ဘိန်းဘုရင်ခွန်ဆာအကြောင်း တစ်စေ့တစ်စောင်း (မြန်မာစာတမ်းထိုး)
Video Source – Aljazeera
ဘိန်းဘုရင်ခွန်ဆာအကြောင်း တစ်စေ့တစ်စောင်း (မြန်မာစာတမ်းထိုး)
Video Source – Aljazeera
ဖေဖော်ဝါရီ ၂၊ ၂၀၂၁
M-Media
-လတ်တလော စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို အမေရိကန်က တုန့်ပြန်ရာမှာ တရုတ်က အမြတ်ထုတ်နိုင်တဲ့အနေအထားကိုထည့်တွက်ပြီး လက်တွေ့အခြေအနေတွေကို သုံးသပ်ဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ Wall Street ဂျာနယ်က ရေးသားတဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာ အကြံပြုထားပါတယ်။
၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲမှာ မသမာမှုတွေရှိနေပြီး ဒီကိစ္စကို ပြည်သူတွေက မကျေနပ်ရာကနေ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဦးဆောင်တဲ့ စစ်တပ်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှာ အာဏာသိမ်းခဲ့တာပါ။
နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် အာဏာရ NLD ပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေ၊ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေကိုလည်း ထိန်းသိမ်းခဲ့ပါတယ်။
ဒီကိစ္စကို အမေရိကန်၊ ယူကေနဲ့ ဥရောပ အပါအဝင် နိုင်ငံတော်တော်များများက ကန့်ကွက်ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။
Burma’s Coup and Biden’s Choice (မြန်မာ့အာဏာသိမ်းမှုနှင့် ဘိုင်ဒန်အတွက်ရွေးချယ်စရာ) ဆိုတဲ့ Wall Street က ဆောင်းပါးမှာ အမေရိကန်အနေနဲ့ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုထက် ပိုပြီးထိရောက်တဲ့ တုန့်ပြန်မှုမျိုးကို ဆောင်ရွက်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
အရင်က အနောက်နိုင်ငံတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းဖို့အတွက် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုကို အသုံးချခဲ့ပေမယ့် တကယ်အသွင်ကူးပြောင်းတဲ့အခါ စစ်တပ်ရဲ့ အာဏာလွှဲပြောင်းမှုဟာ လူတွေထင်နေသလောက် မရှိဘူးလို့ ဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
လက်ရှိ အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ရာမှာ အရင်ကအတိုင်း စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုကို ထပ်သုံးမယ်ဆိုရင် ၅၄ သန်းသော မြန်မာပြည်သူတွေသာ ထပ်ပြီးအထိနာမှာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံဟာ တရုတ်လက်တွင်း လုံး၀ သက်ဆင်းသွားလိမ့်မယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို တရုတ်က ရှုတ်ချတာမျိုး မလုပ်တာကို ဆောင်းပါးမှာ ထောက်ပြထားပြီး စစ်အစိုးရသစ်နဲ့ ရွှေလမ်းငွေလမ်းဖောက်ဖို့ လုပ်ကောင်းလုပ်လိမ့်မယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာပြဿနာကို ကိုင်တွယ်ရာမှာ အရင်က ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ လစ်ဘရယ်တန်ဖိုးတစ်ချို့ကို စွန့်လွှတ်ခဲ့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တစ်ယောက် သပွတ်အူလိုက်နေတဲ့ လူမျိုးစုပြဿနာတွေအောက်မှာ ကံမကောင်းအကြောင်းမလှစွာ ခေါင်းငုံ့အညံ့ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အကြပ်အတည်းတွေ့မယ့်အနေအထားရှိနေပြီး တရုတ်လက်တွင်း သက်ဆင်းရမယ့်အန္တရာယ်ကို လျှော့ချဖို့ အမေရိကန်အစိုးရက လုပ်နိုင်စွမ်းရှိကြောင်း၊ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို တုန့်ပြန်ရာမှာ အာရှရဲ့ မဟာဗျူဟာကျတဲ့အခြေအနေတွေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး နိုင်ငံရေးစံနှုန်းတွေကို ရှုတ်ချတာထက် လက်တွေ့ထိရောက်မယ့် သံခင်းတမန်ခင်းတွေ လိုအပ်ကြောင်း ထည့်သွင်း ထောက်ပြထားပါတယ်။
အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ တာဝန်မဲ့မှုကြောင့် တရုတ်က မြန်မာကို လက်ရုံးနိုင်ငံအဖြစ် ရှုမြင်ဆက်ဆံခဲ့ကြောင်း၊ ထရမ့်လက်ထက် ‘အင်အားကြီးနိုင်ငံဦးစားပေး’ သံတမန်မူဝါဒဟာ တစ်ခါတစ်ရံမှာ အလျော်အစားကြီးတတ်ပြီး ဘိုင်ဒန်အစိုးရအနေနဲ့ လစ်ဘရယ်တန်ဖိုးတွေကို အဓိကထားကာ ဒီလမ်းကြောင်းနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်လားရာကို သွားသင့်ကြောင်းလည်း ဆောင်းပါးမှာ ထောက်ပြထားပါတယ်။
Ref: Wall Street Journal
ဇန်နဝါရီ ၃၁၊ ၂၀၂၀၁
M-Media
-ပြည်တွင်းမှာထုတ်လုပ်ပြီး လက်ရှိ စမ်းသပ်နေတဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးဟာ ယူကေမှာ ပြန့်နှံ့နေတဲ့ ပုံပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေးမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုတာ တွေ့ရကြောင်း အီရန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
COVIran Barekat လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ အဲဒီကာကွယ်ဆေးကို အဓိပတိ အယာတိုလာ ခါမေနီ တိုက်ရိုက်ကွပ်ကဲတဲ့ Setad အဖွဲ့က ထုတ်လုပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။
“ဒီကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူရဲ့ သွေးရည်ကြည်ဟာ အင်္ဂလန်က ပုံပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကို အပြည့်အ၀ ဆန့်ကျင် တိုက်ဖျက်နိုင်တယ်ဆိုတာ လူသားနဲ့စမ်းသပ်မှုမှာ တွေ့ရပါတယ်” လို့ အီရန် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ ဟာဆန် ဂျာလီလီက ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းအဖွဲ့က တာဝန်ရှိသူ မီနို မိုဟ်ရက်ဇ်ကလည်း ဒီသတင်းကို အတည်ပြုပါတယ်။
“ကူးစက်မှု ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းမြန်တဲ့ အင်္ဂလိပ်ပုံပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် နမူနာကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက Setad သုတေသနပညာရှင်တွေကို ပေးပါတယ်။ COVIran Barekat ဆေး ပထမဆုံးထိုးထားတဲ့ လူ ၃ ဦးရဲ့ သွေးရည်ကြည်မှာ စမ်းသပ်လိုက်တဲ့အခါ ဗိုင်းရပ်စ်ကို လုံး၀ ဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်နိုင်တယ်ဆိုတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်”
ယူကေမှာ ပြန့်နှံ့နေတဲ့ ပုံပြောင်းကိုဗစ် ကူးစက်ထားမှု အီရန်မှာတွေ့တာ ၇ ဦး ရှိနေပါပြီ။
COVIran Barekat ကိုဗစ် လူသားတွေမှာ စမ်းသပ်ထိုးနှံမှုကို ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့က စတင်ခဲ့ပြီး အနည်းဆုံး လူ ၃၂ ဦး ပထမတစ်ကြိမ် ထိုးနှံထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေးဟာ နှစ်ကြိမ်ထိုးရတာပါ။ ဖေဖော်ဝါရီနှောင်းပိုင်းမှာလည်း နောက်ထပ် ၅၆ ဦးကို ထိုးနှံပေးဖို့ ရှိနေပါတယ်။ ဒီဆေးကို ရိုးရိုး ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်အတွက်လည်း သုံးလို့ရပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးမရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
မတ်လမကုန်ခင် COVIran Barekat ကာကွယ်ဆေး ၂ သန်း ထုတ်လုပ်ဖို့ အီရန်က စီစဉ်ထားပြီး နောက်ထပ် ၂ လနေရင် ၁၀ သန်း ထုတ်လုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အီရန်ပြည်တွင်းမှာထုတ်လုပ်တဲ့ အခြား ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတစ်ချို့လည်း ရှိနေပြီး လူသားတွေမှာ စမ်းသပ်ဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။
Ref: Aljazeera
ဇန်နဝါရီ ၃၁၊ ၂၀၂၁
M-Media
လူသားဝါဒနဲ့ ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးပြုမှုပုံစံဟာ အဆိုးဆုံးအနေအထားကို ရောက်နေပြီလို့ လူမျိုးရေးခွဲခြားခံရတဲ့ မန်ယူတိုက်စစ်မှူး ရက်ရှ်ဖို့ဒ်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ် ရက်ရှ်ဖို့ဟာ မနေ့က အာဆင်နယ်နဲ့ ဂိုးမရှိသရေကျတဲ့ပွဲအပြီး Instagram စာမျက်နှာမှာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု မက်ဆေ့ချ်တွေ အများအပြားရခဲ့တာပါ။
လူမည်းတစ်ယောက်ဆိုတဲ့ မိမိရဲ့ဖြစ်တည်မှုကို ဂုဏ်ယူသလို ဒီလိုခွဲခြားတဲ့ မက်ဆေ့တွေအတွက် ဘယ်လိုမှ မခံစားရဘူးလို့ ရက်ရှ်ဖို့ဒ်က Instagram မှာ ရေးခဲ့ပါတယ်။ မိမိကို ထောက်ခံအားပေးတဲ့သူတွေကို ကျေးဇူးတင်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
ဘောလုံးဝေဖန်သုံးသပ်သူတွေ၊ နည်းပြတွေနဲ့ ကစားသမားတွေက ဒီကိစ္စကို ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ အခုတစ်ပတ်အတွင်း ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ လူမည်းကစားသမားတစ်ချို့ လူမျိုးရေးခွဲခြားစော်ကားမှုတွေ တောက်လျှောက်ခံလာရပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့က စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
အင်္ဂလိပ်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် FA က လူမျိုးရေးခွဲခြားစော်ကားမှု ပုံစံအားလုံးကို တိုက်ဖျက်သွားမယ်လို့ မနေ့က မနက်ပိုင်း ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေငြာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ရှက်ဖီးယူနိုက်တက်ကို ၁ ဂိုး ဂိုးမရှိနဲ့ နိုင်တဲ့ပွဲမှာ ကစားသမားတွေဟာ သားရဲတွေလို မဆုတ်မနစ်ဇွဲလုံ့လနဲ့ ကစားခဲ့ကြတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်တယ်လို့ မန်စီးတီးနည်းပြ ပက်ဂွါဒီယိုလာက ချီးကျူးလိုက်ပါတယ်။
ဒီအနိုင်ကြောင့် သမိုင်းတစ်လျှောက် ပြိုင်ပွဲပေါင်းစုံ ၁၂ ပွဲဆက်တိုက်နိုင်တဲ့စံချိန်ကို ရခဲ့သလို ဒုတိယနေရာကမန်ယူကို တစ်ပွဲလျော့ ၃ မှတ်အသာနဲ့ ဇယားကို ဦးဆောင်ထားနိုင်ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာနဲ့ ဇန်နဝါရီလတွေမှာ ဒီလို တည်ငြိမ်တဲ့ခြေစွမ်းမျိုးရတာဟာ ထူးခြားမှုဖြစ်ပြီး အသင်းဟာ ဘက်ပေါင်းစုံ ကောင်းမွန်လာတယ်လို့ ဂွါဒီယိုလာက ပြောပါတယ်။
လာမယ့်ပွဲတွေဟာ အမှတ်ဆုံးရှုံးနိုင်ချေရှိတာကြောင့် ဒီအခြေအနေကို အကောင်းဆုံး တုန့်ပြန်သွားနိုင်ရေး မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
ပြင်သစ်လိဂ်ဝမ်းကလပ် မာဆေးလ်အသင်းရဲ့ လေ့ကျင့်ကွင်းမှာ မနေ့က ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေအကြား ရုန်းရင်းဆန်ခတ် ဖြစ်တာကြောင့် ဒီနေ့ ရန်နက်စ်အသင်းနဲ့ကစားမယ့် ပွဲစဉ်ကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ပါတယ်။
အသင်းရဲ့ ကွင်းတွင်းကွင်းပြင် အခြေအနေတွေကို မကျေနပ်တာကြောင့် ပရိတ်သတ်တွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်တွေမှာ ဆန္ဒပြမှု ခပ်စိပ်စိပ် ပြုလုပ်လာတာပါ။ မနေ့က ဆန္ဒပြမှုမှာတော့ လေ့ကျင့်ကွင်းထဲ ချိုးဖျက်ဝင်ရောက်မှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့က အင်အားသုံး တားဆီးခဲ့ရပါတယ်။
ဆန္ဒပြသူအနည်းဆုံး ၂၅ ဦးကို ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသလို၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၇ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုတိုက်ခိုက်မှုတွေကို လုံး၀ လက်မခံနိုင်ကြောင်း၊ ကျူးလွန်သူတွေဟာ တာဝန်မဲ့သူတွေဖြစ်ကြောင်း အသင်းရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပြီး ဒီအဖြစ်အပျက်ကြောင့် ပျက်ဆီးမှုဟာ ယူရိုသိန်းချီ ပမာဏအထိ ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Ref: BBC
ဇန်နဝါရီ ၃၀၊ ၂၀၂၁
M-Media
-နှစ် ၅၀ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရေးနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီရဲ့ မတ်လ ဒါကာခရီးစဉ်အတွက် ပြင်ဆင်ရေး အိန္ဒိယနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ မနေ့က တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
ပါကစ္စတန်ကနေခွဲထွက်ဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုမှာ အိန္ဒိယက အဓိက ကူညီပေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်အထိလည်း အနီးကပ် မိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ် ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဝန်ကြီးနှစ်ဦးဟာ နှစ်ပေါင်း ၅၀ အတွင်း ကာကွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေး၊ နယ်စပ်ဒေသ စီမံခန့်ခွဲရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ လမ်းပမ်းဆက်သွယ်ရေး၊ စွမ်းအင်ကဏ္ဍ၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး နယ်ပယ်တွေက တိုးတက်အောင်မြင်မှုတွေကို သုံးသပ်ခဲ့ကြပြီး၊ ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရေး ကိစ္စကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်လို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ မနေ့က ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာဆွဒ် ဘင် မိုမန် အိန္ဒိယကို ၃ ရက်ကြာခရီးစဉ်အဖြစ် ကြာသာပတေးနေ့က ရောက်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဝန်ကြီးချုပ် ရှိခ်ဟာဆီနာနဲ့ အွန်လိုင်းတွေ့ဆုံဆေွးနွေးမှုအတွင်း မိမိတို့ရဲ့ ‘အိမ်နီးချင်းသာပထမ’ ပေါ်လစီမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ အဓိကဒေါက်တိုင်ဖြစ်တယ်လို့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
နှစ်နိုင်ငံ သံတမန်ဆက်ဆံမှု နှစ်ပေါင်း ၅၀ ပြည့်မြောက်တဲ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာမိုဒီ မတ်လမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို လာရောက်ဖို့ရှိနေပြီး ဒီကိစ္စအတွက် ပြင်ဆင်ဖို့လည်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေက စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။
“ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးအဆင့်၊ ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးအဆင့်၊ မြစ်ချောင်းများဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ အတွင်းဝန်အဆင့် ဆွေးနွေးမှုတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ဖို့ နှစ်ဖက်သဘောတူခဲ့ကြပါတယ်” လို အိန္ဒိယ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
Ref: Business Standard