ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ေနထိုင္လာခဲ႔ၾကေသာ ကမန္အမိ်ဳးသားမ်ားထဲမွ ကိုလိုနီေခတ္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား သပိတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီးႏွင္႔ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းဆရာမ်ား ေပၚထြန္းခဲ႔သလို လက္ရွိတြင္လည္း တကၠသိုလ္၊ေကာလိပ္ႏွင္႔ အဆင္႔ျမင္႔တန္း၊ အလယ္တန္း၊ မူလတန္း ေက်ာင္းဆရာ/ ဆရာမမ်ား၊ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီးမ်ားစြာ ေပၚထြန္း၍ အင္ဂ်င္နီယာ ဗိသုကာပညာရွင္မ်ား၊ လက္မႈအတတ္ပညာရွင္မ်ား၊ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံႏွင္႔လူမ်ိဳးအတြက္ ေတာ္လွန္ေရးအဆက္ဆက္တြင္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ႔ၾကေသာ ျမိဳ.နယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ႔ၾကေသာ အရာရွိ အရာခံမ်ား၊ ျပည္သူ႔ဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင္႔ နယ္ေျမလံုျခံဳေရးအတြက္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနၾကေသာ ျပည္သူ႔ ရဲအရာထမ္းမ်ား၊ ေဆးပညာရွင္ဆရာဝန္မ်ား၊ ဌာနဆိုင္ရာႏွင္႔ ေကာ္ပိုေရးရွင္း အသီးသီးတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနၾကေသာ အရာရွိမ်ား စသည္ျဖင္႔ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္အခ်ိန္တိုင္ေအာင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္လ်က္ရွိေနၾကပါသည္။
ဥပမာ တင္ျပရလွ်င္ ၁၉၂၀ ျပည္႔ႏွစ္ ပထမအၾကိမ္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္တြင္ သပိတ္ေမွာက္
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တစ္ဆယ္႔တစ္ဦးတြင္ သံတြဲျမိဳ.မွ ကိုဘဦးႏွင္႔ ကိုဘရွင္ဆိုသူတုိ႔ အထင္ကရ ပါဝင္ခဲ႔သည္။ ကိုဘရွင္မွာ ကမန္လူမ်ိဳးစုတစ္ဦးျဖစ္ျပီး စည္းရံုးလႈံ႔ေဆာ္မႈ အလြန္ထက္ျမက္သျဖင္႔ ”ရဲရဲေတာက္ ဘရွင္” ဟု ထင္ရွားသူျဖစ္သည္။ ၎တို႔သည္ ဇာတိခ်က္ေၾကြ ရခိုင္ျပည္နယ္ဘက္သို႔လည္း ကြင္းဆင္းေရာက္ရွိ ခဲ႔၍ ရခိုင္ျပည္နယ္အႏွံံ႔ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ား အမ်ားအျပားကို ေပၚထြန္းေစခဲ႔သည္။ ထို႔အျပင္ ၁၉၃၀ ျပည္႔ႏွစ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သမဂၢ ၏ ပထမဆံုးဥကၠဌ ဦးထြန္းစိန္္၊ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္းဝင္ သခင္သန္းေမာင္၊ သခင္ ယဲ႔သက္ေအာင္ႏွင္႔ သခင္ေမာင္ညြန္႔၊ သီရိပ်ံခ်ီဦးဘစိန္၊ ၎၏သမီး ေဒါက္တာရီရီ၊ တရားေရးဝန္ၾကီးဌာန အတြင္းဝန္ ဦးအုန္းခင္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဓာတုေဗဒဌာန အျငိမ္းစား ပါေမာကၡ ဦးေအာင္ခင္ စသူတို႔မွာ သံတြဲဇာတိ ကမန္လူမ်ိဳးစု အေက်ာ္အေမာ္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးကာလအတြင္း စစ္ေတြေက်းလက္ သက္ကယ္ျပင္ရြာမွ ဦးလူျဖဴ၊ ဦးထြန္းစိန္၊ ဦးမဲတုတ္ႏွင္႔ သာယာကုန္း ကမန္ရြာမွ ဦးေက်ာ္လွေအာင္ ဆိုသူတို႔မွာ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ ဆရာေတာ္ ဦးပညာသီဟ၊ ဗိုလ္ၾကာလွေအာင္တို႔ႏွင္႔ ႏွီးႏြယ္၍ ဖက္ဆစ္တို႔အား တြန္းလွန္ခဲ႔ၾက၏။ ယင္းကို သတင္းစာ ဆရာၾကီး ဦးလွထြန္းျဖဴကလည္း သူ၏ ”ရခိုင္ျပည္နယ္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား” စာအုပ္၌ အတိအလင္း ေဖာ္ျပ ထားေလသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြျမိဳ.၌ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ားကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ႔သူမ်ားမွာ ကမန္လူမ်ိဳးစု ဆရာၾကီး ဦးေဇာ္ႏိုင္ဒင္၊ ဆရာၾကီးဦးညိဳဘူး၊ ဗုဒၵဘာသာဝင္ ရခုိုင္မ်ိဳးခ်စ္ထဲမွ ဆရာၾကီး ဦးဘိုးျမစိန္ စသူတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းစာဆရာဦးလွထြန္းျဖဴက သူ၏ ”ရခိုင္ျပည္နယ္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား” စာအုပ္တြင္ အတိအလင္း ေဖာ္ျပ ထားသည္ကို ေတြ႔ရ၏။ တစ္ဆက္တည္းတြင္ ရမ္းျဗဲျမိဳ.နယ္အတြင္း ေရႊတံုးရပ္မွ စက္ရွင္တရားသူၾကီး (ျငိမ္း) အဘိုးဦးပြင္႔ကို နာယကထားလ်က္ ကမန္အမ်ိဳးသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္႔ ဆရာၾကီး ဦးရွိန္း၊ ဆရာၾကီးဦးေအး စသူတို႔ကလည္း အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ားကို အသီးသီးဖြင္႔လွစ္ျပီး ျမိဳ.နယ္လူထု သားသမီးမ်ားအား လူမ်ိဳးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ ပညာရင္ႏို. တိုက္ေကၽြးျပဳစုပ်ိုဳးေထာင္ေပးခဲ႔ေၾကာင္း ေလ႔လာေတြ႔ရွိရေပသည္။
အထက္အဆိုပါ ကမန္အမ်ိဳးသားေက်ာင္းဆရာၾကီး ဦးညိဳဘူး ဆိုသူမွာ စစ္ေတြေက်းလက္ သကၠယ္ျပင္ရြာမ ဇာတိ ျဖစ္ျပီး လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးေရး လုပ္ငန္းဌာနတြင္ ဒုတိယ အင္ဂ်င္နီယာခ်ဳပ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ႔သူျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ သူ၏ အစ္ကိုအရင္းျဖစ္ေသာ ကမန္အမ်ိဳးသား ဦးစီဘူးမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတရားေရးေကာင္စီဝင္ ဟုိက္ကုတ္တရားသူၾကီး အေက်ာ္အေမာ္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ (၁၉) ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင္႔ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကၽီးမ်ားအား လုပ္ၾကံခဲ႔ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္လုပ္ၾကံမႈၾကီးကို စစ္ေဆးစီရင္ခဲ႔ရေသာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အဆင္႔ျမင္႔တရားေရးခံုအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္ခဲ႔သည္။ ထိုတရားေရးခံုအဖြဲ႔တြင္ ဦးေက်ာ္ျမင္႔၊ ဦးစီဘူးႏွင္႔ ဦးေအာင္သာေက်ာ္တို႔ ပါဝင္ၾကျပီး ထိုအဖြဲ႔မွ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ နယ္ခ်ဲ.လက္ပါးေစ ဂ႒ဳန္ဦးေစာႏွင္႔ အေပါင္းပါ တို႔အား ထိေရာက္ေသာ ျပစ္ဒဏ္မ်ား အသီးသီးခ်မွတ္ခဲ႔ေၾကာင္း သိရွိရသည္။ ဦးစီဘူး၊ ဦးညိဳဘူးတို႔၏ သားခ်င္းထဲမွ သူရႏွစ္ထပ္ကြမ္း ဗိုလ္မွဴးၾကီး ခင္ေမာင္ေစာ (ေလ)၊ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဗိုလ္မွဴးၾကီးေက်ာ္ခင္ တို႔မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဝန္ထမ္းေလာကတြင္ ထင္ရွားသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ထုိ႔အတူ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရမ္းျဗဲေဒသမွ ထင္ရွားသည္႔ ကမန္လူမ်ိဳးစု ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းပုဂၢိဳလ္မ်ား ေပၚထြန္းခဲ႔ရာ အတြင္းဝန္ေဟာင္း အိုင္စီအက္(စ္) ဦးေက်ာ္သိန္၊ အျငိမ္းစာ တပ္မေတာ္ ဒုတိယ စစ္ဥပေဒခ်ဳပ္ ဒုတိယ ဗိုလ္မွဴးၾကီးဝင္းေဖ၊ အျငိမ္းစား တပ္မေတာ္ ဒုလက္ေထာက္စစ္ေရးခ်ုဳပ္ ဗိုလ္မွဴးထြန္းျမိဳင္၊ ျပည္သူ႔ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴးဦးသာညြန္႔၊ ပါလီမန္ အမတ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေရွ.ေနၾကီး ဦးဖိုခိုင္ႏွင္႔ သူ၏သမီး ေဒၚေအးညြန္႔၊ ရမ္းျဗဲျမိဳ.နယ္မွ တိုင္းပညာဝန္ ဆရာၾကီး ဦးေမာင္တင္၊ ႏိုၾတီပါဗလစ္ဗဟိုတရားရံုးေရွ.ေနၾကီးဦးထြန္း၊ တပ္မေတာ္ (ေရ) မွ အျငိမ္းစား ဗိုလ္မွဴးဘိုးျဖဴ စသည္႔ အထက္ေဖာ္ျပပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းေကာင္းမ်ားအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ႔သူမ်ားျဖစ္သည္။
တစ္ဖန္ ကမန္လူမ်ိဳးစုအတြက္ လူမႈေရးေဆာင္ရြက္ခဲ႔ၾကေသာ စစ္ေတြျမိဳ. ကမန္အမ်ိဳးသာမ်ား ပညာျမွင္႔တင္ေရးအသင္း ဥကၠဌဦးနီက်ား၊ ရန္ကုန္ျမိဳ. ကမန္လူမ်ိဳးစု သာေရးနာေရးအသင္းဥကၠဌ ဦးဘေသာင္းႏွင္႔ အဖြဲ႔က ကမန္လူမ်ိဳးစု သာေရးနာေရးကိစၥရပ္မ်ားကို စုစည္းေဆာင္ရြက္ခဲ႔ၾကျပီး လူမ်ိဳးစုမိတ္ဆံုစားပြဲကို ဇပါရွားဒရ္ဂါဗလီတြင္ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္အထိ ၃ ႏွစ္တိုင္တိုင္ က်င္းပခဲပခသည္။ ကမန္အမ်ိဳးသားတစ္ရပ္လံုး၏ သာေရး၊ နာေရး၊ လူမႈေရး ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳခဲ႔သူ စခန္းမွဴးဦးထြန္းရီ (အျငိမ္းစား) စသူတို႔မွာ လူမ်ိဳးစု ဂုဏ္ေဆာင္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ၾကေလသည္။ ကမန္အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈ သမိုင္းစဥ္မ်ားတြင္လည္း အဓိက အခန္း႑မွ ပါဝင္တိုက္ပြဲဝင္ခဲ႔ၾကသည္။
[ အဆိုပါ စာအုပ္၏ အခန္း၅၊ အပိုဒ္ ၃ – ဘာသာေရးႏွင္႔ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ]
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကေသာ ကမန္မ်ားအနက္ (ဘာသာကူးေျပာင္းကိုးကြယ္သူအခ်ိဳ.မွ လြဲ၍) က်န္ ကမန္လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ကမန္လူမ်ိဳးစု အမ်ားစုမွာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
၁။ ေမာင္ဆႏၵ (လယ္ေဝး) ေရးသားခဲ႔ေသာ ၂၀၀၅ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ထုတ္၊ စာမူခြင္႔ျပဳခ်က္အမွတ္ ၃၁၀၁၀၄၀၅၁၁ ”ကမန္မ်ိဳးႏြယ္စုသမိုင္း” စာအုပ္၏ အခန္း ၇ ၊ စာမ်က္ႏွာ ၇၉ မွ ၈၃ ကို စာရိုက္ကူးယူေဖာ္ျပေပးသည္။
ကိုမင္းမင္း
