Author: Ko Lay

မတ္ ၂၂၊ ၂၀၁၈
M-Media

– Google ဟာ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔က ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၅ ႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ သူ႕ရဲ႕ Homepage မွာ ဂ်ပန္အမ်ိဳးသမီး ကက္ဆူကုိ ဆာ႐ူဟာရွီရဲ႕ပံုကုိ ဂုဏ္ျပဳလႊင့္တင္ခဲ့ပါတယ္။

ဆာ႐ူဟာရွီဆုိတာ ဘယ္သူလဲ???

ဂ်ပန္ႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးအက်ယ္ဆံုး သိပၸံပညာရွင္ေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး သက္ရွိထင္ရွား ရွိမယ္ဆုိရင္ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔ဟာ သူမရဲ႕အသက္ ၉၈ ႏွစ္ ျပည့္ေျမာက္တဲ့ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။

‘သံမဏိသိပၸံပညာရွင္’ လုိ႔ ကင္ပြန္းတပ္ခံရတဲ့ ဆာ႐ူဟာရွီဟာ ခေယာင္းလမ္းကို ျဖတ္ခဲ့ရသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး သူမရဲ႕ ထူးခၽြန္မႈ၊ ေအာင္ျမင္မႈေတြကို ထုိက္သင့္သေလာက္ ခ်ီးက်ဴးမခံရတဲ့ ေမ့ေလ်ာ့ခံ သိပၸံပညာရွင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၂၀ ခုႏွစ္ တုိက်ိဳမွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ သူမဟာ ငယ္ငယ္က ရွက္ရြံ႕ၿပီး၊ ေဒါသထြက္လြယ္သူ တစ္ေယာက္ပါ။

မူလတန္းအရြယ္ စာသင္ခန္းျပတင္းေပါက္ကေန မုိးစက္မုိးေပါက္ေတြ က်တာကုိ ၾကည့္႐ႈရင္းကေန သိပၸံပညာရပ္ေတြကုိ စိ၀င္စားခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြ လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ဆုိရင္ နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ အတတ္ပညာေတြကုိ တတ္ေျမာက္ဖုိ႔လုိတယ္လုိ႔ သူမက ယံုၾကည္ခဲ့ပါတယ္။

ဒုတိယကမၻာစစ္ရဲ႕ ခါးသီးမႈေတြကို ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ သူမဟာ အဲဒီတုန္းက ဧကရာဇ္ သိပၸံဆုိင္ရာ အမ်ိဳးသမီးေကာလိပ္လုိ႔ အမည္တြင္တဲ့ တုိဟုိတကၠသုိလ္ကုိ တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၄၃ ခုႏွစ္မွာ ဘြဲ႕ရခဲ့ပါတယ္။

သူမရဲ႕ဆရာျဖစ္သူ မီယာကီ ယာဆူအုိရဲ႕ ပ်ိဳးေထာင္ေပးမႈနဲ႔ ဇလေဗဒ အင္စတီက်ဳမွာ ေနရာတစ္ေနရာရခဲ့တဲ့ ဆာ႐ူဟာရွီဟာ ကာဘြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိက္ရဲ႕ ဆုိးက်ိဳးေတြကုိ ကမၻာေပၚမွာ ပထမဆံုး စတင္ေလ့လာခဲ့သူေတြထဲက တစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈဆုိင္ရာေတြကုိ ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ခဲ့မႈေၾကာင့္ သူမဟာ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွာ တုိက်ိဳတကၠသုိလ္ကေန ေဒါက္တာဘြဲ႕ရခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ ပထမဆံုး ေဒါက္တာဘြဲ႕ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဆာ႐ူဟာရွီနဲ႔ သူမရဲ႕ အဖြဲ႕ဟာ အေမရိကန္နဲ႔ ဆုိဗီယက္ယူနီယံတုိ႔က စမ္းသပ္တဲ့ ႏ်ဴကလီးယားဗံုးေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကုိ စူစမ္းခဲ့တဲ့ ပထမဆံုးအဖြဲ႕မွာလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။

ႏ်ဴဗံုးက ေရဒီယို သတၱဳႂကြမႈဟာ ဂ်ပန္ကမ္း႐ုိးတန္းအထိ ေရာက္လာတာကုိ သူမ သတိျပဳမိခဲ့ၿပီး သူမရဲ႕ ေဖာ္ထုတ္မႈေၾကာင့္ ေနာက္ပုိင္းမွာ အစုိးရဟာ ႏ်ဴစမ္းသပ္မႈကုိ ရပ္တန္႔ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလုိ ေအာင္ျမင္မႈေတြရရွိခဲ့ေပမယ့္ အေနာက္တုိင္းက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈကိစၥ၊ ေရဒီယုိသတၳဳႂကြ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကိစၥ ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ သူမရဲ႕အမည္ကုိ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မခံခဲ့ရပါဘူး။

အသက္ ၈၇ ႏွစ္အရြယ္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ ဆာ႐ူဟာရွီတစ္ေယာက္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဆာ႐ူဟာရွီဟာ တုိက်ိဳတကၠသုိလ္မွာ ဓာတုေဗဒနဲ႔ ေဒါက္တာဘြဲ႕ရတဲ့ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ၿပီး၊ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ဂ်ပန္သိပၸံေကာင္စီရဲ႕ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသူပါ။

၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွာ ဘူမိဓာတုနယ္ပယ္အတြက္ Miyake Prize ဆုကို ရရွိခဲ့ၿပီး ဒီဆုကုိရရွိတဲ့ ပထမဆံုးအမ်ိဳးသမီးအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြအတြက္ အတုယူစရာျဖစ္ၿပီး ထူးခၽြန္ေျပာင္ေျမာက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီး သိပၸံပညာရွင္ေတြကုိ ခ်ီးျမႇင့္တဲ့ Suruhashi ဆုကုိလည္း သူမက ဖန္တီးေပးခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဆာ႐ူဟာရွီဟာ Society of Sea Water Sciences အဖြဲ႕ကေန Tanaka Prize ဆုကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။

Ref: Aljazeera