မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ – ဝါးလံုးရွည္အတီး
တို႕ျမန္မာေတြရဲ့ အျမင္စူးရွျပီး တလြဲဆံပင္ေကာင္းပုံတခ်ိဳ႕ကိုအနည္းငယ္ထင္ျပလိုပါတယ္ခင္မ်ာ။အခုတေလာ အတီးတင္တဲ့ေရွးေဟာင္းပုံေတြမွာပါလာတတ္တဲ့ ကိုယ့္အဘိုးအဘြား အရြယ္ေလာက္ရွိတဲ့ လူမ်ိဳးျခားေတြကို တခ်ိဳ႕ကဘုမသိ၊ဘမသိနဲ႕ အသားလြတ္ ဝင္ေရာက္ ဆဲဆိုတာေတြ၊ေနာက္ပိုင္းမွ ႏိုင္ငံကို အေျခခ်လာျပီး ေအာက္တန္းစားအလုပ္ေတြကို လုပ္ကိုင္ေနၾကသူေတြ အျဖစ္ ႐ႈ႕ျမင္လာၾကတာကို အေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႕လာရပါတယ္။
အေလာင္းမင္းတရားၾကီးလက္ထက္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေျမပုံ(၁၇၅၅ ခုႏွစ္) ဒီလို မိုက္႐ိုင္းတဲ့ အယုတၱ အနတၱ စကားလုံးေတြကိုေတာ့ ေကာမန္႕ကေနဖယ္ရွားတာကလြဲျပီး ဘာမွတံု႕ျပန္မွာမဟုတ္ေပမဲ့လဲ ျပန္ၾကားေရး စာအုပ္ထဲက ေလသံျဖင့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ သမိုင္းကို ေဝဖန္မိေသာ လူမ်ားအတြက္ေတာ့ ေျဖရွင္းခ်က္ေပးပါရေစ။ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြဟာ သိပ္အထူးအဆန္းေတာ့လဲ မဟုတ္လွပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ရဲ့ ပညာေရးစနစ္ၾကီးဟာ မ်ိဳးဆက္ႏွစ္ခုစာမက အေမွာင္ခ်ခံထားရတဲ့ ဖတ္စာအုပ္ေတြနဲ႕ ၾကီးျပင္းလာရလို႕ပါပဲ။ ဒီလိုေျပာလို႕ ကြၽန္ေတာ္ဟာလဲ သမိုင္းပညာရွင္ၾကီးမဟုတ္ပဲ ဝါသနာအရ အလြတ္တန္း ေလ့လာလိုက္စားတဲ့ ဝါသနာရွင္တဦးသာျဖစ္ေၾကာင္းကိုၾကိဳတင္အသိေပးထားပါရေစ။ ဆက္လက္ျပီး “ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရဲ့ သမိုင္းတစြန္းတစ နဲ႕ လူမ်ိဳးမ်ား ဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္ပုံကို ကြၽန္ေတာ္ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ေလး တင္ျပေပးပါရေစ။
တကယ္ေတာ့ ဒီ တရုတ္၊ကုလားစတဲ့ လူမ်ိဳးေတြဟာ အမ်ားထင္သလို အဂၤလိပ္လက္ထက္ေလာက္မွာမွ ရုတ္တရက္ၾကီး ဝင္ေရာက္အေျခခ်ျပီး လူဦးေရဗုံးေဘာလေလာ တိုးပြါးလာတာမဟုတ္ပါဘူး။ကိုလိုနီေခတ္မေရာက္မွီ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကိုျမန္မာမ်ားမသိမ္းပိုက္မွီ မြန္ဘုရင္မ်ား အာဏာသက္ေရာက္စဥ္ကာလတြင္းမွာပင္ ဒဂုံ၊သန္လ်င္၊ အစရွိတဲ့ အရပ္ေဒသမ်ားကိုဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္မႉေတြရွိေနျပီျဖစ္ျပီး ျမန္မာဘုရင္မ်ား ရန္ကုန္ျမိဳ႕ကို အာဏာသက္ေရာက္စဥ္မွာေတာ့ သူတို႕ရဲ့အေျခခ်မႈဟာ အေတာ္ေလးကို ခိုင္မာေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေျပာလို႕ ကြၽန္ေတာ္လက္လြတ္စံပယ္ရမ္းေျပာတာမဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္ရွိခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရဲ့ သမိုင္းအမွန္ကိုတင္ျပေနျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ေကာင္းပါျပီ။ ဆက္လက္ျပီး အေထာက္အထားမ်ားနဲ႕တင္ျပေပးပါ့မယ္။
၁၃ ရာစုမတိုင္မွီကပင္ အိႏိၵယ၊အာရပ္ ေရေၾကာင္းသြား ကုန္သည္တို႕သည္မလကၠာေရလက္ၾကားႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား ဂ်ာဗားကြၽန္းသို႕ အသြား သန္လ်င္ျမိဳ႕တြင္ ခရီးတေထာက္ နားကာ ေရခ်ိဳႏွင့္စားနပ္ရိကၡာျဖည္႔တင္းျခင္း၊ သေဘၤာၾကံ့ခိုင္မႉမ်ား ျပန္လည္စစ္ေဆးျခင္း၊တည္ေဆာက္ျခင္းမ်ားရွိေနျပီျဖစ္ပါသည္။
မြန္ဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္(ေခၚ)ဗညားႏြဲ႔(၁၃၈၃-၁၄၂၁) ဟာ အိမ္နိမ့္စံ မင္းသားဘဝႏွင့္ ဒဂုံ(ရန္ကုန္)အရပ္ကို အေျခစိုက္ျပီး ဟံသာဝတီထီးနန္းကို ပုန္ကန္ျခားနားစဥ္က ရာဇာဓိရာဇ္ဟာ အိႏိၵယပင္လယ္မွေရာက္ရွိလာၾကတဲ့ မြတ္စလင္ အာရပ္ သေဘၤာသားေတြရဲ့အကူအညီကို ရယူခဲ့တာ ယုံမွားသံသယျဖစ္ဖြယ္ မရွိေၾကာင္းကို B. R. Pearn ေရးသားတဲ့ A History of Rangoon စာအုပ္မွာ ဒီလိုေရးသားထားပါတယ္။
During his occupation of Dagon, Razadarit had been aided by certain Muslim seamen, doubtless some of the Arabs who traded across the Indian Ocean so freely in these days; and this would suggest that the River was now being frequented by foreign sailors who took their merchandise through the Delta creeks to Pegu.
အေလာင္းမင္းတရားၾကီး လက္ထက္ ၁၇၅၅ အေရာက္မွာေတာ့ လူမ်ိဳးျခားမ်ားရဲ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ အေျခခ်ေနထိုင္မႉကို နဂါးဗိုလ္ထိပ္တင္ေဒြးျပဳစုေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ သမိုင္းစာအုပ္ရဲ့ စာမ်က္ႏွာ ၂၄ မွာဒီလိုေရးသားထားပါတယ္။
(အေရွ႕ႏွင့္အေနာက္ေဖာက္လုပ္ထားေသာ လမ္းမွာယခုကမ္းနားလမ္း ေျမာက္ဘက္အနီးတြင္ရွိ၍ကုလားတန္းဟုေခၚသည္။ကုလားတန္းဟုေခၚျခင္းမွာ အိႏိၵယတိုင္းသားမ်ားႏွင့္ ဥေရာပတိုက္သားမ်ား ထိုစဥ္အခါက ဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္သည္ကို အစြဲျပဳ၍ကုလားတန္းဟုေခၚသည္။အဂၤလိပ္ကိုကုလားျဖဳဟုေခၚ၍ အိႏိၵယတိုင္းသားမ်ားကို ကုလားမဲဟုေခၚသည္။ျမိဳ႕တြင္း၌ ျမိဳ႕ဝန္မင္းအိမ္ေတာ္ႏွင့္ ရုံးေတာ္ စစ္ကဲ၊စစ္ၾကပ္၊ဗိုလ္မႉးစေသာ အရာရွိအိမ္မ်ား၊ မဟာေမဒင္ ဘလီ ၊ဘုရင္ဂ်ီ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း၊အာေမနိယံ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းႏွင့္ အေကာက္ရုံးေတာ္ႏွင့္ ဆင္းရဲသားအိမ္မ်ားရွိသည္။ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားသည္ ေရာင္းဝယ္ေဘာက္ကား၍ေနထိုင္ၾကသည္။သေဘၤာဆိပ္မ်ားနားတြင္ ကုန္တင္ကုန္ခ်ရန္ပစၥည္းမ်ားကို သိုေလွာင္ရန္ဂိုေဒါင္မ်ားရွိသည္။၎သေဘၤၤာဆိပ္သုံးခုအနက္ တခုမွာ ယခုလတၱာလမ္းတြင္ တရုတ္လူမ်ိဳးတို႕၏ သေဘၤာမ်ား ဆိုက္ကပ္ရန္ျမန္မာမင္း၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ သေဘၤာဆိပ္ တခုရွိသည္။တရုတ္လူမ်ိဳးမ်ားလည္းတစတစဝင္ေရာက္စီးပြါးရွာျပီးလွ်င္ ဆိပ္ကမ္းအနီးတြင္ ရပ္ကြက္ သီးျခားေနထိုင္ၾကသည္။ က်န္သေဘၤာဆိပ္တခုမွာ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွလာေသာ သေဘၤၤာမ်ားဆိုက္ကပ္ရန္ျဖစ္သည္။ဥေရာပတိုက္သားမ်ားသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌လာေရာက္ေနထိုင္ၾကသည္။၎တို႕အနက္ အခ်ိဳ႕ကား ကုန္သည္မ်ားျဖစ္ၾက၏။ တခ်ိဳ႕ကား ျမန္မာဘုရင္မ်ားထံ၌ ေက်းေတာ္မ်ိဳး၊ကြၽန္ေတာ္မ်ိဳး အျဖစ္ ဝင္ေရာက္အမႈထမ္းၾက၏။မစၥတာ ေဂ်ာင္းေဆးဆိုသူႏွင့္ ဘာဘာရွိန္(Mr Jhaunsay and Baba Sheen)တို႕သည္ အေကာက္ခြန္အရာရွိႏွင့္ အခြန္ဝန္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။) ဟူ၍ အထင္အရွားပါရွိပါသည္။
တဖန္ B. R. Pearn ေရးသားတဲ့ A History of Rangoon စာအုပ္ထဲမွာလဲ ဒီလိုေဖာ္ျပထားပါေသးပါတယ္။
inside the stockade, which, as suburbs grew up, came to be known as “the Fort” (the strict meaning of the Burmese myo), the town consisted primarily of three streets running east to west, and two running south to north; l there were other minor streets also, including one immediately behind and parallel to the southern side of the sodckade. The southernmost of the major east-west streets, running slightly north of the present Strand Road, came to be known as the Kaladan, “the street of the foreigners”, because most of the foreign merchants lived there.
အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးေကာ၊ျမန္မာလူမ်ိဳးက ပါျပဳစုထားတဲ့ရာဇဝင္က်မ္းအခ်က္မွန္၊မမွန္ကို ကြၽန္ေတာ္တင္ျပထားတဲ့ပုံမွာပါရွိတဲ့ ဗလီမ်ား။ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းမ်ား၊အာေမးနီးယမ္း သခ်ိဳင္းေနရာမ်ားနဲ႕တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးႏိုင္ပါတယ္။
ဒီအေထာက္အထားေတြကိုၾကည့္ခ်င္းအားျဖင့္ ဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္သူေတြဟာ သူတို႕ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ သာသနာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ပိုင္ခြင့္ရွိသလိုေဒသခံမ်ားကေန တျခားဘာသာမ်ားကို ကူးေျပာင္းကိုးကြယ္တာမ်ိဳးရွိႏိုင္သလို လူမ်ိဳးျခားကေန ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကိုမိမိႏွလုံးသားမွ ၾကည္ျဖဴစြာကူးေျပာင္းသြားသူမ်ားလဲ ရွိပါတယ္။ သက္ေသအျဖစ္ျပရမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ B. R. Pearn ရဲ့ A History of Rangoon စာအုပ္မွာပဲ ဒီလိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။
The easternmost road, which was an extension of the town road corresponding with modern Lewis Street, passed out through the Wungyi’s gate and was known as the Wungyi’s Road; the name was derived from the circumstance that the town road of which the Wungyi’s Road was the extension ran past the Myowun’s residence. This road ran from the gate in a direction slightly west of north and at about the point where the Sots Kirk now stands came on to the line of the modern Signal Pagoda Road and so to the Pagoda. These roads were both paved with bricks by a Muslim merchant who turned Buddhist.
ဒါကိုၾကည့္ခ်င္းအားျဖင့္ ဝန္ၾကီးလမ္း(ယခု အလံျပဘုရားလမ္း အနီးဟုခန္႕မွန္းရ)လို႕ေခၚတဲ့ လမ္းကို အလံျပဘုရားလမ္းႏွင့္ ေရႊတိဂုံဘုရားထိေရာက္ေအာင္ ေဖာက္လုပ္လႈဒါန္းခဲ့သူမွာ ဗုဒၶဘာသာကို သက္ဝင္ ယုံၾကည္လာသူ မြတ္စလင္ ကုန္သည္တေယာက္ ( Muslim merchant who turned Buddhist.) ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အထင္အရွားျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
ဒီေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ လူမ်ိဳးျခားေတြဟာ အဂၤလိပ္ေခတ္ေလာက္မွ တျပံဳတေခါင္းၾကီးဝင္ေရာက္လာတာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုအားလုံး သေဘာေပါက္ေက်နပ္ႏိုင္ၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္ေရာက္မွ လူဦးေရတိုးတက္လာတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဒီအေၾကာင္းကို လက္လွမ္းမွီသေလာက္ေလး ကြၽန္ေတာ္တင္ျပေပးပါရေစ။ အဂၤလိပ္ေတြဟာ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျမိဳ႕မ်ားတည္ေဆာက္ရန္ႏွင့္ မီးရထားလမ္းေဖာက္လုပ္ရန္ အတြက္ လိုအပ္တဲ့လုပ္သားအမ်ားအျပင္ စီးပြါးေရးလုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အရင္းရွင္ကုန္သည္တခ်ိဳ႕ကိုပါ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွတဆင့္ေခၚသြင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႕မဆိုင္ေတာ့ဘူးလို႕ထင္ပါတယ္၊ဘာေၾကာင့္ဒီလိုေျပာႏိုင္သလဲဆိုေတာ့ ဝင္ေရာက္လာတဲ့ အလုပ္သမားအမ်ားစုမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အိႏိၵယလူမ်ိဳး ဟိႏၵဳဘာသာဝင္ေတြဟာ ျမိဳ႕ျပတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ေတြနဲ႕အေျခခံလုပ္ငန္းခြင္မ်ား။ အိႏၵိယလူမ်ိဳး ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မီးရထားလမ္းေဖာက္ေရး လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း(ရန္ကုန္ ပဲခူးမီးရထားလမ္းမတေလွ်ာက္ ထို အိႏၵိယ -ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္ ေက်းရြာၾကီး ေတြကို အခုထိေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္)အိႏၵိယလူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြဟာ အေရာင္းအဝယ္ႏွင့္ ကုန္သည္လုပ္ငန္း၊အိႏိၵယေတာင္ပိုင္းသားျဖစ္တဲ့ ခ်စ္တီးလူမ်ိဳးေတြဟာ ေငြတိုးေခ်းတဲ့လုပ္ငန္းေတြကို အားသန္လုပ္ကိုင္ၾကတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီတင္ျပခ်က္ဟာ ကြၽန္ေတာ္သိထားသေလာက္ အၾကမ္းဖ်င္းတင္ျပခ်က္သာျဖစ္ျပီး လူမ်ိဳးတမ်ိဳးကို အလုပ္အကိုင္တခုနဲ႕ ဘယ္လိုမွတရားေသ တြဲစပ္လို႕မရႏိုင္ပါဘူးခင္မ်ာ။မည္သည့္လူမ်ိဳးက မည္သည့္လုပ္ငန္းကိုလုပ္ကိုင္သည္ျဖစ္ပါေစ သမၼာအာဇီဝါက်ျပီး ႐ိုးသားဖို႕ပဲလိုအပ္ပါတယ္။သူ႕ဟာသူ ခ်ီးပုံးပဲထမ္းထမ္း၊အမိႈက္ပဲ က်ံုးက်ံုး ႐ိုးသားစြာရတဲ့ ေငြျဖစ္တဲ့ အလြန္ျဖဳစင္ပါတယ္။
ဒီအလုပ္ေတြကိုေအာက္တန္းစားအလုပ္အျဖစ္ ႏွိမ္႕ခ်႐ႈျမင္တဲ့လူဟာ သူရဲ့ပင္ကိုယ္အတြင္းစိတ္မေကာင္းမႉနဲ႕ စာဖတ္အားနည္းသူမ်ားလို႕ပဲကြၽန္ေတာ္႐ႉျမင္မိပါတယ္။ ေနာက္ျပီး တခ်ိန္က ဒီလိုဘယ္သူမွမလုပ္ခ်င္ခဲ့တဲ့ အလုပ္ေတြကိုလုပ္ခဲ့တဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံဟာ အႏူျမဳဗုံးေတာင္ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ျပီး ကြၽန္ေတာ္ေတာ့ ေရႊျမန္မာေတြကေတာ့ လူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီလိုအလုပ္ေတြလုပ္ဖို႕ တစတစနဲ႕ ေမြးရပ္ေျမကို စြန္႕ခြါေနရတာကို လူတိုင္းသိႏိုင္ပါတယ္။ ကံၾကမၼာ လွည္းဘီးဆိုတာမ်ိဳးဟာ တပတ္လည္တတ္ပါတယ္။ဆင္ျခင္ႏိုင္ၾကပါေစ။
ဒီေနရာမွာ ၾကံုလို႕ေျပာခ်င္တာကေတာ့ အမ်ားသိထားတဲ့နာမည္ေက်ာ္ ခ်စ္တီးလူမ်ိဳးေတြဟာ မြတ္စလင္ေတြမဟုတ္ၾကပါဘူး။ခရစ္ယာန္ဘာသာကိုးကြယ္တဲ့လူမ်ားရွိသလို အမဲသား၊ဝက္သား မစားပဲ ဟိႏၵဳ၊ဗုဒၵဘာသာမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ေျပာတာကို မယုံဘူးဆိုရင္ေတာ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕က ခ်စ္တီးထမင္းဆိုင္တဆိုင္ထဲကို ဝင္ထိုင္ျပီး ေဟ့၊ အမဲသားဟင္းနဲ႕တပြဲေပးစမ္းကြာလို႕သာမွာၾကည့္လိုက္ၾကပါခင္မ်ာ။ ေနာက္ျပီး ကြၽန္ေတာ္တို႕ ဖတ္စာအုပ္ထဲမွာ သင္ခဲ့ရတဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားေတြကိုႏွိပ္စက္ခဲ့တဲ့ ခ်စ္တီးေတြရဲ့ အတိုးႏႈန္းဟာေလးက်ပ္တိုးပါ။ ယခုအခ်ိန္ကိုယ့္ျမန္မာအခ်င္းခ်င္း အေပါင္မပါပဲေခ်းငွါးၾကည့္လိုက္ပါ။ အနည္းဆုံး ၂၀ တိုးနဲ႕ပဲရပါလိမ္႕မယ္။ အေပါင္ပစၥည္းပါရင္ေတာ့ ဘယ္ေစ်းလဲဆိုတာလူတိုင္းသိမွာပါ။ အဂၤလိပ္ေခတ္နဲ႕ လက္ရွိေခတ္ေငြေဖာင္းပြမႉကေတာ့ ကြာတာေပါ့ေလ။
တကယ္ေတာ့ ဒီလိုပုံထဲမွာပါလာၾကျပီး ဆဲဆိုခံေနရတဲ့လူေတြဟာ ဒုတိယကမာၻစစ္မီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကူးစက္လာခ်ိန္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္မွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံဘက္ကို မွီရာ သေဘၤာ၊ကား၊ရထားသုံးျပီး အျမန္ျပန္ေျပးရပါေတာ့တယ္။ဘာယာဥ္မွ အသုံးျပဳဖို႕ မမွီလိုက္သူေတြကေတာ့ ၾကမ္းတမ္းတဲ့လမ္းခရီး ကို ကေျခလ်င္ ျပန္ေျပးရပါေတာ့တယ္။ အဲလိုျပန္ျပီး စစ္ေဘးဒါဏ္ေရွာင္တဲ့လူေတြရဲ့တဝက္ေလာက္ကေတာ့ စစ္ေဘးဒါဏ္၊ရာသီဥတု၊ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႉနဲ႕ ေရာဂါဘယမ်ားအစရွိတဲ့ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံဘက္ကို မေရာက္မွီလမ္းမွာပဲ ဇီဝန္ေၾကႊသြားၾကပါေတာ့တယ္။
ကိုလိုနီေခတ္ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေနလူထုဟာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားထက္ ဥရာပတိုက္သားမ်ား၊ လူမ်ိဳးျခားမ်ားက ပိုမိုမ်ားျပားပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပိုင္း ေရာင္စုံသူပုန္သာင္းက်န္းသူေတြရဲ့ ရန္ေၾကာင့္ နယ္ေဝးေန ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားရန္ကုန္ျမိဳ႕ကိုတိုးတက္ အေျခခ်လာျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ အတီးတင္ေပးထားတဲ့ဓာတ္ပုံဟာ တခ်ိန္ကကိုယ့္ႏိုင္ငံရဲ့ သမိုင္းဟာ ဒီလိုေတာက္ေျပာင္ခဲ့တယ္ဆိုတာတယ္၊ အမ်ားျပည္သူ ဗဟုသုတရေစႏိုင္ဖို႕သာရည္ရြယ္ပါတယ္ခင္မ်ာ။သူ႕ဟာသူ တကယ္တည္ရွိခဲ့လို႕ ဓာတ္ပုံထဲမွာပါလာတဲ့ ကိုယ့္အဘိုး၊အဘြားအရြယ္ေတြကို တလြဲမာန နဲ႕ အသားလြတ္ထိုင္ဆဲဖို႕မဟုတ္ပါဘူးခင္မ်ာ။ ဒါမွ မဟုတ္ပဲ ဒါငါ့ႏိုင္ငံကြ မေနခ်င္ထြက္သြားဆိုတဲ့လူမ်ားအတြက္လဲ တခုေျပာခ်င္ပါတယ္။ သူတို႕ေတြကို ဘယ္သူမွ ေမာင္းထုတ္ဖို႕မလိုပါဘူးခင္မ်ာ။ တစတစ ယိုယြင္းလာျပီျဖစ္တဲ့ ေမြးရပ္ေျမကို လူမ်ိဳးျခားေတြေရာ၊ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ ကိုယ္တိုင္ပါ ေရၾကည္ရာမ်က္ႏုရာ ထြက္ခြါေနၾကတာ လူတိုင္းအျမင္ပါပဲ။ဒါမွ မဟုတ္ရင္လဲ အတီးတင္ေပးထားတဲ့ ပုံေလးေတြကို ေဒါင္းလုပ္ခ်။ ျပီးရင္ ဖိုတိုေရွာ့ထဲထည့္။ မျမင္ခ်င္တဲ့ ကုလားမ်ား၊တရုတ္မ်ား ကို ဖယ္ရွားပစ္ျပီးေတာ့ “တခ်ိန္တုန္းက အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အလွဆုံးျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးသီးသန္႕ ေနထိုင္သည့္ မဟာရန္ကုန္ေရႊျမိဳ႕ေတာ္” တို႕ “လူမ်ိဳးျခား ကင္းစင္ ျမန္ျပည္တခြင္” တို႕ဘာတို႕လို ေခါင္းစဥ္မ်ားတပ္ျပီး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးၾကီးသာ ရွဲၾကေပေလေတာ့။
ကြၽန္ေတာ္ဟာ သမိုင္းပညာရွင္မဟုတ္ပဲ အလြတ္တန္း ေလ့လာတဲ့ ဝါသနာရွင္တေယာက္သာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ကြၽန္ေတာ့တင္ျပခ်က္မွာ အမွားအယြင္းမ်ား ပါရွိခဲ့သည္ရွိေသာ္ ေထာက္ျပေဝဖန္ေပးပါရန္စာ႐ႉသူမိတ္ေဆြမ်ားအား ေလးစားစြာပန္ၾကားအပ္ပါသည္။ ဒီပို႕စ္ဟာ ကုလားသမိုင္း၊တရုတ္သမိုင္း မဟုတ္သလို ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းလဲမဟုတ္ပါ။ရန္ကုန္ျမိဳ႕သမိုင္းစစ္စစ္သာျဖစ္ပါသည္။ သို႕ျဖစ္ပါ၍ အျပဳသေဘာ ေဆာင္ေသာ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား၊ေဝဖန္ခ်က္မ်ားကို တေလးတစားႏွင့္ျပန္လည္ေျဖၾကားမွာျဖစ္ေသာလည္း ပို႕စ္႕ႏွင့္မဆိုင္ေသာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ ႐ိုင္းစိုင္းေသာ ေကာမန္႕မ်ားကိုေတာ့ ဖယ္ရွားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကိုဝမ္းနည္းစြာျဖင့္ ၾကိဳတင္အသိေပးလိုက္ရပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
အကိုးအကား
နဂါးဗိုလ္ထိပ္တင္ေဒြးျပဳစုေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သမိုင္း
B. R. Pearn, Corporation of Rangoon, American Baptist Mission Press, Rangoon, 1939 ေရးသားေသာ A History of Rangoon
http://www.tuninst.net/Myanmar/Hist_Rgn/found-rgn/alaungpaya-rgn1/alaungpaya-rng1.htm#ALAUNGPAYAS-RANGOON-1
Photo via Ye Myat Thu
မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ – ဝါးလံုးရွည္အတီး ၏ FB စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
