Author: editor

ဇြန္ ၈ ၊ ၂၀၁၆
M-Media

ကရီးမ္ ဃနီ သည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ (ျမန္မာႏိုင္ငံ)မွ အိႏိၵယႏြယ္ဖြား ႏိုင္ငံေရးသမား တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ မတိုင္မီ ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရ လက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါလီမန္၏ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သည္။ ကနဦးက ကရီးမ္ ဃနီသည္ တမီလ္ႏွင့္ ျမန္မာဘာသာ သတင္းစာတိုက္မ်ားတြင္ အယ္ဒီတာျဖစ္ခဲ့သည္။ က်ဳိလီယာလူငယ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္ၿပီး ၁၉၃၂ ႏွင့္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ မတိုင္မီ ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရ လက္ေအာက္၌ ပါလီမန္ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ အေဆာတလ်င္ ဖမ္းဆီးရမည့္သူမ်ားဆိုင္ရာ ၿဗိတိသွ်ေထာက္လွမ္းေရး အစီရင္ခံစာ၌ သူ၏အမည္ ပါ၀င္ထည့္သြင္းခံရသည္။
.
ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း မေလးကၽြန္းဆြယ္သို႔ေျပာင္းေရႊ႕ကာ Azad Hind အစိုးရအဖြဲ႕၏ အတြင္း၀န္ ျဖစ္လာသည္။ ထို႔ျပင္ The Muslim Publishing House ၏ မန္ေနဂ်ာ၊ တမီလ္ဘာသာ မေလးရွားေန႔စဥ္ သတင္းစာ Malayan Nanban ၏ အယ္ဒီတာ၊ မေလးဘာသာ Dawn (ပါကစၥတန္ထုတ္ အဂၤလိပ္သတင္းစာႏွင့္ အမည္တူ) သတင္းစာအယ္ဒီတာအျဖစ္လည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ မြတ္စ္လင္မ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တြင္လည္း ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး  All Malaya Muslim Missionary Society (AMMMS) ၏ ဥကၠ႒သာမက အျခားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားစြာ၌လည္း အဓိကေနရာမွ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ၿပီးေသာ္ ဃနီသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ မြတ္စ္လင္မ္ႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ား၌ ဆက္လက္ပါ၀င္လႈပ္ရွားသည္။ သူသည္ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ စကၤာပူတြင္ျဖစ္ပြားေသာ Maria Hertogh အဓိကရုဏ္းတြင္ အထူးထင္ရွားသည္။
.
မာရီယာဟာတိုး သို႔မဟုတ္ နာထရာ အဓိကရုဏ္းသည္ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၁ ရက္တြင္ စကၤာပူ၌ စတင္သည္။ အာမီနာ ဘင့္သိ မုဟမၼဒ္ ၏ ၁၃ ႏွစ္တိုင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈေအာက္မွ လူလားေျမာက္လာေသာ မာရီယာဟာတိုးကို မိဘရင္း ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္၊ ဒတ္ခ်္လူမ်ဳိးတို႔ထံ လႊဲေျပာင္း အုပ္ထိန္းခြင့္ေပးရန္ တရားရံုးမွ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ သတင္းမ်ား ျပန္႔ကားၿပီးေနာက္ မေလးရွားႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွရိွ မြတ္စ္လင္မ္အသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကား အုပ္ထိန္းခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဂယက္ရိုက္ခတ္သြားသည္။ ၎ေနာက္ မာရီယာကို သတင္းမီဒီယာမ်ား၌ ခရစ္ယာန္တစ္ဦးအျဖစ္ ရုပ္လံုးေဖာ္တင္ျပလာၾကသည္။ ကရီးမ္ ဃနီ၏ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ နာဒရာလႈပ္ရွားမႈ ေကာ္မတီမွ အျဖစ္မွန္ကို ၎၏ Dawn သတင္းစာမွေဖာ္ျပကာ အခမဲ့ျဖန္႔ခ်ိခဲ့ သျဖင့္  ေဒသခံမြတ္စ္လင္မ္မ်ား ေထာက္ခံ အားကိုးမႈ ရရိွခဲ့ၾကသည္။ တရားရံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ပြင့္လင္းစြာ ဆန္႔က်င္ရန္ ဃနီက စုလ္တာန္ဗလီ၌ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၎ေနာက္ အဓိကရုဏ္းေပၚေပါက္လာ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ဒီဇင္ဘာ ၁၃ ရက္ မြန္းလႊဲပိုင္း အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လူ ၁၈ ဦးေသဆံုးကာ ၁၇၃ ဦး ဒဏ္ရာရရိွသည္။ အိုးအိမ္ပစၥည္းအမ်ားအျပား ပ်က္စီးၿပီး စကၤာပူျဖစ္စဥ္မ်ားအနက္ အဆိုး၀ါးဆံုး ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ႏွစ္ပတ္တိုင္တိုင္ ကာဖ်ဴးအမိန္႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရသည္။
.
အဓိကရုဏ္းၿပီးေသာ္ ဃနီႏွင့္ နာဒရာလႈပ္ရွားမႈေကာ္မတီ၀င္အမ်ားအျပား အပါအ၀င္ ၇၇၈ ဦးကို အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕မွ ထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ ဃနီသည္ Saint John ကၽြန္းရိွ ထိန္းသိမ္းေရးစခန္းတြင္ ၁၅ လတာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရၿပီး က်န္းမာေရးခၽြတ္ယြင္းမႈေၾကာင့္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။
.
ကရီးမ္ ဃနီကို မေလးသတင္းစာ၌ ဂ်ာ၀ီေရးထံုးကို ပထမဆံုး အစပ်ဳိးေပးသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ ညႊန္းဆိုၾကသည္။ သူသည္ အဂၤလိပ္၊ မေလး၊ ဂ်ာ၀ီ၊ အရဗီ၊ အူရဒူႏွင့္ တမီလ္ ဘာသာစကားမ်ားျဖင့္ ေ၀ေ၀ဆာဆာ ေရးသားႏိုင္ေသာ စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ပထမဆံုး တမီလ္ဘာသာသတင္းစာ The Malaya Nanban  ကို စတင္ထုတ္ေ၀ႏိုင္သူလည္းျဖစ္သည္။
.
အေရးအခင္းျပႆနာအ၀၀ ၿပီးဆံုးၿငိမ္သက္သြားေသာ္လည္း မေလးလူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ကရီးမ္ ဃနီ၏ အေရးပါမႈအခန္းက႑အေပၚ ၿဗိတိသွ်တို႔မွ စိုးရိမ္သျဖင့္ ၎တို႔၏ကိုလိုနီပိုင္နက္ျပင္ပသို႔ ပထုတ္လိုခဲ့ၾကသည္။ သူသည္ အိႏိၵယႏြယ္ဖြားျဖစ္၍ အိႏိၵယအစိုးရမွ လက္ခံေပးရန္ တင္ျပေသာ္လည္း ၎တို႔က မိမိတို႔၏ေရြးေကာက္ပြဲကာလျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။ ကနဦးပိုင္းတြင္ ပါကစၥတန္မွ အင္နာမုလာခန္း(ကမာၻ႕မြတ္စ္လင္မ္ကြန္ကရက္၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး)က ကရာခ်ိသုိ႔လာေရာက္ရန္ ကရီးမ္း ဃနီအား ဖိတ္ေခၚခဲ့ဖူးသျဖင့္ ဘရွီးရ္ မာလာက သူ၏အဆက္အသြယ္မ်ားျဖင့္ ေခၚယူလိုက္သည္။ သို႔ႏွင့္ ဃနီသည္ ကရာခ်ိတြင္ ထုတ္ေ၀သူတစ္ဦးအျဖစ္ ဘ၀သစ္ကို စတင္သည္။ ၿဗိတိသွ်ႏွင့္ ၎တို႔၏မူ၀ါဒမ်ားအေပၚ ဆက္လက္ေ၀ဖန္ေနခဲ့သည္။ ပါကစၥတန္တြင္ ထင္ရွားေပါက္ေျမာက္သူ ျဖစ္မလာခဲ့ပါ။ သူသည္ ပါကစၥတန္၌ပင္ ၁၉၅၂-၆၀ ခုႏွစ္အတြင္း ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

Ref : Wikipedia
Photo- https://drkokogyi.wordpress.com
ျပန္ဆိုသူ – မင္းထြဋ္ေခါင္