Author: Ko Lay

ႏုိ၀င္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

– ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲေတြက လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြအတြက္ ယံုၾကည္ရေလာက္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ခု ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ရက္စ္ တီလာဆန္က ေဆာ္ၾသလုိက္ပါတယ္။

ဒီကေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေရာက္ရွိလာတဲ့ တီလာဆန္ဟာ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္တုိ႔နဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီလုိေျပာၾကားလုိက္တာျဖစ္ပါတယ္။

“လတ္တေလာ ရခုိင္ျပည္နယ္က အၾကမ္းဖက္မႈမွာ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ တားမယ့္ဆီးမယ့္သူမရွိတဲ့ အရပ္သားလက္နက္ကုိင္ေတြဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ က်ဴးလြန္ေနတယ္ဆုိတဲ့ ခုိင္လံုတဲ့သတင္းေတြအတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ စုိးရိမ္ေသာက ျဖစ္မိပါတယ္” လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ပူးတြဲသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ တီလာဆန္က ေျပာပါတယ္။

ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရၿပီး ဘက္လုိက္မႈမရွိတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ခု ျပဳလုပ္ဖုိ႔နဲ႔ က်ဴးလြန္သူေတြကုိ အေရးယူဖုိ႔အတြက္လည္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ျမန္မာအစုိးရကုိ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

“ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ က်ဴးလြန္မႈေတြရွိတယ္ဆုိတဲ့ လတ္တေလာ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး စြပ္စြဲခ်က္ေတြက ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရၿပီး ဘက္လုိက္မႈကင္းတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ခုလုပ္ဖုိ႔၊ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္သူေတြ၊ က်ဴးလြန္သူေတြကုိ အေရးယူဖုိ႔ ေတာင္းဆုိေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ေတြ႕ဆံုမႈေတြမွာ ထိေရာက္ၿပီး လြတ္လပ္တဲ့၊ အားလံုးကုိ ၿခံဳငံုမိတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ခုကုိ ျမန္မာအရပ္သားအစုိးရက ဦးေဆာင္ၿပီး၊ စစ္တပ္က အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္”

ရခုိင္ျပည္နယ္က လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအားလံုးကုိ အႏၱရာယ္ကင္းၿပီး လံုၿခံဳေနဖုိ႔အတြက္ အရပ္သားအစုိးရကုိ ကူညီဖုိ႔ဟာ စစ္တပ္ရဲ႕တာ၀န္ ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း တီလာဆန္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႕ Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးအေနနဲ႔ ရက္စ္တီလာဆန္ကုိ မြတ္စလင္ေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ထြက္ေျပးသလဲဆုိတဲ့ကိစၥ၊ အကူအညီေပးေရးမွာ စစ္တပ္က အစုိးရနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ သေဘာတူထားတဲ့ ျပန္လည္လက္ခံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ တုိးတက္မႈအေျခအေန စသျဖင့္ ‘ရခုိင္ျပည္နယ္ရဲ႕ အေျခအေနအမွန္’ ကုိ ရွင္းျပခဲ့တယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲအေျခအေနမ်ား

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း စစ္ေသြးႂကြေတြရဲ႕ တုိက္ခုိက္မႈကုိ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ေပမယ့္ ဒါကုိ တုန္႔ျပန္ရာမွာ ‘အျပစ္မဲ့အရပ္သားေတြကုိ ထိခုိက္ႏုိင္တဲ့ အင္အားအလြန္အကၽြံသံုးတာ’ ကုိ ေရွာင္ရွားဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လုိ႔လည္း ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

လတ္တေလာရခုိင္အေရးအတြက္ စစ္တပ္ကျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအစီရင္ခံစာဟာ အခုတစ္ပတ္အေစာပုိင္းမွာ ထြက္ေပၚလာခဲ့ၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြကေတာ့ ဒီအစီရင္ခံစာဟာ ‘ဖံုးကြယ္ဖုိ႔ႀကိဳးစားမႈ’ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သမုတ္ထားၾကပါတယ္။

႐ုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ဒုကၡသုကၡနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဟာ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြလုပ္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနၿပီး တီလာဆန္က ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈမ်ိဳး လုပ္မွာမဟုတ္ဘဲ စစ္ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးခ်င္းစီကုိပဲ ပစ္မွတ္ထားမယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အကူအညီလုိအပ္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ ကန္ေဒၚလာ ၄၇ သန္း ထပ္မံအကူအညီေပးသြားမယ္လုိ႔လည္း တီလာဆန္က ကတိျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ရခုိင္ကိစၥအတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ ေထာက္ပံ့ေငြဟာ ၈၇ သန္း ရွိလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ဖက္ေရာက္ေနတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရး ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တုိ႔ရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္အတြက္ အားတက္ရတယ္လုိ႔လည္း ကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Ref: Reuters

ႏုိ၀င္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

– လတ္တေလာ ရခုိင္အေရးမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာအရပ္သားေတြ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္း မရွိဘူးဆုိတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာဟာ ယုတၱိယုတၱာမရွိဘဲ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုးအေနနဲ႔ ကိုယ္တုိင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ လူ႕အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Human Rights Watch က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။

ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာလက္နက္ကိုင္ေတြက ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာရွိတဲ့ ရဲကင္းစခန္းေတြကုိ တုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္ကျပဳလုပ္တဲ့ စစ္ဆင္ေရးအတြင္းမွာ ‘အျပစ္မဲ့အရပ္သားေတြ ေသဆံုးမႈ မရွိဘူး’ လုိ႔ တနလၤာေန႔ေႏွာင္းပုိင္းက ထုတ္ျပန္တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

စစ္ဆင္ေရးအတြင္းမွာ ‘အၾကမ္းဖက္သမား ၃၇၆’ ဦးကို ႏွိမ္ႏွင္းႏုိင္တယ္လုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာက ဆုိပါတယ္။

“အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔လုပ္တဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကုိ ပလပ္ေစဖုိ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ယုတၱိယုတၱာမဲ့တဲ့ ႀကိဳးပမ္းမႈဟာ ဒီကိစၥေတြအတြက္ အေၾကာင္းအခ်က္ ရွာေဖြဖုိ႔နဲ႔ တာ၀န္ရွိတဲ့သူေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ေရး ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ဘာ့ေၾကာင့္ လုိအပ္ေနလဲဆုိတာကို မီးေမာင္းထုိးျပလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ Human Rights Watch အဖြဲ႕ရဲ႕ မေန႔က ေၾကျငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ ယံုၾကည္လုိ႔မရဘူး၊ ယံုၾကည္လုိ႔ ရႏုိင္မွာမဟုတ္ဘူးဆုိတာကုိ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ထပ္ျပလုိက္တာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း Human Rights Watch အဖြဲ႕က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ၾသဂုတ္လေႏွာင္းပုိင္းက တစ္ေၾကာ့ျပန္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က မတည္ၿငိမ္မႈေၾကာင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၆ သိန္းေက်ာ္ေလာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရတယ္လုိ႔ ကုလက ဆုိပါတယ္။

အဲဒီဒုကၡသည္ေတြကုိ ကုလ လက္ေအာက္ခံအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းရာမွာ စစ္ဆင္ေရးအတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ အဓမၼက်င့္မႈေတြ၊ ေနအိမ္မီး႐ႈိ႕မႈေတြ ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၾကတာပါ။

ကုလေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဂ်ယ္ရီမီေလာရင့္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာျပဳလုပ္တဲ့ သူတုိ႔ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာအရပ္သားေတြကုိ သတ္ျဖတ္တဲ့၊ ႏွိပ္စက္တဲ့ အေထာက္အထားေတြ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လုိ႔ မေန႔ကျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Human Rights Watch အဖြဲ႕ကေတာ့ ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုးက စံုမ္စမ္းစစ္ေဆးရမယ့္အခ်ိန္ တန္ၿပီလုိ႔ ေၾကျငာခ်က္မွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္က ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ဟာ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြျပဳလုပ္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနၿပီး အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ရက္စ္တီလာဆန္ဟာ ဒီကေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ လာေရာက္ဖုိ႔ ရွိေနပါတယ္။

Ref: Aljazeera