ဧၿပီ ၇၊ ၂၀၁၇
ေတာင္ေပၚ ဒုကၡသည္စခန္း – မာလာဆိုတဲ့ အမ်ဳိးသမီးဟာ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာတုန္းက သူမအိမ္ကို ဘယ္လိုဖ်က္ဆီးခံလိုက္ရတယ္ဆိုတာ ျပန္ေျပာျပဖုိ႔ ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အျဖစ္သနစ္ကို ရည္ညြန္းေျပာလိုက္ယံုေလးနဲ႔ သူမရဲ႕ မ်က္၀န္းအိမ္မွာ မ်က္ရည္ေတြ တေထြေထြ စီးက်ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္၊ သူမမွာလည္း ႏွလံုးေရာဂါကို ခံစားေနရျပီး ဆရာ၀န္က အတိတ္က မေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ျပန္မစဥ္းစားဖို႔ အၾကံေပးထားပါတယ္။ အဲဒီလမွာ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြ အၾကား ၀ါဒစြဲ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ႔ေတြ အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ကမန္လူမ်ိဳးစုေတြဟာလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ထဲက ျမိဳ႕နယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဖယ္ရွားရွင္းလင္းျခင္းကို ခံလိုက္ရပါတယ္။ မြတ္စလင္ေတြဟာ ျပင္းထန္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ခံလုိက္ရတာပါ။
အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက၊ ဒီ ငါးဆယ့္ ႏွစ္ႏွစ္ အရြယ္ ကေလးငါးေယာက္မိခင္ဟာ ေတာင္ေပၚ ဒုကၡသည္စခန္းက စုတ္ျပတ္ သတ္ေနတဲ့ တဲအိမ္ကေလးမွာပဲ ေနထိုင္လာခဲ့ရပါတယ္။ ေျမပံုျမိဳ႕အစြန္နားက ဒီဒုကၡသည္စခန္းမွာ မြတ္စလင္ ၂၉၁၆ ေယာက္ဟာ အဲဒီေနရာမွာပဲ ပိတ္ေလွာင္ထားျခင္းကို ခံေနရပါတယ္။ ေျမပံုျမိဳ႕ေလးဟာ ေသးငယ္ျပီး အထီးက်န္လွတဲ့ ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႔ ျဖစ္သလို အဲဒီေနရာမွာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ မြတ္စလင္တို႔အၾကား ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တဲြ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတာဟာ မ်ဳိးဆက္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံက ရခိုင္ေဒသမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးအမ်ားစုကို တရား၀င္ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိမွတ္ျပဳခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ေပမဲ့ မာလာကေတာ့ မၾကာေသးခင္ႏွစ္မ်ားအတြင္းကပဲ ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ ကဒ္ျပားရခဲ့တဲ့ လူအနည္းစုထဲက တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာတုန္းက သူမရဲ႕ျမိဳ႕နယ္မွာ ေရွ႕ေျပးစမ္းသပ္တဲ့ အေနနဲ႔၊ သူမကို ပန္း ေရာင္ ကဒ္ျပား ထုတ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထားေတြအရ သူမဟာ တင္းျပည့္ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္ ျဖစ္တာကို ျပသေနပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ တိုင္းျပည္က ဗုဒၶဘာသာ လူမ်ားစု အားလံုးနီးပါးေလာက္ရဲ႕ တိုက္ခိုက္ျခင္းကို ခံေနရပါတယ္။ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက သူတို႔ကို အစိုးရက ႏွိပ္ကြပ္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ၁၉၈၀ ခု နွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းတုန္းက တိုင္းျပည္က အသိမွတ္ျပဳလိုက္တဲ့ တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ဳိးထဲမွာလည္း မပါ၀င္ခဲ့ပါဘူး။ ယင္းအစား သူတို႔ကိုေတာင္ ဘဂၤလီေတြ လို႔ နံမည္တပ္တာကို ခံေနရပါတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကေန ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာၾက သူမ်ားလို႔ သြယ္၀ိုက္ေျပာဆိုတဲ့ အမည္ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံသားဆုိၿပီး ဦးစားေပး မွတ္ေက်ာက္တင္ခံရမဲ့သူေတြဟာ တိုင္းရင္းသားမ်ားအနက္ တစ္ခုခုနဲ႔ သက္ဆိုင္ရမယ္ဆိုတဲ့ အျငင္းပြား စရာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ႔ ဥပေဒကို ၁၉၈၂-ခုႏွစ္မွာ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ႐ုိဟင္ဂ်ာအမ်ားစုကုိ ႏုိင္ငံမဲ့အျဖစ္ ျဖစ္သြားေစမယ့္ တစ္ခုတည္းေသာ အေၾကာင္းအရာ မဟုတ္ပါဘူး။
“၁၉၈၂ ႏုိင္ငံသားဥပေဒဟာ ေနာက္ျပန္သြားၿပီး အေျခအေနဆုိးရြားသြားေပမယ့္၊ သေဘာတရားအရေတာ့ ဘယ္အုပ္စုကုိမွ ႏုိင္ငံမဲ့ မျဖစ္ေစပါဘူး” လို႔ Australian National University က၊ ျမန္မာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Nick Cheesman က ေျပာပါတယ္။ “တကယ္ေတာ့ အရင္က ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ သတ္မ်တ္ၿပီသားလူေတြကုိ ဘယ္လူမ်ိဳး၊ ဘယ္ဘာသာျဖစ္ျဖစ္ ဆက္လက္ၿပီး ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ဥပေဒက အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။ ၁၉၈၀ တ၀ိုက္နဲ႔ ၁၉၉၀ အေစာပိုင္းႏွစ္ေတြမွာ အစိုးရက ျပန္လည္စီစစ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကုိ လုပ္ကုိင္တဲ့အခါ ကဒ္အေဟာင္းေတြကို သိမ္းၿပီး ကဒ္အသစ္ေတြကုိ ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရွိတဲ့ မြတ္စလင္ေတြကိုေတာ့ ဥပေဒအရ ထုတ္ေပးဖုိ႔ အက်ံဳး၀င္ေနေပမယ့္ ကဒ္အသစ္ေတြကုိ မထုတ္ေပးခဲ့ပါဘူး”
“ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာက အသိမွတ္ျပဳခံထားရတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ ႏိုင္ငံသားေတြထက္ ကို ဥပ ေဒအရေရာ၊ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရားပိုင္းဆိုင္ရာအရပါ အသာစီးရယူထားၾကပါတယ္။ အရင္တုန္းက ႏိုင္ငံသားရထားျပီး သား သူေတြျဖစ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္တဲ့ သူေတြကို ၈၂-ခုႏွစ္ႏိုင္ငံသား ဥပေဒနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳေပးရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ တိုင္းရင္းသားျဖစ္မွ ေရႊအဆင့္တန္းလို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္လို႔” သူက ထပ္ေျပာပါတယ္။
မာလာဟာ သူ႔ေယာက္က်ၤားနဲ႔ သူ႔ကေလး ငါးေယာက္တို႔နဲ႔အတူ ခေနာ္နီခေနာ္နဲ႔ တဲေလးထဲမွာ ထိုင္ရင္း သူမ ဘယ္လို ႏိုင္ငံသားကဒ္ ရခဲ့သလဲဆိုတာ Southeast Asia Globe ကို ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။“ကၽြန္မတို႔က ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ရိုဟင္ဂ်ာ လို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့၊ အစိုးရက ကၽြန္မတို႔ကို ဒီအမည္သံုးဖို႔ ခြင့္မျပဳေပးခဲ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံသား လုပ္ငန္းစဥ္မွာ (၂၀၁၄-ခုႏွစ္ ေရွ႕ေျပးစီမံကိန္းအရ) တာ၀န္ရွိတဲ့သူေတြက မွတ္ပံုတင္မွာ ဘဂၤါလီ အေနနဲ႔ယူရင္ ႏိုင္ငံသားရျပီး အခြင့္ေရးမ်ားလည္း ပိုရလာမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာျပၾကတယ္” လို႔ သူမက ဆုိပါတယ္။
တိုင္းရင္းသား ၁၃၅-မ်ဳိးထဲမွာပါတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက မြတ္စလင္အုပ္စု တစ္စုျဖစ္တဲ့ ကမန္တစ္ခ်ဳိ႕ကိုလည္း ဘဂၤါလီဆိုျပီး မွတ္ပံုတင္ေတြ ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္ေပၚ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနထိုင္ေနတဲ့ အသက္ေလးဆယ့္ငါးႏွစ္အရြယ္ ကေလးသံုးေယာက္ဖခင္ ေမာင္ေဇာ္က သူ႔ကို လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ေလာက္က ထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ ပန္းေရာင္ကဒ္ျပား ကို ထုတ္ျပ ခဲ့ပါတယ္။ ကဒ္ျပားေပၚမွာ သူ႔ကို ဘဂၤါလီလို႔ ေရးထားျပီး သူ႔မိဘႏွစ္ပါးစလံုးကို ထုတ္ေပးတဲ့ စာအုပ္ေပၚမွာက်ေတာ့ ကမန္ လို႔ ေရးထားတာကိုလည္း သူက ေ၀ခြဲမရျဖစ္ေနစြာနဲ႔ ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေတာင္ေပၚဒုကၡသည္စခန္းက ေနာက္ထပ္ တဲအိမ္ငယ္ေလးထဲမွာေတာ့ ဂူလ္ဘန္ရဲ႕ ပါးေရနားေရ အတြန္႔ေၾကာင္းေတြနဲ႔ ယူၾကံဳးမရျဖစ္ေနတဲ့ ေျပာပံုဆိုပံုေတြကိုုက ဘ၀မွာ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဒုကၡေရာက္ခဲ့တယ္ဆိုတာ သိသာေနပါတယ္။ အဲဒါ ေၾကာင့္လည္း သူမကိုၾကည့္ရင္ သူမ အသက္ ငါးဆယ့္သံုးႏွစ္ထက္ သူမရဲ႕ ရုပ္သြင္က ပိုမို အိုစာေနတဲ့ပံု ေပါက္ေနပါ တယ္။ သူမ ဗမာစကား မေျပာတတ္ပါဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘာသာစကားပဲ ေျပာတတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္ ျပည္နယ္မွာ သူမရဲ႕ မိသားစုေတြဟာ အနည္းဆံုး မ်ဳိးဆက္သံုးဆက္အထက္ ေနလာခဲ့တဲ့ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္ထားေတြကို သူမ ေသျခာစြာ သိမ္းဆည္းထားပါတယ္။ ပိုင္းေလာ့ ေရွ႕ေျပးစီမံကိန္း သူမတို႔ရြာကို လာစဥ္အခါတုန္းက သူမ အဲဒါ ေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူ ထုတ္ျပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ သူမ အနဲဆံုး စာရြက္စာတမ္းေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္လို႔ ေနပါျပီ။
“ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ စကားလံုးကို က်မ ငယ္ငယ္ေလးထဲက က်မ မိဘေတြဆီကေန ၾကားလာခဲ့ရတာပါ၊ ဒါေပမဲ့ လ၀က ဌာန ကေတာ့ ဒါကို လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။ သူတို႔ က်မကို လာစစ္တာနဲ႔ အဲဒီ စကားလံုးကို သူတို႔ ရံုးမွာ တစ္ၾကိမ္ပဲ ထြက္ျပရေသး တယ္၊ က်မကို ထြက္သြားဖို႔ ေမာင္းထုတ္ေတာ့တာပါပဲ။ ဘဂၤါလီဆိုတာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က လာတဲ့သူေတြလို႔ ေျပာတာ၊ ကၽြန္ မ ျမန္မာျပည္ထဲက လာတာပဲ၊ က်မကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားနဲ႔ ႏိုင္ငံသားအခြင့္ေရးေတြ ေပးမယ္ဆိုရင္ က်မလက္ခံဖို႔ အသင့္ပဲ” လို႔ သူမက ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
“က်မ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္းလည္း ဘာမွ ေျပာင္းလဲမလာခဲ့ပါဘူး” လို႔ ဂူလ္ဘန္က ေျပာပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ျဖစ္၊ မျဖစ္ျဖစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ မြတ္စလင္ေတြအားလံုးအေပၚမွာ သြားလာခြင့္ေတြ အတူတူ ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။ ေက်ာင္းတက္ခြင့္လိုမ်ဳိး၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ခြင့္လိုမ်ဳိး မရႏိုင္တဲ့ တူညီတဲ့အခက္ခဲေတြနဲ႔ အတူ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့ေနပံုေတြကလည္း အားလံုး အတူတူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၄-ခုနွစ္တုန္းက ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရး ေရွ႕ေျပးစီမံကိန္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ေျမပံုျမိဳ႕နယ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးတင္ေရႊကေတာ့ အခုလို ေျပာပါတယ္။ “ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ကို ဘယ္သူမွမသံုးဘူးဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြ အားလံုးနီးပါးေလာက္ကို ႏိုင္ငံသားေပးဖို႔ အဆင္သင့္ပဲေလ၊ ဒီမွာေတာ့ ဒီအမည္ကို ဘယ္သူမွ မသံုးၾကပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ လူ ၉၇ ေလာက္ကို အခုထိ ႏိုင္ကဒ္ေတြ (တင္းျပည့္ႏိုင္ငံသား) ထုတ္ေပးခဲ့ျပီး သူတို႔ထဲက လူေပါင္း ၉၆၉ ေယာက္ ေလာက္ကိုလည္း ႏိုင္ျပဳကဒ္ေတြ ထုတ္ေပးျပီးပါျပီ။”
“၈၂-ခုႏွစ္ ဥပေဒအတိုင္းပဲ သူတို႔ကို က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံသားကဒ္ေတြ စီစစ္ျပီးထုတ္ေပးေနတာပါ၊ ဒါေတာင္ သူတို႔ေတြဟာ ေမြးရာပါ ႏိုင္ငံသားေတြ မဟုတ္ဘူး”လို႔ သူက ထပ္ေျပာပါတယ္။ ေမြးရာပါ ႏိုင္ငံသားကို ဘယ္လိုခြဲလဲဆိုတာ ေမးတဲ့အခါ “တိုင္းရင္းသားေတြထဲမွာ သူတို႔ မပါပါဘူး”လို႔ ျပန္ေျဖခဲ့ပါတယ္။
“သူတို႔ ၾကိဳက္တဲ့ ေနရာကို သြားလို႔ ရတယ္၊ စစ္ေတြကို သြားမလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒီကေန ရန္ကုန္ကို သြားမလား ဆိုတာ ေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ရန္ကုန္ကို သြားဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ လ၀က အာဏာပိုင္ေတြကိုေတာ့ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားဖို႔ လိုလိမ့္ မယ္ဗ် ”လို႔ ရွင္းျပတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဂ်ာနယ္ေတြက မြတ္စလင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးၾကည့္တဲ့အခါ သူတို႔က ခရီးသြားပါမစ္ ရဖို႔ဆိုတာ အင္မတန္မွ ခက္ခဲတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ရဲေတြကို မတန္တဆ လာဘ္ေငြေပးရတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို အခိုင္အမာ ေျပာျပၾကပါတယ္။
ဂူလ္ဘန္ကေတာ့ ေျမပံုကေန ဘယ္မွမသြားခ်င္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ “က်မ ဆင္းရဲတယ္ေလ။ ဘယ္ေနရာကိုမွလည္း မသြားခ်င္ဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ဒီ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာပဲ ေလွာင္ပိတ္ခံထားရျပီးလည္း မေနခ်င္ဘူး။.”
သို႔ေပမဲ့ မာလာဟာ သူ႔ကေလးေတြအတြက္ေတာ့ စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ “သူတို႔ ဒီမွာ မူလတန္း အလယ္တန္းေလာက္ပဲ ပညာ သင္လို႔ ရပါတယ္။ သူတို႔ အနာဂတ္အတြက္ က်မ အေတာ္ေလးကို စိတ္ပူတယ္၊ သူတို႔ ပညာလည္း ေကာင္းေကာင္း သင္ လို႔ မရဘူး၊ ဒီကေန သူတို႔ မထြက္ရင္ေတာ့ သူတို႔ တိုးတက္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး”
ျပည္မကလာတဲ့ ဗမာလူမ်ဳိးတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးတင္ေရႊကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြကို ခရီးသြားခြင့္မရေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ ေဒသခံ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ေတြကို အပစ္တင္ပါတယ္။ “ႏိုင္ငံသား စစ္ေဆးေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္တာနဲ႔ ေဒသခံတိုင္းရင္း သားေတြရဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္မႈ႔ေတြနဲ႔ ႀကံဳေတာ့တာပဲ။ က်ေနာ္ ဥပေဒမွာ ဘယ္လိုပါရွိလဲဆိုတာ သူတို႔ကို ရွင္း ျပတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအသုိင္းအ၀ုိင္းႏွစ္ခုၾကားမွာ အစုိးရက ၾကာားညပ္ေနတာက ျပႆနာပဲဗ်။ (ရခိုင္) ေဒသခံေတြက သူတို႔ကို (ရိုဟင္ဂ်ာေတြ) ကို ေဆးရံုလည္း တက္ခြင့္မေပးဖူး၊ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ဆရာ၀န္ေတြကို စခန္းကို လႊတ္လႊတ္ေနရတယ္။ အစိုးရဆရာ၀န္ေတြေရာ၊ အန္ဂ်ီအိုေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ဆရာ၀န္ ေရာ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးေပါ့ဗ်ာ။”
ေျမပံုျမိဳ႕နယ္က ရခုိင္လူမ်ဳိးေတြကို အဓိက လံႈေဆာ္ေပးေနသူက ေဒၚခင္သိန္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူမဟာ ရခိုင္အမ်ဳိးသမီး ကြန္ ယက္ ရဲ႕ ေဒသဆိုင္ရာ ဥကၠဌလည္း ျဖစ္ပါတယ္။“ ကုလားေတြက ( အိႏိၵယ လူမ်ဳိးႏြယ္ေတြကို ျမန္မာျပည္မွာ ရိုင္းရိုင္းစိုင္း စိုင္း ႏွိပ္ခ်ျပီးေခၚတဲ့စကား) ဒီေနရာနဲ႔ ဘာမွ မဆိုင္ဘူးေလ။ အရင္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္တုန္းက သူတို႔ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံဘက္ကေန ခိုး၀င္လာခဲ့ၿပီး တရား၀င္ေနထိုင္ခြင့္ေတြ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္ထားေတြ ရရွိဖို႔အတြက္ သက္ဆိုင္ ရာ အာဏာပိုင္ေတြကို လာဘ္ထိုးခဲ့ၾကတယ္ေလ။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ သူတို႔မွာ ပိုက္ဆံအမ်ားၾကီး ပါလာၾကတယ္ေလ။ ဒါ ေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မတို႔ကို သူတို႔ေတြကို လက္မခံႏိုင္လို႔ ဆႏၵျပေနၾကတာ” လို႔ သူမက ေျမပံုၿမိဳ႕လယ္ေခါင္မွာ ဖြင့္ထားတဲ့ သူမ ကိုယ္ပိုင္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ေရာင္း၀ယ္ေရးဆိုင္မွာ ရွင္းျပပါတယ္။
သူမက အဲဒီ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကေန လာတဲ့သူေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆက္လက္ျပီး ေနလို႔ရေအာင္ ၾကိဳးစားေနၾကတယ္လို႔ အပိုင္ေျပာေနပါတယ္။ ဒါေတာင္မွ ရခိုင္မွာရွိတဲ့ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အေျခေနေတြဟာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းကတည္းက ပိုပိုဆိုးလာေနတာပဲ ရွိပါတယ္။ အဲလို စြပ္စြဲရေလာက္ေအာင္ အေထာက္ထားရွိသလား ေမးတဲ့အခါ၊ သူမျပန္ေျဖတဲ့ အေျဖ ဟာ တိုင္းျပည္မွာ လူမ်ဳိးေရး ပဋိပကၡေတြကို မီးေတာက္ၾကီးေအာင္ အရွိန္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ မီးျမိဳက္ေပးခဲ့တဲ့ ေလသံအ တုိင္း – က်မမွာ ခိုင္လံုတဲ့ သက္ေသေတာ့ မျပႏိုင္ဖူးေပါ့ေလ၊ ဒါေပမဲ့ ဟိုစကား ဒီစကား ေစ်းစကားအေနနဲ႔ ဒီအတိုင္းေတာ့ ၾကားလာခဲ့ရတာပဲ။
သက္ေတာ္ ၆၀ ရွိတဲ့ ေဒသခံ ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱ ဖ်ာေဘာဂက အစၥလာမ္နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ဒီလုိအျမင္ကုိပဲ ေျပာပါတယ္။ “သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္၊ ဟိုးအရင္တုန္းက အင္ဒိုတို႔၊ အာဖဂန္တို႔က ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကတာေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ သူတို႔က မြတ္စလင္ေတြ ျဖစ္သြားၾကတယ္။ သူတို႔က သူတို႔ ဘာသာထဲကို သြတ္သြင္းဖို႔ အတင္းအၾကပ္ ၾကိဳးစားၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီျခိမ္းေျခာက္မႈရန္ကေနျပီး ဘုန္းဘုန္းတို႔ ကာကြယ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ေလ” သူေဟာသမွ်စကားေတြကို အေသျခာစိုက္ျပီး နားေထာင္ေနၾကတဲ့ ခန္းလံုးျပည့္ ကိုရင္ငယ္ေလးေတြနဲ႔ လူငယ္ေလးေတြ ေရွ႕မွာ ထိုင္ျပီး သူက ဒီလိုမ်ဳိး ေဟာၾကားေနတာပါ။
ဒီဘုန္းေတာ္ၾကီးရဲ႕ တရားေတြဟာ မၾကာေသးခင္ကမွ အသစ္ေပၚလာခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္က ဗုဒၶဘာသာ အစြန္းေရာက္ အဖြဲ႔စည္းေတြျဖစ္တဲ့ မဘသနဲ႔ ၉၆၉တို႔လို စကားသံေတြနဲ႔ တေလသံထဲလိုလို ျဖစ္ေနပါတယ္။
“တို႔ေတြရဲ႕ အၾကီးဆံုးရန္သူကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရပဲ။ ရခုိင္တပ္မေတာ္ AA ကို က်မေတာ့ ေထာက္ခံတယ္။ အဖရခိုင္ျပည္ၾကီး လြတ္လပ္ေရး ရတာကို လိုခ်င္တယ္” လို႔ ေဒၚခင္သိန္းက ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ခင္သိန္းတို႔လို ရခိုင္အစြန္းေရာက္ေတြနဲ႔ တင္ေရႊတို႔လို အစိုးရအရာရွိေတြၾကား အေတာ္ေလးကို ကြဲျပားေနေပမဲ့၊ သူတို႔ အားလံုး တေလသံတည္း သေဘာတူထားၾကတာကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ေမြးရာပါ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ မဟုတ္ ၾကဘူးဆိုတာပါဘဲ။ ရခိုင္ေဒသကို ကပ္ဆိုးၾကီးဆိုက္ေရာက္ေနတဲ့ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ သူတို႔အားလံုးက တစ္ညီတည္း ေဆးနည္းေပးၾကပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့- အခ်ိန္ပဲျဖစပါတယ္။
“အခုအခ်ိန္မွာ အတူတကြ ေနထုိင္လုိ႔မရဘူးဗ်။ ဒါေပမယ့္ ၅ ႏွစ္ ၁၀ ႏွစ္အတြင္းေလာက္မွာ ျဖစ္ႏိုင္မွာေပါ့ဗ်ာ” လုိ႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဖ်ာေဘာဂက မိန္႔ၾကားခ့ပါတယ္။
ဒါကလြဲလုိ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မတုိင္ခင္က ရွိခဲ့တဲ့ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္မႈမ်ိဳး ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး ခုိင္မာတဲ့ မဟာဗ်ဴာမ်ိဳကုိေတာ့ ဘယ္သူမွ အႀကံျပဳႏုိင္ပံု မရပါဘူး။
ေတာင္ေပၚဒုကၡသည္စခန္းမွာ ၅ ႏွစ္ေလာက္ ပိတ္ေလွာင္ခံထးရၿပီး ႏုိင္ငံသားျဖစ္ျခင္းကလည္း အေျခအေနမထူးတဲ့ အခ်ိန္ေတြကုန္ဆံုးျခင္းကလည္း စိတ္ပ်က္အားငယ္ျခင္းကုိသာ ျဖစ္ေစပါတယ္။ စခန္းထဲမွာ ပိတ္မိေနသူေတြရဲ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပည္သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ယံုၾကည္ထားတာထက္ ပုိၿပီး ႐ုိးရွင္းေနပါတယ္။
“လူ႕အခြင့္အေရးဆုိတာဘာလဲ ကၽြန္မ မသိပါဘူး။ ကၽြန္မသိတာက စားပြဲေပၚမွာ စားစရာရွိခ်င္တယ္။ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခ်င္တယ္၊ ကၽြန္မကေလးေတြရဲ႕ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ခြင့္၊ ကၽြန္မရဲ႕ မိသားစု ေၾကာက္ရြံ႕မႈကင္းစြာနဲ႔ ေနထုိင္ေရးပါပဲ” လုိ႔ ဂူလ္ဘန္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
(South East Asia Globe တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Forever lost: meet the Rohingya who sacrificed their identity for Myanmar citizenship ေဆာင္းပါးကုိ ရဲမင္းဒင္ ဘာသာျပန္သည္)
