News @ M-Media

Author: Ko Lay

  • အစ္စရေးက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်နေမှုကို တားဆီးရေး ICJ က ဆုံးဖြတ်ချက်ချ

    အစ္စရေးက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်နေမှုကို တားဆီးရေး ICJ က ဆုံးဖြတ်ချက်ချ

    ဇန်န၀ါရီ ၂၇၊ ၂၀၂၄

    M-Media 


    -ဂါဇာကမ်းမြှောင်မှာ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေ မဖြစ်စေရေး အစ္စရေးက လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမယ့် အရေးပေါ်ကာလ အချက် ၆ ချက်ကို နိုင်ငံတကာ ခုံသမာဓိရုံး ICJ က သောကြာနေ့မှာ ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ 

    အစ္စရေးဟာ ပါလက်စတိုင်းတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်နေတယ်လို့ ယူဆတဲ့အတွက် ဒါကို ကြား၀င်တားဆီးပေးဖို့ တောင်အာဖရိကရဲ့ တိုင်ကြားတင်ပြမှုကို ကြားနာပြီး ICJ က ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။ 

    ၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု တားဆီးရေး နိုင်ငံကာ သဘောတူညီချက် အပိုဒ် ၂ မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေကို တားဖို့ လိုအပ်တာတွေအားလုံး အစ္စရေးက လုပ်ဆောင်ရမယ်လို့ ICJ က ပြောပါတယ်။

    လူမျိုးစုတစ်ခုက လူတွေကို သတ်ဖြတ်တာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်ပျက်ဆီးအောင်လုပ်တာ၊ လူမျိုးစုတစ်ခု ပျောက်ဆုံးသွားစေဖို့အတွက် အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေး လိုအပ်တဲ့ အခြေအနေတွေကို ဖျက်ဆီးပစ်တာ၊ လူမျိုးတစ်ခုရဲ့ မွေးဖွားနှုန်းကို တားဆီးတာတွေဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု လက္ခဏာတွေဖြစ်တယ်လို့ အပိုဒ် ၂ မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ 

    ဒီလို ကျူးလွန်မှုတွေကို အစ္စရေးစစ်တပ်က မလုပ်ဆောင်ဖို့၊ ဂါဇာကမ်းမြှောင်က ပါလက်စတိုင်းပြည်သူတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ လှုံဆော်မှုတွေကို တားဆီးရေး၊ လှုံ့ဆော်သူတွေကို အရေးယူရေး၊ ဂါဇာပြည်သူတွေ လိုအပ်တဲ့ အခြေခံ၀န်ဆောင်မှု၊ အကူအညီ ပေးပို့တာတွေကို တားဆီးခြင်းမပြုရေး၊ ဂါဇာမှာဖြစ်ပွားတဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှု သက်သေခံအထောက်အထားတွေကို မဖျက်ဆီးဖို့နဲ့ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ ၀င်ခွင့်ပြုရေး စတဲ့ အချက်တွေလည်း ICJ ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ထဲမှာ ပါ၀င်ပါတယ်။ 

    ဂါဇာမှာ ချက်ခြင်းအပစ်ရပ်ဖို့ ကိစ္စကိုတော့ ICJ ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာ ထည့်သွင်းဖော်ပြထားခြင်း မရှိပါဘူး။ 

    ဒီအချက် ၆ ချက်ကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ထားတဲ့ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်ကို အစ္စရေးက တစ်လအတွင်း ICJ ထံ ပြန်လည်တင်ပြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

    နာဇီရန်ကြောင့် ဥရောပကနေ တရားမ၀င် ၀င်ရောက်လာတဲ့ ဂျူးတွေ လက်နက်ကိုင်ကာ ပါလက်စတိုင်းတွေကို သတ်ဖြတ်မောင်းထုတ်ပြီး ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဥပဒေတွေကို လေးစားလိုက်နာခြင်းမရှိပါဘူး။ 

    ICJ ရဲ့ အခုဆုံးဖြတ်ကို အစ္စရေး၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုက ချက်ခြင်းပယ်ချခဲ့ပြီး ဂါဇာမှာ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ 

    Ref: Aljazeera 

  • အစ္စရေး၏ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုနှင့်ပတ်သက်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ICJ က သောကြာနေ့တွင် ချမှတ်မည်

    အစ္စရေး၏ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုနှင့်ပတ်သက်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ICJ က သောကြာနေ့တွင် ချမှတ်မည်

    ဇန်န၀ါရီ ၂၄၊ ၂၀၂၄
    M-Media 

    (ဓာတ်ပုံ – ၁၉၄၆ ခုနှစ်က ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံတွင် ဂျူးလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ခု၏ အကြမ်းဖက်ဗုံးခွဲမှုကြောင့် ပျက်ဆီးတိမ်းမှောက်ခဲ့သည့် အရပ်ဖက်ရထားတစ်စီး)

    -ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်တွေမှာ အစ္စရေးက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်နေတယ်ဆိုတဲ့ တောင်အာဖရိကရဲ့ တိုင်ကြားချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာ ခုံသမာဓိရုံး ICJ က သောကြာနေ့မှာ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ချမှတ်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။ 

    ဂါဇာကမ်းမြှောင်က အစ္စရေးရဲ့ လုပ်ရပ်တွေဟာ ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေတွေကို ချိုးဖောက်ကာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုအထိ ဖြစ်လာနေတယ်လို့ တောင်အာဖရိကက ယူဆတဲ့အတွက် ICJ ကို တိုင်ကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

    ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်က နှစ်ဖက်လျှောက်လဲမှုတွေကို တရားသူကြီးတွေက ကြားနာပြီး အခုတစ်ပတ် သောကြာနေ့မှာ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ချမှတ်ဖို့ ရှိနေတာပါ။ 

    တောင်အာဖရိကရဲ့ တင်ပြချက်တွေဟာ ခိုင်လုံတယ်လို့ ယူဆရင် ဂါဇာက အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်တန့်ဖို့ ICJ က ဆုံးဖြတ်လာနိုင်ပါတယ်။ 

    သောကြာနေ့ရုံးချိန်းကို တောင်အာဖရိက နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး နာလီဒီ ပန်ဒါ တက်ရောက်မှာဖြစ်ပါတယ်။ 

    အရှေ့ဥရောပက ဂျူးတွေ တရားမ၀င် ၀င်လာပြီး လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းက ပါလက်စတိုင်းတွေကို သတ်ဖြတ်မောင်းထုတ်ပြီးနောက် ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေတွေ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို လေးစားလိုက်နာလေ့ မရှိပါဘူး။ 

    Ref: Aljazeera

  • အရှေ့အလယ်ပိုင်းတင်းမာမှု မြင့်တက်လာချိန်တွင် အီရန်နှင့် တူရကီ ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦး တွေ့ဆုံ

    အရှေ့အလယ်ပိုင်းတင်းမာမှု မြင့်တက်လာချိန်တွင် အီရန်နှင့် တူရကီ ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦး တွေ့ဆုံ

    ဇန်န၀ါရီ ၂၄၊ ၂၀၂၄

    M-Media 


    -အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ မတည်မငြိမ်မှုတွေ ထပ်ပြီး တိုးမလာအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ သဘောတူညီချက်ရခဲ့တယ်လို့ အီရန်နဲ့ တူရကီခေါင်းဆောင်တွေက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ 

    အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့ကစပြီး ဂါဇာမှာ အစ္စရေးက တစ်ကျော့ပြန်လူသတ်ပွဲ ပြုလုပ်လာတဲ့ နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ မတည်ငြိမ်မှုတွေ မြင့်တက်လာတာပါ။ 

    ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံတည်ရှိရေး မူလသဘောတူညီချက်ကို အစ္စရေး၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုက ပြောင်ပြောင်တင်းတင်းငြင်းပယ်ကာ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်လာပြီးနောက် အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ မတည်ငြိမ်မှုတွေ ထပ်မံမြင့်တက်လာမှာကို ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေက စိုးရိမ်လာကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    အရှေ့အလယ်ပိုင်းက လက်နက်အင်အားကြီးနိုင်ငံ နှစ်ခုဖြစ်တဲ့ အီရန်နဲ့ တူရကီသမ္မတတို့ဟာ မနေ့က တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ဒေသတွင်းအရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ 

    အစ္စရေးရဲ့ လူမဆန်တဲ့ သတ်ဖြတ်မှုတွေ အဆုံးသတ်ရေး၊ ဒေသတွင်း ရေရှည်တည်တံ့မယ့် ငြိမ်းချမ်း၊ တရားမျှတမှု ရရှိရေး အရေးကြီးပုံတွေကို အီရန်သမ္မတ အီဘရာဟင် ရိုင်စီနဲ့ ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ တူရကီသမ္မတ အာဒိုဂန်က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

    “ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကို ပိုမို ထိခိုက်လာစေမယ့် ခြေလှမ်းမျိုးတွေ မလှမ်းမိအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ သဘောတူခဲ့ကြပါတယ်” 

    နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို တုန့်ပြန်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့လည်း ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးက သဘောတူခဲ့ကြပါတယ်။ 

    အီရန်နဲ့ တူရကီတို့ဟာ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေတွေကို အစ္စရေးက ခိုးယူ သိမ်းပိုက်မှုနဲ့ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချတဲ့ နိုင်ငံတွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

    Ref: Aljazeera 

  • ကုလစစ်ရှောင်စခန်းကို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ အစ္စရေး

    ကုလစစ်ရှောင်စခန်းကို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ အစ္စရေး

    ဇန်န၀ါရီ ၂၄၊ ၂၀၂၄

    M-Media


    -ဂါဇာမှာ သတ်ဖြတ်မှုတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အစ္စရေးမနေ့ဟာ မနေ့က ခန်ယူနစ်မြို့မှာရှိတဲ့ ကုလ စစ်ရှောင်စခန်းကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ 

    “ခန်ယူနစ်မြို့က လူ ၈၀၀ လောက်ရှိနေတဲ့ အဆောက်အဦးကို တင့်ကားနှစ်စီးနဲ့ ပစ်တာပါ။ လက်ရှိ ၉ ယောက်သေသွားပြီး ၇၅ ဦး ဒဏ်ရာရတယ်လို့ သတင်းရပါတယ်”လို့ ကုလရဲ့ ပါလက်စတိုင်း အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့ UNRWA တာ၀န်ရှိသူ သောမတ်စ်၀ှိုက်က ဆိုရှယ်မီဒီယာကနေတစ်ဆင့် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ 

    အစ္စရေးဟာ အဲဒီအဆောက်အဦးကို မီးရှို့တာတွေလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှုဟာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ထိခိုက်နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိတာကြောင့် သေဆုံး ဒဏ်ရာရမှုအရေအတွက် မြင့်တက်လာနိုင်တယ်လို့လည်း ၀ှိုက်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ 

    UNRWA အဖွဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အဒ်နန် အဘူ ဟက်စ်နာက တိုက်ခိုက်မှုမလုပ်ခင် အစ္စရေးဖက်က သတိပေးချက်ထုတ်ပြန်တာ၊ ရွှေ့ပြောင်းခိုင်းတာမျိုး မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ 

    အဆောက်အဦးပတ်ပတ်လည်မှာ အစ္စရေးတင့်ကားတွေ ရှိနေတာကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ ၄၈ နာရီအတွင်း ကုလ၀န်ထမ်းတွေဟာ အဆောက်အဦးထဲကို သွားလို့မရဘဲ၊ အခြအနေဟာ အလွန်အန္တရာယ်ရှိနေတယ်လို့လည်း ဟက်စ်နာက ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ 

    ဟားမက်စ်ကိုလက်တုန့်ပြန်တယ်ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဥ်နဲ့ အစ္စရေးဟာ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့ကစတင်ပြီး ဂါဇာမှာ လူသတ်ပွဲ လုပ်လာတာပါ။

    ၃ လကျော်အတွင်း ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၂၅၀၀၀ ကျော် အသတ်ခံထားရပြီး၊ ဂါဇာကမ်းမြှောင်တစ်ခုလုံးက အဆောက်အဦးတွေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ဖျက်ဆီးခံထားရပါတယ်။ 

    ဒဏ်ရာရသူ သောင်းချီနဲ့ အဆောက်အဦးအပျက်တွေအောက်မှာ ပိတ်မိပျောက်ဆုံးနေသူ ၉ ထောင်နီးပါး ရှိနေပါတယ်။ 

    Ref: Aljazeera 

  • လပေါ်က ဂြိုဟ်ဆင်းယာဥ်ငယ်ကို  ပြန်အသက်သွင်းဖို့ ကြိုးစားမယ့် ဂျပန်

    လပေါ်က ဂြိုဟ်ဆင်းယာဥ်ငယ်ကို ပြန်အသက်သွင်းဖို့ ကြိုးစားမယ့် ဂျပန်

    ဇန်န၀ါရီ ၂၂၊ ၂၀၂၄

    M-Media 


    -လပေါ်ကိုဆင်းပြီး စက်သတ်ထားရတဲ့ လသွားယာဥ်ငယ်ဟာ နောက်ပိုင်းမှာ ပြန်လည်အသက်၀င်လာနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း ဂျပန်အာကာသစူးစမ်းရေး အေဂျင်စီ JAXA က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ 

    ဂျပန်ရဲ့ လစူးစမ်းရေးဂြိုဟ်တုက လသွားယာဥ်ငယ် Moon Sniper ဟာ စနေနေ့မှာ လမျက်နှာပြင်ပေါ်ကို အောင်မြင်စွာ ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

    အဲဒါကြောင့် ဂျပန်ဟာ ကမ္ဘာမှာ လပေါ်ကို စူးစမ်းရေးယာဥ် ဆင်းသက်နိုင်တဲ့ ပဥ္စမမြောက်နိုင်ငံအဖြစ် မှတ်တမ်း၀င်ခဲ့ပါတယ်။ 

    ဒါပေမယ့် ဘတ္ထရီကိုအားသွင်းတဲ့ ဆိုလာဆဲလ်တွေ ပြဿနာကြောင့် ဆင်းသက်ပြီး မိနစ် ၂၀ လောက်မှာပဲ စက်ကို သတ်ထားလိုက်ရပါတယ်။ 

    JAXA က လသွားယာဥ်ငယ်ရဲ့ ဆိုလာဆဲလ်တွေဟာ လက်ရှိမှာ နေရောင်မရတဲ့ အနောက်ဖက်ကို မျက်နှာမူနေတဲ့အတွက် ဘတ္ထရီကို အားမသွင်းနိုင်ဘဲ အား ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ စက်ပိတ်ခဲ့ထားရတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ 

    နောက်ပိုင်း နေရောင်ရတဲ့အခါမှာ စက်ပြန်နှိုးကာ အသုံးပြုနိင်ဖို့ မျှော်လင့်ထားပြီး၊ ဒီအတွက် ပြင်ဆင်နေတယ်လို့လည်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ 

    ဂျပန်အာကာစူးစမ်းရေး အေဂျင်စီဟာ Moon Sniper လပေါ်ကို ဆင်းသက်စဥ်က အချက်အလက်တွေကို ရရှိထားပြီး လေ့လာဆန်းစစ်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။ 

    ဂျပန်ရဲ့ ဒီစီမံကိန်းဟာ လရဲ့ အတွင်းပိုင်းအလွှာကို လေ့လာစူးစမ်းဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    Ref: Reuters