Author: Ko Lay

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈၊ ၂၀၂၀ (ညနေ ၆ နာရီ)
M-Media

• တရုတ်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ‌‌တနင်္လာနေ့က သေဆုံးသူ ၉၈ ဦး ရှိခဲ့ပြီး ကူးစက်သူက‌တော့ ၁၈၈၆ ဦး ရှိခဲ့ပါတယ်။ တစ်ရက်တာကူးစက်မှုဟာ ဇန်နဝါရီလကစလို့ ပထမဆုံးအကြိမ် ၂၀၀၀ အောက်ကို ကျဆင်းသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်‌ဘာနှောင်းပိုင်း ရောဂါ စတင်ပြန့်နှံ့စဉ်ကတည်းက တရုတ်နိုင်ငံမှာ လူသေဆုံးမှုဟာ စုစုပေါင်း ၁၈၆၈ ဦး ရှိလာပြီး ကူးစက်နေသူကတော့ ၇၂၄၃၆ ဦး ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
• ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်သူတွေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ အပျော့စားရောဂါတွေကိုသာ ခံစားခဲ့ရပြီး ရောဂါပျောက်ကင်ကြတယ်လို့ WHO က မနေ့မှာ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ ၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကသာ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါပျက်ဆီးတာ၊ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ ခံစားရတာလို စိုးရိမ်ရတဲ့ အနေအထား‌တွေ ဖြစ်ပေါ်နေတာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ဂျပန်နိုင်ငံဟာ HIV ပိုး ကုသတဲ့နည်းလမ်းနဲ့ COVID-19 ပိုးကူးစက်မှုကို ကုသဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။
• ဂျပန်နိုင်ငံအနောက်ပိုင်းက ဆိပ်ကမ်းမြို့ ကိုဘေးက ကြက်ခြေနီ ဆေးရုံတစ်ခုမှာ မနေ့က ခွဲစိပ်ခန်းသုံး နှာခေါင်းစည်း ၆၀၀၀ လောက် အခိုးခံလိုက်ရပါတယ်။ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပြန့်နှံ့မှုနောက်ဆက်တွဲကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နှာခေါင်းစည်းတွေ ပြတ်လက်မှုဖြစ်ပေါ်နေပြီး အွန်လိုင်းက ရောင်းချမှုတွေမှာလည်း စျေးတွေ အလွန်ကြီးမြင့်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးရုံတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ဆေးရုံဂိုထောင်ကနေ နှာခေါင်းစည်းသေတ္တာ ၄ လုံး ပျောက်ဆုံးသွားတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
• ပြင်သစ်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးသစ် အိုလီဗီယာ ဗီရန်က COVID-19 ရောဂါပြန့်ပွားမှုဟာ ကပ်ရောဂါသဖွယ် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အန္တရာယ် ကြီးကြီးမားမား ရှိနေတယ်လို့ ပြင်သစ်ရေဒီယိုတစ်ခုကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ မိမိတို့ကတော့ ဖြစ်နိုင်ချေအားလုံးအတွက် ပြင်ဆင်ထားပြီး ပြင်သစ်ကျန်းမာရေးစနစ်ကလည်း ကောင်းမွန်ပြည့်စုံတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
• ထိုင်ဝမ်ကျွန်းကို ‌COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်နှံ့ရာနေရာတစ်ခုအဖြစ် WHO က သတ်မှတ်ထားတာကို ထိုင်ဝမ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Joanne Ou က ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်ကျွန်းမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ၂၂ ဦးသာရှိပေမယ့် တရုတ်ပြည်မကြီးနဲ့ပေါင်းကာ ရေတွက်တာကြောင့် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းသားတွေကို အခြားနိုင်ငံတွေက ခရီးသွားလာခွင့် ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ Joanne Ou က ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်က အုပ်ချုပ်တာမဟုတ်ဘဲ WHO အနေနဲ့ တရုတ်ရဲ့ ပြန်ပေးဆွဲမှုကို မခံရအောင်လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
• ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်နှံ့မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကို ဝေဖန်ခဲ့တဲ့ ခြစားမှုတိုက်ဖျက်ရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ Xu Zhiyong ဟာ စနေနေ့က ဖမ်းဆီးခံလိုက်ရတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Amnesty International က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ Xu Zhiyong ဟာ ဒီဇင်ဘာလကတည်းက ထွက်ပြေးနေရသူပါ။
• ရောဂါပြန့်နှံ့မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းက အလွန်အကျွံတုန့်ပြန့်မှုတွေ မလုပ်ဖို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ ဒီပြဿနာကြောင့် နိုင်ငံတစ်ချို့မှာ အခြေခံစားသောက်ကုန်တွေ၊ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေးပစ္စည်းတွေ ပြတ်လတ်တာ၊ အခမ်းအနားတွေကို ဖျက်သိမ်းတာ၊ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားသင်္ဘောတွေ အဝင်မခံတာတွေ ဖြစ်ပေါ်နေတာပါ။ ‌WHO ဟာ ခရီးသွားလာမှု ကန့်သတ်တာမျိုး မလုပ်ဆောင်ဖို့ အရင်ကတည်းက ပြောကြားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ WHO အကြီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus က အခြေအနေကိုလိုက်ပြီး တုန့်ပြန်မှုတွေ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း၊ ဝါလုံးသိမ်း လုပ်ဆောင်မှုတွေက အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှာ မဟုတ်ကြောင်း သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera, CNA

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၊ ၂၀၂၀ (ည ၈ နာရီခွဲ)
M-Media

• တရုတ်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် တနင်္ဂနွေနေ့က လူ ၁၀၅ ဦး ထပ်မံသေဆုံးခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း သေဆုံးသူ အရေအတွက်ဟာ ၁၇၇၀ ဦး ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်သူဦးရေက ၇၀၅၄၈ ဦး ရှိ‌လာပြီး မနေ့က တစ်ရက်တည်းမှာတင် ကူးစက်သူ ၂၀၄၈ ဦးတွေ့ခဲ့တာပါ။ ရောဂါစတင်ရာ ဟူဘေးပြည်နယ်မှာလည်း ကိုယ်ပိုင်ကားတွေ လမ်းပေါ်မောင်းနှင်မှုကို ပိတ်ပင်လိုက်ပါတယ်။ ဟူဘေးပြည်နယ်တစ်ခုလုံးကို ပြင်ပနဲ့ အဆက်အသွယ်ဖြတ်တောက်ထားတာဖြစ်ပြီး အခု ပိတ်ပင်မှုအသစ်က ရောဂါ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ပြန့်နှံ့နေမှုကို တားမြစ်ဟန့်တားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
• နိုင်ငံအတွင်း နှာခေါင်းစည်းလိုအပ်ချက် မြင့်တက်နေမှုကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့အတွက် တရုတ်အစိုးရဟာ ၆ ရက်အတွင်း နှာခေါင်းစည်းစက်ရုံတစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ မနေ့က စတင်ဆောက်လုပ်ပြီး လာမယ့် စနေနေ့မှာ ပြီးစီးဖို့ မျှော်မှန်းထားတဲ့ အဲဒီစက်ရုံဟာ တစ်ရက်ကို နှာခေါင်းစည်း ၂ သိန်းခွဲလောက် ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ လျာထားပါတယ်။
• ဂျပန်နိုင်ငံ ရိုကိုဟားမားမြို့အပြင်ဘက် ရေပြင်မှာ သီးသန့် ဆိုက်ကပ်ထားပြီး လူ ၁၇၀၀ ကျော်လောက် လိုက်ပါလာတဲ့ Diamond Princess ကမ္ဘာလှည့် ဇိမ်ခံသင်္ဘောမှာ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူအရေအတွက်ဟာ စုစုပေါင်း ၄၅၄ ဦး ရှိလာပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသင်္ဘောဟာ တရုတ်နိုင်ငံအပြင်ဘက်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုအများဆုံးနေရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ သင်္ဘောပေါ်မှာ လိုက်ပါလာတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံသား ၃၀၀ ကျော်ကို အမေရိကန်က လေယာဉ်နဲ့ ကယ်ထုတ်သွားပြီး အဲဒီအထဲက ၁၄ ဦးမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နေကြောင်း တွေ့ရတယ်လို့ ဒီကနေ့မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ဩစတေးလျကလည်း သင်္ဘောပေါ်က သူ့နိုင်ငံသား ၂၀၀ ကို ကယ်ထုတ်သွားပါတယ်။
• ဟောင်ကောင်မှာ ဒီနေ့မနက်ပိုင်းက ဓားကိုင် လူတစ်စုဟာ အိမ်သာသုံးစက္ကူပို့ဆောင်တဲ့ကားကို ကြားဖြတ်လုယူမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ်ကြောင့် ဟောင်ကောင်မှာ အခြေခံစားသောက်ကုန်တွေ၊ လက်ဆေး ပိုးသတ်ဆေးရည်လို တစ်ကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းရေးပစ္စည်းတွေ ပြတ်လတ်နေပါတယ်။ အိမ်သာသုံးစက္ကူ ပြတ်လတ်မှုကလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပွားနေပြီး အစိုးရကတော့ မပြတ်အောင် စီစဉ်ပေးမယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။
• ၀ူဟန်ကနေ ပြန်ခေါ်လာပြီး ဖရန့်ဖတ်လေယာဉ်ကွင်းမှာ သီးသန့်ခွဲထားတဲ့ လူ ၁၀၀ ကျော်ကို ၂ ပတ်စောင့်ကြည့်ပြီးတဲ့နောက် ရောဂါမတွေ့ရတဲ့အတွက် မိသားစုထံ ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တယ်လို့ ဂျာမနီအာဏာပိုင်တွေက ဒီကနေ့မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ပါကစ္စတန်မှာတော့ ၀ူဟန်မှာပိတ်မိနေတဲ့ ကျောင်းသားတွေကို အိမ်ပြန်ခေါ်ရေး အစိုးရကို ဖိအားပေးတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲကို ကျောင်းသားမိဘတွေက ဦးဆောင်ပြုလုပ်နေပါတယ်။
• တရုတ်နဲ့ ကပ်နေတဲ့ ထိုင်ဝမ်ကျွန်းမှာ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အသက် ၆၀ ကျော်အရွယ် တက္ကဆီယာဉ်မောင်းတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ဒါဟာ ထိုင်ဝမ်မှာ ပထမဆုံးသေဆုံးမှု ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဖိုးအိုဟာ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာကြောင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်နေ့က ဆေးရုံ တင်လိုက်ရပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ စနေနေ့ည‌ပိုင်းမှာ သေဆုံးခဲ့တာပါ။ မိသားစုက အဖိုးအိုဟာ နိုင်ငံရပ်ခြား သွားရောက်ခဲ့တာမရှိဘဲ တရုတ်ခရီးသွားတွေကို လိုက်ပို့ပေးတာသာ ရှိတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
• စင်ကာပူမှာတော့ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေသူ ၁၉ ဦးကို ဒီကနေ့မှာ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပွားသူ ၂ ဦးကို ထပ်တွေ့ခဲ့ရပြီး စုစုပေါင်း စင်ကာပူမှာ ဒီရောဂါကူးစက်သူ ၇၇ ဦး ရှိလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီထဲက ၂၄ ဦးကတော့ ရောဂါပျောက်ကင်းကာ ဆေးရုံကနေအ ဆင်းသွားနိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။

Ref: CNA, Aljazeera