ (Al-Biruni) ျဖစ္ၿပီး အိႏၵိယေတြရဲ႕ မျပည္စံုေသးတဲ့ ဒီပံုစံေတြကုိ အေမြဆက္ခံကာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

    သကၠရာဇ္ ၉၇၃ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ အလ္-ဘီ႐ူနီဟာ ေခတ္ေပၚ ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီရဲ႕ အုတ္ျမစ္ကုိ ခ်ေပးခဲ့သူေတြထဲက တစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ sine၊ cosine နဲ႔ ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီဆုိင္ရာ ဇယားေတြကုိ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ခဲ့တာကေတာ့ သကၠရာဇ္ ၇၈၀ မွာေမြးဖြားခဲ့တဲ့ အလ္-ခြာရစ္ဇ္မီ (Al-Khwarizmi) ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ရွာေဖြေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို ဘာသာျပန္ဆုိကာ ေနာက္ပုိင္းမွာ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြဆီ ေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။

    မြတ္စလင္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ဒီလုိေဖာ္ထုတ္မႈအၿပီး ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ ေလာက္ၾကာမွ သခ်ၤာပညာရွင္ေတြက tangent ရဲ႕ ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္မႈကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ၾကာတဲ့အခါ နီကုိလက္စ္ ေကာ့ပါးနီးကက္စ္ (Nicolaus Copernicus) က ဒါကုိ သတိျပဳမိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

    arabic
    ႀတီဂုိေနာ္ေမႀတီဆုိင္ရာ အာရဘီ လက္ေရးမူမ်ားထဲမွ တစ္ခု

    (ကုိးကား- National Geographic ၏ 1001 Inventions – The Enduring Legacy of Muslim Civilization)

    (ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား – တင္ဆက္ျပီးသမွ် အပုိင္းအားလံုးကို  ဤေနရာ တြင္ ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။)

  • လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အေျခအေန ဆုိးရြားလာတဲ့ အီရတ္

    လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အေျခအေန ဆုိးရြားလာတဲ့ အီရတ္

    ေမ ၁၂၊ ၂၀၁၆
    M-Media

    iraq

    – ႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္း ၿမိဳ႕မ်ားျဖစ္သည့္ ဖာလူဂ်ာႏွင့္ ရာမာဒီတုိ႔ရွိ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အေျခအေနမ်ားမွာ အလြန္အမင္း စိုးရိမ္ေနရသည္ဟု အီရတ္ျပည္သူမ်ားႏွင့္ အာဏာပုိင္မ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “အေျခအေနက ေန႔တုိင္း ဆုိးရြားေနပါတယ္။ အစားအေသာက္ျပတ္လပ္မႈကလည္း ပုိဆုိးလာပါတယ္။ IS တုိက္ခုိက္ေရးသမားေတြက ၿမိဳ႕ထဲ (ဖာလူဂ်ာ) ကုိ၀င္လာမယ့္ အကူအညီအားလံုးကုိ ပိတ္ထားပါတယ္” ဟု အန္ဘာရ္ျပည္နယ္ လံုၿခံဳေရးေကာ္မတီမွ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ ရာဂ်ာဟ္ ဘရကသ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ဖာလူဂ်ာၿမိဳ႕မွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလက IS လက္သုိ႔ ပထမဆံုး က်ေရာက္ခဲ့သည့္ ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး ထုိအခ်ိန္မွာစ၍ ၂ ႏွစ္တာ ၾကာျမင့္သည့္ အခုအခ်ိန္အထိ ၀န္းရံပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ခံစားေနရသည္။

    အီရတ္စစ္တပ္က ၿမိဳ႕အား လံုး၀နီးနီး ပိတ္ဆုိ႔ထားၿပီး IS အဖြဲ႕ကေတာ့ ၿမိဳ႕တြင္းမွလူမ်ားကုိ လံုး၀ ထြက္ခြင့္မေပး။ ၀င္ထြက္သြားလာႏုိင္သည့္ လမ္းေၾကာင္းအနည္းငယ္သာရွိၿပီး စားနပ္ရိကၡာျပတ္လပ္မႈ၊ ေဆး၀ါးႏွင့္ ေလာင္စာဆီ ျပတ္လပ္မႈတုိ႔ကုိ ျပည္သူမ်ားက ဆုိးဆုိးရြားရြား ခံစားေနရသည္။

    ဖာလူဂ်ာတြင္ ေနထုိင္သူ ၅၀၀၀၀ နီးပါးမွာ အငတ္ေဘးႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရႏုိင္သည့္အႏၱရာယ္ ရွိေနေလသည္။

    အီရတ္ႏုိင္ငံတြင္ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ ျပႆနာမွာ ကမၻာေပၚတြင္ “အဆုိးရြားဆံုးထဲမွ တစ္ခု” ဟု ကုလသမဂၢမွ မၾကာေသးမီက ေၾကျငာခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံလူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံုျဖစ္ေသာ လူ ၁၀ သန္းမွာ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အကူအညီကုိ ခ်က္ခ်င္းလုိအပ္ေနၿပီး ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ ထုိအေရအတြက္က ၂ ဆ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

    ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ အီရတ္သံအမတ္ ဂ်န္ ကူဘစ္က ကုလ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီသုိ႔ တင္သြင္းသည့္ အစီရင္ခံစာ၌ လာမည့္လမ်ားအတြင္း အီရတ္ျပည္သူ ေနာက္ထပ္ ၂ သန္းမွာ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရမည့္ အလားအလာရွိေနသည္ဟု သတိေပးထားသည္။ စုိးရိမ္စရာ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိေနသည့္ ဖာလူဂ်ာရွိ ျပည္သူမ်ားအား အကူအညီမ်ားေပးပုိ႔ရန္လည္း ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းကုိ ၎က ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။

    “အထူးသျဖင့္ IS ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရွိၿပီး ၀န္းရံ ပိတ္ဆုိ႔ခံထားရတဲ့ ဖာလူဂ်ာမွာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အေျခအေနေတြအတြက္ ကုလက အလြန္အမင္း စုိးရိမ္ေသာက ျဖစ္မိပါတယ္။ အစားအေသာက္ေစ်းေတြက ေခါင္ခုိက္ေနၿပီး ဆုိင္ေတြ၊ အိမ္ေတြမွာ ပစၥည္းေတြကလည္း ျပတ္ေနတယ္လုိ႔ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအစီအစဥ္ WFP က ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေဒသ စားနပ္ရိကၡာဖူလံႈေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ရဲ႕ ေျပာၾကားမႈအရ သိရပါတယ္” ဟု ကူဘစ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    IS ကုိ ဆန္႔က်င္တုိက္ခုိက္သည့္ စစ္ပြဲေၾကာင့္ လူေပါင္း ၂.၄ သန္းေက်ာ္ ျပည္တြင္း၌ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီး အမ်ားစုမွာ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ေရ၊ အ၀တ္အစားတုိ႔ မရရွိသည့္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ေနထုိင္ေနရသည္ဟု ကုလသမဂၢ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ၿပီးခဲ့သည့္ ေေဖာ္၀ါရီက ရာမာဒီၿမိဳ႕အား အီရတ္စစ္တပ္ႏွင့္ အေမရိကန္ဦးေဆာင္သည့္ မဟာမိတ္အဖြဲ႕တုိ႔က အျပည့္အ၀ ျပန္လည္ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိၿမိဳ႕တြင္လည္း အကူအညီမ်ားစြာ လုိအပ္လ်က္ရွိေနသည္။ ၿမိဳ႕တြင္းရွိ ေနအိမ္အမ်ားစုမွာ ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရသည္ဟု ၿမိဳ႕ခံမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း ရာမာဒီရွိ အေျခအေနက ဖာလူဂ်ာထက္ပုိ၍ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္သည့္ အေျခအနမ်ိဳးျဖစ္သည္ဟု ေဒသခံျပည္သူမ်ားက ဆုိသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျပတ္ေတာက္မႈ၊ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ အေဆာက္အံုးမ်ား မရွိမႈႏွင့္ မေပါက္ကြဲေသးသည့္ ေျမျမႇဳပ္မုိင္းအႏၱရာယ္မ်ားအတြက္ စုိးရိမ္ပူပန္ရမႈမ်ားေတာ့ ရွိေနေသးသည္။

    “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေသာက္သံုးေရ မရပါဘူး။ တစ္ကယ္ေတာ့ ေရကုိ လံုး၀ မရတာပါ။ စစ္တပ္က ၿမိဳ႕ကုိ ျပန္သိမ္း ၿပီးၿပီးခ်င္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကုိယ့္အိမ္ကုိယ္ ျပန္သြားၾကပါတယ္။ ရာမာဒီကုိ ျပန္ဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီး မေစာင့္ႏုိင္ပါဘူူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး၊ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနရတဲ့ဘ၀ကုိ မလုိခ်င္ေတာ့လုိ႔ပါ” ဟု ရာမာဒီၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဖာလာဟ္ ခါလီဖာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    အျခားၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးျဖစ္သူ မုိဟာမက္ ဖာရာဂ်က္ေတာ့ အေျခအေနဆုိးရြားမႈအတြက္ အီရတ္အစုိးရကုိ အျပစ္တင္ခဲ့ၿပီး အစုိးရမွာ ျပည္သူမ်ားျပန္လာကာ အေျခက်ရန္အတြက္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ကူညီျခင္းမရွိဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    IS အဖြဲ႕အား ရာမာဒီၿမိဳ႕မွ ေမာင္းထုတ္သည့္အခ်ိန္တြင္ ေျမျမႇဳပ္မုိင္းမ်ား၊ မေပါက္ကြဲေသးေသာ လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားစြာ က်န္ရစ္ခဲ့ၿပီး ထုိအတြက္ ျပည္သူမ်ားက အလြန္အမင္း စုိးရိမ္ေသာက ေရာက္ေနၾကသည္။

    “ၿမိဳ႕ထဲက မေပါက္ကြဲေသးတဲ့ လက္နက္ခဲယမ္းေတြေၾကာင့္ အခုအခ်ိန္အထိ စစ္သားနဲ႔ ျပည္သူ႔စစ္ ၁၅၀ ေလာက္ အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရပါတယ္” ဟု ရာမာဒီၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ အီဘရာဟ္မ္ အလ္-ေအာင္ဆဂ်္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    မၾကာေသးမီက ထြက္ေပၚလာသည့္ အစီရင္ခံစာအရ ရာမာဒီၿမိဳ႕တြင္း ပ်က္ဆီးမႈမွာ တုန္လႈပ္ဖြယ္ရာျဖစ္ၿပီး IS က ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္း အေဆာက္အဦး ၃၀၀၀ ေက်ာ္ႏွင့္ လမ္းေပါင္း ၄၀၀ ေက်ာ္ ပ်က္ဆီးခဲ့ေလသည္။

    IS က ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ ေဒသမ်ားအတြင္ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္ျမႇဳပ္ႏွံထားသည့္ ေနရာေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ ေတြ႕ရွိခဲ့သည္ဟု ကုလ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။ ရာမာဒီတစ္ခုတည္းတြင္ပင္ လူေပါင္း ၄၀ အထိ ျမႇဳပ္ႏွံထားေသာေနရာ ၃ ခုကုိ ေဘာလံုးကြင္းတစ္ခုအတြင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။

    ကုလ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ IS က ႏုိင္ငံရွိ ပုိင္နက္အမ်ားအျပားကုိ စတင္သိမ္းယူႏုိင္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလကတည္းက အီရတ္ျပည္သူ ၂.၆ သန္းမွာ ႏုိင္ငံအား စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ရသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

    ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္က က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈေနာက္ပုိင္း ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း ဂုိဏ္းဂန တုိက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရေသာ အီရတ္ျပည္သူအေရအတြက္မွာ ၁ သန္းေက်ာ္ ရွိေနသည္။

    အေမရိကန္ဦးေဆာင္သည့္ မဟာမိတ္မ်ား၏ ေလေၾကာင္းတုိက္ခုိက္မႈ၊ အႀကံေပးမ်ားျဖင့္ က်ားကန္ထားေသာ အီရတ္အစုိးရ တပ္ဖြဲ႕မ်ားမွာ IS လက္ထဲမွ နယ္ေျမအခ်ိဳ႕ကို ျပန္လည္သိမ္းယူႏုိင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ အေနာက္ပုိင္းရွိ နယ္ေျမမ်ားကုိမူ IS အဖြဲ႕က ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ဆဲ ျဖစ္သည္။

    (Al Jazeera မွ Iraq humanitarian crisis ‘one of the world’s worst’ ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)

  • ကမၻာတစ္၀ွမ္း လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈပမာဏမွာ ႏွစ္စဥ္ ကန္ေဒၚလာ ၂ ထရီလီယံနီးပါးရွိေန

    ကမၻာတစ္၀ွမ္း လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈပမာဏမွာ ႏွစ္စဥ္ ကန္ေဒၚလာ ၂ ထရီလီယံနီးပါးရွိေန

    ေမ ၁၂၊ ၂၀၁၆
    M-Media

    – ကမၻာတစ္၀ွမ္းတြင္ လာဘ္ေငြအျဖစ္ ႏွစ္စဥ္ အေပးအယူျပဳလုပ္ေနသည့္ တန္ဖုိးမွာ ကန္ေဒၚလာ ၁.၅ ထရီလီယံမွ ၂ ထရီလီယံအထိ ရွိေနသည္ဟု ႏုိင္ငံတကာေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ IMF ၏ ဥကၠဌ ခရစၥတုိင္း လာဂါဒီက ယမန္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားလုိက္သည္။

    အဆုိပါပမာဏမွာ ကမၻာ့စီးပြားေရးတြင္ သံုးစြဲေနသည့္ ေငြေၾကးပမာဏ၏ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိေနၿပီး လာဂါဒီကမူ မၾကာေသးမီက ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ IMF ၏ သုေတသနကုိ ကုိးကား၍ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အဆုိပါ လာဘ္ေပးမႈပမာဏမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ႏွစ္စဥ္အေပးအယူျပဳလုပ္ေနသည့္ စုစုေပါင္းကုိ ခန္မွန္းတြက္ခ်က္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။

    လာဂါဒီကမူ ထုိကဲ့သုိ႔ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ျပဳလုပ္ျခင္းမွာ အစုိးရအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္ျပားေစၿပီး ျပည္သူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ အက်င့္စာရိတၱကုိ ပ်က္ဆီးေစသည္ဟု ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

    အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေၾကာင့္ စီးပြားေရးကုိ တုိက္႐ုိက္ထိခုိက္မႈမွာ ထင္သာျမင္သာရွိေသာ္လည္း သြယ္၀ုိက္ထိခုိက္မႈမွာ ပုိမုိႀကီးမားဆုိးရြားကာ တုိးတက္မႈ ေႏွးေကြးျခင္းႏွင့္ ၀င္ေငြမညီမွ်မႈ ႀကီးမားျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ေစႏုိင္သည္ဟုလည္း သူမက သတိေပးခဲ့သည္။

    Ref: IINA