ဧၿပီ ၁၁၊ ၂၀၁၈
M-Media
– သံုးစြဲသူေတြရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြ ေပါက္ၾကားမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ေပၚလစီေတြကုိ ဘယ္လုိလုပ္ေဆာင္ထားလဲဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Facebook စီအီးအုိ မာ့ခ္ ဇက္ကာဘဂ္ဟာ မေန႔က အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
၅ နာရီၾကာျမင့္တဲ့ ဒီရွင္းျပမႈအတြင္း ဇက္ကာဘက္က ယူေက ႏုိင္ငံေရးအႀကံေပးအဖြဲ႕ Cambridge Analytica က လူေပါင္း ၈၇ သန္းေလာက္ရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြ တရားမ၀င္ရယူသြားမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေတာင္းပန္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲအတြင္း ႐ုရွားအုပ္စုေတြ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ ရွိခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ကိစၥမွာ Facebook ကုိ အသံုးခ်ခဲ့လားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းလည္း အေမးခံခဲ့ရပါတယ္။
ဒီကိစၥအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြျပဳလုပ္ေနတဲ့ အထူးကုိယ္စားလွယ္ မူလာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္လုိ႔ ဇူကာဘက္က ေျဖၾကားခဲ့ၿပီး ႐ုရွားဟာ Facebook ကုိ အသံုးခ်ႏုိင္ေရး အားသြန္ခြန္စုိက္ ႀကိဳးစားေနတယ္လုိ႔လည္း သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက အခ်က္အလက္ေတြ ေပါက္ၾကားခံရတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မေက်နပ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ၾကသလုိ၊ ဒီေမးျမန္းမႈကေန အခ်က္အလက္ကာကြယ္ေရး ဥပေဒသစ္ေတြ ထြက္လာဖုိ႔လည္း ရွိေနပါတယ္။ Facebook ကေတာ့ ေရွ႕ဆက္ အကန္႔အသတ္ေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ရမယ့္ အေနအထားပါ။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ တာ၀န္၀တၱရားေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သံုးသပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲ့ပါဘူး။ ဒါဟာ ႀကီးမားတဲ့ အမွားတစ္ခုပါ။ ကၽြန္ေတာ့္အမွားပါ။ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ Facebook ကုိ စတင္ခဲ့တယ္။ ကုိင္တြယ္ေနတယ္၊ အဲဒီမွာျဖစ္တဲ့ကိစၥအတြက္ ကၽြန္ေတာ့္မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္” လုိ႔ ဇက္ကာဘတ္က ေျပာပါတယ္။
Cambridge Analytica က အခ်က္အလက္ေတြကုိ ယူခဲ့ေပမယ့္ အသံုးမျပဳခဲ့ဘဲ ဖ်က္ပစ္လုိက္တယ္လုိ႔ သူ႕ကုိ ေျပာခဲ့တဲ့အတြက္ ျပႆနာျဖစ္မလာႏုိင္ဘူးလို႔ ထင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ဒီလုိထင္ခဲ့တာကုိက အမွားတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕စကားကုိ နားမေထာင္ခဲ့သင့္ေၾကာင္း၊ ဒီလုိအမွားမ်ိဳး ထပ္မျဖစ္ေအာင္လုိ႔ ေပၚလစီကုိ ျပင္ဆင္ထားေၾကာင္း သူက ထည့္သြင္းေျပာဆုိခ့ဲပါတယ္။
“အရင္က သတင္းအခ်က္အလက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရယူခဲ့တဲ့ အက္ပလီေကးရွင္းတုိင္းကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ လုပ္ေနပါတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြကို မေလ်ာ္မကန္ အသံုးျပဳတယ္ဆုိတာ ေတြ႕ခ့ဲရင္ အဲဒီ အက္ပလီေကးရွင္းေတြကုိ Facebook ကေန ပိတ္ပစ္ၿပီး ထိခုိက္ခဲ့သူေတြကိုလည္း ဒီအေၾကာင္း အသိေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္”
႐ုရွားကိစၥ
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႐ုရွားက Facebook ကုိ အသံုးခ်ခဲ့မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးလည္း ဇက္ကာဘက္က အခုလို ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ဒီကုမၸဏီကုိ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့အခ်ိန္အတြင္း အႀကီးမားဆံုး ေနာင္တေတြထဲကတစ္ခုဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ႐ုရွားရဲ႕ အခ်က္အလက္စစ္ဆင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဖာ္ထုတ္မႈ ေႏွးေကြးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ႐ုရွားမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕စနစ္နဲ႔ အျခား အင္တာနက္စနစ္ေတြအေပၚ အျမတ္ထုတ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အုပ္စုတစ္ခု သပ္သပ္ရွိတယ္။ ဒါဟာ သူတင္ကုိယ္တင္ခ်ဲရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ဒီအတြက္ ပုိေကာင္းေအာင္ ဆက္လုပ္ေနသလုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကလည္း ပုိမိုကာကြယ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္”
လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဒစ္ဒါဘင္က “မေန႔ညက ခင္ဗ်ားတည္းခဲ့တဲ့ ဟုိတယ္ရဲ႕နာမည္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ေျပာပါဆုိရင္ ခင္ဗ်ား ေက်နပ္မလား” လုိ႔ ေမးခဲ့ၿပီး ဇက္ကာဘက္က ‘ဘယ္ေက်နပ္မလဲ’ လုိ႔ ေျဖခဲ့ပါတယ္။
ဒစ္ဒါဘင္ – “ဒီတစ္ပတ္အတြင္း ခင္ဗ်ား လူေတြကုိ မက္ေဆ့ေတြ ပုိ႔ခဲ့တယ္ဆုိပါေတာ့ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားမက္ေဆ့ပုိ႔ခဲ့တဲ့ လူေတြရဲ႕အမည္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ေျပာျပမလား”
ဇက္ကာဘက္ – “မေျပာပါဘူး။ ဒီေနရာမွာ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္မေျပာဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ ဆံုးျဖတ္မွာပါ”
ဒစ္ဒါဘင္ – “ဒါပဲဗ်။ ဒါဟာ ခင္ဗ်ားရဲ႕ ကိုယ္ေရးကုိယ္တာကုိ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားခြင့္ပဲ။ ကန္႔သတ္ထားခြင့္ပဲ။ ‘ကမၻာတစ္၀ွမ္းက လူေတြကုိ ဆက္သြယ္ေပးေရး’ ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေခတ္သစ္အေမရိကမွာ ခင္ဗ်ားဟာ ဒါကုိ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ လစ္လ်ဴ႐ႈလုိက္ၿပီလဲ”
အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႐ုရွားရဲ႕ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈကုိ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနတဲ့ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေရာဘတ္မူလာနဲ႔ Facebook အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ေတြ ေတြ႕ဆံုၿပီးၿပီလားလုိ႔ ေမးတဲ့အခါ ဇက္ကာဘတ္က မူလာနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဟာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားတဲ့ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ တရား၀င္ ေျဖၾကားရတယ္ဆုိတဲ့ကိစၥမ်ိဳး မရွိေသးေပမယ့္ ဒီလုိ ျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း၊ လက္ရွိမွာ မူလာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။
Ref: Aljazeera