Blog

“က်ားျမီးဆြဲ ဘာနီဆန္းဒါးနဲ႔ တေဇာက္ကန္း ေဒၚနယ္ထရန္႕” (သို႔မဟုတ္) “အေမရိကန္ အနာဂတ္ေန႔သစ္ဆီသို႔ လမ္းသစ္ထြင္ၾကမယ့္ လူႏွစ္ဦး”

M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္ ေမာင္ရဲဝင္း (ေတာင္ၾကီး)

မေန႔က နယူးဟမ္ရွားျပည္နယ္မွာ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ပါတီတြင္း ကိုယ္စားလွယ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီဘက္က “ဒီမိုကရက္တစ္ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒီ” ဘာနီဆန္းဒါး နဲ႔ ရီပတ္ပလစ္ကန္ ပါတီဘက္က “အရင္းရွင္ဝါဒီ” ေဒၚနယ္ထရန္႔တို႔ အသီးသီး အႏိုင္ရခဲ့တယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးဟာ သက္ဆိုင္ရာပါတီေတြကို ကိုယ္စားျပဳျပီး သမၼတေလာင္းေတြအျဖစ္ စင္ျမင့္ေပၚ ေရာက္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိသူေတြပါ။

ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ႏွစ္ဦးလံုးက အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေရစီးေၾကာင္းကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ အယူဝါဒေတြကို ေဟာေျပာျပီး လူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို ရယူလာခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ဘာနီဆန္းဒါးက သူ႔ရဲ႕ႏိုင္ငံေရး အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းတေလ်ာက္မွာ အေျခခံလူတန္းစားဘက္က ျပတ္ျပတ္သားသားရပ္တည္ခဲ့သူပါ။ လူခ်မ္းသာေတြရဲ႕ ၾကီးစိုးေနမႈေတြကို ေရွ႕တန္းက ေဝဖန္တိုက္ခိုက္လာခဲ့သူပါ။ အရင္းရွင္ဝါဒကို အေျခခံတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး စင္ျမင့္ထက္ကို ဆိုရွယ္လစ္ အေရာင္သန္းသူေတြ တိုးမေပါက္ႏိုင္ေပမယ့္ ဘာနီကေတာ့ ထူးထူးဆန္းဆန္း ထိပ္ဆံုးထိပ္ကို ေရာက္ရွိ လာေနျပီျဖစ္ပါတယ္။

ဘာနီဟာ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ အားကိုးေနရတဲ့ လူခ်မ္းသာေတြကို ေက်ာခိုင္းျပီး အေျခခံလူတန္းစားေတြဘက္က ဆက္လက္ ရပ္တည္သြားမယ္ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေရွ႕ေရာက္လာခဲ့တာပါ။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံဟာ ခ်မ္းသာတယ္ဆိုေပမယ့္ ႏိုင္ငံတဝွမ္းက ဓနဥစၥာေပါင္း ၃ပံု ၁ပံုဟာ အေမရိကန္ လူဦးေရရဲ႕ အခ်မ္းသာဆံုး ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ လူခ်မ္းသာေတြရဲ႕ လက္ထဲမွရွိေနတာပါ။ လူမ်ားစုျဖစ္တဲ့ လူဦးေရ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ႏိုင္ငံတဝွမ္းက ဓနဥစၥာစုစုေပါင္းရဲ႕ ၁၅% ကိုသာပိုင္ဆိုင္ၾကပါတယ္။ ဓနဥစၥာမဲ့ျပည္သူေတြ၊ ရရစားစား ဘဝနဲ႔ ရုန္းကန္ေနရသူေတြက ပိုမ်ားပါတယ္။ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြက လူတစုလက္ထဲမွာသာရွိျပီး အမ်ားျပည္သူရဲ႕ ေရရွည္ တိုးတက္ဖို႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ အားနည္းလာေနတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံေတြအၾကားမွာ တေျဖးေျဖး ေနာက္က်လာေနပါတယ္။ လူခ်မ္းသာေတြကလည္း ခ်မ္းသာ သထက္ခ်မ္းသာေအာင္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြရဲ႕ေနာက္ကြယ္မွာ ၾကိဳးကိုင္ၾကပါတယ္။ ဒီလို ထိန္းခ်ဳပ္ မႏိုင္ျဖစ္ေနတဲ့ အရင္းရွင္ဝါဒေအာက္က လူခ်မ္းသာေတြရဲ႕ ခ်ယ္လွယ္မႈကို စိန္ေခၚတဲ့ ဘာနီဟာ အေမရိကန္ျပည္သူေတြအၾကား သူရဲေကာင္းၾကီးျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

ဘာနီနဲ႔အျပိဳင္ ရီပတ္ပလစ္ကန္ပါတီဘက္က ျပည္သူေတြရဲ႕ သူရဲေကာင္းၾကီးအျဖစ္ တက္လာေနတာ ကေတာ့ ေျမရွင္ သူေဌးၾကီး ေဒၚနယ္ထရန္႔ပါပဲ။ အေမရိကန္ေတြရဲ႕အေျခခံ ခံယူခ်က္မူဝါဒေတြျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမၽွတမႈ၊ တန္းတူညီမၽွမႈ ဆိုတာေတြကို ေက်ာခိုင္းထားေပမယ့္ “အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားေအာင္ ျပန္လုပ္မယ္”ဆိုတဲ့ ေဒၚနယ္ ရဲ႕ ေၾကြးေၾကာ္သံဟာ အေမရိကန္ေတြနားထဲ နာဝင္ခ်ိဳလွပါတယ္။ ေဟာေျပာရာမွာ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မႈမရွိ၊ ေရွ႕ေႏွာက္မညီနဲ႔ ပါးစပ္ထဲေတြ႔ရာ ဇြတ္ေျပာတတ္တဲ့ ေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ သမၼတျဖစ္ေရး အိမ္မက္ဟာ အခ်ိန္တိုအတြင္း နိဂုံးခ်ဳပ္သြားမယ္လို႔ ထင္ေၾကးေပးသူေတြလည္း အခုအခါမွာေတာ့ အေတာ္ အံအားသင့္ေနရပါျပီ။ သူဟာ သမရိုးက်ႏိုင္ငံေရး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ၊ နည္းျဗဴဟာေတြ၊ သံတမန္ေရးေတြကို အေရးမေပးဘဲ အေမရိကန္ႏိုင္ငံၾကီး ဦးေမာ့ရင္ေကာႏိုင္ဖို႔ အေရး တားသင့္တာတား၊ ပိတ္သင့္တာပိတ္၊ ခြဲျခားသင့္တာ ခြဲျခားမယ္လို႔ ရဲရဲရင့္ရင့္ၾကီး ဖြင့္ဟခဲ့ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ ကိုယ့္သိကၡာ ကိုယ္ငွဲ႔လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မေျပာသင့္ မေျပာထိုက္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒဲ့မေျပာတဲ့ စကားေတြကိုလည္း သူက စကား အလွဆင္မေနပဲ ဒဲ့ဒိုး ေျပာဆိုတက္လို႔ လူအမ်ားက သေဘာက်ၾကပါတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ လူတေယာက္ကို ေသနတ္နဲ႔ ပစ္သတ္လိုက္ရင္ေတာင္မွ သူ႔ကိုေထာက္ခံသူေတြေလ်ာ့သြားမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ကိုယ့္ကို ကိုယ္ယံုၾကည့္မႈ အျပည့္နဲ႔ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ဖယိုဖရဲျဖစ္လာေနလို႔ လက္ညိဳးထိုး အျပစ္ပံုခ်မယ့္ သူရွာေနတဲ့ ျပည္သူေတြကို ေဒၚနယ္ထရန္႔က “အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံက ခိုးဝင္လာတဲ့ သူခိုးဂ်ပိုး၊ လူဆိုးလူေပ မုဒိန္းေကာင္ေပါတဲ့ မကၠဆီကန္ လူမ်ိဳးေတြေၾကာင့္၊ ဘာသာေရးဘန္းျပျပီး အၾကမ္းဖက္ေနတဲ့ မြတ္စလင္ေတြေၾကာင့္၊ စီးပြားေရးအရဝါးမ်ိဳးေနတဲ့ တရုတ္ေတြေၾကာင့္” လို႔ လက္ညိဳးထိုး အျပစ္တင္ဖို႔ အမုန္းတရားေတြေဆာ္ၾသရင္း လူၾကိဳက္မ်ားလာခဲ့တာပါ။

စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရးေတြ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံရဲ႕အခန္းက႑တိုင္းလိုလိုမွာ ေနာက္က်ေနတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ကယ္တင္ၾကဖို႔ ကယ္တင္ရွင္ ရွာရင္း ဘာနီဆန္းဒါးနဲ႔ ေဒၚနယ္ထရန္႔ တို႔ကို အေမရိကန္ျပည္သူေတြက မ်က္ေစ့က်ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ ႏွစ္ဦးထဲက တစ္ဦးဦးဟာ အေမရိကန္သမၼတၾကီးျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံၾကီးဟာ တမူထူးျခားတဲ့ လမ္းခရီးသစ္ေပၚ ေလ်ာက္လွမ္းရမွာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ျပိဳင္ဘက္ေတြျဖစ္တဲ့ ဟီလာရီ ကလင္တန္၊ တဒ္ခရူး၊ မာကိုရူဘီယို၊ ေဂ်ာန္ကာဆလ္နဲ႔ ဂ်က္ဘြတ္ရွ္ တို႔ကလည္း သူတို႔နည္းသူတို႔ဟန္နဲ႔ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေဖာ္ေဆာင္မယ္လို႔ မဲဆြယ္စည္းရံုးရင္း အမွီလိုက္ေနပါေသးတယ္။

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၀၊ ၂၀၁၆

February 12, 2016
နည္းျပသစ္အေနျဖင့္ လူငယ္မ်ားကုိ ယံုၾကည္ရမည္ဟု မန္ယူနည္းျပေျပာ

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂၊ ၂၀၁၆
M-Media

– မန္ယူအသင္းသုိ႔ ေနာက္ထပ္ေရာက္ရွိလာမည့္ နည္းျပသစ္အေနျဖင့္ လူငယ္ကစားသမားမ်ားအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ရွိရမည္ျဖစ္ၿပီး သုိ႔မဟုတ္ပါက အလြန္ခက္ခဲသည့္အေျခအေနကုိ ရင္ဆုိင္ရမည္ဟု နည္းျပဗန္ဂါးလ္က ေျပာၾကားလုိက္သည္။

ဗန္ဂါးလ္မွာ ယခုရာသီတြင္ လူငယ္ကစားသမားမ်ားကုိ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ သံုးစြဲခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔အထဲတြင္ ကင္မရြန္း ေဘာ့သ္၀စ္-ဂ်က္ဆန္ႏွင့္ ဂ်က္ဆီ လင္ဂါ့တ္တုိ႔မွာ ထင္ရွားသည့္ လူငယ္ကစားသမားမ်ားျဖစ္သည္။ ဗန္ဂါးလ္၏ မန္ယူႏွင့္စာခ်ဳပ္မွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွ ကုန္ဆံုးမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ခ်ယ္ဆီးမွ ထုတ္ပယ္ခံလုိက္ရသည့္ ေမာ္ရင္ဟုိမွာ ၎၏ေနရာတြင္ ရာသီကုန္၌ အစား၀င္မည္ဟု သတင္းမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထြက္ေပၚေနသည္။

ဗန္ဂါးလ္ကလည္း ၎ေနရာကုိ ဆက္ခံမည့္သူအေနျဖင့္ လူငယ္မ်ားကုိ ေနရာေပးရန္လုိသည္ဟု ဆုိသည္။

“ေနာက္ေရာက္လာမယ့္ နည္းျပအေနနဲ႔ လူငယ္ကစားသမားေတြအေပၚမွာ ယံုၾကည္မႈရွိေၾကာင္း ျပသရပါမယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား ကၽြန္ေတာ္အနားယူသြားၿပီးတဲ့ေနာက္ ယူႏုိက္တက္က နည္းျပတစ္ေယာက္ ခန္႔အပ္ၿပီး အဲဒီနည္းျပက လူငယ္ကစားသမားေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈအေပၚမွာ သံသယရွိမယ္ဆုိရင္ ေတာ္ေတာ္ေလး ခက္ခဲမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ မန္ေနဂ်ာအသစ္ရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြကုိ မန္ယူဘုတ္အဖြဲ႕က ၾကည့္႐ႈဖုိ႔လည္း ေတာ္ေတာ္ေလး အေရးႀကီးပါတယ္” ဟု ဗန္ဂါးလ္က The Independent သုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

မန္ယူႏွင့္ ေမာ္ရင္ဟုိတုိ႔အၾကား သေဘာတူညီခ်က္ရခဲ့ၿပီဟူေသာ သတင္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ “အသင္းနဲ႔ စကားေျပာၿပီးၿပီလုိ႔ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ အသိမေပးေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူ (ေမာ္ရင္ဟုိက) က ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိစၥမရွိပါဘူး။ မန္ယူက ေမာ္ရင္ဟုိနဲ႔ စကားေျပာၿပီးၿပီလားဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္ မသိပါဘူး” ဟု တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

Ref: Goal

February 12, 2016
ဖက္ရွင္ႏွင့္ စတုိင္ – ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား (၉)

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂၊ ၂၀၁၆

M-Media

ရာဇာ တင္ဆက္သည္

– ဖက္ရွင္ဆုိတာ ေပၚလာလုိက္၊ ေပ်ာက္သြားလုိက္ ျဖစ္တတ္တဲ့ အရာမ်ိဳးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ မ်က္စိက်စရာ ဖက္ရွင္ေကာင္းေကာင္းတစ္ခုဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားတတ္တဲ့အရာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေန႔ေခတ္ ဥေရာပက ဖက္ရွင္ဒီဇုိင္းနဲ႔ အယူအဆေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀၀ အရင္ စပိန္ႏုိင္ငံက အစၥလာမ္ကမၻာရဲ႕အစိတ္အပုိင္း ျဖစ္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ မြတ္စလင္ေတြဆီက ေရာက္ရွိလာခဲ့တဲ့ ဒီဇုိင္းနဲ႔ အယူအဆေတြလုိ႔ဆုိရင္ အံ့ၾသၾကမွာ မဟုတ္ဘူးထင္ပါတယ္။

၉ ရာစုက စပိန္ႏုိင္ငံ ေကာ္ဒုိဘာမွာ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ မြတ္စလင္ ဂီတနဲ႔ ေလာက၀တ္ပညာရွင္ ဇီရ္ယဘ္ (Ziryab) ဟာ ဖက္ရွင္နဲ႔ ဒီဇုိင္း ပါရမီရွင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

“သူ(ဇီရ္ယဘ္)ဟာ ဖက္ရွင္ပညာရပ္အားလံုးကုိ ေဆာင္က်ဥ္းလာသူပါ။ အဲဒီေခတ္အခါက ဘဂၢတ္ဒတ္ၿမိဳ႕ဟာ ဒီေန႔ေခတ္ ပဲရစ္နဲ႔ နယူးေယာက္တုိ႔လုိ ဖက္ရွင္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဘဂၢဒတ္ကေန ေကာ္ဒုိဘာအထိ စိတ္ကူးစိတ္သန္းမ်ိဳးစံုကုိ ေတြ႕ရတယ္။ သူဟာ သြားတုိက္ေဆး၊ ေရေမႊးနဲ႔ ဆံပင္အတုိစတုိင္ စတာေတြကုိ ေဆာင္က်ဥ္းလာခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ေကာ္ဒုိဘာမွာ ထြန္းကားခဲ့တဲ့ လမ္းမီးစန္၊ ေရဆုိးစြန္႔ပစ္မႈစနစ္နဲ႔ ေရေပးေ၀မႈ စနစ္ေတြကလည္း သူ႕ရဲ႕ အားထုတ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ BBC ရဲ႕ An Islamic History of Europe (ဥေရာပ၏ အစၥလာမ့္သမုိင္းေၾကာင္း) ဆုိတဲ့အစီအစဥ္မွာ ဇီရ္ယဘ္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ စာေရးဆရာ ေဂ်ဆန္ ၀ဘ္စတာ (Jason Webster) က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အီရတ္ႏုိင္ငံက ဘဂၢဒတ္ၿမိဳ႕ဟာ တစ္ခ်ိန္က အစၥလာမ္ကမၻာရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ အသိပညာ အခ်က္အခ်ာေနရာႀကီး ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဇီရ္ယဘ္ဟာ အဲဒီကေနတစ္ဆင့္ စားပြဲတင္အသံုးအေဆာင္၊ အက်ႌခ်ဳပ္လုပ္မႈအတတ္ပညာနဲ႔ ဖက္ရွင္ စတာေတြအပါအ၀င္ စစ္တုရင္ကစားနည္းနဲ႔ ပုိလိုကစားနည္းေတြကုိပါ ဥေရာပကုိ သယ္ေဆာင္လာေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗဟုသုတႏွ႔ံစပ္မႈ၊ အာ၀ဇၨန္းေကာင္းမႈနဲ႔ ေက်ာ့ေမာ့လွပမႈေၾကာင့္လည္း ဇီရ္ယဘ္က နာမည္ေက်ာ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္ၿပီး၊ ပူပန္စရာမရွိတဲ့ ဘ၀အေျခအေနနဲ႔အတူ ဘုရင့္နန္းေတာ္ကုိ ဇီရ္ယဘ္တစ္ေယာက္ စိတ္ႀကိဳက္ဆင္ယင္ခ်ယ္သၿပီး၊ သာမန္ ေကာ္ဒုိဘာ ျပည္သူလူထုကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ဆံပင္အတုိပံုစံကုိ အတုခုိးခဲ့ၾကကာ စပိန္ကုိ သူသယ္ေဆာင္လာတဲ့ သားေရအသံုးျပဳ ပရိေဘာဂပစၥည္းေတြကလည္း လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀၀ ေက်ာ္ ၾကာတဲ့အခါ ျပင္သစ္သမုိင္းပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဟင္နရီ တာရက္ဆီ (Henri Terrasse) က ဇီရ္ယဘ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီလုိ ဖြင့္ဟခဲ့ပါတယ္။

‘ဆူလ္တန္ အဟ္မဒ္ အလ္ဘမ္’ ဟု အမည္ရၿပီး ကလန္ဒါပါရွာ (Kalandar Pasha) ေရးသားခဲ့သည့္ ၁၇ ရာစု အေစာပုိင္း ဖက္ရွင္စာအုပ္မွ ထုိေခတ္ထုိအခါ၏ ဖက္ရွင္ဒီဇုိင္မ်ား

“ေႏြရာသီဖက္ရွင္၊ ေဆာင္းရာသီဖက္ရွင္ စတဲ့ ရာသီအလုိက္ဖက္ရွင္ေတြကုိ သူက စၿပီး မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တာပါ။ ဒီဖက္ရွင္ေတြကုိ ဘယ္အခ်ိန္ေတြမွာ ၀တ္ဆင္ရမလဲဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း သူက အခ်ိန္ကာလေတြကုိ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အေရွ႕တုိင္းက အထက္တန္းစား ဖက္ရွင္ေတြကိုလည္း ဇီရ္ယဘ္ကပဲ စပိန္မွာ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူလႊမ္းမုိးခဲ့တဲ့ ဖက္ရွင္လုပ္ငန္းမွာေတာ့ ေရာင္စံုအစင္းေၾကာင္းပါတဲ့ ပိတ္စေတြ၊ ကုတ္အက်ႌေတြကုိ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး အဲဒီဖက္ရွင္ေတြကို ေမာ္႐ုိကုိႏုိင္ငံမွာ ဒီေန႔အခ်ိန္အထိ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။

ဇီရ္ယဘ္ရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈေတြဟာ ေနာက္ပုိင္းမ်ိဳးဆက္ေတြအထိ ေလးစားအားက်မႈကုိ ခံခဲ့ရၿပီး ဒီေန႔အခ်ိန္အထိပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မြတ္စလင္ကမၻာမွာ ဇီရ္ယဘ္ကုိ ဂုဏ္ျပဳမွည့္ေခၚထားတဲ့ လမ္း၊ ဟုိတယ္၊ ကလပ္ ဒါမွမဟုတ္ ေကာ္ဖီဆုိင္ စသျဖင့္ တစ္ခုခုမရွိတဲ့ တုိင္းျပည္ဆုိတာ မရွိပါဘူး။ အေနာက္ႏုိင္ငံမွာလည္း စာေပပညာရွင္ေတြနဲ႔ ဂီတပညာရွင္ေတြဟာ အခုအခ်ိန္အထိ သူ႕ကုိ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳေနၾကတုန္းပါပဲ။

မြတ္စလင္ေတြ အထူးသျဖင့္ အန္ဒါလူစီယာ (စပိန္မွေဒသတစ္ခု) က မြတ္စလင္ေတြဟာ ကာလေဒသကုိလုိက္ၿပီး အင္မတန္ဆန္းျပားကာ ေခတ္ေရွ႕ေျပးတဲ့ လူေနမႈပံုစံေတြကုိ ဖန္တီးေဖာ္ေဆာင္ေပးသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီနဲ႔လုိက္ဖက္တဲ့ အစားအေသာက္၊ အ၀တ္အစား၊ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကုိ စားသံုး၊ ၀တ္ဆင္ အသံုးျပဳတာဟာ သက္ေတာင့္သက္တာျဖစ္မႈနဲ႔ သာယာခ်မ္းေျမ႕မႈေတြ ရရွိဖုိ႔မွာ အေရးပါတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အန္ဒါလူစီယာက မြတ္စလင္ေတြဟာ ေဆာင္းရာသီ၀တ္စံုလုိ႔ေခၚတဲ့ ၀တ္စံုေတြကို အဓိကအားျဖင့္ သုိးေမႊးေတြ၊ ခ်ည္ထည္ေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ၿပီး အေျခခံအေရာင္ကေတာ့ အနက္ေရာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ေႏြရာသီ၀တ္စံုေတြကုိေတာ့ ပုိး၊ ဂုန္ေလွ်ာ္တုုိ႔လုိ ေပ့ါပါးတဲ့အရာေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္တာျဖစ္ကာ ေဒသထြက္ ဆုိးေဆးေတြနဲ႔ အဲဒီအ၀တ္အထည္ေတြကုိ ခ်ယ္သၾကပါတယ္။

ဖက္ရွင္က႑မွာတင္မကဘဲ အန္ဒါလူစီယာက မြတ္စလင္ေတြဟာ ေရာမေတြ စတင္ခဲ့ၿပီး ၀က္သစ္ခ်ပင္ကုိ အေျခခံတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိလည္း အေမြဆက္ခံခဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြထဲမွာ သားေရနဲ႔လုပ္ကာ စြပ္ၿပီးစီးရတဲ့ ဖိနပ္ထုတ္လုပ္မႈလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အဲဒီ ဖိနပ္ထုတ္လုပ္မႈနည္းလမ္းကို ပုိမိုတုိးတက္ေအာင္နဲ႔ နည္းလမ္းအသစ္ေတြ ရရွိေအာင္လည္း ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ပဲ အန္ဒါလူစီယာက ထြက္ရွိတဲ့ သားေရဖိနပ္ေတြဟာ အဲဒီေခတ္အခါက စပိန္ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ကာ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အဓိကပုိ႔ကုန္လည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ သားေရဖိနပ္ တစ္ရံတည္းကုိ ကြာ့က္ (Qurq) လုိ႔ေခၚၿပီး ဖိနပ္အမ်ားအျပားကုိေတာ့ အက္ရက္ (Aqraq) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအသံုးအႏႈန္းက ေနာက္ပုိင္းမွာ ကက္စ္တီလီယံ (Castilian) ကုိ ေရာက္သြားခဲ့ၿပီး အလ္ေကာ္ကြီ (Alcorque) လုိ႔ အမည္တြင္ခဲ့ပါတယ္။ ဖိနပ္ထုတ္လုပ္တဲ့သူကုိေတာ့ ကြာရက္ (Qarraq) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

အဲဒီလုိ ဖိနပ္ထုတ္လုပ္မႈ ကၽြမ္းက်င္သူေတြထဲမွာ အဘ္ဒူလာ (Abdullah) လုိ႔ေခၚတဲ့ ႀကိဳးသုိင္းဖိနပ္ ထုတ္လုပ္သူ ဆူဖီသူေတာ္စင္တစ္ပါး ရွိၿပီး ဆီးဗီးလ္ (Seville) မွာေနထုိင္တဲ့ သူ႕ကုိ အစ္ဗေန႔ အာရာဘီ (Ibn Arabi) လုိ႔ေခၚတဲ့ မြတ္စလင္ပညာရွင္ႀကီးက ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ေဒသတြင္း အဓိကထြက္ကုန္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဒီသားေရဖိနပ္ ထုတ္လုပ္သူေတြ ေနထုိင္တဲ့ေနရာကုိ ကြာရာကြင္ (Qarraqin) လုိ႔ေခၚဆုိၿပီး အဲဒီအမည္နဲ႔ ေဒသကုိ ဂရာနာဒါ (Granada) ၿမိဳ႕မွာ ယခုတုိင္ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ကာ ကာရာကြင္ (Caraquin) လုိ႔ အမည္တြင္ေနပါတယ္။

အလယ္ေခတ္ မြတ္စလင္စာေရးဆရာေတြျဖစ္တဲ့ အလ္-ဆာကြာတီ (Al-Saqati) နဲ႔ အစ္ဗေန႔ အဘ္ဒန္ (Ibn Abdun) တုိ႔ကလည္း အဲဒီသားေရဖိနပ္ ထုတ္လုပ္မႈ အေသးစိတ္ကုိ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ေရးသားမႈေတြထဲမွာ ဖိနပ္ေတြ တာရွည္ခံေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြ၊ ပံုစံေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ဖိနပ္ထုတ္လုပ္သူေတြဟာ ဖိနပ္ခံုျမင့္ေအာင္လုိ႔ တီထြင္ဖန္တီးၾကတာေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း ခရစ္ယာန္ေတြ အန္ဒါလူစီယာကုိ ေအာင္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ မြတ္စလင္ ဒီဇုိင္နာေတြ တီထြင္ခဲ့တဲ့ အဲဒီဖိနပ္ေတြကုိ ပုိမိုဆန္းသစ္တဲ့ စတုိင္ေတြ၊ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ျပဳျပင္ မြမ္းမံခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ သင္ဟာ ေနာက္တစ္ခါ ဖန္စီဒီဇုိင္းဆုိင္ေတြကို သြားေရာက္ၿပီး ေနာက္ဆံုးေပၚ ဖက္ရွင္ေတြအတြက္ ေစ်း၀ယ္ထြက္မယ္ဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီအရင္က ရွိခဲ့တဲ့ ေဒါက္ျမင့္ဖိနပ္ေတြကုိ သတိရပါ။ ေႏြရာသီ ဖက္ရွင္ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေလး ၀တ္မယ္ဆုိရင္လည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀၀ အရင္က ေပၚထြက္ခဲ့တဲ့ ဖက္ရွင္ဂု႐ု ဇီရ္ယဘ္ကုိ သတိရပါ။ သူ႕ေၾကာင့္ပဲ ဒီဖက္ရွင္ အုိက္ဒီယာဆန္းဆန္းေတြဟာ စပိန္၊ စစၥလီ၊ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းကေန ဥေရာပကုိ ေရာက္ရွိလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

(ကုိးကား- National Geographic ၏ 1001 Inventions – The Enduring Legacy of Muslim Civilization)

(ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား – တင္ဆက္ျပီးသမွ် အပုိင္းအားလံုးကို ဤေနရာ တြင္ ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။)

အပိုင္း(၁)- ေကာ္ဖီ – ဖတ္ရန္

အပိုင္း(၂) – အစားအေသာက္ဓေလ့ႏွင့္ ဖန္ထည္မ်ား ဖတ္ရန္

အပိုင္း(၃)- နာရီတုိ႔၏ အစ – ဖတ္ရန္

အပုိင္း(၄) – ေခတ္ေပၚစစ္တုရင္ကစားနည္း – ဖတ္ရန္

အပုိင္း(၅) – ဂီတ၏ အရင္းမူလ – ဖတ္ရန္

အပုိင္း (၆) – တစ္ကုိယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ အလွအပ – ဖတ္ရန္

အပုိင္း (၇) – ဉာဏ္လွည့္စားကိရိယာမ်ား – ဖတ္ရန္

အပုိင္း (၈) – အလင္းပညာရပ္ႏွင့္ ကင္မရာ – ဖတ္ရန္

February 12, 2016
၆၉ ႏွစ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ အမွတ္တရ ဂုဏ္ျပဳ

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ ၊ ၂၀၁၆

M-Media

ယေန႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ၊ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္တဲ့ (၆၉) ႏွစ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ကို ဂုဏ္ျပဳၾကိဳဆိုေသာ အားျဖင့္ M-Media မွာ တင္ဆက္ခဲ့သည့္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ သတင္းေဆာင္းပါး၊ စာအုပ္မ်ားကို စုစည္းတင္ဆက္လိုက္ပါတယ္။

၁) ပင္လံု၏အဓိက ဇာတ္ေဆာင္ (ဝါ) ရာျပည့္အလြန္ ဦးေဖခင္
http://www.m-mediagroup.com/news/39486

၂) “ပင္လုံ စာခ်ဳပ္၊ ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓါတ္နဲ႔ ျမန္မာမြတ္စလင္တုိ႔ရဲ႕ အခန္းက႑’’
http://www.m-mediagroup.com/news/24187

၃) ပင္လံု ဦးေဖခင္ႏွင့္ ဘက္မလိုက္
http://www.m-mediagroup.com/news/24791

၄) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေရြးတဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေပးခ်င္တဲ့ သာတူညီမွ်အခြင့္ေရး (၁။ ဦးေဖခင္)
http://www.m-mediagroup.com/news/10882

၅) ပင္လံု ညီလာခံသို႔ တက္ေရာက္ သတင္းယူခဲ့သည့္ တစ္ဦးတည္းေသာ သတင္းေထာက္ ဦးစံေအာင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံျခင္း
http://www.m-mediagroup.com/news/20365

၆) သက္ရွိ ပင္လံုမွတ္တမ္း
(ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ပင္လံုစာခ်ဳပ္လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ ရွမ္းျပည္သို႔ လာေရာက္စဥ္က ေတာင္ႀကီးမွ ပင္လံု၊ ပင္လံုမွ ေတာင္ႀကီးသို႔ သူ႕ကိုယ္ပိုင္ဂ်စ္ကားျဖင့္ အႀကိဳအပို႔လုပ္ခဲ့သူ ဦးဖရြတ္ခန္းေခၚ ဦးခန္း)
http://www.m-mediagroup.com/news/32147

၇)ဦးခန္း သို႔မဟုတ္ ေတာင္ႀကီးမွ ပင္လံုဆီ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္အတူ
http://www.m-mediagroup.com/news/40930

၈)ကုိယ္ေတြ႔ပင္လံု EBook (By ဦးေဖခင္ )
http://www.m-mediagroup.com/news/9470

February 12, 2016
ျမန္မာ့သစ္ဆြဲဆင္မ်ား၏ ရင္ေလးဖြယ္ အနာဂတ္

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၁၊ ၂၀၁၆

M-Media

အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေနေသာ ျမန္မာသစ္ဆြဲဆင္မ်ား

– ပူေလာင္အိုက္စပ္လွသည့္ ေတာေတာင္မ်ားရိွ မတ္ေစာက္ေတာင္ကုန္းမ်ားတြင္ ဧရာမသစ္ပင္တို႔အား စုန္ခ်ည္ဆန္ခ်ည္ ဆြဲယူသယ္ပို႔ရေသာအလုပ္မွာ ၾကမ္းတမ္းလြန္း၏။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သစ္ဆြဲဆင္ပိုင္ရွင္မ်ားက အလုပ္မရိွေတာ့သျဖင့္ တစ္စံုတစ္ရာမွားယြင္းေနၿပီဟု ဆိုေနၾကေပသည္။

ေတာေတာင္ဧရိယာက်ဳံ႕လာျခင္း၊ သစ္ကုန္ၾကမ္းမ်ား ျပည္ပတင္ပို႔ျခင္းကို တားျမစ္သည့္ဥပေဒ အသက္၀င္မႈ သံုးႏွစ္ရိွလာျခင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အလုပ္လက္မဲ့ဆင္ျပႆနာတစ္ရပ္ ထပ္မံေပၚေပါက္လာေစသည္။ ရာႏွင့္ခ်ီေသာဆင္မ်ားမွာ လုပ္ငန္းခြင္ျပင္ပေရာက္ကုန္ၿပီး အမ်ားစုမွာ ကိုင္တြယ္ထိန္းေက်ာင္းရ ခက္ခဲလာသည္။

“သူတို႔ဟာ ေဒါသထြက္လြယ္လာၾကတယ္။ အလုပ္မရိွတဲ့အတြက္ (အဆီ၀င္ၿပီး) ၀ၿဖိဳးလာၾကတယ္။ ဆင္ထီးအားလံုးကလည္း အခ်ိန္တိုင္း မိတ္လိုက္ခ်င္စိတ္ ျပင္းျပကုန္ၿပီ” ဟု အသက္ ၆၄ ႏွစ္အရြယ္ သစ္ဆြဲဆင္ ၈ ေကာင္ပိုင္ရွင္ ဦးခ်စ္စိန္က ဆိုသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဆင္သတၱ၀ါမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အစြဲႀကီးသည္။ ကမာၻေပၚတြင္ ခိုင္းဆင္ ပမာဏအမ်ားဆံုး တိုင္းျပည္လည္း ျဖစ္သည္။ ေခတ္မီစက္ကိရိယာမ်ားျဖင့္ပင္ မထိုးေဖာက္ႏိုင္ေသးေသာ ေတာနက္မ်ားမွ အဖိုးတန္ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ အျခားသစ္ကုန္ၾကမ္းမ်ား ထုတ္လုပ္ေရးက႑၌ ႏွစ္ရာေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပင္ ၎တို႔ကို အသံုးျပဳေနခဲ့ၾကသည္။

ယခုေသာ္ကား အေရျပားထူထည္းအားေကာင္းသည့္ ယဥ္ပါးဆင္ ၅၅၀၀ ၏ အနာဂတ္ကို ႀကီးၾကပ္ကိုင္တြယ္ေပးမည့္ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားရိွဖို႔ အထူးလိုအပ္လာပါသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ၂ ႏွစ္ကပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေနရသည့္ သစ္ဆြဲဆင္ ၆ ေကာင္ ပိုင္ဆိုင္သူ ဦးေစာသာျပည့္က “အလုပ္မရိွေတာ့ ထိန္းေက်ာင္းကိုင္တြယ္ဖို႔ တကယ္ခက္ခဲလာတယ္။ သစ္ပင္ေတြ မရိွေတာ့လို႔ သစ္ဆြဲလုပ္ငန္းလည္း မရိွေတာ့ဘူး” ဟူ၍ ေျပာျပသည္။

ယခုအခ်ိန္တြင္ အလုပ္လက္မဲ့ဆင္အေကာင္ေရ ၂၅၀၀ ခန္႔ရိွေနေၾကာင္း၊ ၎တို႔အနက္အမ်ားစုမွာ ထိုင္းနယ္စပ္ႏွင့္ အခ်ိန္ႏွစ္နာရီခြဲခရီးကြာေ၀းသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ပိုင္း ေတာေတာင္မ်ားထဲ၌ ရိွေနေၾကာင္း၊ ၎ပမာဏမွာ အလုပ္လက္မဲ့ျမန္မာလူထု ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းနွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ျမန္မာ့ဆင္အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ေဒၚခိုင္ဦးမာက သံုးသပ္တင္ျပထားသည္။

“ဒီဆင္ေတြအမ်ားစုဟာ ဘာလုပ္လုိ႔ဘာကိုင္ရမွန္း မသိၾကေတာ့ဘူး။ သူတို႔ကို ထိန္းသိမ္းတဲ့စားရိတ္ႀကီးမားလြန္းတဲ့အတြက္ ပိုင္ရွင္ေတြအဖို႔ တကယ့္၀န္ထုပ္၀န္ပိုးႀကီး ျဖစ္ေနပါတယ္”။

အရြယ္ေရာက္ၿပီးေသာဆင္တိုင္းမွာ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ေပါင္ တစ္ေသာင္း၀န္းက်င္ ရိွၿပီး၊ ေန႔စဥ္ အစားအစာအေလးခ်ိန္ ေပါင္ ၄၀၀ ခန္႔ စားသံုးၾကသည္။ ဆပ္ကပ္မ်ား၊ သစ္ဆြဲျခင္းမ်ားမွအပ ၎တို႔အတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း မ်ားမ်ားစားစား မရိွၾက။

သစ္ဆြဲျခင္းသည္ ပင္ပန္းႀကီးစြာ အားစုိက္ရေသာအလုပ္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာ့ဆင္မ်ားအဖို႔ ၾကမ္းတမ္းေသာအလုပ္က ၎တို႔အား က်န္းမာသန္စြမ္းေစေသာ အေၾကာင္းခံျဖစ္ေနျပန္သည္။ စည္းကမ္းတက် ထိန္းေက်ာင္းၿပီး လုပ္ငန္းခြင္၀င္ေစေသာ ျမန္မာ့ဆင္မ်ားသည္ ပ်မ္းမွ်သက္တမ္း ၄၂ ႏွစ္ရိွၾက၍၊ အေနာက္တိုင္းတိရစာၦန္ဥယ်ာဥ္မ်ားရိွ ဆင္တို႔ထက္ ႏွစ္ဆ၊ အျခားတိရစာၦန္ဥယ်ာဥ္ရိွ သတၱ၀ါမ်ားထက္ ၁၉ ႏွစ္ သက္တမ္းရွည္သည္ကိုေတြ႕ေၾကာင္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ေလ့လာခ်က္တစ္ရပ္က ေဖာ္ျပထားသည္။ အခ်ဳိ႕သစ္ဆြဲဆင္တို႔၏သက္တမ္းမွာ ထိုထက္ပင္ ရွည္လ်ားၾက၏။

“သစ္ဆြဲဆင္မ်ားဟာ ပံုမွန္အားျဖင့္ ႏွစ္ ၅၀ ကေန ႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္အထိ အသက္ရွည္တယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ားတို႔ သိရိွၾကပါသလား။ အဲ့ဒါက အစာေရစာနဲ႔ ေကာင္းမြန္စြာထိန္းေက်ာင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ဆင္ေရးရာကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Joshua Plotnik က ရွင္းျပသည္။

ဆင္မ်ားသည္ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း က်စ္လစ္သည့္စရိုက္လကၡဏာရိွၿပီး အလုပ္မရိွပါက အက်င့္ပ်က္ေလ့ရိွေၾကာင္း ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားထံမွ သိရသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံရိွ ဆင္မ်ားထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးစင္တာ Golden Traingle Asian Elephant Foundation ၏ ဒါရိုက္တာ John Edward Roberts က ဤသို႔ဆိုသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ (ဆင္ေတြကို လူေတြအတိုင္း) ပံုသြင္းတာမ်ဳိး မလိုလားဘူးဗ်။ ဒါေပမယ့္ တကယ္လို႔ သူတို႔ဘ၀ထဲကေန အဲ့ဒီအပိုင္းကို ဖယ္ထုတ္လိုက္ရင္လည္း ရုပ္ပိုင္းနဲ႔စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ ဒီအတိုင္းလႊတ္ထားဖို႔ ခက္ခဲရျပန္တယ္”။

ျမန္မာလူထုအမ်ားစုအဖို႔ သာလြန္ေကာင္းမြန္ေသာအခြင့္အလမ္းမ်ား ရိွေနၾကသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာအာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအလြန္တြင္ စီးပြားေရးက ရုတ္ျခည္းေခါင္းေထာင္လာၿပီး ထူးသစ္ေသာလြတ္လပ္မႈမ်ား ခံစားၾကရသည္။ သို႔ရာတြင္ ဒီမိုကေရစီေရာင္နီဦးက ဆင္မ်ားအဖို႔ ေျပာင္းျပန္အက်ဳိး ျဖစ္ထြန္းသြားေစသည္ဟု ဆိုရေပမည္။ ျမန္မာလူထုတို႔မွာ အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဒဏ္ခံရသည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ဆင္မ်ားမွာမူ ထိုမွ်ေလာက္ ဘ၀မၾကမ္းတမ္းခဲ့ေခ်။

စစ္အစိုးရက ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီတု႔ိေရးဆြဲထားခဲ့ေသာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားအတိုင္း တင္းၾကပ္စြာလိုက္နာ၍ ဆင္မ်ားကို တစ္ပတ္လွ်င္ ငါးရက္၊ တစ္ရက္လွ်င္ ၈ နာရီ အလုပ္လုပ္ေစၿပီး ၅၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ အနားေပးေစခဲ့သည္။ သားဖြားျခင္း၊ ေႏြရာသီအားလပ္ရက္ႏွင့္ ေဆး၀ါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားကို ခံယူေစသည္။ ယေန႔တိုင္ အစိုးရလက္ေအာက္ရိွ ဆင္မ်ားအတြက္ သားဖြားစခန္းမ်ားႏွင့္ အနားေပး ေဘးမဲ့ဆင္မ်ား ရိွေနၾကေသးသည္။ စစ္အာဏာရွင္မ်ားလက္ေအာက္တြင္ လူမႈဖူလံုေရးဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ပ်က္ကြက္ေသာ္လည္း လုပ္ငန္းခြင္သံုးဆင္မ်ားဆိုင္ရာ ဥပေဒကိုမူ ကရုတစိုက္ က်င့္သံုးခဲ့ၾကသည္။ ဆင္မ်ားသည္ လြန္ကဲစြာ အလုပ္ပန္းလွ်င္ အထူးအႏၲရာယ္ႀကီးမားတတ္ျခင္းကလည္း အေၾကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း ကိုင္တြယ္သူမ်ားက ဆိုၾကသည္။

သစ္ဆြဲဆင္တိုင္း၌ ေဆး၀ါးကုသမႈႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာ မွတ္တမ္းစာအုပ္ကိုယ္စီ ရိွၾက၏။ ၎တို႔ကို ျမန္မာ့သစ္လုပ္ငန္း MTE မွ ႀကီးၾကပ္ကိုင္တြယ္ထားသည္။

“ကၽြန္မေတြ႕ဖူးတဲ့ အျခားႏိုင္ငံက ဆင္ေတြထက္စာရင္ MTE ရဲ႕ဆင္ေတြက ပိုၿပီးက်န္းမာသန္စြမ္းလွပါတယ္။ အစာအာဟာရျပည့္၀တယ္။ ၾကြက္သားအားေကာင္းတဲ့ ခႏၶာအခ်ဳိးအစား ပိုင္ဆိုင္ၾကတယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ရရိွၾကတယ္” ဟု အေမရိကန္အေျခစိုက္ lephant Care International ပရဟိတလုပ္ငန္း၏ တိရစာၦန္ေဆးကုသေရးႏွင့္သုေတသနဒါရိုက္တာ ေဒါက္တာ Susan Mikota က ဆိုသည္။

တိရစာၦန္ရံုမ်ားရိွဆင္တို႔ သက္တမ္းျပည့္မေနရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းတစ္ခုမွာ အ၀လြန္ဆူၿဖိဳးျခင္းမႈ ျဖစ္ေၾကာင္း ၂၀၀၈ ေရးရာစာအုပ္တြဲဖက္ေရးသားသူ Georgia Mason က သံုးသပ္ထားသည္။ ေနာက္ပိုင္းေလ့လာခ်က္တစ္ခုအရ တိရစာၦန္ရံုထဲေမြးဖြားလာေသာ ဆင္ေပါက္မ်ားသည္ သစ္ဆြဲစခန္းအတြင္းေမြးဖြားသည့္ဆင္မ်ားထက္ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ပိုမ်ားေၾကာင္း သူမက ဆိုသည္။

သစ္ေတာစခန္းသို႔ ဆင္စီးျပန္လာသူတစ္ဦး

သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ၊ သစ္ဆြဲလုပ္ငန္းနယ္ပယ္က်ဥ္းေျမာင္းလာမႈေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ဆင္မ်ား တိုးပြားလာျခင္းအေပၚ ဆင္တစ္ခ်ဳိ႕ကုိ ေတာအတြင္းသို႔ ေဘးမဲ့လႊတ္ျခင္းျဖင့္ အစုိးရက နည္းလမ္းရွာၾကည့္ေနၾကသည္။

အေမရိကန္အေျခစိုက္ တိရစာၦန္ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ Wildlife Conservation Society မွ ဆင္မ်ားေရးရာစီမံသူ Simon Hedges က အဆိုပါလုပ္ရပ္ကို “ႏိႈးဆြလိုက္သည့္ လမ္းေဖာ္ခ်က္္” ဟု ရႈျမင္သည္။ သို႔ေသာ္ သူႏွင့္အတူ အျခားကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ယဥ္ပါးဆင္မ်ားမွတဆင့္ ေတာေနလူထုသို႔ ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ျခင္း၊ အစာေရစာအတြက္ ရြာမ်ားသို႔ ၀င္ေရာက္ေသာင္းက်န္းလာႏိုင္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္စြာသတိေပးခဲ့သည္။

ယမန္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျမန္မာအစိုးရမွ လက္ခံက်င္းပခဲ့ေသာ ဆင္မ်ား၏အနာဂတ္ေရးရာေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္ခဲ့သူ မစၥတာ Hedges က “တစ္ယူသန္အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခ်ဳိ႕က အဲ့ဒီသံု႔ပန္းဆင္အားလံုးကို ေတာနက္ထဲ ေဘးမဲ့လႊတ္လိုက္တာအေကာင္းဆံုးလို႔ ယံုၾကည္ေနၾကတယ္။ ဒါက ေျပာသေလာက္ မလြယ္ပါဘူး။ ဆင္ေတြဟာ အေကာင္ႀကီးၿပီး၊ အႏၲရာယ္မ်ားတယ္။ လူေတြကိုလည္း ေၾကာက္လန္႔ေစတယ္။ လယ္ခင္းယာခင္းေတြကေန သူတို႔ကို ေမာင္းထုတ္ရခက္တယ္” ဟူ၍ ေျပာျပခဲ့သည္။

ဆင္ပိုင္ရွင္မ်ားသည္ ဆင္တို႔ကို ေတာနက္သို႔ အစာရွာစားရန္ ပံုမွန္လႊတ္ေပးတတ္သည္။ မၾကာခဏဆိုသလိုပင္ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားကို ၀ါးၿမိဳစားေသာက္ၾကသျဖင့္ ရြာသူရြာသားမ်ားကို နစ္နာေၾကးေပးေနရ၏။ “ဆင္ေတြအတြက္ ေတာထဲမွာ ေနရာမက်န္သေလာက္ ျဖစ္ေနၿပီ” ဟု ဆင္ပိုင္ရွင္ ဦးခ်စ္စိန္က ေျပာျပသည္။

ကုလသမဂၢ FAO ၏ အဆိုအရ ျမန္မာသစ္ေတာဧရိယာမွာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကတည္းကစၿပီး ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေလ်ာ့နည္းလာသည္။ အေျဖရွာေနရင္းႏွင့္ ဆင္ပိုင္ရွင္မ်ားသည္လည္း အလုပ္လက္မဲ့ဆင္မ်ား၏ ၀န္ပိမႈကို ခံစားေနရသည္။

၎တို႔၏စားရိတ္အတြက္ အခ်ဳိ႕ကို ထိုင္းႏိုင္ငံရိွလုပ္ငန္းရွင္တို႔ထံ ေရာင္းခ်ခဲ့ရသည္။ ဆင္လိမၼာျပပြဲမ်ား၊ ေတာတြင္းဆင္စီးခရီးသြားျခင္းမ်ား အပါအ၀င္ ထိုင္းကမာၻ႕လွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၌ ၎တို႔အား အသံုးခ်ၾကေပလိမ့္မည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ဆင္မ်ားကို တင္ပို႔ေရာင္းခ်ျခင္းမွာ အေျခခံအားျဖင့္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ တရားမ၀င္ေသာ္လည္း ထိုသို႔ျဖစ္စဥ္မ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာႏိုင္ဖြယ္ရိွသည္ဟု ဆင္ပိုင္ရွင္မ်ားက ဆိုသည္။

အခ်ဳိ႕ဆင္ပိုင္ရွင္မ်ားကမူ မိမိတို႔၏ဆင္မ်ားကို ေရာင္းပစ္ရန္ လံုး၀ စဥ္းစားမည္မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကေလသည္။

“ကၽြန္ေတာ့္ဆင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာဆက္လုပ္ရမွန္း မသိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ သူတို႔ကို တစ္ပါးသူဆီ ဘယ္ေတာ့မွ ေရာင္းထုတ္မွာမဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ကို ကၽြန္ေတာ္ အရမ္းခ်စ္တာဗ်” ဟု ေစာသာျပည့္က ဆိုပါသည္။

(The New York Times ၌ ေဖာ္ျပေသာ Thomas Fuller ၏ Unemployed, Myanmar’s Elephants Grow Antsy, and Heavier ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။)

February 11, 2016