ႏုိ၀င္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၆
– ကင္မရာထဲမွျမင္ကြင္းမ်ား ၿပီးဆံုးေသာ္ ေနာက္ခံအကာအရံအတြင္း အမ်ဳိးသမီးတို႔၏ ငိုညည္းသံမ်ား ထြက္လာသည္။ “အို – ညီအစ္ကိုတို႔။ ဒီမွာ ဒီမွာ ၾကည့္ၾကပါဦး” ဟု ရွင္းလင္းတင္ျပေနသူက ဆိုလိုက္သည္။ သူျပသေနသည့္ ရုပ္သံ၌ မီးေလာင္ထားေသာ အၾကြင္းအက်န္အိမ္ပ်က္ထဲတြင္ ရႊံ႕ႏြံႏွင့္ျပာမႈန္မ်ားအၾကား လူ႔ခႏၶာကိုယ္မ်ားက ထိုးထြက္လ်က္ရိွသည္ကို အတိုင္းသားျမင္ေနရ၏။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွ ထြက္ေပၚလာသည့္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ မွတ္တမ္းမ်ားအနက္ ဤရင္ထိတ္စရာဗီဒီယိုမွာလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္၏။ ထိုေဒသမွာ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ခ်ဳိးေဖာက္လ်က္ရိွေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုမ်ားက သတိေပးေနၾကသည္။
လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕၏အဆိုအရ ၿပီးခဲ့သည့္လ အၾကမ္းဖက္မႈ၏ေနာက္ ျမန္မာစစ္တပ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးကို ဆက္တိုက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာ ရြာမ်ားစြာရိွ လူေနအိမ္ေျခမ်ား ရာႏွင့္ခ်ီ၍ ဖ်က္ဆီးခံလိုက္ရၿပီျဖစ္သည္။
၎မွာ ေဒသခံစစ္ေသြးၾကြအုပ္စုမ်ားက မီးရိႈ႕ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားက စြပ္စြဲ၍ HRW ၏တင္ျပမႈကို ျငင္းဆိုထားသည္။
အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရိွ အာဏာပိုင္မ်ားက လတ္တေလာရက္ပိုင္းအတြင္း ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာလူတို႔သည္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး အသက္လုေျပးရန္ ႀကိဳးပမ္းေနေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။
အၾကမ္းဖက္ျခင္းႏွင့္ ႏႈတ္ဆိတ္ေနမႈ
၎က ျမန္မာစစ္တပ္၏ ျပင္းထန္သည့္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးတစ္ရပ္ကို အစပ်ဳိးေပးလိုက္သည္။ ယင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္အတြင္း ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူတို႔ သတ္ျဖတ္ခံရၿပီး အနည္းဆံုး လူ ၂၃၀ ဦးမွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ လူဦးေရ အမ်ားဆံုး အေျခခ်ေနထိုင္ရာအရပ္ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို႔မွာ ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္မႈဒဏ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံစားေနၾကရသည့္ လူနည္းစု၀င္ ႏိုင္ငံမဲ့ တိုင္းရင္းလူမ်ဳိးစုတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာအစိုးရဖက္က ၎ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို တရား၀င္ျငင္းဆိုထားသည့္အျပင္ တရားမ၀င္ေရႊ႕ေျပာင္းေရာက္ရိွလာသည့္ ဘင္ဂါလီမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကသည္။
ျမန္မာအရပ္သားအစိုးရႏွင့္အတူ ႏိုဗယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား စစ္တပ္အေပၚ မည္သို႔ဆက္ဆံသြားၾကမည္ကို ေတာက္ေလွ်ာက္ေစာင့္ၾကည့္ေနသူ မ်ားစြာရိွေန၏။
ယမန္ႏွစ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ NLD မွာ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရရိွခဲ့ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ တည္ရိွခဲ့သည့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ အဆံုးသတ္သြားသည္။
သို႔ေသာ္လည္း စစ္အစိုးရေဟာင္း ေရးဆြဲခဲ့သည့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ စစ္တပ္သည္ ပါလီမန္တြင္ ေနရာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရယူထိန္းသိမ္းကာ လံုၿခံဳေရးကိစၥမ်ားကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ထားလ်က္ရိွ၏။
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို ဦးေဆာင္ေနသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္မွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က အျပင္းစားစစ္အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးသန္းေရႊမွ စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ထားသူျဖစ္သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ စစ္ဆင္ေရးမ်ားကို စစ္တပ္က ဦးေဆာင္ေနေၾကာင္း အဆိုညီၾကသလို၊ အစိုးရဖက္မွ တစ္စံုတစ္ရာ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ ကင္းမဲ့ေနျခင္းအေပၚ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၾကသည္။
“လက္ရိွျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို အစိုးရဖက္က မ်က္ေစ့စုံမိွတ္ျငင္းပယ္ေနတာဟာ NLD အတြက္ အလားအလာ ေကာင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီလိုလူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ က်ဴးလြန္တာဆိုရင္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုးအတြက္ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္းရိွတယ္” ဟု ဘန္ေကာက္အေျခစိုက္ Fortify Rights လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕တည္ေထာင္သူ မက္သ်ဴးစမစ္က ဆိုသည္။
မတည္ၿငိမ္မႈ အႏၱရာယ္
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရိွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားနွင့္ မိန္းမငယ္မ်ားအား လိင္ပိုင္းေစာ္ကားခ်က္ႏွင့္ မုဒိန္းက်ဴးလြန္ခ်က္ဆိုင္ရာ ခိုင္မာေနသည့္အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚ “ေဒသတြင္း ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာလူမ်ဳိးေရးအၾကမ္းဖက္မႈပံုဟန္ျဖစ္ေစရန္ တြန္းအားေပးအၾကမ္းဖက္မႈတစ္ခု” အပါအ၀င္ျဖစ္ေန၍ ကုလသမဂၢသံတမန္ ဇိုင္နဗ္ ဟာ၀ါ ဘန္ကူရာ ကလည္း အလြန္အမင္း စိုးရိမ္ရေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ေျပာၾကားခ့ဲသည္။
ဤရက္သတၱပတ္ ျမန္မာသမၼတရံုးထုတ္ျပန္စာ၌ စစ္တပ္သတင္းအဖြဲ႕ကို ကိုးကားလ်က္ ျပည္ပမီဒီယာတို႔၏ လုပ္ႀကံေဖာ္ျပခ်က္မ်ားဟုဆိုကာ ျငင္းဆန္ေခ်ပထားၿပီး အၾကမ္းဖက္အုပ္စုမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈဟု အျပစ္ဖို႔ထားသည္။
မတ္ ၃၀ ရက္ေန႔က ၾကက္႐ုိးျပင္ရြာမဖ်က္ဆီးခံရခ်ိန္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံု ယခင္ စစ္အစိုးရအတြက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေပးခဲ့ေသာ သမၼတရံုးျပန္ၾကားေရး၀န္ ဦးေဇာ္ေဌးက ဗုဒၶဟူးေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားမွ လူေနအိမ္မ်ားအား မီးတင္ရိႈ႕ျခင္းသတင္းမ်ား၊ မုဒိန္းႏွင့္လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာက်ဴးလြန္ေစာ္ကားခ်က္မ်ားဆိုင္ရာ သတင္းမ်ားကို ျငင္းဆိုခဲ့သည္။
အစိုးရအေနႏွင့္ အနာဂတ္တြင္ ထိလြယ္ရွလြယ္ ပဋိပကၡသတင္းမ်ားအေပၚ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု အခိုင္အမာ ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။
လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ကမူ ထိုေဒသထဲသို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားႏွင့္ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား ၀င္ေရာက္ခြင့္အား ျမန္မာအစိုးရမွ ျငင္းပယ္ျခင္းအေပၚ ထပ္ဖန္တလဲ ေ၀ဖန္လ်က္ရိွသည္။
တစ္စံုတစ္ရာေသာမွတ္ခ်က္ရယူႏိုင္ရန္ CNN မွ ေဒၚစုၾကည္၏ရံုးသုိ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ေရာက္ရိွေသာ္လည္း မည္သည့္တုန္႔ျပန္ေျဖၾကားမႈမွ် မရရိွခဲ့ေပ။
ႏုိ၀င္ဘာ ၁၀ ရက္ ၾကက္႐ုိးျပင္ရြာ ဖ်က္ဆီးခံရၿပီးေနာက္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံု စိတ္ပ်က္စရာအတိၿပီးေသာ ..
မည္သို႔ဆိုေစ ဤအေရး က်ယ္ေလာင္ေနသည့္တိုင္ ေဒၚစုၾကည္မွာ ႏႈတ္ဆိတ္ေနေလ့ရိွသည္။ ယင္းသို႔တုန္႔ျပန္ခ်က္ကို စမစ္က အလြန္တရာ စိုးရိမ္စရာေကာင္းေနသည္ဟု ေဖာ္ျပသည္။
အရပ္သားအစိုးရသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ စစ္တပ္၏လုပ္ရပ္အေပၚ မည္မွ် ၾသဇာသက္ေရာက္မႈရိွေၾကာင္း သူ႔အေနႏွင့္ တပ္အပ္မေျပာဆိုႏိုင္ေသးသလို ၾသစေတးလ် Deakin University မွ ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Anthony Ware ကလည္း ေဒၚစုၾကည္၏ ႏႈတ္ဆိတ္ေနမႈမွာ ကာလရွည္ၾကာစြာ အလိုတူအလိုပါသေဘာေဆာင္သကဲ့သို႔ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သို႔မဟုတ္ NLD ဆီကေန ဒီအေရးအေပၚ ဟုတ္တိပတ္တိ ဦးေဆာင္မႈေပးတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မေတြ႕ျမင္ရေသးဘူး”။
စစ္တပ္က လံုၿခံဳေရးကိစၥအား အျပည့္အ၀ထိန္းခ်ဳပ္ထားမႈႏွင့္အတူ ပါလီမန္၌ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရယူထားျခင္းေၾကာင့္ NLD အစိုးရအေနႏွင့္ မည္မွ်ထိေရာက္စြာ အသံထုတ္ႏိုင္မည္ကို ရွင္းလင္းစြာ မသိရိွရေပ။
တိုင္းျပည္၏ လူမ်ားစုဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအၾကား ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႔က်င္ေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ မုန္းတီးနာၾကည္းေအာင္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်က္အတြက္ ျမန္မာပင္တိုင္မီဒီယာတို႔က အူတိုင္လမ္းေၾကာင္းသဖြယ္ အခိုင္အမာ အားေပးေနျပန္သည္။ ၎တို႔ကို အစြန္းေရာက္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ရဟန္းသံဃာမ်ားက ဦးေဆာင္လ်က္ရိွသည္။
“လူနည္းစု၀င္ တိုင္းရင္းအုပ္စုအမ်ားအျပားထဲမွာပင္လွ်င္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာအတြက္၊ ႏိုင္ငံလံုၿခံဳေရးအတြက္ အႏၱရာယ္ရိွသူေတြအျဖစ္ အယံုသြင္းခံထားရတယ္” ဟု Ware က ဆိုပါသည္။
စစ္တပ္၏ က်ဴးလြန္ေစာ္ကားစည္းေဖာက္မႈမ်ား
တိုင္းရင္းသားလူနည္းစု၀င္မ်ားအေပၚလည္းေကာင္း၊ ရခိုင္ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မ်ား၌လည္းေကာင္း ေျခလွမ္းက်ယ္ဆဲ က်ဴးလြန္ေစာ္ကားမႈမ်ားကို လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုမ်ားက မွတ္တမ္းတင္ေနၾကသည္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္က အဓိကျပႆနာနဲ႔ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခ်က္အားလံုးဟာ စစ္တပ္ရဲ႕ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ရိွေနတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြ ရိွေနပါေစ၊ နယ္စပ္ေရးရာပရမ္းပတာထိန္းကြပ္မႈနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအၾကမ္းဖက္ၾသဇာသက္ေရာက္မႈဟာ စိုးရိမ္စရာ သိသာထင္ရွားေနပါေစ စစ္တပ္ကေတာ့ ဘယ္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို မ်ားမ်ားစားစား ေျပာခြင့္ေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု Ware က ဆိုသည္။
စမစ္ ကလည္း စစ္တပ္သည္ ေဒသတြင္း၌ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးဟုဆိုကာ မြတ္စ္လင္မ္ကင္းစင္ေရးလုပ္ေနျခင္းကို ေဖာ္ေဆာင္လုပ္ကိုင္ေနေၾကာင္း၊ ၎မွာ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈအား က်ဴးလြန္ရာေရာက္ေၾကာင္း သတိေပးေျပာၾကားလိုက္သည္။
“ေအာက္တိုဘာလ တိုက္ခိုက္မႈေတြမတိုင္မီ မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြအေပၚ ဘယ္လိုဘယ္ပံု ၿဖိဳခြင္းဖ်က္ဆီးေရး အစီအစဥ္အေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အာဏာပိုင္မ်ားရဲ႕ ေျပာဆိုထားခ်က္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေထာက္အထားျပဳစုထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီဗ်ဴဟာအရ ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းဆက္စပ္မႈတစ္ခုျပဳလုပ္ၿပီး မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္လုပ္ကိုင္ေနျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေပၚလြင္လာပါလိမ့္မယ္”။
(CNN သတင္းဌာနမွ James Griffiths ၏ Is The Lady listening? Aung San Suu Kyi accused of ignoring Myanmar’s Muslims ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုသည္။)
