Blog

A Burmese-style mosque with an elaborately carved minaret in Amarapura during the Konbaung dynasty.

အစၥလာမ္ဘာသာစတင္၀င္ေရာက္ပုံ

အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း(၁၀၀၀)ေက်ာ္ (၁၂၀၀)ခန္႔ကစ၍ အုပ္စုလိုက္လည္းေကာင္း၊ တစ္ဦးခ်င္း ႏွစ္ဦးခ်င္းအားျဖင့္လည္းေကာင္း ပ်ံ႕ႏံွ႔၀င္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ သမုိင္း အေထာက္အထားမ်ားအရ အစၥလာမ္ဘာသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ စတင္ေရာက္႐ွိလာခဲ့ပုံမွာ ျပည္ပ အစၥလာမ္သာသနာျပဳမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လာေရာက္သာသနာျပဳသျဖင့္ ေရာက္႐ွိလာခဲ့ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ အစၥလာမ္ဘာသာေရာက္႐ွိလာပုံႏွင့္ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါ သမုိင္းမွတ္တမ္း အေထာက္အထားမ်ားအရ ေလ့လာသိ႐ွိပါသည္။
ေအဒီ ၁၄-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း စုမားၾတား၊ ဂ်ာဗား၊ မာလာယု ကၽြန္းဆြယ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ အာရဗ္ကုန္သည္မ်ားသည္ ၿမိတ္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္႐ွိေနၾကၿပီးျဖစ္သည္။ (ဦးခင္ေမာင္ႀကီး ျမန္မာျပန္၊ ေမာရစ္ေကာလစ္ေရး Into Hidden Burma စာ-၂၁၁)
ေအဒီ ၇၀၀ ႏွင့္ ၁၅၀၀ အၾကားတြင္ အေနာက္တိုင္းမွ အာရဗ္ကုန္သည္၊ ပါ႐ွင္းကုန္သည္ႏွင့္ ေရာမကုန္သည္တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔ ပင္ရင္းတုိင္းျပည္မ်ားမွ ႐ြက္သေဘၤာမ်ားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းကုိလည္းေကာင္း၊ ယင္းကုိေက်ာ္လြန္ကာ အေ႔႐ွဘက္ တ႐ုတ္ျပည္ ကမ္းေျခသုိ႔လည္းေကာင္း ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္ ေရာက္႐ွိခဲ့ၾကသည္။ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီး ပ်က္စီးေသာ အာရဗ္သေဘၤာ႐ွိ မြတ္စလင္မ္တုိ႔သည္ ထုိအခါကပင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရေပသည္။ ရခိုင္ဘုရင္ မဟာတုိင္စႏၵ လက္ထက္ ေအဒီ ၇၈၈-၈၁၀ တြင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီး သေဘၤာမ်ားစြာပ်က္စီးခဲ့ေၾကာင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ သေဘၤာသားမ်ားအား ရခိုင္ျပည္မသုိ႔ပုိ႔ကာ ေက်းရြာမ်ားတြင္ အတည္တက် ေနရာခ်ထားေပးခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕မ်ားျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ျဖဴ၊ ပုသိမ္၊ သန္လ်င္၊ မုတၱမ၊ ၿမိတ္ စသည္တုိ႔တြင္ အလားတူ သေဘၤာမ်ားပ်က္ျပားျခင္းဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ အခ်ိန္ကာလေစာစြာကပင္ ရွိခဲ့သည္။ မြန္ႏွင့္ျမန္မာ ရာဇ၀င္မ်ားႏွင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ဘုရားသမုိင္းမ်ားတြင္ သေဘၤာပ်က္စစ္သားမ်ား၊ ကုန္သည္မ်ား၊ သေဘၤာသားမ်ားအေၾကာင္း ေရးသားထားသည္ကုိ ေတြ႕႐ွိရပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းတစ္ေလွ်ာက္ အစၥလာမ္ဘာသာ ဒါရ္ဂါမ်ားေခၚ သူေတာ္စင္မ်ား၏ ဂူဗိမာန္မ်ားက သက္ေသခံေနသည္။ (၁၈၇၉-ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်ဘားမား ေဂဇက္ကုိ ကုိးကား၍ ဆရာခ်ယ္ေရး ဗမာမြတ္စလင္မ္ ေ႐ွးေဟာင္း အတၳဳပၸတၱိ စာ-၁၆) သကၠရာဇ္ ၈-ရာစုအတြင္းက ပုဂံဘုရင္ပိတ္သုံမင္းလက္ထက္ သထုံ၊ မုတၱမေဒသမ်ားသုိ႔ အာရဗ္ကုန္သည္မ်ား ေရာက္႐ွိ၀င္ထြက္ သြားလာေလ့႐ွိေၾကာင္း အာရဗ္သေဘၤာမ်ားသည္ အေနာက္ဘက္ ဒမတ္စတကတ္ကၽြန္းမွ အေ႔႐ွအိႏၵိယကၽြန္းစုမ်ားႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္မအထိ အာရဗ္မ်ား ခရီးေပါက္ေရာက္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ (ဦးၾကည္၊ ဘီေအ၊ ရာဇ၀င္ဂုဏ္ထူးေရး၊ ျမန္မာရာဇ၀င္မွသိေကာင္းစရာမ်ား၊ စာ ၁၅၆-၁၅၇) တပင္ေ႐ႊထီးလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၈၉၇ က ဟံသာ၀တီသုိ႔ စစ္ခ်ီရာ ပသီကုလားပန္းေသးတုိ႔ တစ္ဖက္မွ တိုက္ခိုက္ခုခံျခင္း (မွန္နန္းရာဇ၀င္(ဒုတိယတြဲ) စာ ၁၈၆) အရလည္းေကာင္း သမုိင္းသုေတသီ ပညာ႐ွင္မ်ား၏ ေရးသားျပဳစုထားေသာ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ၁၂၀၀ ခန္႔မွစ၍ ေရာက္႐ွိ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း သိ႐ွိရပါသည္။

ျပန္႔ႏွံ႔ပုံ
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အစၥလာမ္ဘာသာ ျပန္႔ႏွံ႔ပုံကုိ ေလ့လာခဲ့ရာ ေအဒီ ၈-ရာစုႏွင့္ ၁၆-ရာစုအတြင္း ပါ႐ွန္းႏွင့္ အာရဗ္သေဘၤာမ်ား ေရေၾကာင္းသြားလာျခင္းသည္ အေ႔႐ွဖ်ားပင္လယ္မ်ားတြင္ လႊမ္းမုိးခဲ့သည္။ ၎ျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရာင္း၀ယ္ေရးစခန္းမ်ားသုိ႔လည္း ပါ႐ွန္ႏွင့္ အာရဗ္ကုန္သည္တုိ႔ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ေအဒီ ၁၆၆၀ တြင္ အိႏၵိယျပည္၌ ႐ွာဂ်ဟန္ဘုရင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ရာ သားေတာ္ ႐ွာ႐ႈဂ်ာသည္ ေနာင္ေထာင္ ၾကရန္အဇစ္ႏွင့္ နန္းလုခဲ့ရာ အေရးနိမ့္သျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ စႏၵသုဓမၼမင္း (၁၆၅၂-၁၆၈၄)ထံ အကူအညီေတာင္း ခုိ၀င္လာခဲ့သည္။ စႏၵသုဓမၼမင္းအား ကတိမတည္ဟုဆုိရာ ႐ွာ႐ႈဂ်ာက ပုန္ကန္ခဲ့ရာ ႐ွာ႐ႈရ်ာက်ဆုံးခဲ့ၿပီး သူ၏ အေျခြအရံမ်ား ကမန္(ေလးသည္ေတာ္)တုိ႔အား ရခိုင္ ဘုရင္၏ ကုိယ္ရံေတာ္ တပ္ဖြဲ႕ ခန္႔ထားခဲ့သည္။
စႏၵ၀ိဇယ (၁၇၁၀-၁၇၃၁)လက္ထက္က်မွ ထုိကမန္တုိ႔အား ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့သည္။ မ်ားစြာေသာ ကမန္တုိ႔အား ရမ္းၿဗဲကၽြန္း၊ စစ္ေတြအနီး သင္းဂနက္၊ သာယာကုန္းေက်း႐ြာမ်ားသုိ႔ ပုိ႔ထားခဲ့သည္။ ရခိုင္ ျပည္နယ္ ကမန္မြတ္စလင္မ္တုိ႔အျပင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အေ႔႐ွပိုင္းေဒသမ်ား၊ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းႏွင့္ သံတြဲ တစ္၀ိုက္တြင္ တုိင္းရင္းသားျဖစ္ၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာကုိးကြယ္သည့္ ရခိုင္မ်ား အႏွံ႔အျပား႐ွိေနသည္။
၁၅၃၉ ေအဒီတြင္ တပင္ေ႐ႊထီး ပဲခူးကုိ တိုက္ခိုက္ခဲ့စဥ္ ၁၅၉၉ ေအဒီတြင္ ေတာင္ငူဘုရင္ ပဲခူးကုိ တိုက္ခိုက္ခဲ့စဥ္တြင္ ဖမ္းဆီးရမိေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ား ၁၅၄၇ ေအဒီတြင္ တပင္ေရႊထီး ၿမိဳ႕ေဟာင္းၿမိဳ႕ကုိ ၀င္တိုက္ခဲ့စဥ္ႏွင့္ ၁၇၀၇ ေအဒီတြင္ စေနမင္း၏ အရာ႐ွိမ်ား သံတြဲကုိ တုိက္ခိုက္ခဲ့စဥ္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ား၊ ၁၆၁၃ ေအဒီတြင္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း သန္လ်င္ကုိ တိုက္ခိုက္ခဲ့စဥ္ သန္လ်င္ၿမိဳ႕ က်ၿပီးစအခါ ဒီဗရစ္တုိ၏ ေနာက္လိုက္ မြတ္စလင္မ်ား (သုိ႔မဟုတ္) စစ္ပြဲၿပီးစ အခ်ိန္ေနွာင္းမွ ေရာက္႐ွိလာေသာ သေဘၤာမ်ားမွ မြတ္စလင္မ်ားအား ေ႐ႊဘုိခ႐ိုင္၊ ေျမဒူး၊ စစ္ကိုင္းခ႐ိုင္၊ ပင္းယႏွင့္ ခံလူး၌လည္းေကာင္း၊ ေက်ာက္ဆည္ခ႐ိုင္ လက္ပံ၌လည္းေကာင္း၊ ရမည္းသင္းခ႐ိုင္ ယင္းေတာ္တုိ႔၌လည္းေကာင္း ေနရာခ်ထားခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
ဘုိးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၆၃-ခုႏွစ္ (၁၈၀၁ ေအဒီ) နယုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၂-ရက္တြင္ ေ႐ႊတိုက္ပုရပိုက္မွ ေက်ာက္တစ္လုံးကုိ ဗုိလ္မင္းရဲလွေက်ာ္ထင္ ေရးကူးေသာ စစ္တမ္းတြင္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၀၆၀ မွ ၁၀၇၆ အထိ နန္းစံေသာ အင္း၀ စေနမင္း လက္ထက္တြင္ ရခိုင္ဘက္မွ ၀င္ေရာက္လာေသာ မြတ္စလင္ ၃၀၀၀ ေက်ာ္အား ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၀၇၀ (၁၇၀၉ ေအဒီ)တြင္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ၁၂-ေနရာ၌ ေနရာခ်ထားခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။
(၁) ေတာင္ငူ (၂) ရမည္းသင္း (၃) ေညာင္ရမ္း (၄) ယင္းေတာ္ (၅) မိတၳီလာ (၆) ပင္းတလဲ (၇) တဘက္ဆြဲ (၈) ေဘာဓိ (၉) သာစည္ (၁၀) စည္ပုတၱရာ (၁၁) ေျမဒူး (၁၂) ဒီပဲယင္း စသည္တုိ႔တြင္ ျဖစ္သည္။
အထက္ေဖာ္ျပပါအတုိင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ အာရဗ္သေဘၤာမ်ားပ်က္၍ ၀င္ေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အာရဗ္ပါ႐ွန္ကုန္သည္မ်ား ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးစခန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ခဲ့ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာသုိ႔ ေ႔႐ႊေျပာင္းေနထိုင္ခဲ့ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း ပ်ံ႕ႏွံ႔လာခဲ့ေၾကာင္း သိ႐ွိရသည္။ ၁၉၉၃-ခုႏွစ္ ေကာက္ယူရ႐ွိသည့္ သန္းေခါင္းစာရင္းအရ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္နယ္ တုိင္းမ်ားတြင္ လူဦးေရ ၁၆,၂၀,၂၃၃ ဦး ႐ွိသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၃ ဒႆမ ၇၉ % မွ်႐ွိေလသည္။
အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား တစ္ေန႔ ငါးႀကိမ္ ၀တ္ျပဳႏိုင္ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ဗလီေက်ာင္း ၁၇၁-ေက်ာင္းႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေပါင္း ၂,၂၆၆ ခန္႔႐ွိပါသည္။

(သာသနာေရာင္၀ါထြန္းေစဖုိ႔စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၆၅-၆၈)မွ ထုတ္ႏႈတ္ပါသည္။