ဇြန္-၂၊၂၀၁၃
ဘာသာျပန္-သာကီထက္ေကာင္း
မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ျခင္း၏ေရွ႕ေျပးလကၡဏာမ်ားျဖစ္ေသာ လူမ်ဳိးစုသန္႕စင္ဖယ္ရွားေရးႏွင့္ လူသားျဖစ္မွဳကိုဆန္ ့က်င္ က်ဴးလြန္သည့္ျပစ္မွဳမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေပၚလြင္ ထင္ရွားလ်က္ရိွသည္။ သို ့ေသာ္ ျမန္မာအမ်ားစုက ျငင္းဆန္ပယ္ခ်ေနဆဲ။
လားရိႈးအၾကမ္းဖက္မႈ
လူ႕အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားလည္း ၄င္းတို႕အထဲပါ၀င္ေနသည္။ Human Rights Education Institute of Burma (HREIB) ၏ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း က လြန္ခဲ့ေသာလ အတြင္း ထုတ္ျပန္သည့္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖြဲ႕ Human Rights Watch ၏ ရခိုင္အၾကမ္းဖက္မႈအစီရင္ခံစာ၌ ပါ၀င္ေသာ လူမ်ဳိးစုသန္႕စင္ဖယ္ရွားေရး (“ethnic cleansing”) ဟူသည့္ အသံုးအႏႈန္းကို လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုသည္။
ထိုအသံုးအႏႈန္းကို ကန္႕ကြက္ျငင္းဆိုျခင္း (၀ါ) HRW အစီရင္ခံစာကို သြယ္၀ိုက္ျငင္းဆိုျခင္း သည္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ႀကီးမားေသာခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ား၊ စိတ္တိုင္းက် အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ေနႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ားရွိႏိုင္သည္ဆိုသည့္အခ်က္ကို ဖံုးကြယ္ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို ့ျဖင့္ ရာဇ၀တ္သားတို႕ကို ကာကြယ္ေပးရာေရာက္ေစသည့္ အျပင္ က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္မွဳမ်ားကို စံုစမ္း စစ္ေဆးရန္ႏွင့္ ကာကြယ္သင့္ ကာကြယ္ထိုက္သည္မ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္ျပီဟူေသာ သတိေပးခ်က္ကို ႀကိဳတင္ ပိတ္ဆို ့လိုက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။
ႀကီးမားေသာခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ားထင္ရွားေနပါလ်က္ ဆိတ္ဆိတ္ေနျခင္းက လူမိုက္အားေပးအ ဆိပ္ပင္ေရေလာင္းျခင္းျဖစ္သည္။
ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ သည္ “ျဖစ္ရပ္”ခ်ည္းမဟုတ္၊ လွဳပ္ရွားမွဳ “ျဖစ္စဥ္” ျဖစ္
ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ “လူမ်ဳိးစုသန္စင္ဖယ္ရွားေရး” ႏွင့္ “မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ” ကို ေရာေထြးကာ အတူတူဟုပင္ ထင္ျမင္ႀကသည္။ ဤမွ်မက မ်ိဳးျဖတ္သုတ္သင္မွဳသည္ ရုတ္ျခည္း ပြင့္အံျဖစ္ေပၚေသာ၊ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ တခ်ိန္တည္း အသတ္ခံရေသာ ျဖစ္ရပ္ဟုအျမင္မွားႀကသည္။
ယင္းသို႕အျမင္မွားေစျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားစြာတို႕မွာ မိမိတို႕တိုင္းျပည္၌ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္ သင္မႈ မရိွဟု ယူဆသြားေစသည္။ သို ့ရွိရာ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္လာေအာင္ လွဳပ္ရွားေနသည့္ “ျဖစ္စဥ္” ကို အေလးမျပဳေတာ့ေပ။
တနည္းဆိုရေသာ္ မ်ိဳးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရး (genocide) ဆိုသည္မွာ ရုတ္တရက္ထျဖစ္ေသာ၊ တခ်ိန္တည္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအသတ္ခံရေသာ “ျဖစ္ရပ္”(outbreak) မဟုတ္။ လူေပါင္းမ်ားစြာကို သတ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေန ရရွိလာေအာင္ အခ်ိန္တစံုတရာယူကာ ဖန္တီးေသာ လွဳပ္ရွားမွဳ “ျဖစ္စဥ္” ျဖစ္သည္။
သို႕ေသာ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာေတာ့ သတ္ျခင္းထက္ ပို၍ က်ယ္၀န္းသည္။ လူမ်ဳိးႏြယ္တစ္ရပ္ သို႕မဟုတ္ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး သို႕မဟုတ္ ဘာသာေရးအုပ္စုတစ္စုအား တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဖ်က္ဆီးလုပ္ေဆာင္ျခင္းက မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ – Genocide က်ဴးလြန္ျခင္း အထေျမာက္သည္ဟု 1948 Genocide Convention မွ သတ္မွတ္ထားသည္။ ယင္းဖြင့္ဆိုခ်က္တြင္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္း၊ ေမြးဖြားမႈကို တားဆီးထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ အုပ္စုတစ္စု၏တည္ရိွမႈကို ပ်က္စီးေစရန္ ကေလးငယ္မ်ားအား ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း စသည္တို႕လည္း ပါ၀င္ေန၏။
ဥကၠံ
ဧၿပီလ ၂၉ ရက္တြင္ထုတ္ျပန္ေသာ အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ ရခိုင္ပဋိပကၡစံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာသည္ပင္လွ်င္ အထက္ပါဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားအရ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ၏ အစိတ္အပိုင္းပံုဟန္ တစ္ရပ္အျဖစ္ ယူဆသံုးသပ္၍ ရေနသည္။ အစီရင္ခံစာပါ ပ်က္လိုဖ်က္ဆီးျဖစ္ေစသည့္မွတ္ခ်က္မ်ားစြာအနက္တစ္ခုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အၾကား ေမြးဖြားႏႈန္းကို တိုးျမွင့္ကန္႕သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ တမင္ရည္ရြယ္ႀကံေဆာင္သည္ျဖစ္ေစ မရည္ရြယ္သည္ျဖစ္ေစ ရိုဟင္ဂ်ာတို ့၏ ေမြးဖြားႏွဳန္းမ်ားရသည့္ အေျခအေနကို ဘက္ေပါင္းစံုမွမႀကည့္ပဲ ေမြးဖြားႏွဳန္းထိန္းခ်ဳပ္ေစျခင္းသည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈစာရင္း၀င္ေနပါေတာ့သည္။
ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ဆင္တူေနသည့္ ျမန္မာျပည္
ၿမိဳ႕ႀကီးၿမိဳ႕ငယ္မ်ားတြင္လည္း အၾကမ္းဖက္ျခင္းမ်ား၊ လူ႕ျမင္ကြင္း၌သတ္ျဖတ္ေနမႈမ်ားကို မယံုၾကည္ႏိုင္ေအာင္ ေတြ႕ေနရသည္။ ဤသည္မွာ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံ၌ ရက္ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း လူေပါင္း ၈ သိန္းေက်ာ္ သတ္ျဖတ္သည့္ ျဖစ္ရပ္္ အလားသ႑ာန္မ်ဳိးျဖစ္ေနသည္။ ယင္းသတ္ျဖတ္ခံရသူအမ်ားစုမွာ တြတ္စီ လူနည္းစု၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရ၀မ္ဒါ၏ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈသည္လည္း ရုတ္ျခည္းပြင့္အံခဲ့ျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ တစ္အံုတစ္က်င္း အျပည့္အ၀စိတ္တိုင္းက်သတ္ျဖတ္မႈအေနအထားျဖစ္ေပၚလာေစေအာင္ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ၊ အထူးသျဖင့္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမတိုင္မီ လေပါင္း ၄၀ ကတည္းက ႀကိဳတင္စီမံထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
Aiding Violence စာအုပ္ေရးသားသူ ကုလသမဂၢအရာရိွေဟာင္း Peter Uvin မွ ဤျဖစ္ရပ္ကို ရွင္းျပထားသည္။ တုန္လွဳပ္ဖြယ္ရာမ်ားမွာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားသာမဟုတ္၊ မ်ဳိးျဖဳတ္ သုတ္သင္မႈ၏ လကၡဏာမ်ားအား လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ျခင္းသည္ အႀကီးအက်ယ္ တုန္လႈပ္ဖြယ္ေကာင္းသည္။ ယင္းနိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ေတြ႕ျမင္လာရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ရ၀မ္ဒါကဲ့သို႕ မလြဲမေသြျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု မဆိုလိုေသာ္လည္း ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမတိုင္မွီ ရ၀မ္ဒါရိွ နိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ယေန႕ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္ေဆးေတြ႕ရိွေနရသည္။
မိတၳီလာ
ရ၀မ္ဒါႏွင့္ျမန္မာ – ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး
၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ မတိုင္မီက ဟူတူးလူမ်ဳိးစုႀကီးစိုးေသာ ရ၀မ္ဒါအစိုးရကို ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ေစေရး အတြက္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းမွ ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့မ်ားစြာျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳအားေပးခဲ့သည္။ မည္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ခ်ီးျမွင့္ကူညီၾကပါသနည္း ? စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဟူေသာအေၾကာင္းရပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ေဒၚလာ လိႈင္းလံုးတို႕သည္ ႏိုင္ငံတြင္းသို႕ အေတာမသတ္ စီး၀င္လာၾကသည္။ ရ၀မ္ဒါအစိုးရက ယင္းဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အေထာက္ အကူျပဳ ႏိုင္ငံျခား ကူညီေထာက္ပံ့ေငြမ်ား အေပၚ အျပည့္အ၀ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့ၾကသည္။ ၈၀ % ႏႈန္းအထက္မွာ အစိုးရပိုင္းသို႕ ေရာက္ရိွသြားၿပီး က်န္ေငြမ်ား သံုးစြဲရန္ အစိုးရ ေထာက္ခံခ်က္ပါရသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ယင္းသို႕အသားတင္အျမတ္ထုတ္ေနျခင္းအေပၚ အေမရိကန္က ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်မႈ မျပဳသည့္အျပင္ စစ္တပ္ဆက္ဆံေရး၊ စစ္ေရးကူညီေရးတို ့ကိုပင္ မေလ်ာ့ခ်ခဲ့။
လက္ရွိတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ပတ္သက္မႈလက္ရိွအေနအထား၊ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ား စီး၀င္ေနမႈ၊ International Crisis Group မွ သမၼတဦးသိန္းစိန္အား ဆုခ်ီးျမွင့္မွဳ၊ အေမရိကန္၏စစ္ေရးအရပါ၀င္လာမွဳတို ့မွာ ရ၀မ္ဒါ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ထပ္တူနီးပါး ျဖစ္ေနသည္။
ရ၀မ္ဒါ၌ US ၊ EU ၊ ကမာၻ႕ဘဏ္၊ ႏိုင္ငံအတြင္းအျပင္အလွဴရွင္မ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလံုးသည္ လူထုႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကိုဖယ္ခြာ၍ အစိုးရႏွင့္သာ တိုက္ရိုက္ပတ္သက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ အစီအမံပရိုဂရမ္မ်ားမွာ အစိုးရ၏အားေကာင္းေရးအတြက္သာ ဆင္ယင္ခံရသည္။ အစိုးရပိုင္းကလည္း မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးကိစၥကို ဌာနဆုိင္ရာအစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေဆြးေႏြးစီစဥ္ခဲ့ၾကသည္။ သို ့ေသာ္ ဒလေဟာတိုး၀င္လာေသာ ႏိုင္ငံတကာလွဴဒါန္းပံ့ပိုးေငြမ်ားမွာမူ အစိုးရကို ပိုမိုခိုင္မာအားေကာင္းေအာင္ အဆံုးစြန္ထိ ကူညီရာေရာက္သြားခဲ့သည္။ အစိုးရပိုင္းကလည္း သစ္ခုတ္ဓားကဲ့သို႕လူသတ္လက္နက္ေပါင္း ၅၈၁,၀၀၀ ကို တရုတ္ျပည္မွ ၀ယ္ယူတင္သြင္းသည္။ ၿဗိတိသွ် ဂ်ာနယ္လစ္ Linda Melvern ၏အဆိုအရ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၂၆ သန္း တန္ေၾကးရိွလက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္တစ္ ရပ္ကို အီဂ်စ္၌ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။
၄င္းေနာက္ တူစီလူမ်ဳိးတို႕အေပၚမုန္းတီးဆန္႕က်င္ေရးကို ႏိုင္ငံပိုင္ေရဒီယိုမ်ားမွ ထင္သာျမင္သာစြာ ေၾကျငာထုတ္လႊင့္ၾကသည္။ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက တုန္႕ျပန္ရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္သာမက အစိုးရ၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးပံုရိပ္ကိုပင္လွ်င္ အေကာင္းျမင္ပံုစံျဖင့္ ဆက္လက္ရုပ္လံုးေဖာ္ေပးေနခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္အေနအထားကဲ့သို ့ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္း ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ တူစီလူမ်ဳိးမ်ား ရက္စက္စြာ လက္စတုန္းခံလိုက္ရၿပီျဖစ္၏။
မိတၳီလာ
ရ၀မ္ဒါႏွင့္ျမန္မာ – လူ ့အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာမ်ား
ရ၀မ္ဒါ၌ ျဖစ္ပ်က္ေနမႈကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကား ၾသဇာထြားသူမ်ား မည္ေရြ႕မည္မွ် သိမသိကို အတိအက်မသိႏိုင္ေသာ္လည္း ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ NGO အဖြဲ႕ႀကီးေလးဖြဲ႕မွလည္း ေကာင္း၊ ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္ထံမွ လည္းေကာင္း အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္စီ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕၌ တအံုတက်င္းလက္နက္ျဖန္႕ေ၀ေနမႈ၊ တူစီဆန္႕က်င္ေရး အစြန္းေရာက္ေနမႈ၊ အစိုးရမွေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ၍ တူစီတို႕အား အဓိကဦးတည္သတ္ျဖတ္ေနမႈ မ်ားကို အေသးစိပ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႕ေသာ္ မည္သူတစ္ဦးမွ် မတုန္႕ျပန္ အေရးမယူခဲ့ၾကေခ်။
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ဆင္တူသည္မွာ ကုလသမဂၢသံတမန္မ်ားျဖစ္ေသာ မစၥတာ ေသာမတ္စ္ ကင္တားနား ႏွင့္ မစၥတာ ဗီေဂ်းနမ္ဘီးယား တို႕၏ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုခ်က္အျပင္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈ အဖြဲ႕ HRW ၏ အစီရင္ခံစာလည္း မၾကာေသးမီက ထြက္ရိွလာသည္။ ၄င္းတို႕၌ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးစုအား ဆန္႕က်င္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႕ႀကီးထြားလာသည့္အေၾကာင္း၊ အစီအစဥ္ရိွရိွအကြက္ခ်၍ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္းအေၾကာင္းကို အႏုစိပ္ ေဖာ္ျပထား၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းတစ္ခြင္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈႀကီး၌ ႏိုင္ငံေတာ္၏ပါ၀င္ပတ္သက္ေနမႈအေထာက္အထား အခိုင္အလံုရရိွထားေၾကာင္း မစၥတာကင္တားနားမွ ေဖာ္ျပခဲ့သလို၊ မစၥတာ နမ္ဘီးယားမွလည္း အၾကမ္းဖက္မႈမွာ လူမဆန္ေအာင္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့၏။
ဆက္၍ဆိုရပါလွ်င္ UN ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈအႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ Romeo Dallaire က ရ၀မ္ဒါတြင္ ျပင္းထန္ေသာ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈအေၾကာင္းကို အထူးအစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း လ်စ္လ်ဴရႈခံခဲ့ရသည္။
CIA သုေတသနဌာနမွ သန္းတစ္၀က္ခန္႕ လူအေသအေပ်ာက္ ရိွႏိုင္သည္ဟု ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ၌ ခန္႕မွန္းသံုးသပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၌ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ေနသည္ဟု ဘယ္လ္ဂ်ီယံမွ သံုးသပ္ေၾကာင္း၊ ျပင္သစ္သည္လည္း အလားတူသိရိွခဲ့ေၾကာင္း၊ သို႕ရာတြင္ ဧၿပီလေႏွာင္းပိုင္းအထိ ၄င္းတို႕သည္ မည္သည့္ တုန္႕ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈ မရိွခဲ့ေၾကာင္း HRW ၏ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္က ေထာက္ျပထား၏။
ႏွဳတ္ဆိတ္ေနမွဳမ်ား
ရ၀မ္ဒါရိွ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ကူညီမႈအဖြဲ ့မ်ားမွ ႏိုင္ငံျခားသား ၀န္ထမ္းတို႕သည္လည္း ႏွိပ္စက္ေစာ္ကားျခင္းမ်ား၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာ သိရိွေနခဲ့၏။ သို႕ေသာ္ ၄င္းတို႕သည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ပုဂၢိဳလ္ေရးႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္း အက်ဳိးေၾကာင့္ တစ္ခြန္းတစ္ပါဒမွ် မေျပာဆိုခဲ့ၾက။ ဧရာမအၾကမ္းဖက္မႈအဆင့္သို႕ မေရာက္သည့္ အလား ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းတို႕၏ ျငင္းဆို ပယ္ခ်ေနခဲ့မႈမ်ားမွာ ယေန႕ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕၏အေနအထားအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို ့ ႏွဳတ္ဆိတ္ေနခ်ိန္အတြင္း လူသတ္ေကာင္မ်ားကို တျဖည္းျဖည္းေမြးထုတ္ေပး ေနျပီျဖစ္သည္။
ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ ကမ္ပိန္း
သို ့ေသာ္ သာမန္လူမွ လူသတ္သမားမ်ား၊ ရက္စက္ႀကမ္းႀကဳတ္သည့္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားအ ျဖစ္ အလိုအေလ်ာက္မျဖစ္သြားပါ။ ထိုလူမ်ားကို လူသတ္အမားမ်ားျဖစ္ေအာင္ သိမ္းသြင္းရ သည္။ လူ႕အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္၌ Alison Desforges က Genocide ကို အဓိပါယ္ဖြင့္ဆိုရာတြင္ လူသတ္သမားမ်ားျဖစ္လာရန္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် သိမ္းသြင္းေနေသာ လႈပ္ရွားမႈဟု ဖြင့္ဆိုသည္။ သို ့ရွိရာ ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ဆိုသည္မွာ အခ်ိန္ကာလတခုအတြင္း လူသတ္ေကာင္မ်ားစည္းရံုးသည့္၊ လူမ်ားစြာကို သတ္ႏိုင္သည့္အေျခအေနျဖစ္ေအာင္ လွဳပ္ရွားသည့္ ကမ္ပိန္းျဖစ္သည္။
လူထုသည္ သာမန္အားျဖင့္ လူသတ္သမားမ်ား ျဖစ္မသြားႏိုင္။ လိမ္ညာမုသားမ်ား၊ ပံုဖ်က္သတင္း/အျမင္မွားေစမႈတို႕ျဖင့္ ၄င္းတို႕၏စိတ္ဓာတ္မ်ားကို မႈိင္းတိုက္သည့္ စံနစ္တက်အကြက္ခ်လႈံ႕ေဆာ္မႈအစီအစဥ္ေၾကာင့္ လူသတ္သမားမ်ားဘ၀သို႕ တအံုတက်င္း ကူးေျပာင္းသြားရျခင္း ျဖစ္သည္။ အစီရင္ခံစာမွ Alison Desforges ေထာက္ျပခဲ့သည့္ ပင္မအခ်က္အခ်ဳိ႕အား အထူးသတိျပဳအပ္သည္။ အလားတူ နိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေတြ႕ျမင္ေနရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ျမန္မာ မီဒီယာ
ရ၀မ္ဒါတြင္ “ လူထုႏိုးၾကားေရး ” ကင္ပြန္းတပ္ သတင္းစာသည္ အမုန္းတရားသြတ္သြင္းရာ၌ အက်ယ္ေလာင္ဆံုး ျဖစ္ခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီ ေဒသဆိုင္ရာ ခရိုနီ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ အျခားဂ်ာနယ္ႏွင့္ ခရိုနီ သတင္းစာမ်ားမွ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာခဲ့သည္။ ေရဒီယိုသတင္းဌာနမ်ားကိုလည္း ထူေထာင္လာသည္။ လူထုကို မမွန္သတင္းမက္ေမာသူမ်ား၊ ေသြးဆာသူမ်ားျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ႀကံသတင္းလႊင့္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒသြတ္သြင္းေပးျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္တို႕ကို ဦးတည္ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ဆန္႕က်င္ရန္ ေမႊေႏွာက္လႈံ႕ေဆာ္လ်က္ ရိွေနသည္။
ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာရွင္
အမုန္းတရားသြတ္သြင္းမႈလုပ္ငန္းစဥ္၌ ပညာရွင္မ်ား၊ ပေရာ္ဖက္ဆာမ်ား၏ ေရးသားခ်က္တို႕ကို မွီျငမ္း၍ တရား၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈမ်ား၊ မိႈင္းတုိက္ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ား လိုအပ္သည္။ ပညာရွင္မ်ား၏ အား၊ ပေရာဖက္ဆာမ်ား၏ အသံမ်ားလိုအပ္သည္။ ရ၀မ္ဒါတြင္ ပါေမာကၡႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ Nahimana ႏွင့္ Leon Mugesera တို႕က ယင္းအခန္းက႑၏အဓိကဇာတ္ေကာင္မ်ား ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕ႏွစ္ဦးစလံုး အေနာက္တိုင္းမွ ပညာသင္ယူခဲ့သည္။ အမာခံ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ား မျဖစ္မီက ရ၀မ္ဒါတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ သင္ၾကားေရးျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႕ေသာလူစားမ်ား ပညာရင္ဆိုသူမ်ားကုိ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာယူရန္ မလိုအပ္ေခ်။
အမုန္း၀ါဒျဖန္ ့ခ်ိေရး
အမုန္း၀ါဒျဖန္ ့သူမ်ားသည္ ရ၀မ္ဒါတြင္ ဟူတူးမ်ားသည္ အိမ္ရွင္မ်ားျဖစ္ၿပီး၊ တြတ္စီမ်ားသည္ နယ္ေျမသူခိုး တိုင္းတစ္ပါးဧည့္သည္မ်ားျဖစ္သည္ဟုု ရုပ္လံုးေဖာ္ၾကသည္။ တြတ္စီတို႕၏စည္းလံုးမႈ (Tutsi Unity) ဆိုသည့္ အေတြးအေခၚသည္ တြတ္စီတို႕က ရ၀မ္ဒါကို လႊမ္းမိုးရန္သိမ္းသြင္းျဖစ္သည္ဟု အမုန္းပြားေစရန္ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေစရန္ လႈံ႕ေဆာ္ စြပ္စြဲသမုတ္ခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစုကိုသာမက ယခုအခါ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ႏိုင္ငံျခားသားဧည့္သည္မ်ားအျဖစ္ က်ယ္ျပန္႕စြာပံုေဖာ္ေနၾကသည္။ ၄င္းတို႕သည္ ႏိုင္ငံ၊ လူမ်ဳိး ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာအား လက္၀ါးႀကီးအုပ္ရန္ႀကံစည္ေနသည္ဟု သမုတ္ခံေနရသည္။ (Tutsi Unity) ကဲ့သို ့ပင္ “၇၈၆” ဟူေသာ နံပါတ္အား အသံုးျပဳသည္ဟုစြပ္စြဲသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးေဟာေျပာလႈံ႕ေဆာ္သူတို႕က ၇၈၆ ဟူသည္ ၂၁ ရာစုတြင္ ျမန္မာႏို္င္ငံႏွင့္ကမာၻကို မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ သိမ္းယူမည့္ ကိုယ္စားျပဳခ်က္ဟု ဆိုၾကသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏အဆိုအရမူ ကုရ္အာန္က်မ္းဂန္၏ပါဒေတာ္တစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ “ အလြန္တရာသနားၾကင္နာေတာ္မူေသာ အနႏ ၱကရုဏာေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္၏ နာမံေတာ္ျဖင့္(အစျပဳပါ၏)” ဟူသည္ကို ကိုယ္စားျပဳထားခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ၏။
ရ၀မ္ဒါရိွ တြတ္စီတို႕ကို ပိုးဟပ္မ်ားဟု တံဆိပ္တပ္ခံရၿပီး၊ ျမန္မာႏို္င္ငံရိွ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ားႏွင့္၄င္းတို႕၏ဘက္ေတာ္သားမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို ဗိုင္းရပ္စ္မ်ား၊ ေခြးမ်ားဟု ေခၚဆိုၾကသည္။
ဟူတူးတို႕ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ အလြန္ပင္ ေကာက္က်စ္ရက္စက္ေၾကာင္း ရ၀မ္ဒါျဖစ္အင္က ျပသေနသည္။ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ားက ျပည္သူတို႕ကို လြဲမွားေသာအခ်က္အလက္မ်ားတိုက္ေကၽြးလ်က္ အသိမဲ့ပါးကြက္သားမ်ားအျဖစ္သို႕ ဘ၀ေျပာင္းေအာင္ ႀကံေဆာင္မပ်က္ ရိွခဲ့ၾကသည္။ ေန႕စဥ္ႏွင့္အမွ် လူေပါင္းမ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ခံေနရေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းသည္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေခါင္းစဥ္ေအာက္မွ ေထာက္ပံ့မႈ မျပတ္ခဲ့။ အေနာက္တိုင္းမွ အာဏာပိုင္တို႕သည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးျဖစ္လာေတာ့မည္ကို သိပါေသာ္လည္း အခါလြန္သည့္တိုင္ေအာင္ မည္သည့္ အေရးယူမႈမ်ားကို မလုပ္ႏိုင္ခဲ့။ ရ၀မ္ဒါ၌ေနထိုင္ေနၾကသည့္ အေနာက္တိုင္းသားတို႕ကလည္း တအံုတက်င္း သတ္ျဖတ္မႈ မျဖစ္ႏိုင္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့သည္။ သို႕ရာတြင္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ရသည္။
ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို ့ ျမန္မာျပည္သူမ်ားတာ၀န္ျဖစ္
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူအမ်ားစုတို႕သည္ တိုင္းျပည္ခ်စ္သေယာင္ “မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ” ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းအား ကန္႕ကြက္ၾက၏။ ၄င္းတို႕၏ ျငင္းဆိုမႈက တအံုတက်င္း သတ္ျဖတ္ေနမႈမ်ားကို အားေပးရာေရာက္ေၾကာင္း မစဥ္းစားမိၾက။ ယင္းနိမိတ္လကၡဏာတို႕ကို ျငင္းဆန္ကန္႕ကြက္ျခင္းမွာ ၄င္းတို႕၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မဟုတ္ေခ်။ စင္စစ္မွာကား ႀကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးမႈမ်ားကို ပိတ္ဆို႕လိုက္ျခင္းသာျဖစ္၏။ သို႕မွသာ မေတြး၀ံ့စရာ ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္မႈမ်ား အတားအဆီးမဲ့ ပြင့္ထြက္လာႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။
ရ၀မ္ဒါႏွင့္ကြာျခားသည္ကား ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေရွ႕ေျပးလမ္းခင္းစကားမ်ား ႀကိဳတင္ထြက္ရိွေန၏။ ကာကြယ္တားဆီးမႈ အစီအမံမ်ားကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေဆာင္ရြက္ရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္လွသည္။ ယင္းသို႕ေသာ လူမဆန္စြာသတ္ျဖတ္အၾကမ္းဖက္ေနမႈမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႕ျဖစ္ေပၚလာပါက ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးႏွင့္စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရးအေပၚ ပိတ္ဆို႕ထားသူအေပါင္းတို႕ထံ တစ္ေျပးညီ တာ၀န္ရိွသြားေပမည္။ ခ်ဳပ္၍ဆိုရပါလွ်င္ ႏိုင္ငံ၏ကံဆိုးမိုးေမွာင္က်မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားႏိုင္စြမ္းရိွသူတို႕မွာ လူမ်ားစုျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။
The Irrawaddy မွ Signs of Coming Genocide in Burma? ေဆာင္းပါးကို သာကီ ထက္ေကာင္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
