ဇန်နဝါရီ ၂၁၊ ၂၀၂၀
M-Media

-နျူသ‌ဘောတူညီချက် ချိုးဖောက်တယ်ဆိုပြီး ဥရောပနိုင်ငံတွေက လုံခြုံရေးကောင်စီကို တိုင်တန်းရင် နျူလက်နက် မပြန့်ပွားရေးစာချုပ် (NPT) က နှုတ်ထွက်မယ်လို့ အီရန်နိုင်ငံက မနေ့မှာ ခြိမ်းခြောက်ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။

၂၀၁၅ ခုနှစ် နျူသဘောတူညီချက်ကနေ နှုတ်ထွက်ကြောင်း အမေရိကန်က ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် မေလမှာ ကြေငြာခဲ့ပြီးတဲ့နောက် အီရန်ဟာ စာချုပ်ပါအချက်တွေကို လိုက်နာမှု တစ်ဖြည်းဖြည်းနဲ့ လျှော့ချခဲ့ပါတယ်။

စာချုပ်မှာ ပါဝင်နေတဲ့ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်နဲ့ ယူကေတို့က အီရန်ဟာ စာချုပ်ပါအချက်အလက်တွေကို ချိုးဖောက်တယ်လို့ဆိုကာ ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်က တရားဝင် ကန့်ကွက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုကန့်ကွက်မှုကြောင့် လုံခြုံရေးကောင်စီအထိ ရောက်ကာ စာချုပ်ပျက်ပြယ်ပြီး ကုလက အီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြန်လည် လုပ်ဆောင်တဲ့အထိ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျာဗဒ် ဇာရစ်ဖ်က ဥရောပတိုင်းပြည်တွေအနေနဲ့ ဒီလို လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် နျူလက်နက် မပြန့်ပွားရေးစာချုပ် (NPT) ကနေနှုတ်ထွက်သွားမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

၁၉၆၈ ခုနှစ်က လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်မှာ စတင်အသက်ဝင်တဲ့ NPT စာချုပ်မှာ နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၀ ပါဝင်ပါတယ်။ စာချုပ်အရ အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ တရုတ်၊ ဗြိတိန်နဲ့ ပြင်သစ်တို့ကလွဲပြီး စာချုပ်ပါနိုင်ငံတွေ နျူလက်နက် ပိုင်ဆိုင်မှုကို တားမြစ်ထားပြီး အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ဖို့လို ငြိမ်းချမ်းစွာ အသုံးပြုရေးအတွက်သာ ခွင့်ပြုထားပါတယ်။

၂၀၁၅ ခုနှစ် အီရန်နဲ့ အင်အားကြီး ၆ နိုင်ငံတို့ ရရှိခဲ့တဲ့ နျူသဘောတူညီချက်အရ အီရန်ဟာ သူတို့ရဲ့ နျူစီမံကိန်းကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ လျှော့ချရမှာဖြစ်ပြီး၊ အနောက်နိုင်ငံတွေကလည်း ပိတ်ဆို့မှုတွေ ဖယ်ရှားပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စာချုပ်ကနေ နှုတ်ထွက်ပြီးနောက်ပိုင်း အမေရိကန်ဟာ အီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြန်လည်ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျာဗဒ် ဇာရစ်ဖ်က စာချုပ်ပါ ဥရောပနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ စာချုပ်အတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် အီရန်ကလည်း စာချုပ်လိုက်နာမှုလျှော့ချတာကို ရပ်တန့်မှာဖြစ်ကြောင်း၊ ဒီလိုမဟုတ်ရင်တော့ အခြားနည်းလမ်းကို ရွေးချယ်ရမှာဖြစ်ကြောင်း ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera