စက္တင္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၄
M-Media
တင္ဆက္သူ- daythanix
Tesla လၽွပ္စစ္ ကား ကုမၸဏီဟာ တ႐ုတ္နိုင္ငံမွာ ဓါတ္အားျဖည့္စက္မ်ား ၄၀၀ တပ္ဆင္သြားဖို႔ သေဘာတူညီမွု ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒီဓါတ္အားျဖည့္စက္ေတြကို ၿမိဳ႕ေပါင္း ၁၂၀ မွာတပ္ဆင္သြားမွာ ျဖစ္လို႔ Tesla ကားဝယ္သူေတြအတြက္ အဆင္ေျပနိုင္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္နိုင္ငံဟာ Tesla အတြက္ အလားအလာေကာင္းတဲ့ ေဈးကြက္ျဖစ္ပါတယ္။
တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ေလထုညစ္ညမ္းမွု ဆိုးရြားလြန္းတာေၾကာင့္ လၽွပ္စစ္ကား ကိုပိုမို အသုံးျပဳလိုၾကတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
စက္တင္ဘာ ၈ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
– အစၥလာမ္သာသနာႏွင့္ ေသြဖည္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ IS အဖြဲ႕အား အစၥလာမ္၏ နံပါတ္ ၁ ရန္သူျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည့္ ေဆာ္ဒီရွိ အႀကီးဆံုးမြဖ္သီ (ဓမၼသတ္မွဴးခ်ဴပ္) ရွိက္ခ္အဗ္ဒြလ္ အဇစ္စ္ က မြတ္စလင္မ်ားအေနျဖင့္ IS အား လက္နက္ကုိင္၍ ျပန္လည္ တြန္းလွန္ရမည္ဟု တုိက္တြန္းေျပာၾကားလုိက္သည္။
“ဒီအုပ္စုဟာ မွားေနပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ သူတို႔ဟာ မြတ္စလင္ေတြကုိ တုိက္ခုိက္ရင္ သူတုိ႔ကုိ ျပန္လည္တြန္းလွန္ၿပီး ဘာသာတရားနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕ အေ၀းကုိေရာက္သြားေစဖုိ႔ မြတ္စလင္ေတြမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ မေကာင္းဆုိး၀ါးေတြပါ။ ျပည္သူေတြကုိ စက္ဆုပ္စရာေကာင္းတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ သတ္ျဖတ္ေနပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့၊ ဆုိးရြားတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြက အစၥလာမ္ရဲ႕ပံုရိပ္ကုိ ေမွးမွိန္ ညႇိဳးႏြမ္းေစပါတယ္” ဟု မြဖ္သီခ်ဳပ္ ၏ ေျပာၾကားမႈကုိ ေဆာ္ဒီေန႔စဥ္သတင္းစာ Al Eqtisadiya ၌ မန္ေန႔တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရတ္ရွိ နယ္ေျမအခ်ိဳ႕ကုိ သိမ္းယူထားၿပီး အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနေသာ IS အဖြဲ႕ကုိ ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုးရွိ မြတ္စလင္မ်ားက ႐ႈတ္ခ်ေနၿပီး၊ ထုိအဖြဲ႕အား ဆန္႔က်င္ေသာ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကုိလည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။
ျပည္သူအားလံုး အထူးသျဖင့္ လူငယ္မ်ားအေနျဖင့္ ထုိအဖြဲ႕၏ ေဆာ္ၾသမႈေနာက္ကို မလုိက္ရန္အတြက္လည္း မြဖ္သီခ်ဳပ္က သတိေပးေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကုိယ့္ရဲ႕တုိင္းျပည္ကုိ မုန္းတီးဖုိ႔၊ ကုိယ့္ရဲ႕ျပည္သူေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ပစ္မွတ္ထားတုိက္ခုိက္ဖုိ႔ လႈံ႔ေဆာ္ေပးသူေတြဟာ သင္တုိ႔ကုိ လိမ္ညာေနတာသာျဖစ္ၿပီး၊ သင္တုိ႔ရဲ႕ တန္ဖုိးကုိ ေလ်ာ့က်ေစခ်င္တာပါ။ သင္တုိ႔ကုိ ကူညီဖုိ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ လူငယ္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ေတြကုိ ဆုိးရြားတဲ့ စာရိတၱပ်က္စီးမႈေတြ၊ အက်ည္းတန္မႈေတြကေန ကာကြယ္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္”
မြဖ္သီခ်ဳပ္ ရွိက္ခ္အဗ္ဒြလ္ အဇစ္စ္ မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္အနည္းငယ္အရင္ကလည္း အလ္ကိုင္းဒါးႏွင့္ IS အဖြဲ႕တုိ႔အား ႐ႈတ္ခ်မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ထုိအဖြဲ႕မ်ားမွာ အစၥလာမ္၏ နံပါတ္တစ္ရန္သူျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယခုလအေစာပုိင္းတြင္ အီဂ်စ္ရွိ နာမည္ေက်ာ္ မြဖ္သီ ေရွာ္ကြီ အလမ္က IS အဖြဲ႕၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ၏ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား၊ သြန္သင္ခ်က္မ်ားကုိ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားအတြက္ IS အဖြဲ႕အား ႐ႈတ္ခ်ခဲ့သည္။
အိႏၵိယရွိ မြတ္စလင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလည္း IS အဖြဲ႕အား ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကၿပီး သမုိင္း၀င္ေနရာမ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးမႈမ်ား၊ ဂုိဏ္းဂဏ၀ါဒအား အားေပးေထာက္ခံမႈႏွင့္ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ေသြးကြဲေစမႈမ်ားမွာ စစ္မွန္သည့္ အစၥလာမ့္ ႏုိင္ငံေတာ္ျဖစ္လာေစရန္ အေထာက္အကူမျပဳဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အင္ဒုိနီးရွားရွိ အႀကီးဆံုးအစၥလာမ့္အဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ Nahdlatul Ulama (NU) အဖြဲ႕ကလည္း IS ကုိ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး အစုိးရအေနျဖင့္ ထုိလႈပ္ရွားမႈမ်ား အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ အတြင္းသုိ႔ ျပန္႔ႏွံ႔၀င္ေရာက္မႈ မရွိေစရန္အတြက္ ခုိင္မာသည့္အေရးယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။
ref_OnIslam & Newspapers
စက္တင္ဘာ ၈ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
မကၠဟ္ၿမိဳ႕သို႔ ဟဂ်္ခရီးစဥ္သြားေရာက္မည့္ တရုတ္မြတ္စ္လင္မ္မ်ား၏ ပထမဆံုးစုေပါင္း အုပ္စုႀကီးသည္ ေသာၾကာေန႔နံနက္တြင္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသ Ningxia ျပည္နယ္မွ စတင္ထြက္ခြာသည္။
ေဒသတြင္းမွ ထြက္ခြာသည့္ ပထမဆံုးေလယာဥ္ျဖင့္ ဟဂ်္ခရီးသည္ (၂၉၇)ဦး လုိက္ပါသြားသည္။ တရုတ္ျပည္မွ ယခုႏွစ္ ဟဂ်္ခရီးသြားမည့္သူဦးေရမွာ စုစုေပါင္း တစ္ေသာင္း ေလးေထာင္အထိ ရိွသည္။
ယခုႏွစ္ တရုတ္ျပည္ ဟဂ်္ခရီးသြားမ်ားအဖြဲ႕ကို ပုဂၢလိကခရီးသြား ေအဂ်င္စီမ်ားႏွင့္တြဲ၍ ဗဟိုအစိုးရႏွင့ ္ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားမွ ေဆာင္ရြက္ ေပး ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု Dunya Bulteni တူရကီသတင္းဌာနမွ ေဖာ္ျပသည္။
ခရီးသည္အုပ္စုႀကီး အတြင္း ပါ၀င္ခြင့္ရျခင္းေၾကာင့္ ၾကည္ႏွဴးေပ်ာ္ရႊင္မိေၾကာင္း၊ မိမိတို႔၏ မိဘမ်ားမွာ ကြန္ျမဴနစ္တိုင္းျပည္၏ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြက္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ဟဂ်္ျပဳခြင့္ မရခဲ့ပါေၾကာင္း ဟဂ်္ခရီးသည္အခ်ဳိ႕မွ ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားသို႔ အမွတ္တရ ရင္ဖြင့္ေျပာၾကားၾကသည္။
တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ သန္း(၂၀)ရိွ မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရ ထက္၀က္ခန္႔မွာ Ningxia ျပည္နယ္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ Ningxia ျပည္နယ္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားသည္ မိမိကိုယ္ကို ေဟြ လူမ်ဳိးအျဖစ္ သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚၾကကာ တရုတ္ျပည္၌ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ လူနည္းစု၀င္မ်ား ျဖစ္၏။
အေရွ႕တာကစၥတန္ဟုလည္း ေခၚဆိုေသာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ ရွင္းက်န္းနယ္ရိွ ဝီဂါ မြတ္စ္လင္မ္တို႔မွာ တူရကီေသြးေႏွာမ်ားျပားၿပီး၊ ေဟြ လူမ်ဳိးတို႔မွာမူ တရုတ္တိုင္းရင္း စစ္စစ္မ်ားမွ အစၥလာမ္ကို သက္၀င္လက္ခံထားသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ref_World Bulletin
စက္တင္ဘာ ၈ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
– ခ်စားမႈႏွင့္ ေငြေၾကးခ၀ါခ်မႈတုိ႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ ဖီဖာ၏ ဘ႑ာေရး အဖြဲ႕မွ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးမွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းကုိ ခံထားရသည္ဟု သိရသည္။
ဖီဖာစာရင္းအင္းေကာ္မတီ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ကာရစ္ဘီယန္ေဘာလံုးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဒုတိယဥကၠဌျဖစ္သူ အကန္ႏုိဗာ ၀က္စတန္မွာ ေဆး႐ံုအ၀င္အထြက္တြင္ အသံုးျပဳမည့္ အီလက္ထေရာနစ္ကဒ္စနစ္အတြက္ ကန္ထ႐ုိက္ယူမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအတြင္း ေကးမန္း ကၽြန္းတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္က ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။
၀က္စတန္အား ေငြေၾကးခ၀ါခ်မႈ၊ ခ်စားမႈ စသည့္ စြဲခ်က္မ်ားျဖင့္ ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ရဲတပ္ဖြဲ႕က အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ၀က္စတန္ကမူ ထုိစြပ္စြဲခ်က္မ်ားအား ျငင္းဆုိသည့္ ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ကို ေနာက္ပုိင္းတြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ၀က္စတန္အား ေနာက္ပုိင္းတြင္ စက္တင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔အထိ အာမခံျဖင့္ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။
ဖီဖာ၏ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိတ္ခ်ရမႈႏွင့္ တာ၀န္ယူမႈမ်ားရွိေစရန္ စာရင္းအင္းေကာ္မတီကုိ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
၂၀၁၈ ႏွင့္ ၂၀၂၂ ႏွစ္ ကမၻာ့ဖလားအိမ္ရွင္ေရြးခ်ယ္ပြဲတြင္ ခ်စားမႈမ်ားရွိခဲ့သည္ဟု သတင္းမ်ားထြက္ေပၚေနျခင္းေၾကာင့္ ေ၀ဖန္မႈမ်ားကို ခံေနရသည့္ ဖီဖာအတြက္ ယခုသတင္းမွာ ထုိးႏွက္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္လာမည္ျဖစ္သည္။
စက္တင္ဘာ ၇ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
– မကၠဒက္စ္ မာဂီတာမွာ သူမ မဂၤလာေဆာင္ခဲ့သည့္ အသက္အရြယ္ကုိ မမွတ္မိ။ သူမ၏ မိဘမ်ားကေတာ့ သူမအသက္ ၅ ႏွစ္တြင္ အိမ္ေထာင္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္ သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ သူမ၏ ငါးႏွစ္ အရြယ္သမီးကုိ ညႊန္ျပ၍ မဂၤလာေဆာင္စဥ္က ဒီအရြယ္သာရွိမည္ဟု မာဂီတာက ဆုိ၏။
မာဂီတာမွာ အီသီယိုးပီးယားႏုိင္ငံ အလယ္ပုိင္း အမ္ဟာရာေဒသရွိ ေက်းလက္ေတာရြာ တစ္ရြာတြင္ ေနထုိင္သူျဖစ္သည္။ ထုိေဒသမွာ အီသီယုိးပီးယားရွိ အျခားေသာေဒသမ်ား ကဲ့သုိ႔ပင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ခင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္းကုိ တရားမ၀င္ဟု သတ္မွတ္ထားသည္။
သုိ႔ေသာ္ အေမရိကန္၏ ႏုိင္ငံတကာဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ USAID ၏ အဆုိအရ အမ္ဟာရာ ေဒသမွာ ကမၻာေပၚတြင္ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ မိန္းကေလးမ်ား အိမ္ေထာင္ျပဳမႈ အျမင့္ဆံုးေဒသအခ်ိဳ႕တြင္ ပါ၀င္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားေလသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ စစ္တမ္းမ်ားအရ ထုိေဒသမွ အမ်ိဳးသမီး ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ခင္ အိမ္ေထာင္ျပဳၾကသည္ဟု ေတြ႕ရသည္။ မာဂီတာကေတာ့ သူ႕ကုိယ္သူ ၂၈ ႏွစ္ဟု ထင္ေနသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း မေသခ်ာ။ ဤေဒသတြင္ အသက္ဘယ္ေလာက္ရွိၿပီဟု တခုတ္တရ မွတ္မထားၾက။
မာဂီတာမွာ သူမ၏ ဒုတိယေျမာက္ရင္ေသြးကုိ လြယ္ထားရသည္မွာ ၆ လပင္ရွိေခ်ၿပီ။
“ကၽြန္မသူတုိ႔ကုိ ျပည့္ျပည့္စံုစံုထားခ်င္ပါတယ္၊ လံုလံုေလာက္ေလာက္ေကၽြးခ်င္တယ္။ တကယ္လို႔ ကၽြန္မမွာ ကေလးေတြအမ်ားႀကီး ရွိမယ္ဆုိရင္ ဒီလုိလုပ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု သူမက ရွင္းျပသည္။
တိုင္းျပည္ရွိ တုိးပြားလာေသာ ကေလးသတုိ႔သမီးမ်ားထဲတြင္ မာဂီတာတစ္ေယာက္ အပါအ၀င္ျဖစ္၏။ သူတုိ႔၏ မ်ိဳးပြားမႈမွာလည္း ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာင္တြင္ရွိေနသည္။
မာဂီတာမွာ လစဥ္ ၁၉ ရက္ေန႔တုိင္းတြင္ သူမေနထုိင္ရာရြာရွိ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဆီသုိ႔ သြားေရာက္၍ စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္သည္။ ထုိက်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းကပင္ ၅ ႏွစ္အထိ ကုိယ္၀န္မရႏုိင္မည့္ ပဋိသေႏၶတားေဆးကုိ ထုိးေပးထား၏။ သားဆက္ျခားျခင္း အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိလည္း သူမကုိ သင္ေပးသည္။
“သူက ကၽြန္မကုိ အားလံုးသင္ေပးပါတယ္” ဟု မာဂီတာက ဆိုေလသည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ေဒသႏၱသရ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၀န္ထမ္းမ်ား ခန္႔ထားေရး အစီအစဥ္ကုိ အီသီယုိးပီးယားက စတင္ခဲ့သည္။ က်ယ္ျပန္႔သည့္ အစီအစဥ္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံ တစ္၀ွမ္းရွိ ျပည္သူမ်ားအား နာမက်န္းမႈမွ ကာကြယ္ေရး အေျခခံနည္းလမ္းမ်ားကုိ သင္ၾကားေပးရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိအစီအစဥ္မတုိင္ခင္က ေဒသႏၱရ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ၀န္ထမ္းဟူသည္ မရွိခဲ့။ ယခုအခ်ိန္တြင္မူ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၌ ထုိ၀န္ထမ္းေပါင္း ၃၈၀၀၀ ရွိေနသည္။ သူတုိ႔၏ အဓိရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားထဲမွ တစ္ခုမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား က်န္းမာသည့္ဘ၀ကုိ ပုိင္ဆုိင္ေစရန္ ျဖစ္၏။
ႏုိင္ငံေရးအရ ဦးစားေပးမႈ
“မိခင္ေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးကုိ ႏုိင္ငံေရး ဦစားေပးမႈေတြထဲက တစ္ခုအျဖစ္ အီသီယုိးပီးယားက သတ္မွတ္ထားပါတယ္”
က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ အဒစ္ ၀ုိလ္ဒီမာရီယမ္က ေျပာျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္မ်ား၌ မိခင္တစ္ဦးေသဆံုးမႈျဖင့္ ျပည္နယ္ သမၼတတစ္ဦးဦးမွာ အပတ္စဥ္ တရားစြဲဆုိစစ္ေဆးျခင္း ခံေနရသည္ဟု ၎က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားေလ်ာ့ခ်ရာတြင္ေတာ့ ထုိနည္းလမ္းမ်ားက သိသိသာသာပင္ အက်ိဳးရွိလာသည္။ Save the Children ၏ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အီသီယုိးပီးယားမွာ အျခားေသာ အာဖရိကႏုိင္ငံမ်ားထက္စာလွ်င္ မိခင္မ်ား၏ ေသဆံုးမႈအႏၱရာယ္ သံုးပံု ႏွစ္ပံုခန္႔ ေလ်ာ့က်ခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထား၏။
သုိ႔ရာတြင္ ၀မ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းသည့္ ျပႆနာမ်ားက ဆက္လက္ရွိေနဆဲဟု ၀ုိလ္ဒီမာရီယမ္ကဆုိသည္။
“အမ်ိဳးသမီးငယ္ေလးေတြ ေသဆံုးေနၾကဆဲပါ။ အရြယ္မေရာက္ေသးဘဲနဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳၾကတာေတြလဲ ရွိေနဆဲပါပဲ”
အရြယ္မေရာက္ခင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္းမွာ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ အဓိက စုိးရိမ္မႈျဖစ္ေန၏။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၁၉ ႏွစ္အတြင္း မိန္းကေလးမ်ားေသဆံုးျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းအရာမ်ားထဲမွ တစ္ခုမွာ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ခင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္သည့္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားက အသက္ရြယ္ႀကီးရင့္သူမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ ကိစၥမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးႏုိင္ေခ်မွာ ၅ ဆ ပုိမ်ားေလသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၿမံဳဟုတ္မဟုတ္ သက္ေသျပရန္အတြက္ အိမ္ေထာင္အသစ္မ်ားကုိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လင္မယားအရာေျမာက္ေစေရး ဖိအားမ်ားလည္းရွိ၏။ မိမိ၏ မိဘမ်ားက ကေလးမ်ားမ်ားယူရန္ ဖိအားေပးသည္ဟု မာဂီတာကဆုိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း သူမကမူ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း၏ အႀကံျပဳခ်က္အတုိင္း ေဆာင္ရြက္ေလသည္။
ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳသည့္အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ေသာ ၎တုိ႔၏ ခင္ပြန္းမ်ားကုိလည္း ေစာင့္ေရွာက္ရသည္။ မိမိ၏ ခင္ပြန္းမွာ မိမိထက္မည္မွ် အသက္ႀကီးသည္ကုိ မာဂီတာက ေသခ်ာမသိ။ သုိ႔ေသာ္ အသက္အေတာ္ႀကီးသည္ဟု သူမက ဆုိေလသည္။
အမ္ဟာရာတြင္ ဇနီးႏွင့္ခင္ပြန္းတုိ႔အၾကား အသက္အရြယ္ကြာျခားမႈက ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ရွိေလသည္။ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္သည့္ ခင္ပြန္းမ်ားမွာ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အေတြ႕အႀကံဳရွိၾကၿပီး လက္ထပ္ၿပီးေသာ စံုတြဲမ်ာမွာမႈ ကြန္ဒံုးအသံုးျပဳရန္ အလားအလာနည္းသည္။ ဤအခ်က္က ဇနီးမ်ားတြင္ HIV ပုိး ကူးစက္ႏုိင္ေျခ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ပုိရွိေနသည္ဟု လူဦးေရေကာင္စီမွ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ေလ့လာမႈတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဆီေရာက္ရန္ မာဂီတာမွာ အိမ္မွ ၅ မိနစ္သာ လမ္းေလွ်ာက္ရသည္။ လူတုိင္းအတြက္ ထုိကဲ့သုိ႔ မလြယ္။ မာဂီတာအတြက္ေတာ့ ကံေကာင္းမႈတစ္ခုပင္ျဖစ္၏။ ကေလးသတုိ႔သမီးမ်ားမွာ အဆင္းရဲဆံုးအေျခအေနတြင္ ရွင္သန္ရၿပီး အီသီယိုးပီးယား၏ ေ၀းလံေခါင္သီေသာ ေဒသမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေလသည္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲျခင္းႏွင့္ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား မရွိျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္သူအခ်ိဳ႕မွာ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈေပးသည့္ေနရာသုိ႔ လာေရာက္ရန္ နာရီႏွင့္ခ်ီ၍၊ ရက္ႏွင့္ခ်ီ၍ အခ်ိန္ေပးရသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာရြာသားမ်ားမွာ အရြယ္မေရာက္သူမ်ား လက္ထပ္ျခင္းကုိ ပိတ္ပင္ထားေသာ ဥပေဒရွိသည္ကုိပင္ မသိၾက။ မဂၤလာပြဲၿပီးသြားလွ်င္ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း မရွိေတာ့ဟု တစ္ခ်ိဳ႕က ယံုၾကည္ေနၾကသည္။
ေအာင္ျမင္ေသာ ေဆာင္ရြက္မႈ
အန္နာဘီလီ ႐ုိကာမွ အီသီယုိးပီးယား လူဦးေရေကာင္စီ၏ ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သည္။ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား လက္ထပ္ျခင္း အဆံုးသတ္ေရးတြင္ သူမ၏ အဖြဲ႕အစည္းက အေအာင္ျမင္ဆံုး လုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ကုိ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ေလသည္။
“အမ်ိဳးသမီးငယ္ ၅၀၀၊ ၆၀၀ ေလာက္ဆီကုိပဲ ကၽြန္မတုိ႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈ ေရာက္ခ်င္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အရြယ္မေရာက္ဘဲ အိမ္ေထာင္ခ်ေပးျခင္းအႏၱရာယ္ကုိ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ မိန္းကေလးသန္းေပါင္းမ်ားစြာထံ ကၽြန္မတုိ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ေရာက္ရွိရပါမယ္” ဟု ႐ုိကာက ဆုိသည္။
ထုိျပႆနာကုိေျဖရွင္းရန္အတြက္ ဆိတ္ပေရာဂ်က္ကုိ ၎တုိ႔ မည္ကဲ့သုိ႔ အသံုးျပဳသည္ကုိ ႐ုိကာက ရွင္းျပသည္။ သမီမ်ားကုိ ေစာေစာစီးစီး အိမ္ေထာင္ခ်ေပးၾကသည့္ မိသားစုမ်ားမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဆင္းရဲၾကသည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ေစာစီးစြာ အိမ္ေထာင္ခ်ေပးျခင္းက ေကၽြးေမြးရမည့္ ပါးစပ္တစ္ေပါက္၏ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးကုိ အျခားတစ္ေယာက္သုိ႔ လႊဲေျပာင္းေပးသည့္ ပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္ေလသည္။ ထုိမိသားစုမ်ားအား ဆိတ္တစ္ေကာင္စီ ေပးျခင္းျဖင့္ ၎တုိ႔တြင္ အပုိ၀င္ေငြတုိးလာႏုိင္ၿပီး စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ပုိမိုေခ်ာင္လည္လာေစရန္ ႐ုိကာတုိ႔က ရည္ရြယ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ပတ္၀န္းက်င္၏ ဖိအားမ်ားကလည္း အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိသည္။ သမီးတစ္ေယာက္အား ေစာေစာစီးစီး လက္မထပ္ေပးသည့္အတြက္ မိသားစုတစ္စုက ဆိတ္တစ္ေကာင္ရသည့္အခါ အျခားေသာမိသားစုမ်ားကလည္း ထုိကဲ့သုိ႔ လုိခ်င္ၾကသည္။
ဆိတ္ပေရာဂ်က္က အရြယ္မေရာက္ေသးသူမ်ားအား အိမ္ေထာင္ခ်ေပးျခင္းကုိ ေနာက္က်ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အလုပ္ျဖစ္သည္ဟု လူဦးေရေကာင္စီ၏ ေလ့လာမႈမ်ားအရ သိရသည္။ သုိ႔ေသာ္ မိသားစုတစ္ခု ဆိတ္တစ္ေကာင္ ပေရာဂ်က္မွာ အီသီယုိးပီးယား အစုိးရအတြက္ေတာ့ တန္ဖုိးႀကီးျမင့္ေနေလသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ CARE အဖြဲ႕၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံတကာသုေတသန စင္တာတုိ႔က အျခားခ်ဥ္းကပ္မႈတစ္ခုကို ေဆာင္ရြက္ရသည္။ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ားအား အိမ္ေထာင္ခ်ေပးျခင္းကုိ တားဆီးရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္းထက္၊ လက္ထပ္ၿပီးေသာ အမ်ိဴးသမီးမ်ားဆီသုိ႔ ခ်ဥ္းကပ္ရေလသည္။ ၎တုိ႔အား က်န္းမာေရး၊ စီပြားေရးႏွင့္ ပညာေရးဆုိင္ရာ အေထာက့္အပံမ်ားကုိ ေပးရၿပီး မိန္းကေလးငယ္မ်ားအတြက္ လူမႈေရး ကြန္ယက္တစ္ခုကုိပါ ေဆာင္ရြက္ေပးရေလသည္။
အဆုိပါပေရာဂ်က္တြင္ ဂ်က္ဖ္ အက္ဒ္မီဒက္မွာ သုေတသန ပညာရွင္ျဖစ္သည္။ အမ္ဟာရာသုိ႔ ပထမဆံုးေရာက္စဥ္က ကေလးသတုိ႔သမီးမ်ားကုိ ရွာေတြ႕လိမ့္မည္ဟု မထင္ခဲ့။ ကေလးငယ္မ်ားလက္ထပ္ျခင္းကုိ တားဆီးပိတ္ပင္သည့္ ဥပေဒက အလုပ္ျဖစ္ေနၿပီး ကေလးသတုိ႔သမီးကုိ ေတြ႕ျမင္ရျခင္းမရွိေတာ့ဟု အစုိးရအရာရွိတစ္ဦးကုိ ဂ်က္ဖ္က ေျပာခဲ့သည္။
ထိုကဲသုိ႔မဟုတ္ဆုိသည္ကုိ မၾကာမီ ဂ်က္ဖ္က သိရွိလုိက္ရသည္။ ယခုတြင္ေတာ့ အမ္ဟာရာေဒသ တစ္ခုတည္းတြင္ပင္ ကေလးသတုိ႔သမီး ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာရွိေနမည္ဟု ဂ်က္ဖ္က ခန္႔မွန္းမိေန၏။ ကေလးငယ္မ်ား လက္ထပ္ျခင္းကုိ တားျမစ္ပိတ္ပင္သည့္ ဥပေဒ၏ အလုိသေဘာကုိ ဂ်က္ဖ္က နားလည္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိဥပေဒက အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ားအား အက်ိဳးယုတ္ေစမည္ကုိ သူက စုိးရိမ္ေနေလ၏။
“သုေတသနလုပ္ဖုိ႔ ပုိခက္ခဲပါတယ္။ အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ မိန္းကေလးေတြကို အိမ္ေထာင္ခ်ေပးတာကုိ ယခင္ထက္ပုိၿပီး သုိသုိသိပ္သိပ္လုပ္ၾကပါတယ္” ဟု သူက ဆုိသည္။ ထုိသူမ်ားအား ဆြဲထုတ္ရန္မွာ သူ၏ အလုပ္ပင္ျဖစ္၏။
အကူအညီေပးျခင္းႏွင့္အတူ ေငြမ်ား စုကာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေလးမ်ား မည္ကဲ့သုိ႔ လုပ္ရမည္ကုိပါ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ားအား ဂ်က္ဖ္က သင္ေပးသည္။ ထုိ႔ျပင္ မ်ိဳးပြားမႈဆုိင္ရာ က်န္းမာေရးကိုလည္း မိန္းကေလးမ်ားက သင္ၾကားရသည္။ ထုိသင္ၾကားမႈက အလုပ္ျဖစ္ေသာ္လည္း
မိန္းကေလးငယ္မ်ားကုိ ပတ္၀န္းက်င္အသုိင္းအ၀ုိင္းအတြင္း ပါ၀င္ေအာင္လုပ္ၿပီး တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ေျပာဆုိနားေထာင္ႏုိင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းက ၎၏ ပေရာဂ်က္တြင္ စိတ္လႈပ္ရွားစရာအေကာင္းဆံုးထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည္ဟု ဂ်က္ဖ္က ဆိုေလသည္။
“အစပုိင္းမွာေတာ့ သူတို႔ ႏႈတ္ဆိတ္ေနၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ စကားေျပာခဲပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပေရာဂ်က္အဆံုးမွာေတာ့ ဒီမိန္းကေလးေတြဟာ အလြန္တက္ႂကြၿပီး က႑ေပါင္းစံုက အေၾကာင္းအရာေပါင္းစံုကုိ စုိးရိမ္မႈမရွိဘဲ ေျပာလာၾကပါတယ္” ဟု ဂ်က္ဖ္က ဖြင့္ဟခဲ့သည္။
IRCW ပေရာဂ်က္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အတြင္း တားဆီးႏုိင္ခဲ့သည့္ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား အိမ္ေထာင္ခ်ေပးမႈ ၇၀ ကုိ မွတ္တမ္း တင္ထားသည္။ ထုိပေရာဂ်က္က ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရေနေသာ္လည္း အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ မိန္းကေလးမ်ား လက္ထပ္မႈအား အဆံုးသတ္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ရေပဦးမည္။ အက္ရွ္ကာလက္ရွ္ ေသာမတ္စ္ကဲ့သုိ႔ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုမွာ ထုိပေရာဂ်က္အတြင္း ပါ၀င္ခြင့္မရခဲ့ေပ။
ၿမိဳ႕ေတာ္ အက္ဒစ္ အဘာဘာရွိ ကေလးဖ်က္ခ်ေပးသည့္ ေဆးခန္း၌ ေဖာင္ျဖည့္ရာတြင္ ေသာမတ္စ္က သူမ၏အမည္ႏွင့္ အသက္ကုိ ျဖည့္သည္။ သူမ၏ အသက္မွာ ၁၅ ႏွစ္သာရွိေသး၏။
ႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္း ၀ုိလီယာတာရြာမွ သူမက ေရာက္ရွိလာျခင္းျဖစ္သည္။ သူမ သိေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးသည့္ ၀န္ထမ္းဆီကုိ သြားရန္ နာရီအနည္းငယ္ၾကာမည္။ လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ႏွစ္က မိဘမ်ားမွ သူမအား အိမ္ေထာင္ခ်ေပးခဲ့သည္။ သတို႔သား၏ အမည္ကုိပင္ သူမက မသိခဲ့။
လုပ္ႏုိင္သည္ဟုထင္ေသာ တစ္ခုတည္းေသာအရာကို သူမ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သူမ ထြက္ေျပးခဲ့ေလသည္။
ထုိ႔ေနာက္ စက္႐ံုတစ္ခု၌ အလုပ္ရၿပီး သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ စုေနၾကသည္။ ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ႏွင့္ေတြ႕ၿပီး ထုိေကာင္ေလးက သူမအား ခ်စ္ႀကိဳက္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ ၃ ရက္ေလာက္ေနေတာ့ သူမတြင္ ကုိယ္၀န္ရွိေနေၾကာင္း သိခဲ့ရၿပီး ထုိေနရာမွ ထြက္ေျပးရျပန္သည္။
သူမ၏ မိဘမ်ားကို ေျပာမျပခဲ့။ “သူတုိ႔ ကၽြန္မကုိ သတ္ပစ္လုိက္မွာ” ဟု သူမက ဖြင့္ဟသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ကေလးဖ်က္ခ်ရန္ လာခဲ့သည္။ ကိစၥ၀ိစၥၿပီးေသာအခါ စိတ္လက္ေပါ့ပါးသြားၿပီး ကေလးယူရန္ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဟု သူမကဆုိေလသည္။ အေဆာက္အဦးအတြင္းမွ ထြက္သြားၿပီး လမ္းမေပၚတြင္ရပ္လုိက္သည္။ မည္သည့္ေနရာသုိ႔သြားရမည္၊ မည္သူ႔ရင္ခြင္၌ ခုိလံႈရမည္ကုိေတာ့ ေသာမတ္စ္တစ္ေယာက္ မသိ………
Al Jazeera သတင္းဌာနမွာ ေဖာ္ျပခဲ့တယ့္ Amy Walters ရဲ႕ Ethiopian girls as young as five married off သတင္းေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္ ဆီေလ်ာက္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။