ေဖေဖာ္ဝါရီ ၆ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
– ဘာသာတရားက စစ္ပြဲမ်ား၏ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္သည္ဟူေသာ စကားမွာ ဘာသာအယူ၀ါဒကုိ ယံုၾကည္ ကုိးကြယ္ေသာ သူမ်ားအား ဘာသာမဲ့မ်ားက ေစာဒက အတက္ဆံုး စကားျဖစ္သည္။ ဘာသာတရား မရွိပါက ၉/၁၁ တုိက္ခုိက္မႈ ျဖစ္လိမ့္မည္ မဟုတ္၊ အစၥေရး-ပါလက္စတုိင္း ပဋိပကၡလည္း မရွိ၊ အုိင္ယာလန္ ေျမာက္ပုိင္းတြင္လည္း ျပႆနာျဖစ္ၾကမည္ မဟုတ္၊ က်မ္းစာအုပ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ စကားလံုးမ်ား အတြက္ အျငင္းပြားမႈမ်ား ရွိမည္ မဟုတ္ – ထုိအရာမ်ားထက္ အစၥလာမ့္မစ္ႏုိင္ငံေတာ္ IS ဆုိသည္မွာလည္း ေပၚလာမည္ မဟုတ္ဟု အမ်ားစုက ေျပာၾက၏။
ၿဗိတိန္ရွိ လူသိ အမ်ားဆံုး ဘာသာမဲ့ ရစ္ခ်က္ ေဒၚကင္ကမူ ဘာသာတရားမွာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ သမုိင္း တစ္ေလွ်ာက္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ပြဲမ်ား၏ အဓိက အေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္သည္ဟု ျပစ္တင္ေျပာဆုိခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ သူ၏ ကုိယ္တုိင္ေရး အထုပၸတၱိတြင္ `ဘာသာတရားက အဓိကအမွတ္တံဆိပ္၊ အႏၱရာယ္ အႀကီးဆံုး အရာတစ္ခု၊ ထုိအရာက `ငါတုိ႔´ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ`သူတုိ႔´ ဆုိသည္ကုိ ေဖာ္ထုတ္ သတ္မွတ္ႏုိင္သည့္ အရာဟု ေရးသားေဖာ္ျပထား၏။
အကယ္၍ ဘာသာတရားအား တစ္နည္းနည္းျဖင့္ အဆံုးသတ္ခဲ့လွ်င္ စစ္ပြဲမ်ား ေနာက္ထပ္ မေပၚေပါက္ရန္ အခြင့္အလမ္း ပုိမုိမ်ားျပားသြားၿပီဟု ေဒၚကင္က ဆုိျပန္သည္။
ထုိ႔ျပင္ အမုန္းတရားမ်ား နည္းသြားမည္။ ေဒၚကင္၏ အဆုိရ ကမၻာေပၚရွိ အမုန္းတရား မ်ားစြာမွာ ဂုိဏ္းဂဏဆုိင္ရာ အမုန္းတရားမ်ား ျဖစ္သည္ဟူ၏။
`ဥပမာေျပာရရင္ ေျမာက္အုိင္ယာလန္၊ အိႏၵိယနဲ႔ ပါကစၥတန္တုိ႔ေပါ့ဗ်ာ´ ဟု belief.net ၀ဘ္ဆုိက္သုိ႔ ၎က ေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း သေဘာတရားေရးရာ ေလ့လာမႈမ်ားရ ဘာသာတရားႏွင့္ စစ္ပြဲအၾကား ခ်ိတ္ဆက္မႈအတြက္ စိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိေနသည္။ နယူးေယာက္ႏွင့္ ဆစ္ဒနီ အေျခစုိက္ စီးပြားေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအသင္းမွ ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တုိဘာလတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သုေတသနတြင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ပြဲမ်ားအား ဆန္းစစ္ေလ့လာခဲ့ၿပီး ဘာသာတရားႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားအၾကား `က်ိဳးေၾကာင္းဆက္စပ္ေနေသာ အေျခခံ ဆက္ႏြယ္မႈ´ မရွိဟု ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။
အတိအက်ဆုိရလွ်င္ သုေတသနျပဳခဲ့သည့္ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡ ၃၅ ခု၏ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖစ္ေသာ ၁၄ ခုတြင္ ဘာသာတရားဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားက လံုး၀ပတ္သက္မႈမရွိ။ ၁၄ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖစ္ေသာ ပဋိပကၡ ၅ ခုသာလွ်င္ ဘာသာေရးက အဓိက အေၾကာင္း အရင္း ျဖစ္ေနသည္ ဟု သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ စစ္ပြဲမ်ားအားလံုးတြင္ အေၾကာင္းအရင္း မ်ားစြာရွိၿပီး ထုိအထဲမွအမ်ားစုမွာ အစိုးရအား ဆန္႔က်င္ျခင္း၊ သုိ႔မဟုတ္ စီးပြားေရး၊ အယူအဆဆုိင္ရာ၊ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံ၏ လူမႈ စနစ္တုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားျခင္းျဖစ္ၿပီး ေလ့လာခဲ့သည့္ စစ္ပြဲမ်ားမွ ၃ ပံု ၂ ပံု၏ အဓိက အေၾကာင္းအရာမ်ားလည္း ျဖစ္ေနသည္။
စစ္ပြဲႏွင့္ပတ္သက္၍ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေလ့လာၿပီး ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္ The Encyclopedia of Wars (စစ္ပြဲစြယ္စံုက်မ္း)တြင္ လူ႔သမုိင္း တစ္ေလွ်ာက္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ပြဲ ၁၇၆၃ ခုကုိ မွတ္တမ္းတင္ထားၿပီး ထုိအထဲမွ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္းေအာက္ ၁၂၃ ခုသာလွ်င္ `ဘာသာေရး ပေရာဂါ´ ပါသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ဘာသာအယူ၀ါဒကုိ လုိက္နာက်င့္ႀကံမႈႏႈန္း အနည္းဆံုးရွိသည့္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ကမၻာေပၚတြင္ `ၿငိမ္းခ်မ္းမႈအနည္းဆံုး´ ၁၀ ႏုိင္ငံတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္သည္
စီးပြားေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအသင္းမွ ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာတြင္ ဘာသာအယူ၀ါဒ နည္းေသာ ႏုိင္ငံမ်ား၌လည္း ပုိမုိၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း မရွိဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံရွိ ဘာသာမဲ့အခ်ိဳးက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဆင့္အတန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ လႊမ္းမုိး မရွိဟုလည္း ဆုိထားသည္။
ဘာသာမဲ့၀ါဒီ အမ်ားဆံုးရွိသည့္ ႏုိင္ငံမ်ား- အဓိကအားျဖင့္ ႐ုရွားႏွင့္ ခ်က္ျပည္သူ႕သမၼတ ႏုိင္ငံတုိ႔ကဲ့သုိ႔ ကြန္ျမဴနစ္ သုိ႔မဟုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ႏုိင္ငံေဟာင္းမ်ားမွာလည္း အၿငိမ္းခ်မ္းဆံုးႏုိင္ငံမ်ား မျဖစ္ ခဲ့သည္မွာ ေသခ်ာသည္။ ဘာသာအယူ၀ါဒကုိ လုိက္နာက်င့္ႀကံမႈႏႈန္း အနည္းဆံုးရွိသည့္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ကမၻာေပၚတြင္ `ၿငိမ္းခ်မ္းမႈအနည္းဆံုး´ ၁၀ ႏုိင္ငံတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္သည္ဟု အဆုိပါအစီရင္ခံစာက ဆုိေလသည္။
ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ ပဋိပကၡမ်ား၌ ဘာသာတရားမ်ားက အဘယ့္ေၾကာင့္ မ်က္ႏွာစာကုိ ေရာက္ေနသနည္း?
လက္ေတြ႕အေျခအေနက ပုိမို႐ႈပ္ေထြးေနသည့္အခါ လုိရင္းတုိရွင္း ေဖာ္ျပရန္ စစ္ပြဲႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ လကၡဏာမ်ားကုိ မၾကာခဏ အသံုးျပဳၾကသည္ဟု The Open တကၠသုိလ္မွ ပေရာ္ဖက္ဆာ ဂၽြန္၀ိုလ္ဖီက ဆုိသည္။
`၁၆ ရာစုနဲ႔ ၁၇ ရာစုက (အေနာက္ကမၻာႏွင့္ ဥေရာပ ေျမာက္ပုိင္း ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ပ႐ုိတက္စတင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးၿပီးေနာက္ ျဖစ္ ပြားေသာ) `ဘာသာေရးစစ္ပြဲ´ လုိ႔ ေခၚတာမ်ိဳးေတြကုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဘာသာတရားဟာ အဓိကအေၾကာင္း အရင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ ေတြ႕ရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အတြင္းပိုင္းကုိ ႏႈိက္ႏႈိက္ခၽြတ္ခၽြတ္ ေလ့လာတဲ့အခါၾကေတာ့ မင္းစုိးရာဇာေတြရဲ႕ ၾသဇာလႊမ္းမုိးမႈ၊ အာဏာနဲ႔ စီးပြားေရးလုိ ကိစၥရပ္ေတြက စစ္ပြဲျဖစ္ပြားရတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြပါပဲ။ အဆုိးရြားဆံုး စစ္ပြဲေတြမွာ ဘာသာတရားဟာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတယ္ဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္ သေဘာတူေကာင္း တူမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဘာသာတရားက တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ေျပာတာကေတာ့ လုိရာဆြဲေျပာတာပါပဲ´ ဟု ဂၽြန္၀ုိလ္ဖီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ၾသစေတးလ်ရွိ မြတ္စလင္ စာေရးဆရာမ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေရခ်ဲလ္ ၀ုဒ္ေကာ့ကလည္း မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ပြဲမ်ားအတြင္း ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ကြဲျပားျခင္းက ပုိမုိက်ယ္ေလာင္လာသည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။
`ယေန႔ေခတ္မွာ ဘာသာတရားဟာ ပုိမုိထင္ေပၚလာပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္းက စိန္ေခၚေနၿပီး အားလံုးကုိ ေျပာင္းလဲေနလုိ႔ပါပဲ။ ဘာသာေရး သတ္မွတ္ခ်က္ဟာ ရွင္သန္ေနတာသာမက အမ်ိဳးသားေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးမဟာမိတ္ေတြ ခြာၿပဲၾကတဲ့အခါမွာလည္း ထင္ထင္ရွားရွားကုိ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြက ယူဂုိစလားဗီးယားမွာ ဆာ့ဘ္ေတြ၊ ခ႐ုိအက္ေတြနဲ႔ ေဘာ့စနီးယားေတြ ေအာ္သုိေဒ့ါစ္၊ ကက္သလစ္နဲ႔ မြတ္စလင္ဆုိၿပီး ကြဲၿပဲသလုိပါပဲ´ ဟု သူမ၏ For God’s Sense စာအုပ္ထဲတြင္ ေရးသားခဲ့သည္။
ထုိ႔ျပင္ ႐ုပ္သံမ်ား၌ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္အား ခ၀ပ္ကုိးကြယ္ေနပံုကုိျပ၍ တစ္ဖက္တြင္ ကာဒ့္လူမ်ိဳးမ်ားအား ဓာတ္ေငြ႕လႊတ္၊ ဗံုးႀကဲ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ အီရတ္မွ အာဏာရွင္ ဆက္ဒမ္ဟူစိန္ကုိလည္း ၀ုဒ္ေကာ့က ေထာက္ျပခဲ့သည္။
`ကံမေကာင္းစြာနဲ႔ပဲ ဘာသာတရားဆုိတာ အကာကြယ္ ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနၿပီး အသံုးလည္း၀င္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဆုိးရြားတဲ့ ႏွလံုးသားအတြက္ လႈံ႕ေဆာ္မႈ ေကာင္းေကာင္းကုိလည္း ေပးပါတယ္။ အဲဒီ ဘာသာတရားဟာ အာဏာကုိ ဆာေလာင္ေနတဲ့ သူေတြရဲ႕ လက္ထဲမွာ သဒၶါတရား၊ သီလ၊ သမာဓိနဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး သိသိသာသာကုိ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒါေတြက ဘာသာတရားဆုိတာထက္ လူေတြရဲ႕ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာပါပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူသားေတြရဲ႕ ပဋိပကၡေတြထဲမွာ ဘာသာတရားေတြဟာ ကံမေကာင္းစြာနဲ႔ ပါ၀င္ေနရတာပါ´ ဟု လူသာမ်ားက ဘာသာတရားအား အသံုးခ်ပံုကို သူမက ထည့္သြင္းေရးသားခဲ့သည္။
Troubles (ေျမာင္အုိင္ယာလန္၌ ကက္သလစ္ႏွင့္ ပ႐ုိတက္စတင့္တုိ႔ျဖစ္ပြားေသာ) ပဋိပကၡတြင္ ဘာသာေရး ဆုိင္ရာ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားကုိ ႏွစ္ဖက္ စလံုးက မွီျငမ္းၾကၿပီး အထူးသျဖင့္ ဒီမုိကရက္တစ္ေပါင္းစည္းေရး ပါတီမွ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း အီယန္ ပုိင္စေလျဖစ္သည္။ ၎အား (ခရစ္ေတာ္ဆန္႔က်င္ေရး) ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ဟု က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သမုတ္ၾကသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း The Open တကၠသုိလ္မွ ၀ုိလ္ဖီကေတာ့ ေျမာက္အုိင္ယာလန္ ပဋိပကၡတြင္ ဘာသာေရး အေၾကာင္းတရားမ်ားမွာ လိုအပ္သည္ထက္ ပုိေနသည္ဟု ဆုိသည္။
`လူႀကိဳက္မ်ားတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ အမ်ိဳသားေရး ဒါမွမဟုတ္ ေပါင္းစည္းေရးဆုိတာထက္ ပ႐ုိတက္စတင့္နဲ႔ ကက္သလစ္ေတြပါပဲ။ ဒါေတြက ျပႆနာကုိ ပိုမို႐ႈပ္ေထြးေစပါတယ္။ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး စတာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကန္႔လန္ကာေနာက္ကြယ္က ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြကေတာ့ သတင္းေခါင္းႀကီးုပုိင္း သိပ္မေရာက္ပါဘူး။ ပုိင္စေလဟာ ပ႐ုိတက္စတင့္ဘက္မွာ ၾသဇာႀကီးမားၿပီး ထင္ရွားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ယ့္ျပန္လာတဲ့ စီမံကိန္းထဲမွာေတာ့ သူဟာ ကိုယ္စားျပဳသူ တစ္ေယာက္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး´
ဟု ေရးသားခဲ့သည္။
အေရွ႕ဘက္တြင္ ျဖစ္ပြားေသာ စစ္ပြဲမ်ားကုိ ယဥ္ေက်းမႈကြဲျပားျခင္းေၾကာင့္ ဘာသာေရးစစ္ဟု အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက အျပစ္တင္ေကာင္း တင္ႏုိင္သည္။ ပညာရွင္အမ်ားျပားကေတာ့ `အယူ၀ါဒ´ ဆုိေသာအရာ၏ အဓိပၸါယ္မွာ အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ လံုး၀ျခားနားသည္ဟု ဆုိသည္။
မၾကာေသးမီက ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ Fields of Blood စာအုပ္တြင္ ယခင္ ကက္သလစ္ သီလရွင္ေဟာင္း ကာရန္ အမ္းစထေရာင္းက အေနာက္တုိင္းမွသံုးေသာ `ဘာသာတရား´ ဟူသည့္ စကားလံုးမွာ အေနာက္တုိင္းႏွင့္ မတူေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားတြင္ တိတိက်က် ဘာသာျပန္၍ မရဟု ေရးသားခဲ့သည္။ အေနာက္တုိင္းက အယူ၀ါဒဆုိသည္ကို တစ္ကုိယ္ေရ ကိစၥဟု ႐ႈျမင္ေသာ္လည္း အေရွ႕တုိင္းတြင္ေတာ့ လူသားသမုိင္း ကာလအမ်ားစုတြင္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ခြဲျခားမရခဲ့။
လန္ဒန္အေရွ႕ပုိင္းတကၠသုိလ္မွ ပါေမာကၡ ပီတာ မိုေရးက ယခုကဲ့သုိ႔ ရွင္းျပသည္။
`ဘာသာတရားကုိ ကမၻာႀကီးရဲ႕ အျခားအစိတ္အပုိင္းေတြက ဘ၀တည္ေဆာက္မႈလမ္းစဥ္လုိ႔ ႐ႈျမင္ၾကတယ္။ ေလာကီ၀ါဒီ အေနာက္တုိင္းကေတာ့ ဘာသာတရားကုိ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကေန ေဘးထုတ္ထားၾကတယ္။ ကမၻာ့ရဲ႕ အျခားအစိတ္အပုိင္းက ပဋိပကၡေတြကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဘာသာတရားဟာ စစ္ပြဲေနာက္က ေပါက္ကြဲအားလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ထင္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အစိတ္အပုိင္းကုိ ခြဲထုတ္ဖုိ႔လည္း မလြယ္ပါဘူး´
အမည္နာမတြင္ပင္ `အစၥလာမ္မစ္´ ဟု ပါ၀င္ၿပီး ေနာက္လုိက္မ်ားအား ဂ်ီဟတ္ဆင္ႏႊဲရန္ လံႈ႕ေဆာ္စည္း႐ုံးသည့္ IS အဖြဲ႕ေပၚ ထြက္လာၿပီးေနာက္ ယခုႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားသည့္ ထင္ရွား စက္ဆုပ္ဖြယ္ေကာင္းသည္ ပဋိပကၡ၌ ဘာသာတရား၏ လႊမ္းမုိးမႈကုိ တြက္ခ်က္ရန္ ခက္ခဲေနသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း မုိေရးကမူ ထုိျပႆနာတြင္ပင္ တကယ့္လက္ေတြ႕၌ ထင္သလုိမဟုတ္ဟု ရွင္းျပခဲ့သည္။
`IS ရဲ႕ အလုိရမၼက္ႀကီးက ဘာသာတရားေလာက္ကုိ ရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အေဆာက္အအံု အင္ပါယာ ခလီဖာစနစ္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ဖုိ႔ပါ။ သူရဲ႕ အမည္မွာ `အစၥလာမ့္မစ္´ လုိ႔ သံုးတာက စိတ္ကုိ ဆြေပးတဲ့ အသံုးအႏႈန္းျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့အာဏာကုိ မြတ္စလင္ေတြ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားစဥ္က အခ်ိန္ေတြကုိ ျပန္လည္ အမွတ္ရေစေအာင္လုိ႔ပါ။ ဒါေပမယ့္ ခလီဖာပံုစံမ်ိဳး အုပ္စုိးခဲ့တဲ့ေအာ္တုိမန္တုိ႔လုိ မင္းဆက္ေတြဟာ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ တစ္ခါတစ္ရံ အမ်ိဳးသားေရးႏြယ္တဲ့ အထင္ရွားဆံုး အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္´ ဟု မုိေရးက ဆုိသည္။
ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ ဘာသာစကားျဖင့္ ေဆာ္ၾသစည္း႐ံုးျခင္းႏွင့္ ဘာသာေရး တံဆိပ္ကပ္ျခင္းတုိ႔က IS အတြက္ အက်ိဳးရွိေသာ နည္းလမ္းျဖစ္သည္ဟု ၎က ေထာက္ျပခဲ့သည္။
`အထူးသျဖင့္ ၉/၁၁ ၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက တစ္ပံုစံတည္းျဖစ္ေနတဲ့ မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ မတူတဲ့ ေလာကီ ၀ါဒီေတြ၊ ေခတ္မီ သူေတြဆုိၿပီး သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ IS ကလည္း ယဥ္ေက်းမႈ ပြတ္တုိက္မိျခင္းလုိ႔ေျပာတဲ့ သူတုိ႔ဇာတ္လမ္းကုိ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစဖုိ႔ အဲဒီပံုစံအတုိင္း လုိက္ၿပီးလုပ္ပါတယ္´
ဒါဆုိ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ဘာသာတရားက မီးထုိးေပးႏုိင္တယ္ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာရွိလဲ?
အျခားအယူအဆမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္သည့္အခါ သေဘာထားကြဲေစသည္ဟု Warwick တကၠသုိလ္မွ ပါေမာကၡ တြမ္ဆုိရီလ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
`ဘာသာတရားနဲ႔အတူ ေရွး႐ုိးစြဲ၀ါဒက ဘာလဲဆုိတဲ့ အယူအဆတစ္ခုဟာ အၿမဲတမ္းရွိရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကိစၥေတြ ေရွး႐ုိးစြဲ၀ါဒကုိ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့အခါ လူေတြက အရမ္းေဒါသထြက္ၾကပါတယ္။ ေရွး႐ုိးစြဲ၀ါဒ ျပင္းထန္ေလ လူေတြကုိ ေသြးခြဲရတာ ပုိလြယ္ေလပါပဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ အဂၤလန္အသင္းေတာ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ ပဋိပကၡအနည္းငယ္ရွိခဲ့တယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ သိပ္မၾကာခင္ ကျဖစ္လာၿပီး မေရရာတဲ့ ေရွး႐ုိးစြဲ၀ါဒ အျမင္ ပုိရွိတာေၾကာင့္ပါပဲ´ ဟု ၎က ရွင္းျပသည္။
ထုိ႔ျပင္ အေျခခံ၀ါဒီမ်ား၏ အျမင္မ်ားမွာ လူမ်ားက ေသဆံုးရန္အတြက္ ျပင္ဆင္ၾကသည္ဟူေသာ အခ်က္ျဖစ္သည့္ အတြက္ ေရွး႐ုိးစြဲသေဘာ တရားမ်ားကုိ လုိက္နာရန္ ေဆာ္ၾသသည့္ အေျခခံ၀ါဒက အၾကမ္းဖက္မႈဆီသုိ႔ လြယ္ကူစြာပင္ ဦးတည္သြားေစႏုိင္သည္ဟု ၎က ဆုိေလသည္။
သုိ႔ရာတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအား ထိန္းသိမ္းျခင္း၌ ဘာသာတရား၏ အျပဳေဆာင္သည့္ အခန္းက႑မွာ မီဒီယာမ်ားတြင္ ပါ၀င္သည္မ်ားကုိ လစ္လ်ဴ႐ႈျခင္းျဖစ္သည္ဟု စီးပြားေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအသင္းက ဆုိသည္။ ဘာသာေရးအဖြဲ႕ သုိ႔မဟုတ္ အားကစားအဖြဲ႕ကဲ့သုိ႔ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုတြင္ ပါ၀င္ျခင္းက ႏုိင္ငံတစ္ခုအတြင္းရွိ ႏုိင္ငံသားမ်ားအၾကား ဆက္ႏြယ္မႈႏွင့္ အနည္းငယ္ျမင့္မားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဆင့္ႏွင့္အတူ ဆက္ဆံေရးကုိလည္း ခုိင္မာေစသည္ဟု ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ထင္ရွားသည့္ အသိပညာေပးသူအခ်ိဳ႕မွာ မာတင္လူသာကင္း ေဂ်အာရ္၊ မဟတၱမဂႏၵီ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒက္စမြန္တူးတူးတို႔ကဲ့သုိ႔ ဘာသာေရးကုိ နက္႐ႈိင္းစြာ ယံုၾကည္ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
`ဘာသာေရး ပုဂၢိဳလ္ေတြက ၿငိမ္းခ်မ္ေရး တည္ေဆာက္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဥပမာေတြကုိ ၾကည့္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒဂၤါျပားတစ္ခုရဲ႕ အျခားတစ္ဖက္က ဒါမ်ိဳးအေၾကာင္းအရာေတြကုိ ရံဖန္ရံခါမွသာ ေဖာ္ျပၾကတယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္´ ဟု Open တကၠသုိလ္မွ ပါေမာကၡ ဂၽြန္ ၀ုိလ္ဖီက ဖြင့္ဟခဲ့သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၁၀၀ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အႀကီးမားဆံုး ပဋိပကၡမ်ား၊ ပထမကမၻာစစ္၊ ဒုတိယကမၻာစစ္၊ စစ္ေအးတုိက္ပြဲ၊ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲမ်ားကုိၾကည့္ပါက ဘာသာတရား မဟုတ္သည့္ လႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ားမွာ ဘာသာတရားမ်ား နည္းတူ ထိခုိက္ ပ်က္ဆီးေစသည္ ကုိ ျမင္ရသည္။ ထုိ႔ျပင္ ဘာသာမဲ့ စစ္ေသြးႂကြမ်ားမွာ ဘာသာတရားကဲ့သုိ႔ အေျဖမ်ားေပးရမည္လား ဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ား လည္း ေပၚထြက္လာခဲ့ေလသည္။
ေရခ်ယ္၀ုဒ္ေကာ့က သူမ၏ စာအုပ္တြင္ ယခုကဲ့သုိ႔ ေထာက္ျပခဲ့သည္။
`ဘာသာေရးအယူအဆကသာ ျပႆနာေတြကုိ ျဖစ္ေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အစုိးရက အားေပးတဲ့ ဘုရားမဲ့၀ါဒဟာ စတာလင္၊ တီးတုိး၊ ေမာ္စီတုံးနဲ႔ ပုိေပါ့တုိ႔လုိ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ၂၀ ရာစု အာဏာရွင္ေတြကို ပံုေဖာ္ေပးခဲ့ၿပီး ရလဒ္ အေနနဲ႔ကေတာ့ လူသန္းေပါင္း မ်ားစြာ ထိခုိက္ခံစား အသတ္ခံခဲ့ရတာပါပဲ။ ဘာသာတရားကို ရွင္းလင္းဖုိ႔ ရည္ရြယ္တဲ့ ဆုိဗီယက္ျပည္ေထာင္စုက ဘုရားမဲ့၀ါဒီေတြရဲ႕ သုတ္သင္ျခင္းကုိ ႐ုရွားက ခရစ္ယာန္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာက ခံခဲ့ရပါတယ္´
ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒမွာ ဘုးရားမဲ့၀ါဒီ အျဖစ္ ေဖာ္ညႊန္းသကဲ့သို႔ နာဇီ ၀ါဒကုိလည္း အမ်ားစုက ထုိကဲ့သုိ႔ပင္ ႐ႈျမင္ၾကေလသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ၾသစေတးလ်မွ လူမႈေရးရာ ေဟာေျပာတင္ျပသူ ဂ်ိမ္းကာ႐ုိကမူ ဘုရားမဲ့ ၀ါဒတစ္ခုတည္းက လူမ်ားသတ္ရန္ လႈံ႔ေဆာ္ေပးသည့္ လံုေလာက္ေသာ အေၾကာင္းအရင္းမဟုတ္ဟု ဆုိသည္။
`ဘုရားမဲ့၀ါဒီေတြဟာ အျခားသူေတြထက္ ပုိၿပီးဆိုး၀ါးႏုိင္တာမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ ေလ်ာ့ၿပီး ဆုိး၀ါးႏုိင္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူသတ္မႈ၊ အထူးသျဖင့္ အစုလုိက္ အၿပံဳလုိက္ သတ္မႈနဲ႔ စစ္ပြဲေတြဟာ သူတုိ႔အဖြဲ႕ရဲ႕ အျပစ္တစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ ထင္ပံုရပါတယ္။ အျခား တစ္ဖက္က ေျပာရရင္ လူေတြဟာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ အမည္တစ္ခုခုနဲ႔ တုိက္ခုိက္ဖုိ႔၊ သတ္ျဖတ္ဖုိ႔ ျပင္ဆ ဆင္ၾကပါတယ္။ ဘုရားရဲ႕အမည္နဲ႔ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ နာဇီ၀ါဒလုိမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒလုိမ်ိဳး ႏုိင္ငံေရး ဒႆနေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ တုိက္ခုိက္မႈအမ်ားစုဟာ မ်ိဳးခ်စ္၀ါဒ၊ ႏုိင္ငံအတြက္၊ လူမ်ိဳးစု ဒါမွမဟုတ္ မ်ိဳးႏြယ္ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေရာဂါေၾကာင့္ သတ္ျဖတ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ ဘုရားမဲ့၀ါဒ အတြက္ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ သတ္ၾကျဖတ္ၾကတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး´
`ဒါ့ေၾကာင့္ ဘာသာတရား တစ္ခုတည္းက ပဋိပကၡေတြျဖစ္ေစတယ္ဆိုတာ သေဘာ မတူဘူးလုိ႔ေျပာရင္ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႔ စစ္ပြဲဟာ တစ္ကုိယ္ေရ ဒႆန၊ အယူအဆထက္ပုိတဲ့ နာမည္ေတြ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေနရတယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ ေစာဒက တက္ရပါလိမ့္မယ္။ ဘုရားသခင္ေပၚမွာ ယံုၾကည္မႈ မရွိဘူးဆုိတဲ့ ဘုရားမဲ့၀ါဒဟာ လူသတ္မႈကုိ ျဖစ္ေစဖုိ႔ လံုေလာက္တဲ့ လံႈ႕ေဆာ္မႈမ်ိဳး ရွိတယ္ဆုိတာ သက္ေသမျပႏုိင္ေသးပါဘူး။ အခုအခ်ိန္အထိ ဘယ္သူမွ လူမ်ားတဲ့ေနရာသြား၊ `ဘယ္ဘုရားမွ မျမင့္ျမတ္ဘူးေဟ့´ လုိ႔ေအာ္ၿပီး ေဖာက္ခြဲတာ မရွိေသးပါဘူး´ ဟု ကာ႐ုိးက ၎၏အျမင္ကုိ ေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။
ေနာက္ကြယ္တြင္ ဘာသာတရားမရွိသည့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားက ဘာသာေရးစစ္ပြဲကဲ့သုိ႔ ႐ႈပ္ေထြးေသာ ကိစၥအေတာ္မ်ားမ်ားကို ေလ်ာ့က်ေစ၏။ လန္ဒန္အေရွ႕ပုိင္း တကၠသိုလ္မွ မုိေရးက
`သူတုိ႔ကုိယ္သူတို႔ ဘုရားမဲ့၀ါဒီေတြလုိ႔ေခၚတဲ့ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔အတူ လႊမ္းမုိး ခ်ယ္လွယ္သူက ဘယ္ေနရာမွာပဲ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈကုိလုပ္လုပ္ မ်ားေသာအားျဖင့္ စီးပြားေရးျပႆနာ မညီမွ်မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးစရာေတြ ပါ၀င္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းၾကတာမ်ိဳးသာျဖစ္ပါတယ္´ ဟု ေျပာခဲ့သည္။
ဘုရားမဲ့၀ါဒီႏုိင္ငံ အျဖစ္ ေခၚဆုိတာမ်ိဳးအထိ ဘုရားမဲ့၀ါဒက တစ္ေန႔ေန႔မွာ စစ္တပ္ကုိ လံႈ႕ေဆာ္ေပးႏုိင္သလား?
Warwick တကၠသုိလ္က ဆုိရီးလ္ကေတာ့ ထုိကဲ့သုိ႔ျဖစ္ပြားရန္ အလားအလာမရွိဟုဆုိသည္။
`ဘုရားမဲ့၀ါဒဟာ ဘုရားတရားကုိ ဆန္႔က်င္တာကလြဲလုိ႔ အယူ၀ါဒတစ္ခုလို စုစုစည္စည္းမရွိပါဘူး။ ဘာသာေရး ယံုၾကည္မႈကုိ ႏိႈင္းယွဥ္ႏုိင္ တဲ့ ကြဲျပားတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြဆုိတာထက္ ဆင္ျခင္တံုတရားရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေသာ ဥပေဒသကို အခုိင္အမာ တင္ျပ ေျပာဆုိတာေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ သူတုိ႔ ဘယ္လုိ စုစည္းႏုိင္လဲဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာမတူၾကတဲ့ ဘုရားမဲ့၀ါဒီေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ဆန္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဘာသာေရးကိုႏြယ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြ အာဏာရလာမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဘုရားမဲ့၀ါဒကို ေရွ႕တန္းတင္တဲ့ စစ္တပ္တစ္ခု အေကာင္အထည္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စဥ္စားလုိ႔ရတဲ့ ယူေကရဲ႕ အနာဂတ္တစ္ေလွ်ာက္မွာေတာ့ ဒါမ်ိဳးျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး´ ဟု ၎က မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့သည္။
အဆုံးသတ္ရလွ်င္ စစ္ပြဲမ်ားမွာ လူသားမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ ႐ႈပ္ေထြးနက္နဲ၏။ ဘာသာေရး၊ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး အေၾကာင္းတရား မ်ားမွာ ေရာယွက္၍ေနၿပီး ၎တို႔ အေျခ တည္ထားေသာ ႐ႈပ္ေထြးမႈတြင္ မူတည္ေနသည္။ ဘာသာတရားက စစ္ပြဲ အနည္းငယ္ကုိ ျဖစ္ေစသည္မွာေတာ့ ေသခ်ာ၏။ သို႔တရာတြင္ ၀ုဒ္ေကာ့က ဤသုိ႔ဆုိသည္။
`လူသားေတြက စိန္ပြင့္ေတြအတြက္၊ ေျမယာအတြက္၊ မူးယစ္ေဆးအတြက္၊ ေဘာလံုးပြဲအတြက္ စတာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း တုိက္ခုိက္ေနၾကတာပါပဲ´
The Huffington Post ပုိစ္ေတြ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါးရွင္ Louise Ridley ၏ “Does Religion Really Cause War – And Do Atheists Have Something To Answer For?” ေဆာင္းပါးကို မိုးေဝ(M-Media) မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆုိသည္။
ဟာ ရွားပါးတဲ့ ဒီလုိအေျခအေနမ်ိဳးမွာ သံုးပတ္ေက်ာ္ရွိေနၿပီဆုိရင္ သူ႕ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္ဟာ တစ္ျဖည္းျဖည္း ႀကံဳ႕သြားၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ဆံပင္၊ လက္သည္းေျခသည္းနဲ႔ သကၤန္းပဲက်န္ပါေတာ့တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒီလုိအျခအေနမ်ိဳးမွာ သူ႕ေဘးနားမွာရွိတဲ့ လူေတြဟာ ေကာင္းကင္မွာ သက္တံ့ေတြ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေတာက္ပေနတာကုိ ေတြ႕ျမင္ရေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါကဘာကုိ ဆုိလုိသလဲဆုိရင္ ဒီရဟန္းဟာ သက္တံ့ခႏၶာကုိယ္ ျဖစ္တည္သြားလုိ႔ပါပဲ။ ဒီအဆင့္ဟာ အျမင့္ဆံုးအဆင့္ျဖစ္ၿပီး ဘုရားျဖစ္ဖုိ႔နီးစပ္တဲ့ အေျခအေနပါပဲ” ဟု ဘုန္းေတာ္ႀကီး ကာဇင္က ဆုိသည္။
