ႏိုဝင္ဘာ ၁၀ ၊ ၂၀၁၄
.ေမာင္ျမတ္ထင္ ေရးသည္။
စာရႈသူမ်ားခင္ဗ်ား…
ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ျမန္မာျပည္ၾကီးမွာ လူ႕အသုိင္းအဝန္းေတြ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဂၤလိပ္လုိ Communal conflict ေခၚတာပ။ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ ပြဲေနာက္ပုိင္းမွာ ျဖစ္လာတာပါ။ အရင္က မျဖစ္ပဲ အခုမွ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ။ ေစ့ငုတဲ့အခါ၊ လား … လား .. ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ျပည္မွာ “ စနစ္တက် အဓိကရုဏ္း ဖန္တီးေရး အဖြဲ႕ ၾကီး ” တည္ရွိေနျပီတဲ့ဗ်။ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္း တဲ့။ အဲသည္ ေၾကာက္စရာၾကီးရွိကုိရွိတယ္လုိ႕ ဆုိတဲ့သူက ဆုိေနၾကပါျပီ။
လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ရိပ္မိပါတယ္။ သမၼတၾကီးကေတာင္ ေနာက္ကြယ္က လူတစ္စုဆုိတာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။ ေပါလ္ဘရတ္ ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ကေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြ အထူးသျဖင့္ ဟိႏၵဴ-မြတ္စလင္ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ႏွစ္ဆယ္ခ်ီၾကာေအာင္ ေလ့လာသတဲ့။ သူ႕အဆုိအရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ျပည္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြကုိ “ ဗုဒၶဘာသာ – မြတ္စလင္ ေတြၾကား လူ႕အသုိက္အဝန္း ႏွစ္ခုၾကားက ပဋိပကၡမ်ားလုိ႕ ” ေျပာရင္ကုိ အဲသလုိ နာမည္တပ္တာမ်ိဳးက မွားတယ္။ စနစ္တက် အဓိကရုဏ္း ဖန္တီးေရး စနစ္/အဖြဲ႕ က အဲသလုိေခါင္းစဥ္တပ္တာမ်ိဳးကုိ ၾကိဳက္တယ္။ ဒါမွ သူတုိ႕ “ ဖန္တီးထုတ္လုပ္ ” တာ မေပၚမွာမုိ႕ ပဲတဲ့။ ဆက္လက္ ဖတ္ရႈေတာ္မူၾကပါ ခင္ဗ်ား။
စနစ္တက် အဓိကရုဏ္းဖန္တီးတဲ့ စနစ္/အဖြဲ႕ (Institutionalized riot system) ကုိ ေအာက္ပါအတုိင္း တည္ေဆာက္ထားတာပါ။
(၁) မီးေမႊးသူေတြ
——————-
မီးေမႊးသူဆုိတဲ့အတုိင္း အေသးအဖြဲ႕ေလးေတြ၊ ရန္ျဖစ္တာေတြကုိ သတင္းျပန္႕ ေအာင္လုပ္တယ္။ တင္းမာမႈေတြေပၚေအာင္ ၾကီးထြားေအာင္ ပံုၾကီးခ်ဲ႕မယ္။ အေပၚယံမွာေတာ့ အေျခအေနကုိ တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းေအာင္ ထိန္းထားလုိတဲ့ ဆႏၵ သူ႕ မွာရွိသလုိလုိ ေနမယ္။ သူဟာ စေကာ္လာတစ္ေယာက္ ပညာရွင္ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနႏုိင္တယ္။ ျမန္မာေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ကုိ မြတ္စလင္ ေကာင္ေလး တစ္ေယာက္က ခုိးေျပးတာမ်ိဳးကုိ သူက စိတ္ဝင္စားတယ္။ ဘာသာျခား ႏွစ္ခုၾကား ေစ်းေရာင္းရင္း စကား မ်ားတာမ်ိဳးကုိလည္း သူက ေဖာ္ထုတ္ေနတတ္တယ္။ အမုန္းစကားေတြ လြင့္တယ္။ ရပ္ကြက္ထဲမွာျဖစ္ျဖစ္ ေဖ့စ္ဘုတ္ေပၚက ျဖစ္ျဖစ္ ရန္လုိတဲ့စကားေတြ မတူတာေတြ ကြဲျပားတာေတြ ေဟာခ်င္ေဟာတယ္။
လူမ်ိဳး ဘာသာမတူတဲ့ အုပ္စုေတြၾကား ရန္လုိမုန္းတီးမႈကုိ ေတာက္ေနေအာင္ ေလာင္ေနေအာင္ အဆက္မျပတ္ မီးေမႊးထားဖုိ႕ ဆုိတဲ့ က႑ကုိ ယူတဲ့သူေတြပါပဲ။
(၂) အခ်က္ျပသမား
———————–
ဒီလူေတြကေတာ့ လုပ္ၾကေတာ့ေဟ့လုိ႕ အခ်က္ျပေပးတဲ့သူေတြေပါ့။ ေဒသခံ ႏုိင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ေဒါသျဖစ္ေနတဲ့ လူအုပ္ၾကီးေဘးမွာ ရွိေနတာ မ်ားတယ္။ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေအာင္ ခု လုပ္မလား၊ မလုပ္ေသးဘူးလား။ လူအုပ္ၾကီးကုိ ဘယ္လုိစုစည္းမယ္၊ ဘယ္လမ္းေၾကာင္း ေခၚသြားမယ္ ဆုိတဲ့ နည္းနာေတြ တတ္တယ္။ တကယ္ေတာ့ အခ်က္ျပသမားဟာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူတဲ့။ စပါယ္ရွယ္လစ္ဆုိပဲ။ သူက အခ်ိန္ေရာက္ျပီဆုိရင္ အခ်က္ျပတယ္။ ေျပာတဲ့ဆုိတဲ့ စကားေတြမွာ အလြန္ အမင္း ရန္လုိမုန္းတီးမႈေတြ ပါလာျပီ။ ခဲနဲ႕ စတင္ေပါက္တဲ့သူေပါ့။ ဒီေနာက္ေတာ့ အဲဒီေနရာကေန ေရွာင္ သြားေတာ့မယ္။ ဒါေပတဲ့ ခ်ကုန္ျပီေဟ့ ဆုိတဲ့ စကားက ႏွစ္ဘက္စလံုးကုိ ေရာက္သြားျပီ။
(၃) ေငြေပးမယ္၊ ေျမွာက္စားမယ္ဆုိျပီး စည္းရံုးထားတဲ့ လူဆုိးလူမုိက္ေတြ၊ မြဲေတေနသူေတြ
(၄) မီဒီယာေတြ
————–
သူတုိ႕ကေတာ့ တကယ္လုပ္သူေတြအေၾကာင္းကုိ ေရးသားေျပာဆုိတာထက္ ေဒါသထြက္ေနတဲ့ လူအုပ္ၾကီးဆုိျပီး အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ေန တုန္းေရာ ျဖစ္ျပီးေနာက္ေရာ ေျပာဆုိရွင္းျပတဲ့သူေတြ။ ေကာလာဟလေတြကုိ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝေပးတဲ့ သူေတြ။ ဆြေပးတဲ့သူ၊ သားေကာင္ျဖစ္ရရွာသူေတြကုိပဲ အျပစ္တင္ခံ ရေအာင္ ေရးသူေတြပါပဲ။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧျပီ ၄ ရက္ေန႔ညတြင္ လွည္းကူးျမိဳ႕ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ ဖ်က္ဆီးမႈတြင္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ ဆူပူ အၾကမ္းဖက္သူလူအုပ္ျမင္ကြင္း (Photo-RFA)
(၅) ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ အာဏာပုိင္ေတြ
—————————————-
သူတုိ႕ကေတာ့ အဓိကရုဏ္းမွာပါသူေတြကုိ အကာအကြယ္ေပးတယ္။ ေထာင္က်သြားရင္ ေထာင္ထဲက ထုတ္ေပးတယ္။
ႏုိင္ငံေရးမွာ ထုတ္ရေလ့ရွိတဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခုက “ ဘယ္သူဟာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္ဟာကုိ ဘယ္လုိရမွာတုန္း ” ဆုိပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ အာဏာလက္ရွိေတြဟာ အဓိကရုဏ္းေတြေၾကာင့္ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႕ရဲ႕ လက္ေဝခံ စီးပြားေရးသမားေတြကလည္း အဓိကရုဏ္း ဖန္တီးတဲ့ စနစ္/အဖြဲ႕ကုိ လွ်ိဳ႕ဝွက္ေထာက္ပံ့ၾကတယ္။
စာရႈသူမ်ားခင္ဗ်ား . .
အဲသလုိ အဓိကရုဏ္းဖန္တီးေရးစနစ္ကုိ လွ်ိဳ႕ဝွက္တည္ေဆာက္ျပီး တာဝန္ေတြခြဲေဝျပီးရင္ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ သူတုိ႕လုိတဲ့ အခ်ိန္ လုိတဲ့ေနရာမွာျဖစ္ေအာင္ ထုတ္လုပ္ေတာ့တာပါပဲတဲ့။
အဓိကရုဏ္းထုတ္လုပ္မႈမွာ အဆင့္ သံုးဆင့္ ပါသတဲ့။
(၁) ျပင္ဆင္ေပးတယ္။ (ဇာတ္တုိက္တယ္ ဆုိၾကပါစုိ႕)
——————————————————-
အုပ္စုဝင္တေယာက္က တျခားမတူတဲ့ အုပ္စုဝင္တေယာက္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ေစာ္ကားမႈေတြ၊ ျခိမ္းေျခာက္မႈေတြလုိမ်ိဳး ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် သာမန္ျဖစ္တတ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေလးေတြကုိ ခုတံုးလုပ္ ပံုၾကီးခ်ဲ႕ျပီး တင္းမာမႈေတြကုိ ဆက္လက္ၾကီးထြားေနေအာင္ ေမြးပါတယ္။ အဓိကရုဏ္းေတြ ထူးထူးျခားျခား ျဖစ္ပြားတဲ့ ေဒသေတြမွာ “ ျပင္ဆင္ေပးျခင္း ဇာတ္တုိက္ေလ့က်င့္ေပးျခင္း ” ကုိ အျမဲမျပတ္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကတာကုိ ေတြ႕ရတာပါပဲ။
(၂) အေကာင္အထည္ေဖာ္တယ္။
———————————–
အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းဆုိတဲ့ ဒုတိယအဆင့္ကုိေတာ့ ခ်က္ခ်င္း မလုပ္ေဆာင္ဘူး။ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏုိင္ဖို႕က အခ်ိန္ကာလဆုိတာ ကလည္း ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေပၚမွာ မူတည္ေနတာပါ။ အတုိင္း အတာၾကီးမားတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ႏုိင္ငံေရးအရျပိဳင္ဆုိင္မႈေတြျပင္းထန္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ လုပ္ေဆာင္ၾကေလရဲ႕။
(၃) ရွင္းျပတယ္ (ဝါ) အဓိပၸာယ္ဖြင့္ျပတယ္။
——————————————-
အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းအရင္းေတြကုိ ရွင္းျပဖုိ႕ ၾကိဳးစားတာက အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိျပ ျခင္းဆုိတဲ့ တတိယအဆင့္ပါပဲ။ ဒီအဆင့္ကုိေရာက္လာျပီဆုိရင္ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ လူမႈသိပၸံပညာရွင္ေတြနဲ႕ လူထုသေဘာထားအျမင္ကုိ ပံုေဖာ္ဖုိ႕ၾကိဳးစားေနသူေတြ ပါဝင္လာၾကပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ လူတုိင္းမဟုတ္ရင္ေတာင္ သာမန္လူေတြရဲ႕ ေယဘုယ်အျမင္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆုိတာ ရုတ္တရက္ ေကာက္ကာငင္ကာ ေပၚေပါက္လာတာျဖစ္တယ္။ ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရးေတြမွာ ျမစ္ဖ်ားခံျပီး ပါဝင္လာၾကတာ။ ၾကိဳတင္ ခန္႕မွန္းရခက္ခဲျပီး ကာကြယ္တားဆီးဖုိ႕ ထိန္းသိမ္းကုိင္တြယ္ဖုိ႕ ခက္ခဲတယ္ဆုိတာ လူေတြလက္ခံလာေအာင္ လုပ္ၾကဖုိ႕ပါပဲ။
တကယ္တမ္းမွာေတာ့ အဓိကရုဏ္းေတြ သတ္ျဖတ္မႈေတြဆုိတာ ၾကိဳတင္အကြက္ခ် စီစဥ္ထားတာ ျဖစ္ျပီး ရုတ္တရက္ ျဖစ္ေပၚလာတာေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ေဒါသေတြ အေၾကာက္တရားေတြေၾကာင့္ ပူထူ ေနတဲ့ လူအုပ္ၾကီးက လုပ္ေဆာင္တာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ အဓိကရုဏ္းထဲမွာပါေနတဲ့ လူအုပ္ၾကီးက တမင္တကာ ေသြးၾကြလာေအာင္ ဆြေပး ခံထားရတာျဖစ္ျပီး ဘယ္သူ ဘယ္ဝါမွန္းမသိရတဲ့အဖြဲ႕ေတြ အုပ္စု ေတြက စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးတာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ၾကိဳတင္ခန္႕မွန္းလုိ႕လည္း ရႏုိင္ပါတယ္။ အဓိကရုဏ္းေတြျဖစ္လာေတာ့မယ္ဆုိတာကုိ ၾကိဳတင္ညႊန္ျပေနတဲ့ သတိေပး အခ်က္ျပ သေကၤတေတြ လည္း ရွိတာမ်ားပါတယ္။
ရွင္းျပျခင္း အဆင့္မွာ တကယ္က်ဴးလြန္သူေတြ တကယ္တာဝန္ရွိသူေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႕ကလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပတဲ့ မဆုိင္တဲ့သူေတြအေပၚ အျပစ္ေတြ ပံုခ်ၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိ ပံုခ်ႏုိင္မွပဲ တကယ္ တာဝန္ရွိသူေတြဟာ ဘယ္သူဘယ္ဝါဆုိတာမသိႏုိင္ေတာ့ပဲ အေျခအေနေတြက ရႈပ္ေထြးေဝဝါးသြားပါ တယ္။ အဲဒီလုိမ်ိဳး လႊဲခ်အျပစ္တင္ျခင္းနဲ႕ တာဝန္ရွိသူေတြ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တာ ေၾကာင့္ ေနာက္ေနာင္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႕ လြယ္ကူသြားေရာတဲ့။
***
မိထၳီလာ အၾကမ္းဖက္မႈ (၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္ လ ) Photo – The Voice
အဓိကရုဏ္းေတြ အဆင့္ထိကုိ ေရာက္သြားဖုိ႕ဆုိရင္ ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္ေတြ အေတာ္ မ်ားမ်ား တျပိဳင္နက္တည္း ရွိေနဖုိ႕လုိတယ္ပါ။
• ပထမဆံုး အယူအဝါဒသြတ္သြင္းေရး၊ ဝါဒျဖန္႕ခ်ိေရး ယႏၱရားၾကီးေၾကာင့္ စိတ္လႈပ္ရွား၊ ေသြးဆူေနျပီး စိတ္ဝမ္းကြဲျပားေနတဲ့ လူမႈအသုိက္အဝန္းေတြ ရွိေနရမယ္။ လူမႈ အသုိက္အဝန္းကုိ အေျခခံေျပာဆိုစည္းရံုးေနမႈေတြလည္း ထင္ရွားရိွေနရမယ္။ လူအေတာ္မ်ားမ်ား စိတ္ထဲမွာ ဒီေကာင္ေတြကေတာ့ကြာ၊ ငါတုိ႕ ခ်ပစ္မွ ျဖစ္မယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ငါတုိ႕ေတာ့ ဒီေကာင္ေတြရန္က ကာကြယ္မွ ျဖစ္ေတာ့မယ္ . . စတဲ့ စိတ္အေျခအေနလည္း ရွိေနရမယ္။ ဒါ့အျပင္ တေနရာတည္းမွာ အတူ သိပ္သိပ္သည္းသည္း စုေဝးေနထုိင္တဲ့ အုပ္စုႏွစ္ခု (လူနည္းစုနဲ႕ လူမ်ားစု) လည္းရွိရမယ္။
• ဒုတိယ၊ “ စနစ္တက် အဓိကရုဏ္းဖန္တီးဖုိ႕ ေလ့က်င့္ထားတဲ့၊ အရက္ေတြ ၾကြေဆးေတြ စသည္ျဖင့္ နည္းေပါင္းစံုနဲ႕ တက္ၾကြေအာင္ဖန္တီးထားတဲ့လူစု” လူစုလူေဝးလုိက္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြကုိ လုပ္ကုိင္ဖုိ႕ အသင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ဖန္တီးတဲ့ အုပ္စုေတြလည္း ရွိထားရမယ္။
• တတိယ၊ အဓိကရုဏ္းေတြ တကယ္ျဖစ္လာရင္ အက်ိဳးအျမတ္ရွိမယ္လုိ႕ ယံုၾကည္ယူဆထားတဲ့ စီးပြားေရးသမားလူတန္းစား (Business class) လည္း ရွိေနဖုိ႕လုိအပ္တယ္။ ဒါမွပဲ အဓိကရုဏ္းေတြ ျဖစ္ေပၚေအာင္ ဆြေပးတဲ့လႈပ္ရွားမႈေတြကုိ အဲဒီလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆန္႕က်င္ မေနေတာ့မွာ ျဖစ္တယ္။
• စတုတၳ၊ အဓိကရုဏ္းေတြျဖစ္လာရင္ စဥ္းစားတြက္ခ်က္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးခြင္ (Political context) နဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအက်ိဳးစီးပြား (Political interest) ေတြ ေပၚေပါက္လာမယ္ လုိ႕လည္း ယူဆထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိရပါတယ္။ (အဓိကရုဏ္းေတြျဖစ္လာရင္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ေပၚလာမယ္ လုိ႕ ႏုိင္ငံေရးအာဏာရထားသူေတြက ယူဆမထားရင္ ဒါမွမဟုတ္ အဓိကရုဏ္းေတြ ျဖစ္လာရင္ ႏုိင္ငံေရးအာဏာရႏုိင္မယ္လုိ႕ မရေသးသူေတြကလည္း ယူဆမထားဘူးဆုိရင္ အၾကီးစား အဓိကရုဏ္းေတြ ျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္းမရွိပါ။ ဒါမွမဟုတ္ ေသးငယ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေလး ေတြကေနတဆင့္ ၾကီးမားတဲ့ အျဖစ္ေတြဆီကုိ ကူးေျပာင္းမသြားႏုိင္)
• ရဲတပ္ဖြဲ႕နဲ႕ ေဒသခံ အာဏာပုိင္ေတြ ဘာမွ မလႈပ္ရွားဘဲ ထုိင္ေနဖုိ႕ လုိပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ အဓိကရုဏ္းေတြျဖစ္ဖုိ႕ စတင္တာစူေနတဲ့ အစပုိင္းမွာ ထုိင္ေနဖုိ႕လုိပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး စိတ္ဆႏၵသာ အမွန္တကယ္ရွိရင္ အဓိကရုဏ္းေတြ ျပင္းထန္လြန္ကဲမသြားခင္မွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ လ်င္လ်င္ ျမန္ျမန္ အေရးယူလုပ္ေဆာင္ျပီး ထိန္းလုိက္ႏုိင္မွာပါ။ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈ ေတြသာ ျမန္ဆန္မယ္ဆုိရင္ အေသးအဖြဲကိစၥေလးေတြကုိ ဒါမွမဟုတ္ ျဖစ္ကာစ အဓိကရုဏ္း ေတြေတာင္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ လ်င္ျမန္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြလည္း ရွိမေနတဲ့ အျပင္ အဓိကရုဏ္းေတြ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ိဳးစီးပြားေတြ (စီးပြားေရး အက်ိဳးစီးပြားေတြ လည္း တစိတ္တပုိင္းပါဝင္) ပါရွိေနျပီဆုိရင္ အဓိကရုဏ္းေတြ ျဖစ္လာေတာ့မွာ ေျမၾကီးလက္ခတ္ မလြဲပါပဲ။ ေဒသခံ အာဏာပုိင္ေတြ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ မရွိတာ၊ အရည္အခ်င္းမျပည့္ဝတာ၊ တက္တက္ၾကြၾကြ မရွိတာ၊ ေပါေလ်ာ့တာတုိ႕ေၾကာင့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ျဖစ္ရတာပဲလုိ႕ ေျပာႏုိင္ ပါတယ္။
***
လားရိႈး အၾကမ္းဖက္မႈ (၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလ ) Photo- The Voice
စာရႈသူမ်ားခင္ဗ်ား . .
အဖ်က္စနစ္ၾကီးဟာ သူတုိ႕ကုိ လူမသိရေလေအာင္ တံဆိပ္ အမွားမ်ားလည္း ကပ္ပါတယ္။
တံဆိပ္မွားကပ္ျခင္း
———————-
• ယခုလက္ေတြ႕ ျဖစ္ရွိခဲ့တာေတြကုိ “ လူမႈအသုိက္အဝန္း အၾကမ္းဖက္မႈ ” “ လူမႈအသုိက္အဝန္း ပဋိပကၡ ” (Communal conflict) လုိ႕ ေခါင္းစဥ္တပ္ၾကပါတယ္။ အဓိကရုဏ္းေတြ (riots) ေတာေျခာက္သတ္ျဖတ္မႈေတြ (Pogroms) လုိ႕ ေျပာရင္ ပုိျပီး ျပည့္စံုပါတယ္။
• တံဆိပ္မွားကပ္တာေၾကာင့္ အဓိကရုဏ္းေတြ သတ္ျဖတ္မႈေတြကုိ တကယ္လံႈ႕ေဆာ္ ေသြးထုိး သူေတြ၊ ျပင္ဆင္ေပးသူေတြ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္သူေတြ ျဖစ္တဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အုပ္စုေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ဌာနေတြရဲ႕ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြနဲ႕ တာဝန္ ရွိမႈေတြကုိ ဖံုးကြယ္ထားဖုိ႕ လြယ္ကူသြားပါတယ္။
• အဓိကရုဏ္းေတြ၊ သတ္ျဖတ္မႈေတြျဖစ္ေပၚတဲ့ “ လူမႈအသုိက္အဝန္း ပဋိပကၡ ” လုိ႕ ေခါင္းစဥ္မွား တပ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားထားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြမွာ အုပ္စု ၂ ခု ပါဝင္ေနျပီး သူတုိ႕ ႏွစ္ဘက္ စလံုးက တာဝန္ရွိတယ္ ဒုကၡသုကၡေတြ ထိခုိက္ ေသဆံုးမႈေတြကုိ ညီတူမွ်တူ ခံစားၾကရတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ိဳး မွားယြင္းေပၚလြင္ သြားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ တဘက္ဘက္ပဲ အမ်ားၾကီး ထိခုိက္ ပ်က္စီး ေသေက်ပ်က္သုဥ္းၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္ဘက္ကပဲ အဓိကရုဏ္းေတြ၊ သတ္ျဖတ္ မႈေတြရဲ႕ ဒဏ္ကုိ ေက်ာေကာ့ေနေအာင္ ခံၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
• ရုတ္တရက္ တံု႕ျပန္မႈ ( Spotaneous mass response) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတာလုိ႕ အာဏာပုိင္ေတြ၊ မီဒီယာေတြ၊ သေဘာထားအျမင္ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားသူေတြ၊ ပညရွင္တခ်ဳိ႕က ေျပာေပးၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိ လြဲမွားအျပစ္ပံုခ်မႈ (Blame – displacing claim) က “ အင္စတီက်ဴးရွင္းဆန္ဆန္ စနစ္တက် အဓိကရုဏ္းဖန္တီးျခင္း” မွာ အေရးၾကီးတဲ့ အစိတ္အပုိင္း ျဖစ္တယ္ဆုိတာ ဘရတ္ ရဲ႕ သုေတသနေတြက ျပေနပါတယ္။
***
အဖ်က္စနစ္ၾကီးကုိလည္း နားလည္ခ်င္ရင္ ေမးခြန္းေတြ ထုတ္သင့္ပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လက မိတီၳလာမွာ၊ ေမလက လားရိႈးနဲ႕ ၂၀၁၄ ဇူလုိင္က မႏၱေလးမွာ ျဖစ္ခဲ့တာေတြကုိ ဘယ္လုိျဖစ္ခဲ့တာလဲ ေမးခြန္းထုတ္ခ်င္ ထုတ္လုိ႕ရတယ္။
မႏၱေလး အၾကမ္းဖက္မႈ (၂၀၁၄ ဇူလိုင္) Photo- The Voice
ေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းမ်ား
————————–
(၁) အဆက္အစပ္မရွိတဲ့ သီးျခားျဖစ္ရပ္ေတြဆုိတာ မရွိဘူး မဟုတ္လား။ ေအာက္ပါေမးခြန္းေတြကုိ ထုတ္ပါ။
– စိတ္ဝမ္းကြဲမႈေတြနဲ႕ တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္သူေတြက ဘယ္လုိနည္းလမ္းေတြနဲ႕ ေမြးတာလဲ။
– ဘယ္လုိတုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ ဘယ္သူေတြက ထုတ္လုပ္တာလဲ။
– နားလည္မႈေတြ လြဲေအာင္ ဘယ္သူေတြက အနက္ျပန္ေနတာလဲ။
– လုပ္ပုိင္ခြင့္ အာဏာေတြရွိေပတဲ့ ဘယ္သူေတြက ဘာေၾကာင့္ မတားဆီးတာလဲ။
– လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ စိတ္ဝမ္းကြဲျပားမႈေတြျဖစ္ရင္ ဘယ္သူေတြက အက်ိဳးအျမတ္ ထြက္မွာလဲ။
(၂) ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနေတြ (ဥပမာ – ျပိဳင္ဆုိင္မႈ ျပင္းထန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ) ပါလာျပီ ဆုိရင္ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးကုိ အေၾကာင္းျပဳျပီး လူေတြကုိ စည္းရံုးၾကေတာ့မွာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးအရ အရံႈးအႏုိင္ေတြ ၾကီးမားလာေတာ့မွာပါ။
အစပထမမွာ အဓိကရုဏ္းစနစ္က သာမန္ အေသးစားေတြ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေပတဲ့ ဆုိးဆုိးဝါးဝါးေတြနဲ႕ အၾကိမ္အေရတြက္ မ်ားမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္ပါသလား။
(၃) တုိက္ရုိက္က်ဴးလြန္သူကုိ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း အဆင့္မွာတင္ မရပ္ပဲ စနစ္ၾကီးရဲ႕ တာဝန္ခြဲယူပံု(ဝါ) တျခား က်ဴးလြန္သူေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္သင့္ပါတယ္။
(၄) အျပစ္ေပးမခံရပဲ လြတ္ေျမာက္ေနတာက အေရးၾကီးတယ္။
အဓိကရုဏ္းကုိ တကယ္ထုတ္လုပ္သူေတြက တံဆိပ္မွားကပ္ျခင္းနဲ႕ အဓိပၸာယ္မွားယြင္းဖြင့္ဆုိျခင္း ျမဴမႈန္ေတြရဲ႕ ေနာက္မွာ ေပ်က္ကြယ္ေနတတ္လုိ႕ပါ။
(၅) အေရးယူတာတင္ မကပဲ အေရးမယူ မလုပ္ေဆာင္တာေတြကုိလည္း ေမးခြန္းထုတ္ရမယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲ။ ၾကိဳလည္း တားႏုိင္လ်က္နဲ႕ ဘာေၾကာင့္ စိတ္ဆႏၵ မရွိတာလဲ။ ကုိယ္တုိင္ ကိုယ္က်မ်ား ပါဝင္ေနလုိ႕လား။
မေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းေတြလည္း ရွိတယ္။
——————————————–
(၁) ျဖစ္ပြားရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြကုိ ေမးလုိက္ရင္ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈမရွိျခင္း၊ လူမႈေရး အရ စိတ္ပ်က္ေဒါသထြက္ေနျခင္း၊ ေျမယာနဲ႕ စီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္ေတြအတြက္ အျပိဳင္အဆုိင္ လုယူၾက ျခင္းဆုိတဲ့ အေျဖေတြပဲ အမ်ားဆံုးေပၚထြက္လာပါလိမ့္မယ္။ ျဖစ္ပြားရတဲ့ “ အေၾကာင္းအရင္းေတြ” ကုိ အာရံုစုိက္ေနျခင္းအားျဖင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြ “ အရည္အခ်င္းနည္းပါးမႈ” အာဏာပုိင္ေတြအပုိင္းမွာ “ အားနည္းမႈ” ဆုိတဲ့ အေျဖေတြဆီကုိပဲ ေရာက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရး လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ေတြကုိ ေလ့က်င့္ေပး လက္နက္တပ္ဆင္ေပးေရးကုိ အၾကံျပဳၾကပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလုိ စနစ္မ်ိဳးအတြင္းေအာက္ေျခမွာလိုက္စားေနတဲ့ ျပႆနာေတြကုိ ေျဖရွင္းဖုိ႕ဆုိတာ အမ်ားၾကီး ပုိခက္ခဲ ပါတယ္။ အခ်ိန္နဲ႕ အျခားအရင္းအျမစ္ေတြ အမ်ားၾကီး လုိအပ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျပႆနာေတြကုိ မေျဖရွင္း ႏုိင္သေရြ႕ အဓိကရုဏ္းေတြကလည္း ကုရာနတိၳ ေဆးမရွိျဖစ္ျပီး မလြဲမေသြ ေပၚေပါက္လာေတာ့မလုိပါပဲ။
“စနစ္အတြင္းရွိ သိမ္ေမြ႕ နက္နဲတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြ” ကုိ ေျပာဆုိေနျခင္းအားျဖင့္ တရား ဥပေဒစုိးမုိးေရး လံုျခံဳေရးအတြက္ တာဝန္ရွိတဲ့ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ တာဝန္ကင္းမဲ့မႈေတြ၊ အၾကီးအက်ယ္ ေပါ့ေလ်ာ့လုပ္ေဆာင္တာေတြကုိ ဆင္ျခင္ေပးဖံုးကြယ္လုိ႕ ရသြားႏုိင္ပါတယ္။ “အတြင္းပုိင္းအထိ ေရာက္ေန တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ” ကုိေျပာေနျခင္းအားျဖင့္ အာဏာပုိင္ေတြသာ ထိထိေရာက္ေရာက္ လ်င္လ်င္ ျမန္ျမန္ အေရးယူလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရင္ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ တားဆီးႏုိင္ခဲ့မယ္ ဒါမွမဟုတ္ ခ်က္ခ်င္းထိန္းသိမ္းခဲ့ မယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္က ေပ်က္ကြယ္သြားပါတယ္။ အိႏိၵယမွာေတာ့ အာဏာပုိင္ေတြက ျပတ္ျပတ္သားသား ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုိင္တြယ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ “ စနစ္အတြင္း သိမ္ေမြ႕နက္နဲတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြ” ရွိေနေပတဲ့ ထူးထူးျခားျခား အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားရာ ေနရာေတြမွာေတာင္ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ကာကြယ္ တားဆီးႏုိင္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္တယ္ ဆုိတဲ့ ဥပမာေတြ ရွိပါတယ္။
ျပီးေတာ့ “ဘယ္သူအရင္စလုပ္တာလဲ” ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကုိ ေမးေနျခင္းအားျဖင့္ “ဘာေတြ တကယ္ ျဖစ္ခဲ့တာလဲ” ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကုိ မေမးမိေတာ့ပဲ လမ္းေၾကာင္းလြဲသြားပါတယ္။ “ဘယ္သူ အရင္စလုပ္ တာလဲ” ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းေၾကာင့္ အဓိကရုဏ္းအတြင္း နစ္နာခဲ့သူေတြကုိ အျပစ္တင္မိလ်က္သား ျဖစ္သြားျပီး အျပန္အလွန္ အျပစ္တင္ျခင္းဆုိတဲ့ ရႈပ္ေထြးျပီး ေျဖရွင္းမရတဲ့ အေျခအေနမိ်ဳးကုိ ေရာက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုအေပၚမွာ အာရံုစုိက္လြန္းတာေၾကာင့္ ျဖစ္စဥ္ၾကီးတစ္ခုလံုးကုိ မျမင္ႏုိင္ပဲ မ်က္ေျချပတ္ သြားတာမ်ိဳး မျဖစ္ဖုိ႕က အေရးၾကီးပါတယ္။
(၂) သာမန္ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ အေသးအဖြဲေလးေတြ ဒါမွမဟုတ္ အလားတူ ကိစၥေလးေတြေတာင္မွပဲ ၾကီးမားတဲ့ အဓိကရုဏ္းၾကီးေတြကုိ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္တယ္ဆုိတာ မွန္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚက တုိင္းရင္းသား အခ်င္းခ်င္း ေရာယွက္ေနထုိင္တဲ့ ဘာသာမတူသူေတြ အခ်င္းခ်င္း ဘာသာစကားမတူသူေတြအခ်င္းခ်င္း ေရာယွက္ ေနထုိင္တဲ့ အျခားေနရာေတြမွာလည္း ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် အေသးအဖြဲ မေတာ္တဆျဖစ္ရပ္ေလးေတြ ျဖစ္ပြား ေနၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီထဲက တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာပဲ၊ တခါတေလက်မွပဲ၊ ထူးျခားတဲ့ ေနာက္ခံအခင္းအက်င္းေတြ ရွိေနမွပဲ၊ ေသးငယ္တဲ့ ကိစၥေလးေတြကေနတဆင့္ ၾကီးမားတဲ့ အေသ အေပ်ာက္မ်ားတဲ့ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ေအာင္ျဖစ္ပြားတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြအျဖစ္ဆီကုိ ေရာက္သြားတာပါ။ အဓိကရုဏ္းဆုိတာက မၾကာခဏ ဒါမွမဟုတ္ ခဏခဏ ျဖစ္ပြားၾကတာ မဟုတ္ပါ။ အခ်င္းခ်င္း စိတ္ဝမ္းကြဲ ျပားေနျပီး မယံုသကၤာျဖစ္မႈေတြ ရွိေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြရွိရာ ႏုိင္ငံေတြေတာင္မွပဲ အေသးအဖြဲ႕ ျဖစ္ရပ္ေလးေတြကတဆင့္ အၾကီးစားအဓိကရုဏ္းၾကီးေတြ အျဖစ္ကုိ တခါတရံမွပဲ ေရာက္ရွိသြား ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ဆက္ျပီး ေမးခြန္းထုတ္ရမွာက ဘာေၾကာင့္ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ အဓိကရုဏ္းၾကီးေတြ ျဖစ္ပြားျပီး အဲဒီအခ်ိန္မတုိင္မီနဲ႕ အဲဒီအခ်ိန္ျပီးေနာက္မွာ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္ၾကတာလဲ။
၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲျပီးတဲ့ေနာက္ ပထမ ရခုိင္ျပည္နယ္နဲ႕ ေနာက္ေတာ့ က်န္တဲ့ေနရာ ေတြမွာ ျဖစ္တာဟာ ဘယ္လုိလဲ။ အဓိကရုဏ္းေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းက မတူညီတဲ့ လူ႕အသုိက္အဝန္းေတြၾကား ေရွးပေဝသဏီကတည္းရွိတဲ့ အမုန္းတရား (Primordial hate လုိ႕ ေခၚခ်င္ ေခၚပါ) ေၾကာင့္ ျဖစ္လာ တာပါလုိ႕ စဥ္းစားတတ္ၾကေပတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိင္ငံေရးၾကားမွာ နီးကပ္တဲ့ ဆက္ႏြယ္မႈကေတာ့ အေသအခ်ာကုိ ရွိတယ္လုိ႕ ေပါလ္ဘရတ္ကေတာ့ အခိုင္အမာ ေထာက္ျပ တယ္။ သူေထာက္ျပတာက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္မွန္မယ္ဆုိရင္ လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲႏွစ္မွာ အဓိကရုဏ္း ဖန္တီးေရး စနစ္ၾကီးက ထုတ္လုပ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္ေတြ ဒီထက္ ပုိေတြ႕လာရႏုိင္တယ္လုိ႕ တြက္ရမွာပဲ။
အလီဂါၿမိဳ႕က နမူနာ
————————-
အူတာပရာဒက္ရွ္စ္ ျပည္နယ္ထဲက အလီဂါ ဆုိတဲ့ၿမိဳ႕မွာ သမုိင္းတေလွ်ာက္ ျဖစ္ပြားထားတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ဘရတ္က The Production of Hindu-Muslim Violence in Contemporary India (2013) စာအုပ္ထဲမွာ ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္ထားပါတယ္။ အလီဂါဆုိတာ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပုိင္း အိႏိၵယႏုိင္ငံရဲ႕ အဓိကရုဏ္းအမ်ားဆံုးျဖစ္ပြားရာ ၿမဳိ႕ေတြထဲက တျမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီၿမိဳ႕မွာ မြတ္စလင္ ဘာသာဝင္ေတြ အမ်ားအျပားေနထုိင္ၾကျပီး ၿမိဳ႕ရဲ႕ အျမင့္ဆံုး အခ်က္အခ်ာေနရာမွာ ဂ်မားမာဆစ္ဂ်္ ဗလီၾကီး ရွိပါတယ္။ အလီဂါ မြတ္စလင္ တကၠသုိလ္ Aligarh Muslim University (AMU) လည္း ရွိပါတယ္။ စစ္မာန္ ဝင္ေနတဲ့ ဟိႏၵဴေတြနဲ႕ တျခားသူေတြ အျမင္မွာေတာ့ AMU က ပါကစၥတန္ လႈပ္ရွားမႈအတြက္ အယူအဆ ေတြ ထုတ္လုပ္ေပးရာ ေနရာ၊ ပါကစၥတန္ကုိ သစၥာခံသူေတြအတြက္ အဓိက ခုိလႈံခြင့္ေပးရာ ေနရာ၊ အာရပ္ပင္လယ္ေကြ႕ႏုိင္ငံေတြဆီကေန ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈေတြ ဝင္ေရာက္ (ခ်ဲ႕ကားေျပာတာလည္း နည္းနည္းပါသလုိ၊ မွားတာလည္း နည္းနည္းပါတယ္) လာတဲ့ ေနရာဆုိျပီး ျမင္ၾကပါတယ္။
၁၉၂၅ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၉၅ ခုႏွစ္အတြင္း အလီဂါမွာ အဓိကရုဏ္းေတြ ၂၃ ၾကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ၁၃ ၾကိမ္မွာ လူေသဆံုးမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ လူေသဆံုးမႈေတြရွိခဲ့တဲ့ အထဲမွာမွ အဓိကရုဏ္း ၃ ၾကိမ္က လြတ္လပ္ေရး မရခင္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ၁၀ ခုကေတာ့ လြတ္လပ္ေရးရျပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ အဆုိးဆံုးေတြက ၁၉၇၈ နဲ႕ ၁၉၈၀ အတြင္းမွာ ျဖစ္ခဲ့ျပီး အလီဂါ အဓိကရုဏ္းၾကီးေတြကေတာ့ ၁၉၉၀ နဲ႕ ၁၉၉၁ အတြင္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
အလီဂါ မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ သမုိင္းနဲ႕ခ်ီ ၾကည့္လုိက္ရင္ အဓိကရုဏ္းေတြရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ႏႈန္း(လူေသဆံုးႏႈန္းနဲ႕ တုိင္းတာပါတယ္) က ျမင့္တက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြ ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္ မျဖစ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကာလေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
တခ်ိဳ႕ အခ်ိန္ကာလေတြေရာက္မွ အဓိကရုဏ္းေတြ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ၊ အဓိကရုဏ္းေတြ ဘာေၾကာင့္ ျပင္းထန္လာၾကသလဲ၊ တခ်ိဳ႕ အခ်ိန္ကာလေတြမွာေတာ့ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္ၾကသလဲဆုိတာကုိ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေန အေျပာင္းအလဲက ရွင္းျပေနပါတယ္လုိ႕ ဘရတ္က အခုိင္အမာ ေျပာပါတယ္။
• ကြန္ဂရက္ ပါတီ လႊမ္းမုိးတဲ့ ပထမကာလအတြင္းျဖစ္ပြားတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြမွာ လူေသဆံုးမႈ အနည္းဆံုးပါပဲ။ လြတ္လပ္ေရး ရျပီးခ်ိန္မွာ အိႏိၵယအမ်ိဳးသားကြန္ဂရက္ ပါတီက အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ လႊမ္းမုိးထားတာေၾကာင့္ အျခားပါတီအုပ္စုေတြအေနနဲ႕ အျပင္းအထန္ျပိဳင္ဆုိင္ရယူစရာ ႏုိင္ငံေရး ေနရာမရွိ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အလမ္းေတြ မရွိၾကပါ။ လူထုကုိ ေသြးထုိးလံႈ႕ေဆာ္စရာလည္း အေၾကာင္း မရွိပါ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႕ ႏုိင္ငံေရးအက်ိဳးအျမတ္ေတြသာ မရွိရင္ ၾကီးမားတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြ လည္း ျဖစ္ေပၚလာစရာ မရွိဘူးဆုိတာ အေထာက္အထားေတြက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပသေနပါတယ္လုိ႕ ဘရတ္က ဆုိပါတယ္။
• ကြန္ဂရက္ပါတီ လႊမ္းမုိးမႈကုိ တျခား ျပိဳင္ဘက္ပါတီႏွစ္ခုက စိန္ေခၚလာျပီျဖစ္တဲ့ ဒုတိယကာလ အတြင္းမွာ လူေသဆံုးမႈ ၃ ဆေလာက္ ျမင့္တက္လာပါေတာ့တယ္။ ကြန္ဂရက္ပါတီ လႊမ္းမိုးမႈ က်ဆင္းလာျပီးေနာက္မွာေတာ့ ပါတီေတြ အသီးသီးက ဝင္ေရာက္ေနရာယူခ်င္စရာ ႏုိင္ငံေရး လစ္လပ္ေနရာတစ္ခု ရွိလာလုိ႕ ျဖစ္ပါတယ္။
• ၁၉၉၀- ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ဇန္နဝါရီ အဓိကရုဏ္းၾကီး အပါအဝင္ ေနာက္ဆံုးကာလေတြ အတြင္းမွာေတာ့ အဓိကရုဏ္းေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေသဆံုးသူအေရအတြက္က အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ တတိယကာလအတြင္းမွာ ပါတီေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကား ျပိဳင္ဆုိင္မႈ ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ကာလပါ။
• အဲဒီကာလေတြ ျပီးသြားျပန္ေတာ့လည္း အဓိကရုဏ္းေတြက မရွိသေလာက္ နည္းသြား၊ ဒါမွမဟုတ္ မရွိေတာ့သေလာက္ ျဖစ္သြားတာပါပဲ။
အဓိကရုဏ္းေတြ ဘယ္လုိျဖစ္ပြားၾကသလဲ ဘယ္လုိေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားသလဲဆုိတာကုိ ေလ့လာ ျပီး ဘရတ္က သံုးသပ္ထားတာက “အဓိကရုဏ္းေတြနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲႏုိင္ငံေရးက နီးနီးကပ္ကပ္ပုိ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္” ဆုိပဲ။
“အဓိကရုဏ္းဖန္တီးျခင္းစနစ္” မရွိရင္ အဓိကရုဏ္းေတြလည္း ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ထျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္းမရွိလွဘူးလုိ႕ အေျခခံအားျဖင့္ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ထုတ္လုပ္မွာသာ ထြက္ေပၚ လာႏုိင္ပါတယ္။ အစပုိင္းမွာေတာ့ ၾကိဳတင္ ဇာတ္တုိက္၊ ေနာက္ပုိင္းက်ေတာ့ စင္တင္ရပါတယ္။ အစပုိင္းမွာ ေသးငယ္တဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြေလာက္ကုိပဲ လုပ္ေဆာင္ျပီး ေနာက္ပုိင္း ႏုိင္ငံေရးအရ အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ရႏုိင္စရာ ရွိတယ္ဆုိမွ ၾကီးမားတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲေတြက အၾကိတ္အႏွယ္ ယွဥ္ျပိဳင္ၾကျပီး အရံႈးအႏုိင္ကုိ ျပတ္ျပတ္သားသား ၾကိဳတင္ မေျပာႏုိင္တဲ့ အေနအထားေတြမွာ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ေမာင္းျဖဳတ္ အသက္သြင္းဖို႕က ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေတာ္ေတာ္မ်ားလာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သက္ဝင္လႈပ္ရွားေနတဲ့ “ စနစ္တက် အဓိကရုဏ္းဖန္တီးျခင္း” လည္းရွိေန၊ ျပိဳင္ဆုိင္မႈ ျပင္းထန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲအေနအထားလည္း ရွိေနရင္ေတာင္မွပဲ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ဖုိ႕ ေျခလြန္လက္လြန္မျဖစ္ေအာင္ ထိန္းဖုိ႕ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဆႏၵသာ အာဏာပုိင္ေတြမွာသာရွိရင္ အဓိကရုဏ္း ေတြကုိ တားဆီးထိန္းသိမ္းႏုိင္ပါတယ္။
လားရိႈး အၾကမ္းဖက္မႈ (၂၀၁၃ ေမ)
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ေမးခြန္းမ်ား
————————————-
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၁ ခု ေနာက္ပုိင္းမွာ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ ထုတ္လုပ္ခ်င္စရာ ႏုိင္ငံေရးခြင္ေတြ ထင္ထင္ရွားရွား ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အေနနဲ႕ ဆက္ျပီးေမးစရာ အေရးၾကီးတဲ့ ေမးခြန္းေတြက လူမ်ိဳးအရ၊ ဘာသာတရားအရ ခြဲျခားတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ျပိဳင္ဆုိင္မႈနဲ႕၊ အဓိကရုဏ္းေတြကုိ လုပ္ေဆာင္မႈေတြေၾကာင့္ ရလာစရာ ႏုိင္ငံေရးအက်ိဳးအျမတ္ေတြကုိ ဘယ္သူေတြ ရသြားႏုိင္သလဲဆုိတာ စဥ္းစားၾကည့္ၾကရမွာပါ။
၂၀၁၂ ခု ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပုိင္းက်မွ တေက်ာ့ျပန္ အၾကိတ္အနယ္ ျဖစ္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရးျပိဳင္ဆုိင္မႈေတြ အတြင္း လူမႈအသုိက္အဝန္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ပထမဆံုးအၾကိမ္ ျဖစ္တာရယ္၊ လက္ရွိ အာဏာရထားသူေတြကုိ တုန္လႈပ္သြားေစတဲ့ ဒီခ်ဳပ္ပါတီ ေရြးေကာက္ပြဲ သိမ္းက်ံဳးအႏုိင္ရမႈရယ္က တုိက္ဆုိင္မႈသက္သက္လား။ တုိက္ဆုိင္မႈထက္ ပုိတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ရွိေနတာလား။ (တုိက္ဆုိင္မႈ ထက္ ပုိတာေတြ ရွိေနတယ္ဆုိတာကုိ သက္ေသအေထာက္အထားေတာ့ ျပစရာ မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။)
ဆက္စပ္ ေဆာင္းပါး ဖတ္လိုလွ်င္
The Voice: လူအုပ္စုႀကီး၏ ေနာက္ကြယ္ကို ရွာေဖြျခင္း
