မေ ၂၁၊ ၂၀၂၂
M-Media
– ‘မျောက်ကျောက်ရောဂါ’ ကူးစက်မှုကို ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်းက နိုင်ငံပေါင်း ၁၁ နိုင်ငံမှာ တွေ့လာရပြီး ဒီပြဿနာဖြေရှင်းရေး ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က အရေးပေါ်အစည်းအ၀ေး ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ အီတလီ၊ နယ်သာလန်၊ ပေါ်တူဂီ၊ စပိန်၊ ဆွီဒင်နဲ့ ယူကေ အပါအ၀င် အနည်းဆုံး ဥရောပ ၁၀ နိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားနေပြီး စပိန်မှာ အဆိုးဆုံး ဖြစ်နေပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ကနေဒါနဲ့ သြစတေးလျတို့မှာလည်း မျောက်ကျောက်ရောဂါကူးစက်မှု ဖြစ်နေပါတယ်။
ကူးစက်ဖို့ သိပ်မလွယ်ဘဲ ရောဂါပြင်းထန်မှု၊ သေဆုံးမှုအန္တရာယ် နည်းပေမယ့် လက်ရှိပြန့်နှံ့မှုအားကို ကမ္ဘာ့ပညာရှင်တွေက သတိထားလာကြပါတယ်။
ရောဂါဇစ်မြစ်
မျောက်ကျောက်ရောဂါဟာ ပုံမှန်အားဖြင့် အာဖရိက အနောက်ပိုင်းနဲ့ အလယ်ပိုင်းတို့မှာ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး တစ်ခြားဒေသတွေမှာ သိပ်မတွေ့ရပါဘူး။ သိပ္ပံသုတေသနအတွက် ဖမ်းဆီးထားတဲ့ မျောက်တွေကနေ ဒီရောဂါကို ၁၉၅၈ ခုနှစ်မှာ တွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါရှိသူနဲ့ ရောဂါရှိတဲ့တိရစ္ဆာန်တို့ရဲ့ တံတွေးမှုန်လို ကိုယ်တွင်းကထွက်တဲ့ အရည်တွေနဲ့ ထိတွေ့မှသာ ကူးတာမျိုးပါ။
မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်ရင် ရောဂါပြင်းထန်လေ့ မရှိပါဘူး။ အဖျားတက်တာ၊ ခေါင်းကိုက်တာ၊ အားနည်းတာ၊ ခန္ဓာကိုယ်မှာအင်ပြင်ထတာ၊ အဖုအပိန့်ထွက်တာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်ပြီး သီတင်းပတ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ သက်သာပျောက်ကင်းတတ်ပါတယ်။
သီးသန့်ကာကွယ်ဆေး မရှိသေးပေမယ့် သာမန်ကျောက်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး၊ ကုသဆေးတွေနဲ့ ကာကွယ်ကုသလို့ ရပါတယ်။ မျောက်ကျောက်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုဟာ ၁ ရာခိုင်နှုန်းလောက်သာ ရှိပါတယ်။
၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်ကစပြီး မျောက်ကျောက်ရောဂါဟာ အာဖရိက ၁၁ နိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း ၄၀ လောက် ပျောက်ကွယ်နေရာကနေ ၂၀၁၇ က နိုက်ဂျီးရီးယားမှာ ပြန်တွေ့ခဲ့ပြီး အနည်းဆုံး နိုင်ငံပေါင်း ၈ နိုင်ငံကို ပြန့်နှံ့ခဲ့ပါတယ်။
ကပ်ရောဂါ မဖြစ်နိုင်သေး
ပညာရှင်တွေကတော့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါလို အကြီးအကျယ် ကူးစက်ပြန့်နှံ့မှုမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ လက်ရှိ ဥရောပမှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေတာကတော့ သတိထားစရာပါ။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က ဒီကိစ္စကိုဖြေရှင်းဖို့ အရေးပေါ်အစည်းအ၀ေး ကျင်းပခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးပြဿနာ ဖြစ်လာမလားဆိုတာကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် WHO ရဲ့ အမြင့်ဆုံး သတိပေးချက်ဖြစ်တဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေငြာဖို့ မလိုသေးဘူးလို့ WHO က သုံးသပ်ပါတယ်။
အမေရိကန် အစိုးရတာ၀န်ရှိသူတစ်ဦးကလည်း လက်ရှိအခြေအနေရ အများပြည်သူအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်လာမယ့် အနေအထားမျိုး မရှိဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကူးစက်မှုများလာနိုင်
WHO ရဲ့ ဥရောပဆိုင်ရာအကြီးအကဲက လူတွေဟာ နွေရာသီ ပါတီတွေ၊ ပွဲတော်တွေ ကျင်းပပြလုပ်ဖို့ ရှိတဲ့အတွက် ဥရောပမှာ ကူးစက်မှု မြင့်တက်လာနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဗြိတိန်မှာ ကျန်းမာရေး၀န်ထမ်းတွေကို ကျောက်ရောဂါကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးဖို့ စီစဥ်နေပါတယ်။ စပိန်ကလည်း ကျောက်ရောဂါကာကွယ်ဆေးတွေ ၀ယ်ယူဖို့ ရှိနေပါတယ်။
လက်ရှိ ဥရောပကကူးစက်မှုကို ကြည့်ရင် ရောဂါရှိတဲ့ အာဖရိကနိုင်ငံတွေကို သွားလို့ ဖြစ်တာမျိုး မတွေ့ရပါဘူး။ ၂၀၀၃ ခုနှစ် အမေရိကန်မှာဖြစ်ပွားတဲ့အချိန်တုန်းက ဂါနာနိုင်ငံက တင်သွင်းလာတဲ့ နို့တိုက်သတ္တ၀ါတစ်ချို့ကနေ ကူးစက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
