စက်တင်ဘာ ၂၇၊ ၂၀၂၀
M-Media

-ဝီဂါလူမျိုးတွေအဓိကနေထိုင်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ အနောက်ပိုင်း ရှင်ကျန်းပြည်နယ်မှာ ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်တဲ့ အစ္စလာမ့် သာသနိက အဆောက်အဦး အနည်းဆုံး ၁၆၀၀၀ လောက်ကို တရုတ်အစိုးရက ပြီးခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်အတွင်း ဖျက်ဆီးခဲ့တယ်လို့ ဩစတေးလျ တတ်သိပညာရှင်များအဖွဲ့ ASPI က လေ့လာ ဖော်ထုတ်လိုက်ပါတယ်။

ASPI ဟာ ဂြိုဟ်ပုံရိပ်တွေ၊ ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့ခံစားခဲ့ရသူတွေ၊ တရုတ်အစိုးရ စာရွက်စာတမ်းတွေအပါအဝင် ရင်းမြစ်အမြောက်အများကို အသုံးပြုကာ ရှင်ကျန်းပြည်နယ်မှာ ဝီဂါတွေအပေါ် တရုတ်အစိုးရရဲ့ ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေး ဖိနှိပ်ညှင်းပမ်းမှု​တွေကို ဖော်ထုတ်နေတဲ့အဖွဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။

ရှင်ကျန်းမှာ ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်ပေါင်း ၂၄၀၀၀ လောက်ရှိတယ်လို့ တရုတ်အစိုးရက ပြောကြားထားပေမယ့် တကယ့်လက်တွေ့မှာ ၁၅၀၀၀ အောက်သာ ရှိတော့ပြီး အဲဒီပမာဏရဲ့ ထက်ဝက်ကျော်ကလည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဖျက်ဆီးခံထားရတယ်လို့ ASPI က ထုတ်ပြန်တဲ့ လေ့လာမှု တွေ့ရှိချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ ရှင်ကျန်းပြည်နယ်က ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်တွေရဲ့ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီး နောက်ထပ် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာလည်း မင်နာရတ်မျှော်စင်တွေ၊ အမိုးခုံးတွေလို ဗိသုကာလက်ရာတွေ ဖြိုချတာမျိုးလို တစ်နည်းမဟုတ် တစ်နည်းနဲ့ ဖျက်ဆီးခံရတာတွေ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရတဲ့ ဗလီနေရာ တော်တော်များများဟာ မြေပြင်ကွက်လပ်ကြီးအဖြစ် ရှိနေပြီး တစ်ချို့နေရာတွေကိုတော့ လမ်းတွေ၊ ကားပါကင်တွေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့တယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

သက္ကရာဇ် ၁၅၄၀ မှာ တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဒုတိယအဆင့် သမိုင်းဝင်နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရတဲ့ ကက်ရှ်ဂါမြို့က ဂျာမေဗလီအပါအဝင် အချို့ဗလီတွေကို တရုတ်အစိုးရက လုံး၀ဖြိုချကာ ဗလီအသေးစားအဖြစ် ပြန်လည်တည်ဆောက်တာမျိုးတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

မြို့တော် အွမ်ရူကီနဲ့ ကက်ရှ်ဂါမြို့က ခရီးသွားတွေ အဓိကလည်ပတ်ရာ နေရာတွေမှာ ဒီလို အကြီးအကျယ် ဖျက်ဆီးတာမျိုး မရှိပေမယ့် ဗလီတွေကို သော့ခတ်ပြီး ပိတ်ထားတာ၊ အခြားကိစ္စတွေအတွက် အသုံးပြုတာတွေ ရှိတယ်လို့ သွားရောက်လည်ပတ်သူတွေက ASPI ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ရှင်ကျန်းပြည်နယ်တစ်ခုလုံးမှာ အစ္စလာမ့်သမိုင်းဝင်နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ သာသနိကအဆောက်အဦးရဲ့ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်အတွင်း ဖြိုချဖျက်ဆီးခံခဲ့ရတယ်လို့ ASPI ရဲ့ လေ့လာမှုမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဖျက်ဆီးခံရတဲ့အထဲမှာ မွတ်စလင်သူတော်စင်တစ်ဦးရဲ့ ဂူဗိမာန် Ordam လည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရဟာ ရှင်ကျန်းပြည်နယ်မှာ ဝီဂါနဲ့ အခြားလူနည်းစုတွေအပေါ် ညှင်းပမ်းမှုတွေ ရှိနေပြီး၊ အနည်းဆုံး လူတစ်သန်းလောက်ကို အကျဉ်းစခန်းတွေထဲ ထည့်သွင်းပိတ်လှောင်ထားတယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်နှောင်းပိုင်းမှာ ကမ္ဘာ့မီဒီယာတွေက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရက ဒီပြောဆိုချက်တွေကို ငြင်းဆိုပါတယ်။

ASPI က တရုတ်အစိုးရဟာ ဝီဂါတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာတရား၊ ဘာသာစကားတွေကို ပျောက်ပျက်သွားအောင် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

“ဘာသာစကား၊ ဂီတအနုပညာ၊ စားသောက်နေထိုင်မှုစနစ်တွေကို အသွင်းပြောင်းတာ၊ ဒါမှမဟုတ် လုံး၀ပပျောက်အောင် လုပ်တာတွေကနေတစ်ဆင့် ဝီဂါတွေရဲ့ လူမှုဘ၀၊ ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေကို ပြောင်းလဲဖို့ တရုတ်အစိုးရက အဓမ္မလုပ်ဆောင်နေသလို၊ တစ်ဖက်မှာလည်း ဝီဂါတွေရဲ့ ခိုင်မာတဲ့ ယဉ်ကျေမှုအမွေအနှစ်တွေ၊ အထင်ကရ မှတ်ကျောက်တွေကို ဖယ်ရှားရှင်းလင်းဖို့ ဒီမံကိန်းချ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်”

ရှင်ကျန်းဒေသမှာ ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်နဲ့ အစ္စလာမ်သာသနိကအဆောက်အဦးပေါင်း ၁၆၀၀၀ လောက် ဖျက်ဆီးဖယ်ရှားခံလိုက်ရတယ်ဆိုတဲ့ ASPI ရဲ့ ဖော်ပြချက်ကို တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

Ref: The Guardian