M-Media
ေအာက္တိုဘာ ၅ ရက္၊ ၂၀၁၃
ျမန္မာျပန္ – M-Media
မူရင္းလင့္ – www.reuters.com
သံတြဲအၾကမ္းဖက္မွဳေၾကာင့္ မြတ္စလင္ေတြ ေသေက်ခဲ့သလို တခ်ိဳ႕လည္း ပုန္းေအာင္းေနၾကရဆဲပါ။ ထံုးစံအတုိင္း အသြင္ေျပာင္း ျမန္မာစစ္အစိုးရ ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးကေတာ့ ကုလသမဂၢမွာ သံေကာင္းျပျပီး လူမ်ိဳးဘာသာေရးအဓိကရုဏ္းေတြ ကို “ဇီးရိုးေတာ္လိရန္႔”၊ လံုး၀သည္းခံသြား မွာမဟုတ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလိုပါပဲ၊ လူေပါင္းမ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ လက္ရက္ဇက္ရဲစိတ္ဓါတ္ ေၾကာင့္ လူမ်ားစြာေသေက်ေနရတာကို မထိခိုက္မခံစားႏိုင္ဘဲ အျပံဳးမပ်က္လက္ဆြဲႏုတ္ဆက္ကာ ရခုိင္ေျမကို ေျခခ်ခဲ့တဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တျဖစ္လဲ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကလည္း သံတြဲအျဖစ္အပ်က္ ဟာ အခ်ိန္ကိုက္လွဳပ္ရွားမွဳလို႔ သံသယျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။
အေမရိကန္နဲ႔ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေပၚလစီကို အားက်ခိုးခ်ျပီး အႏၱီမြတ္စလင္အေရးကို ကာကြယ္ျပီး မြတ္စလင္အၾကမ္းဖက္ကို ဗန္းျပဖို႔ အၾကီးအက်ယ္ လွဳပ္ရွားေနတဲ့ ေဆးကုဆရာ၀န္ ဦးသန္းထြတ္ေအာင္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အလဲဗင္းမီဒီယာကလည္း ခ်ိန္သားကိုက္ ၀ါဒျဖန္႔ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ ၀ါဒျဖန္႔ခ်က္ဟာ အရာမေရာက္မေအာင္မျမင္ျဖစ္ေနဆဲပါပဲ။ ကမၻာ့မီဒီယာၾကီးေတြက ႏွစ္ေပါက္ၾကျမင့္ေနျပီျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို သတင္းရယူႏိုင္ဖို႔အတြက္ ကင္မရာၾကီးေတြနဲ႔ ျမန္မာျပည္တြင္း ေနရာအႏွံ႔ကေန ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါၿပီ။
ရိုက္တာသတင္းဌာနက သူတို႔မ်က္ျမင္ေတြ႔ရွိခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္အေၾကာင္းကို ေဆာင္းပါးတိုေရးသား တင္ျပထားပါတယ္။ အမ္-မီဒီယာ ပရိသတ္မ်ား ျမန္မာျပန္ ကို ဖတ္ရွဳနုိင္ပါၿပီ။
(Photo is the courtesy of Reuters and Soe Zeya Tun)
ေဒါသူပုန္ထေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာလူအုပ္ၾကီးက ခင္ႏိုင့္အေလာင္းကို ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္၊ မီးနဲ႔ရွိဳ႕တယ္။ ရက္ရက္စက္စက္ လုပ္ထားတာေၾကာင့္ သူ႔သားျဖစ္သူကိုယ္တိုင္ ခင္ႏုိင့္အေလာင္းကို မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ျမန္မာျပည္က ဗုဒၶဘာသာဘုန္းၾကီးေတြ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြေၾကာင့္ တိုက္ခိုက္မွဳျဖစ္စဥ္ေတြ ဆက္တိုက္ထြက္ေပၚလာသလို အဲဒီလွဳပ္ရွားမွဳက မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးျဖစ္ေနတယ္လို႔လည္း သမုတ္ခံေနရပါတယ္။
သျဗဳခ်ိဳင္ေက်းရြာရဲ႕ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းကေတာ့ ေျဗာင္းဆန္ေအာင္ ေမႊေႏွာက္ရွာေဖြခံထားရပါတယ္။ ဗလီေရွ႕က ေသြးစြန္းေနတဲ့ ေျမၾကီးထက္မွာ ယင္ေကာင္ေတြ တလူလူနဲ႔ပါ။ ခင္ႏုိင္ရဲ႕ ရုပ္အေလာင္းကို ရဲေတြက ဖယ္ရွားလိုက္ပါတယ္။ ခင္ႏုိင္ကေတာ့ ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာ ၀င္ေတြလက္ခ်က္နဲ႔ ေသခဲ့ရတာပါ။
“အေဖက ရခုိင္ေတြလက္ကေနလြတ္ေအာင္ မေျပးႏုိင္ခဲ့ဘူးဗ်ာ” လို႔ ခင္ႏိုင္ရဲ႕သား အသက္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ထြန္းထြန္းႏုိင္က ဆိုပါတယ္။ ထြန္းထြန္းႏုိင္ကေတာ့ မီးေလာင္ခံထားရလို႔ မဲသဲေနတဲ့ အ၀တ္အစားေတြနဲ႔အတူ သူ႔အေဖအေလာင္း ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာ ခြဲျခားဖို႔ ပုန္းေနတဲ့ေနရာကေနထြက္လာခဲ့တာပါ။
သံတြဲရုန္႔ရင္းဆန္ခတ္မွဳက ၄ ရက္ၾကာျမင့္ခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ငါးဦးေသဆံုးခဲ့တဲ့ထဲမွာ ခင္ႏိုင္လည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သလို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေလးဦးဒဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္။ သံတြဲကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္အေနာက္ဘက္မွာရွိၿပီး ငပလီကမ္းေျခေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားသားေတြအတြက္ လည္ပတ္စရာ ေပၚျပဴလာ ေနရာတစ္ခုပါ။
အဲဒီငပလီအပန္းေျဖစခန္းနဲ႔ မေ၀းတဲ့တေနရာမွာေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ တုတ္ေတြ၊ ေလာက္ေလးဂြေတြနဲ႔ ဓါးရွည္ေတြကို ကိုင္ျပီး မြတ္စလင္ေက်းရြာေတြကို ထပ္ကာထပ္ကာ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတာပါ။ တနဂၤေႏြေန႔ကစျပီး တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ေနရာမွာ သူတို႔ေတြဟာ အိမ္ဒါဇင္မ်ားစြာကိုလည္း မီးရွိဳ႕ခဲ့ၾကတယ္လို႔ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြက ဆိုပါတယ္။
ဇြန္လ ၂၀၁၂ ကတည္းက စလာလိုက္တဲ့ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္းေၾကာင့္ လူေပါင္း အနည္းဆံုး ၂၄၀ ေသဆံုးခဲ့ရျပီးျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုေပါင္း တစ္သိန္းေလးေသာင္းခန္႔ အိုးအိမ္မဲ့ခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔ထဲက အမ်ားစုကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
သံတြဲမွာ လတ္တေလာျဖစ္သြားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေၾကာင့္ ျမန္မာအသြင္ေျပာင္းအစိုးရအေနနဲ႔ ၉၆၉ ေခၚ ဗုဒၶဘာသာအေျခခံ အမ်ိဳးသားေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားပါတီေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖို႔ ရုန္းကန္ေနရတာ ေပၚလြင္လာပါတယ္။
၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကိုေတာ့ ျပႆနာရွာတတ္တဲ့ ဘုန္းၾကီးေတြက ဦးေဆာင္တာပါ။ သူတို႔က မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ထိမ္းျမားတာေတြ မလုပ္ဖို႔၊ မြတ္စလင္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႔ စတာေတြ (တရား) ေဟာေျပာတင္ျပၾကပါတယ္။
၉၆၉ ဂဏန္းကေတာ့ ဗုဒၶ၊ ဓမၼနဲ႔ သံဃာကို ရည္ညႊန္းတာပါ။ ၉၆၉ တရားေဟာတဲ့ေနရာအမ်ားစုမွာ အစၥလာမ္ဆန္႔က်င္ေရး (အၾကမ္းဖက္) တုိက္ခုိက္မွဳေတြ ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုသံတြဲအျဖစ္အပ်က္မတိုင္မီ ရက္သတၱပတ္ေတြမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျငိမ္သက္ေနခဲ့ ပါေသးတယ္။
သံတြဲက ရဲေတြကေတာ့ လူ ၆ ေယာက္ဖမ္းထားျပီးျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူတို႔ေတြထဲမွာေတာ့ ရခုိင္အမ်ိဳးသားဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီ (အာရ္အန္ဒီပီ) ရဲ႕ ေဒသခံ ဥကၠဌပါ၀င္သလို ၉၆၉ လွဳပ္ရွားသူေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ျပီးခဲ့နွစ္ ေအာက္တိုဘာလတုန္းကလည္း အဲဒီ အာရ္အန္ဒီပီပါတီ၀င္ေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားပါ၀င္မွဳေၾကာင့္ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျဖစ္ခဲ့ရသလို လူေပါင္း ၈၉ ဦး အသတ္ခံခဲ့ ရျပီးပါၿပီ။ ဒါကို ရိုက္တာသတင္းဌာနက စံုစမ္းေတြ႔ရွိထားတာပါ။
သံတြဲအၾကမ္းဖက္မွဳကေတာ့ ရခုိင္ကို သမၼတဦးသိန္းစိန္အလည္အပတ္ေရာက္တာနဲ႔ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ၾကီးကို ျဖစ္သြားခဲ့တာပါ။ ဗုဒၶဟူး ေန႔မွာ ရခုိင္ကို ဦးသိန္းစိန္ေရာက္ေတာ့ တင္းမာမွဳေရခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ေလးျမင့္တက္ေနပါၿပီ။ ရဲေတြကလည္း လူစုခြဲဖို႔ ေလထဲကို သံနတ္ ေတြ ပစ္ေဖာက္ေနၾကရပါၿပီ။
ရန္သူေတြရဲ႕ ေျခကုပ္စခန္းမ်ား
၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳကိုေတာ့ (ဒီအၾကမ္းဖက္မွဳေတြထဲမွာ ပါ၀င္ပတ္သတ္ေနမေန သိရွိဖို႔အတြက္ေတာ့) ေမ့က်န္မေနေစ ရေလာက္ေအာင္ ထင္သာျမင္သာရွိ လြန္းလွပါတယ္။ ငပလီကမ္းေျခလမ္းမၾကီးေတြတေလွ်ာက္ ၉၆၉ အလံေတြကိုင္ျပီး ခ်ီတက္ေနၾကတယ္။ ၉၆၉ ေထာက္ခံသူေတြက (အဲဒီလိုမခ်ီတက္မီမွာ) သံတြဲျမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာ ဗုဒၶဘာသာအမ်ိဳးသားေရးသီခ်င္းေတြကို ေလာ္စပီကာေတြသံုးျပီး အသံကုန္ဟစ္ေအာ္ခဲ့ၾကပါေသးတယ္လို႔ မြတ္စလင္ေတြက ေျပာျပပါတယ္။
အဲလိုအသံကုန္ဟစ္ေအာ္ျပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ေရႊေလွးရြာမွာ ၉၆၉ ဘုန္းၾကီး ၀ီရသူက တရားေဟာခဲ့ပါေသးတယ္။ သူကပဲ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတြကို ရန္သူေတြရဲ႕ ေျခကုပ္စခန္းေတြလို႔ သမုတ္ခဲ့တာပါ။
“အဲဒီေနာက္ေတာ့ဗ်ာ၊ က်ေနာ္တို႔ ရြာထဲမွာ အေတာ္ကေလး ကရုစိုက္ျပီးေနၾကရတာေပါ့၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို မတိုက္မိေအာင္၊ စိတ္ဆိုး မသြားရေအာင္ ကရုစိုက္ေနၾကရပါတယ္။” လို႔ သျဗဳခ်ိဳင္ေက်းရြာ ေဒသခံမြတ္စလင္ေတြထဲကတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ျမင့္ေအာင္က ဆုိပါတယ္။ သျဗဳခ်ိဳင္မွာေတာ့ အိမ္အနည္းငယ္သာ (မီးေဘးမသင့္ဘဲ) က်န္ရစ္ေနခဲ့ပါတယ္။
၀ီရသူကို အထင္ၾကီးသူေတြထဲမွာ သာသနာေရး၀န္ၾကီး (ဦး) ဆန္းဆင့္လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ သူက ဇြန္လတုန္းက ရိုက္တာကို ၀ီရသူရဲ႕ တရားေတြက သာသနာေတြအၾကား ခ်စ္ခင္ေရးနဲ႔ နားလည္မွဳကို ျမင့္မားေစပါတယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္ကလည္း ၀ီရသူကို ဗုဒၶသားေတာ္လို႔ ေခၚခဲ့ဖူးသလို ၉၆၉ တံဆိပ္ကိုလည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးသေကၤတရယ္လို႔ ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့ ပါတယ္။
အစိုးရရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ လူေပါင္း သန္း၆၀ရွိတဲ့ ျမန္မာျပည္မွာ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းေလာက္က မြတ္စလင္ေတြပါ။ အဲဒီထဲက ၁ မီလီယံထက္ပို တဲ့ လူအေရအတြက္ က ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြထဲက အမ်ားစုက ႏုိင္ငံမဲ့ေနျပီး ရခုိင္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ေနပါတယ္။
သျဗဳခ်ိဳင္ရြာသား ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမင့္ေဌးကေတာ့ အဂၤါေန႔ အၾကမ္းဖက္ပြဲၾကီးမွာ သူမပါ၀င္ခဲ့ဘူးလို႔ဆုိေပမယ့္ အၾကမ္းသမားေတြဳကို ရွဳတ္ခ်ဖို႔ ေတာ့ ျငင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ဒါမမွားဘူးေလ” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ ဒါျ့ပင္သူက ရခုိင္ေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ အမိေျမကို မြတ္စလင္ေတြလက္ကေန ကာကြယ္ဖုိ႔ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ လည္း ဆိုပါတယ္။
အမ်ိဳးဘာသာသာသနာကာကြယ္ေရးအဖြဲ႔၀င္ ျမင့္မိုးဆိုသူကေတာ့ သူကိုယ္တိုင္ ၉၆၉ တံဆိပ္ကပ္ စတစ္ကာေတြကို ျဖန္႔ျဖဴးခဲ့သလို ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းၾကီး ရာေပါင္းမ်ားစြာကို အေထာက္အပ့ံေပးခဲ့တယ္လို႔ ေျပာျပပါတယ္။
ျမင့္မိုးက ရိုဟင္ဂ်ာအသံုးအႏွံဳးကို ျငင္းဆိုခဲ့ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူေတြဟာ ဘဂၤလီေတြပါလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဘဂၤလီကေတာ့ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကေန ခုိး၀င္လာသူေတြကို ေခၚတာပါ။
သံတြဲအေျခဆိုက္ အာရ္အာန္ဒီပီပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြကေတာ့ သူတို႔ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဖမ္းဆီးတာဟာ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ မတည္ျငိမ္မွဳကို တိုးပြားေစမွာပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။
“ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဘာသာေရးေခါငး္ေဆာင္ေတြကို ဖမ္းဆီးတဲ့အတြက္ အစိုးရမွာတာ၀န္ရိွတယ္၊ လူေတြက ေဒါသူပုန္ထေနၾကတယ္” လို႔ ေမာင္ေမာင္ျဖဴက ဆိုပါတယ္။
(ရိုက္တာသတင္းဌာန – ဂ်ာရက္ဖာရီ သံတြဲမွာ တိုက္ရိုက္သတင္းေရးသားသည္။ ရန္ကုန္မွ မင္းေဇယ်ာဦးက ထပ္တိုးသတင္းေပးပို႔ျပီးMartin Petty, Andrew R.C. Marshall ႏွင့္ Robert Birsel တို႔က တည္းျဖတ္သည္။)
