မတ် ၂၊ ၂၀၂၁
M-Media
-နိုင်ငံရပ်ခြားက ဝင်ရောက်ဖြေရှင်းပေးရတဲ့အထိ အခြေအနေတွေ မတင်းမာခင်မှာ ပြဿနာကို ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးအဖြေရှာကြဖို့ အာဆီယံအဖွဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေက အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
စစ်တပ်ရဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံရေးအကြပ်အတည်းအတွက် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေဟာ ဒီနေ့နေ့လည်ပိုင်းက အထူးအစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပခဲ့တာပါ။
အဲဒီအစည်းအဝေးမှာ အာဏသိမ်း စစ်ကောင်စီက ခန့်ထားတဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦး၀ဏ္ဏမောင်လွင်လည်း တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီအစည်းအဝေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံကအဖွဲ့က ကြေငြာချက် မထုတ်သေးပါဘူး။
အာဆီယံနိုင်ငံတွေက နိုင်ငံအကြီးအကဲတွေ၊ တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေက ထုတ်ပြောတာမျိုးကို ကြည့်ရင် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အကြား စားပွဲဝိုင်းမှာ ဆွေးနွေးကာ ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ အစည်းအဝေးမှာ အဓိကပြောခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီရှာမွတ်ဒင် ဟူစိန်က အခြေအနေတွေ တင်းမာလာပြီး နိုင်ငံခြားကဝင်လာတဲ့အခြေအနေမျိုး မရောက်ခင် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့အကြား ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးတာဟာ ဒီပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့ အကောင်းဆုံးအခွင့်အလမ်း ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ် လီရှန်လွန်းကလည်း ဆွေးနွေးပွဲမတိုင်ခင် အင်တာဗျူးမှာ ဒီလို စကားမျိုး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“နိုင်ငံခြားက ဝင်ရောက်ဖြေရှင်းပေးဖို့ လက်ယက်ခေါ်ရတဲ့ လက်ယက်ခေါ်တဲ့ အနေအထားအထိ တင်းမာမှုတွေ မြင့်တက်မလာခင်မှာ နိုင်ငံရေးအကြပ်အတည်းကို စားပွဲဝိုင်းမှာ ဖြေရှင်းတဲ့လမ်းကြောင်း ပြန်သွားရေး စဉ်းစားဖို့ မြန်မာနိုင်ငံကို ကျွန်တော်တို့ တိုက်တွန်းပါတယ်”
မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟာ အဆိုပြုချက် ၃ ချက်ကိုလည်း တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
အဲဒါတွေက
၁ – စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းရာမှာ အကြောင်းပြတဲ့ မဲစာရင်းကိစ္စ စီစစ်နိုင်ရေး ‘သမာသမတ်ကျတဲ့ လူတွေနဲ့ ‘အဖွဲ့တစ်ခုဖွဲ့ဖို့
၂- အာဆီယံ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး လင်ဂျော့က်ဟိုနဲ့၊ ဥက္ကဌနိုင်ငံ ဘရူးနိုင်းက ဘုရင် ဆူလ်တန် ဟာဆန်နဲလ် ဘိုလ်ကီးယားတို့ကို မြန်မာနိုင်ငံ လာရောက်ခွင့်ပေးဖို့
၃- အာဆီယံ၊ မြန်မာ၊ အခြားအင်အားကြီးနိုင်ငံပါဝင်တဲ့ သုံးပွင့်ဆိုင်အဖွဲ့ ‘Asean Troika’ ဖွဲ့စည်းပြီး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး အဖြေရှာဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရက်တနို မာဆူဒီက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အခြား ဖမ်းဆီးခံထားရသူတွေကို ချက်ခြင်းလွှတ်ပေးပြီး ဆွေးနွေးအဖြေရှာကြဖို့ အစည်းအဝေးမှာ တိုက်တွန်းခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ‘မြန်မာနိုင်ငံက အာဆီယံကို တံခါးမဖွင့်ပေးဘူးဆိုရင် အာဆီယံရဲ့ စိတ်စေတနာကောင်းတွေ၊ အဆင်သင့်ဖြစ်နေမှုတွေဟာ အဓိပ္ပါယ်မဲ့သွားမယ်’ လို့လည်း သူမက ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တက်ဒီ ဘွိုင် လော့စင် ဂျနာရ်က အစည်းအဝေးမှာ ဘာတွေပြောခဲ့သလဲဆိုတာ ထုတ်ပြောဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီး အလွန်အဆင်ပြေခဲ့တယ်လို့သာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြသူတွေကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေက အကြမ်းဖက်နှိမ်နှင်းတာကို၊ အာဆီယံနိုင်ငံတွေက အစည်းအဝေးမှာ ရှုတ်ချခဲ့ပြီး၊ ဖမ်းဆီးထားသူတွေိကို ချက်ခြင်းပြန်လွှတ်ပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
ပညာချွန်းအုပ်ဖို့ လီရှန်လွန်းတိုက်တွန်း
အာဆီယံရဲ့ ဆွေးနွေးပွဲမတိုင်ခင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်လို့ BBC သတင်းဌာနနဲ့ မေးမြန်းမှုမှာ စစ်တပ်ကလုပ်တဲ့ ၂၀၁၀ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းမှုကို ရည်ညွှန်းပြီး အကောင်းဖက်ကို မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ် လီရှန်လွန်းက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“စစ်တပ်ဟာ အရင်ကလိုမျိုး ပညာနဲ့ ချွန်းအုပ်ဖြေရှင်းနိုင်မယ်လို့ ကျွန်တော် မျှော်လင့်ပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်နဲ့သွားရင် ဘာမှဖြစ်မလာနိုင်ဘဲ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်တင်မြောက်ထားတဲ့ အရပ်သားအစိုးရနဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး အဖြေရှာရမယ်ဆိုတာမျိုးကို တပ်မတော်က နားလည်သဘောပေါက်မှာပါ”
Ref: South China Morning Post
