News @ M-Media

Category: ေဆာင္းပါး

  • တေက်ာ့ျပန္ တက္ဘုန္းၾကီး (The Mad Monks of Myanmar)

    ဇူလိုင္-၉၊၂၀၁၃
    မူရင္းေဆာင္းပါးThe Diplomat
    ဘာသာျပန္- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

    ယေန႕ျမန္မာျပည္မွာ အရွိန္ျမွင့္ေနတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ဒီပလိုမက္ thedipplomat.com အဖြဲ႕က တိက်မွန္ကန္တဲ့ဓာတ္ပံု အေထာက္အထား တစ္ခ်ဳိ႕ကို သံုးလို႕ ဓာတ္ပံုေဆာင္းပါး – photo essay တစ္ပုဒ္ တင္ဆက္လိုက္ပါတယ္။

    ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ မီးေမႊးျခင္းေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလိႈင္းဂယက္ ႀကီးထြားျမင့္တက္လာရတဲ့ တိုင္းျပည္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီဂဏန္းနံပါတ္က ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ရတနာသံုးပါးျဖစ္တဲ့ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶရဲ႕ ဂုဏ္ေတာ္ ၉ ပါး၊ ဓမၼဂုဏ္ေတာ္ ၆ ပါး၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ၉ ပါး ဆိုတဲ့ ဂုဏ္ေတာ္ေပါင္း ၂၄ ပါးကို အေျခတည္ထားတယ္လို႕ ဆိုၾကတယ္။

    ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ားစုပါ၀င္ေနတဲ့ ျမန္မာအမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီေတြရဲ႕ဖန္တီးမႈေၾကာင့္ ဒီဂဏာန္းနံပါတ္က ဘာသာေရးအရ ခြဲျခားရာသေကၤတ အသြင္ေဆာင္လာပါတယ္။ ခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံမႈ နဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈ ႏွစ္မ်ဳိးလံုးဆီ ဦးတည္သြားေစခဲ့တယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ေအာက္ရိွ အစိုးရပင္လွ်င္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ ရပ္တည္ေပးေနေရာ့သလားလို႕ အျငင္းပြားစရာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြရိွေနပါတယ္။ လူနည္းစုရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ေတြကို ႏိုင္ငံကေန ဖယ္ထုတ္လိုမႈ ကေန အဲ့ဒီလူမ်ဳိးစုတစ္ရပ္တည္းအေပၚမွာ ကေလးႏွစ္ဦးသာယူေစတဲ့ လက္မခံခ်င္စရာမူ၀ါဒ ကိစၥေတြအထိ ျဖစ္တယ္။

    တိုင္းျပည္ရဲ႕ပင္မလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ဒီလႈပ္ရွားမႈကို လက္သိပ္ထိုးလက္ခံလာတာနဲ႕အမွ် ဗုဒၶဘာသာ၀င္သံဃာတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အရွင္၀ီရသူဟာ ေက်ာ္ေစာထင္ရွားလာၿပီး၊ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေနရာကို တမဟုတ္ခ်င္း ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ နီညိဳေရာင္သကၤန္းနဲ႕ ဦး၀ီရသူရဲ႕ပံုဟာ ဇူလိုင္လထုတ္ တိုင္းမ္မဂၢဇင္းမ်က္ႏွာဖံုးေပၚ “The Face of Buddhist Terror” စာသားနဲ႕အတူ ေဖာ္ျပခံရတယ္။ ဒါကို ျမန္မာျပည္က လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေဒါသထြက္ေစခဲ့တယ္။ တစ္ဆက္တည္းမွာဘဲ ဒီတိုင္းျပည္ထဲက ဘာသာေရးတင္းမာမႈေတြကို ႏိုင္ငံတကာက အာရံုထားေနေၾကာင္း သိျမင္သြားခဲ့ၾကတယ္။

    004-inside969-443x295

    ဒီေဆာင္းပါးမွာပါတဲ့ ပထမဆံုးဓာတ္ပံုဟာ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေခါင္းႀကီးပိုင္းေရာက္ ဦး၀ီရသူကို မႏၱေလးက သူ႕ေက်ာင္းတိုက္မွာ ေထာက္ခံသူမ်ားက ႀကိဳဆိုေနၾကတဲ့ပုံပါ။ သူဟာ လူမႈကြန္ရက္ေတြအေပၚ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို ထင္ထင္ရွားရွား ျမွင့္တင္သူျဖစ္လို႕ “ျမန္မာဘင္လာဒင္” ဆိုၿပီး အဖန္တလဲလဲ ေဖာ္ျပခံရသူ ျဖစ္တယ္။ ၉၆၉ နံပါတ္ကို ႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းက လမ္း၊ အငွားယာဥ္၊ ဆိုင္ခန္းအ၀င္၀ နဲ႕ ကြမ္းယာဆိုင္ အစရိွတဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဂဏာန္းနံပါတ္ေတြအေပၚ အစြဲႀကီးလွတဲ့ႏိုင္ငံမွာ ဗုဒၶ၀ါဒ နဲ႕ ဗုဒၶသြန္သင္မႈကို ျပန္လည္ေဖာ္ေဆာင္ေရး ဆိုၿပီး ဒီနံပါတ္နဲ႕ ကိုယ္စားျပဳေဖာ္ေဆာင္လိုက္တာလို႕ ဆိုၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာက်ေတာ့ လူေတြကို ဦးေႏွာက္ေဆးေၾကာၿပီး ဘာသာေရးအာဃာတ နဲ႕ အစြန္းေရာက္မႈျဖစ္ေအာင္ ေမာင္းႏွင္ေနတဲ့ ယႏၱရားတစ္ခုသာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ရႈတ္ခ်မႈ ခံရျခင္း ျဖစ္တယ္။
    006-inside969-
    “ တကယ္လို႕ ျမန္မာေတြအေနနဲ႕ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းေနလိုရင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႕မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို သီးသန္႕စီ ေနခိုင္းမွရမယ္ ” လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သတင္းဌာနကို ဦး၀ီရသူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သကၤန္းၿခံဳထားတဲ့သံဃာ ဦး၀ီရသူကို ေရွးေဟာင္းမင္းေနျပည္ေတာ္ မႏၱေလးၿမိဳ႕က သူ႕ရဲ႕ မစိုးရိမ္ေက်ာင္းတိုက္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေတြ႕ဆံုစဥ္က သူဟာ စာေမးပြဲတစ္ခုကို ႀကီးၾကပ္ေနခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။

    သူ႕ရဲ႕ရံုးခန္းဧည့္ေဆာင္နံရံေပၚမွာ သူ႕ရဲ႕ဧရာမပံုတူပန္းခ်ီကားကို ခ်ိတ္ဆြဲထားတယ္။ အျပင္ဖက္မွာေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္း ေဒသ နွင့္ – ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ (လူမ်ဳိးရွင္းလင္းေရးလုပ္ခံေနရတဲ့ လူနည္းစုရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ေနထိုင္ရာ ေဒသ) က  ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ရဲ႕ ေလာင္ကၽြမ္းထားတဲ့ ရုပ္အေလာင္းပံုကို ေဖာ္ျပထားတဲ့ ပလပ္စတစ္ကားခ်ပ္ေတြကို ေတြ႕ရပါတယ္။

    နာမည္ဆိုးနဲ႕ေက်ာ္ၾကားေနတဲ့ အဲ့ဒီသံဃာေတာ္ဟာ သူ႕အသက္ ၄၆ ႏွစ္ထက္ကို အရြယ္တင္ႏုပ်ဳိေနပါတယ္။ သူက ေအးတိေအးစက္ ေလျပည္ေလးနဲ႕ဒီလိုဆိုပါတယ္ “ မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ ဆိုးသြမ္းၾကတယ္။ သတၱ၀ါေတြကို သတ္ျဖတ္ဖို႕ (တမန္ေတာ္)မုဟမၼဒ္က သူတို႕အေပၚ ၫႊန္ၾကားထားတယ္ေလ။ အစၥလာမ္ဆိုတာ သူခိုးေတြရဲ႕ ဘာသာျဖစ္တယ္။ သူတို႕ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို မလိုလားၾကဘူး ”။

    သူ႕ရဲ႕မတည္ၿငိမ္တဲ့ ပရမ္းပတာလူမ်ဳိးႀကီးစကားေတြက YouTube နဲ႕ အင္တာနက္လူမႈကြန္ယက္ေတြေပၚမွာ အလြန္ပဲ ပ်ံႏွံ႕ေနပါတယ္။ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ကလည္း ေတြ႕ျမင္ၾကည့္ရႈထားၾကၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရး အမုန္းတရားလႈံ႕ေဆာ္ခ်က္အတြက္ သူဟာ ေထာင္ဒဏ္ ၂၅ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခံရတယ္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးစဥ္ အတူေရာၿပီး လြတ္ေျမာက္လာခဲ့တယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လကစလို႕ အာဏာရလာတဲ့ စစ္တပ္တစ္ပိုင္းအရပ္သားတစ္ပိုင္းအစိုးရက ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အမ်ားအသိအမွတ္ျပဳေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေဖာ္ေဆာင္မႈေတြထဲက လြတ္လပ္စြာ သြားလာေျပာဆိုခြင့္နဲ႕အတူ ဦး၀ီရသူက ျပန္လည္ေခါင္းေထာင္လာခဲ့တယ္။

    010-inside969
    မႏၱေလးျမိဳ႕ ဂၽြန္းဗလီတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာေရးစာသင္ၾကားေနေသာ မြတ္စလင္မ္ ကေလးငယ္မ်ား

    ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕တရား၀င္ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ႏိုင္ငံ့လူဦးေရ ၅၅ သန္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားက ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရိွတယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ ၉၆၉ အဖြဲ႕သားမ်ားစြာကေတာ့ ၂၄ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရိွေနတယ္လို႕ ဆိုၾကတဲ့အခါ မခန္႕မွန္းတတ္ေအာင္ ျဖစ္သြားရတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံတကာက အစၥလာမ္နိုင္ငံမ်ားရဲ႕ လွ်ဳိ႕၀ွက္ႀကံစည္မႈ သားေကာင္ဘ၀ ေရာက္ေနရပါတယ္ဆိုၿပီး အဲ့ဒီအဖြဲ႕သားေတြဆီမွာ အသိသြင္းခံထားၾကရတယ္။ သူတို႕အျမင္ရႈေထာင့္မွာ လူနည္းစု မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ေတြလို ႏိုင္ငံမ်ားထံကေန စာနာေထာက္ပံ့ေရးရံပံုေငြေတြ မရိုးသားတဲ့နည္းနဲ႕ရယူႏိုင္ဖို႕ အဓိကရုဏ္းျဖစ္လာေအာင္ အကြက္ခ်ဖန္တီးလိုက္တာပါတဲ့။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါစကားက ဒီသေဘာကို ေဖာ္ျပေနပါတယ္။

    “ ခင္ဗ်ားတို႕က ေရခဲျပင္ရဲ႕အစြန္းအစ(အေပၚယံ)ကိုသာ ျမင္ေနၾကတာကိုး။ ဒီမွာရိွတဲ့မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို အာရပ္ႏိုင္ငံ ၅၈ ခုထက္မက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳေပးထားၾကတယ္။ သူတို႕ကိုပိုက္ဆံေပးေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မ်ားသထက္ မ်ားျပားလာေနတယ္ ”။

    017-inside969
    မိတၳီလာျမိဳ႕တြင္ အၾကမ္းဖက္ဖ်က္ဆီးခံလိုက္ရတဲ့ ေနအိမ္မွအပ်က္အစီးမ်ား ရွငး္လင္းေနသည့္ မြတ္စလင္မ္တဦး

    ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္ကြန္ရက္ရဲ႕ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ ဦးမ်ဳိး၀င္းရဲ႕အဆိုအရ – မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံလူဦးေရ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၈ % ကေန ၁၀ % အတြင္းမွာသာရိွတဲ့အေၾကာင္း မြတ္စ္လင္မ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ခန္႕မွန္းထားၾကတယ္။ သူအိမ္ျပန္ေရာက္ၿပီး သံုးလအလြန္မွာ လူ ၄၄ ဦး(အမ်ားစု မြတ္စ္လင္မ္) အသက္ဆံုးရႈံးရတဲ့ ပထမဆံုး တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီအၾကမ္းဖက္မႈႀကီးအတြင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕ရဲ႕ရပ္ကြက္ေတြဟာ ေျမပံုထဲကေန ဖယ္ရွားခံလိုက္ရတယ္။ မီးေလာင္ကၽြမ္းပ်က္စီးေနတဲ့ ကြင္းျပင္ေတြအျဖစ္သာ က်န္ရစ္ခဲ့ရတယ္။

    018-inside969
    မိတၳီလာမွ အၾကမ္းဖက္မီးရိႈ႕ခံရသည့္ အိမ္မွ မီးေလာင္ပ်က္ဆီးသြားေသာ အစၥလာမ္ဘာသာအေၾကာင္း အူရဒုဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားသည့္ စာအုပ္အပိုင္းအစ

    သံုးရက္အေတာအတြင္းမွာပဲ အေဆာက္အဦ ၈၂၀ ထက္မနည္း ဖ်က္ဆီးခံရတယ္လို႕ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈအဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။ သစ္ပင္ေတြဟာလည္း မီးေလာင္ကၽြမ္း၊ တစ္ခ်ိန္ကရိွခဲ့တဲ့ အိမ္ေတြဟာလည္း အုတ္တံုးနဲ႕သံတုိသံစ ပင္လယ္ျပင္ အသြင္ေဆာင္ေနပါေတာ့တယ္။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတြကလည္း ခုခ်ိန္ထိ ျပန္လည္ မဖြင့္လွစ္ႏိုင္ၾကေသးဘူး။ ရဲ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ တင္းၾကပ္တဲ့ကာကြယ္မႈေအာက္က ဒုကၡသည္စခန္း ၅ ခုမွာ ဒုကၡသည္ေပါင္း တစ္ေသာင္းႏွစ္ေထာင္ေလာက္ အကြဲကြဲအျပားျပား ရိွေနၾကဆဲ။ ေမလကုန္ပိုင္းက်ေတာ့ အဲ့ဒီ အေရးအခင္းမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္တယ္ဆိုၿပီး မြတ္စ္လင္မ္ ၇ ဦးကို ႀကီးေလးတဲ့ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္စီရင္ခဲ့ၾကတယ္။ (အဲ့ဒီအခ်ိန္အထိ) ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦးကိုမွ အေရးယူတာ မေတြ႕ခဲ့ရဘူး။ အဲ့ဒီေန႕မွာဘဲ လံုၿခံဳေရးေပးထားတဲ့ ေဒသတြင္းက မြတ္စ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ ျပန္ခြင့္ျပဳလိုက္တယ္။ မိမိတို႕ေနရပ္က အပ်က္အစီးေတြရွင္းလင္းဖို႕ရယ္၊ အဖ်က္ဆီးမခံရတဲ့အရာေတြ ျပန္လည္ ရယူႏိုင္ဖို႕အတြက္ေပါ့။

    030-inside969

    ဗုဒၶဘာသာ၀င္နဲ႕မြတ္စ္လင္မ္တို႕အၾကား ႀကီးထြားလာတဲ့ ပဋိပကၡကို အေျဖရွာေရးဆိုၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဆင္ေျခဖံုးရဲ႕ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတစ္ခုမွာ သံဃာေတာ္ အပါး ၂၀၀ ေက်ာ္ပါ၀င္တဲ့အစည္းအေ၀းတစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဦး၀ီရသူ (အလယ္ပံု) နဲ႕ ဦး၀ိမလ(၀ဲဖက္)က ေခၚယူစုရံုးခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီစည္းေ၀းပြဲဟာ ပဋိပကၡဆိုင္ရာမ်ားကို အေျဖရွာႀကိဳးပမ္းျခင္းဆိုတာထက္ မ်ားမၾကာမီ အစိုးရဆီတင္ျပမယ့္ ဘာသာျခားထိမ္းျမားမႈပိတ္ပင္ေရးဆိုတဲ့ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈတစ္ရပ္ကို ထပ္တိုးလုပ္ေဆာင္ဖို႕သာ ျဖစ္ေနတယ္လို႕ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမီဒီယာမ်ားက ဆိုပါတယ္။

    စကၤာပူက ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ကိုမွီးၿပီး မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားမ်ား နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသမီးမ်ား ထိမ္းျမားေရးကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ေစလိုတဲ့ ဥပေဒျပဳဖို႕ စီမံခ်က္တစ္ခုပါ။ ဥပေဒၾကမ္းမွာေဖာ္ျပထားတာက မြတ္စ္လင္မ္ေတြအဖို႕ အဲ့ဒီလို ေပါင္းဖက္ခ်င္ယင္ သက္ဆိုင္ရာေဒသအာဏာပိုင္မ်ားရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ရယူရမယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။

    “ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားေတြက သူတို႕ရဲ႕မ်ဳိးပြားေရးအတြက္ ဆင္းရဲတဲ့ဗုဒၶဘာသာအမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ေမတၱာကို ရယူတဲ့နည္းနဲ႕ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတယ္။ သူတို႕ ကေလးေတြ အမ်ားႀကီး ေမြးၾကလို႕ သူတို႕လူဦးေရ အဆမတန္ မ်ားျပားလာတယ္။ အလႊမ္းမိုးမခံရေအာင္ မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္ဖို႕ တာ၀န္ရိွတယ္ ” ဆုိၿပီး ဦး၀ိမလ (၄၁ ႏွစ္)က အဲ့ဒီ ဥပေဒမူၾကမ္းကို ေထာက္ခံေျပာဆိုခဲ့တယ္။

    046-inside969-
    မႏၱေလးျမိဳ႕မွ တရားပြဲတခုတြင္

    ဦး၀ီရသူရဲ႕ေနာက္လိုက္မ်ားဟာ မီးေရာင္ေတြ၊ အျပင္အဆင္ေတြ ခမ္းခမ္းနားနားရိွတဲ့ေနရာမွာ သူ႕မိန္႕ခြန္းကို စုရံုးနားဆင္ခဲ့ၾကတယ္။ သူ႕ေဟာေျပာမႈကို ပိတ္ကားႀကီးတစ္ခ်ပ္နဲ႕လည္း တစ္ၿပိဳင္တည္း ထုတ္လႊတ္ျပသထားပါေသးတယ္။ သူ႕ေဟာေျပာမႈဟာ ၂ နာရီနီးပါးၾကာျမင့္ၿပီး၊ ေဟာေျပာခ်က္ရဲ႕ ၇၀ % ေလာက္က မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးမ်ားသာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တက္ေရာက္သူတစ္ဦးက The Diplomatic ကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

    ဦး၀ီရသူမွ ေဟာေျပာေနစဥ္မွာပဲ မကြာေ၀းလြန္းလွတဲ့ ဓမၼသာလခန္းမမွာ ျပည္တြင္းအဖြဲ႕အစည္းနဲ႕လူမႈအဖြဲ႕အစည္းလႈပ္ရွားသူအမ်ားအျပားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေျခလွမ္းတစ္ရပ္အတြက္ စုစည္းေနခဲ့ၾကတယ္။ ဘာသာေပါင္းစံုက လူေပါင္း ၂၀၀၀ နီးပါးတက္ေရာက္လာၾကၿပီး ဘာသာတရားအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္နားလည္မႈဆိုင္ရာ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားကို နာယူခဲ့ၾကေလရဲ႕။

    လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္သတၱပတ္ အလ်င္က ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မွဳေကာလဟလေတြေၾကာင့္ မိဘေတြက ကေလးေတြကို စာသင္ေက်ာင္းေတြကေန ျပန္ေခၚသြားခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ပဋိပကၡမ်ားႀကိဳတင္တားဆီးေရးေကာ္မတီက ကနဦးေျခလွမ္းကို စတင္ဦးေဆာင္ခဲ့တာပါ။

    Photo Credit-The Diplomat

    **thedipplomat တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ The Mad Monks of Myanmar ေဆာင္းပါးကို(ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္) ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာလိုျပန္ဆိုပါသည္။

  • ဂုဏ္အယူရဆံုး ခြဲစိတ္မႈ

    2012 January 1965 batch IM 1 students reunion တြင္ စာေပစိစစ္ေရးမတင္ဘဲ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ အမွတ္တရစာအုပ္မွ OG Dr Daw Khin Win Kyu ၏ေဆာင္းပါး

    Daw Su 3

    ၁၉-၉-၂၀၀၃ခုႏွစ္(ေသာၾကာေန႔) ဒီရက္ကိုေတာ့ ကၽြန္မတစ္သက္ ဘယ္ေတာ့မွေမ့ႏိုင္ေတာ့မည္ မထင္ပါ။ ကၽြန္မအတြက္ ထူးထူးျခားျခား ရင္ေတြခုန္ရေသာေန႔ စိတ္လႈပ္ရွားရေသာေန႔ေလးတစ္ေန႔ျဖစ္ပါသည္။ မီးယပ္သားဖြား အထူးကုဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အျဖစ္ အႏွစ္(၂၀)ေက်ာ္ လူနာမ်ားကို ခြဲစိတ္ေပးခဲ့ရေသာ သက္တမ္းတစ္ေလ်ာက္ ဒီေန႔ေလာက္ ခြဲရမည့္လူနာအေရးေတြးၿပီး စိတ္မလႈပ္ရွားခဲ့ဖူးပါ။ သူမအား ခြဲေပးရမည္ကို စသိသည့္ေန႔မွစ၍ ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ျမင္ဖို႔ ကိုလည္း
    ေန႔တိုင္း အခ်ိန္ျပည့္ ဆုေတာင္းေနမိပါသည္။အဘယ္ေၾကာင့္မူ ကၽြန္မခြဲေပးရမည့္သူကေတာ့ ျမန္မာသိ၊ ကမာၻသိျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံဂုဏ္ကို ျမႇင့္တင္ ေပးခဲ့ေသာ ကမာၻ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္ဆုပိုင္ရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

    ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏သမီးျဖစ္သူ အစ္မေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို မခြဲစိတ္မီ တစ္ရက္အလိုမွ ကၽြန္မက မမအားေတြ႕ဆံုခြင့္ရခဲ့ပါသည္။ ကၽြန္မတို႔ ခြဲစိတ္မည့္ team တစ္ခုလံုးႏွင့္ မမ ေတြ႕ဆံုခဲ့ရတာပါ။ မမက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ပုဂၢလိကေဆး႐ံု အာရွေတာ္၀င္(၉)ထပ္ရွိ အခန္း(၉)တြင္ တက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ယခုကိုယ္တိုင္ေတြ႕ကာ စကားေျပာခြင့္ရခဲ့ရာတြင္ ကၽြန္မ သတိထားမိသည္မွာ ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အလြန္တူၿပီး စကားေျပာရာတြင္ လိုရင္းတိုရွင္း ခ်က္ခ်က္ခ်ာခ်ာရွိကာ ပညာတတ္ ပီသလွပါသည္။

    တိုးတက္ေအာင္ျမင္ေနေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားတြင္ ေဆးကုသမႈခံယူလွ်င္ အစစအရာရာ သာလြန္ ေကာင္းမြန္မွန္းသိေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္အေရးအတြက္ သူမမွာ သမိုင္းေပးတာ၀န္မ်ားစြာရွိေနသျဖင့္ ျပည္တြင္းမွာပင္ ေဆးကုသမႈခံယူရန္ မမက ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္ကိုလည္း ကၽြန္မ နားလည္မိပါသည္။ ထို႔အျပင္ ျမန္မာျပည္တြင္ ကၽြန္မထက္ မ်ားစြာေဆးပညာေရာ၊ experience ပါ သာလြန္ေသာ၊ ကၽြမ္းက်င္စြာ ခြဲစိတ္ႏိုင္ေသာ ေဆးပညာရွင္ ပါရဂူႀကီး အမ်ားအျပားရွိပါလ်က္ ကၽြန္မကိုမွ ယံုၾကည္စြာ ခြဲစိတ္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုခံရျခင္းအတြက္ ကၽြန္မမွာ လြန္စြာၾကည္ႏူးဂုဏ္ယူခဲ့ရပါသည္။ ထိုခဏတြင္ပင္ ကၽြန္မမိဘႏွစ္ပါးႏွင့္ဆရာသမားအားလံုးကိုလည္း
    သတိတရ ေက်းဇူးတင္မိပါသည္။ ကၽြန္မကလည္း အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္မည္ဟု သႏ္ၷိဌာန္ ခ်လိုက္ပါေတာ့သည္။ ေရွးေရစက္ေၾကာင့္သာ ကၽြန္မက မမကို ခြဲစိတ္ကုသေပးခြင့္ရျခင္း ျဖစ္မည္ထင္ပါသည္။

    Operation တိုင္း၌ Unexpected complications မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ခက္ခဲမႈဆိုတာ ရွိတတ္ မွန္းသိေနေသာ ကၽြန္မအဖို႕ အထင္ကရ မမလို patient တစ္ေယာက္ကို operation လုပ္ရေတာ့မွာ ဆိုေတာ့ ပိုၿပီးစိတ္ပူ၊ ရင္ပူမိတာ အမွန္ပါ။ ထိုစဥ္က မမသည္ “ဒီပဲယင္း” အေရးအခင္းအၿပီး အက်ယ္ခ်ဳပ္က် ႏိုင္ငံေရးသမားဘ၀၊မည္သူႏွင့္ မွ် ေတြ႔ဆံုစကားေျပာခြင့္ မရ၊ ျမန္မာႏွင့္ကမၻာကလည္း မမကို လြတ္ေျမာက္ေစခ်င္ေသာ ဆႏၵအျပည့္ႏွင့္ မမအား မ်က္စိေဒါက္ေထာက္ ၾကည့္ေနၾကေသာ အခ်ိန္ကာလ၊ မမ တစ္ခုခုျဖစ္သြား၍မရ၊ မမကို ၾသဇာအာဏာရွိေသာ မ်ိဳးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေစခ်င္ေနတာက လူအမ်ားစုရဲ႕ဆႏၵ၊ ဒီလိုပုဂ္ၢိဳလ္မ်ိဳးကို ခြဲစိတ္ကုသေပးရမည့္ကိစ္ၥမွာ ကၽြန္မအတြက္ အလြန္ႀကီးေလးေသာ တာ၀န္တစ္ခု
    ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ရမည္ကို စသိသည့္ေန႔မွစ၍ ခြဲစိတ္ကုသမႈ ေခ်ာေမာေအာင္ျမင္၍ မမက်န္းက်န္းမာမာရွိေနေစရန္ ေန႔စဥ္ဆုေတာင္းေပးလ်က္ေနမိပါသည္။

    ၂၀၀၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ (၁၉)ရက္ေန႔နံနက္ မမကို အာရွေတာ္၀င္ေဆး႐ံု၌ ခြဲစိတ္ရန္ အိမ္မွ မထြက္ခြာမီကပင္၊ MBBS ေနာက္ဆံုးႏွစ္အပိုင္း(ခ)စာေမးပြဲ
    ေျဖရစဥ္ႏွင့္ထပ္တူ ရင္တုန္ေနမိခဲ့ပါသည္။ ခင္ပြန္းျဖစ္သူအားလည္း ခြဲစိတ္မႈအခက္အခဲမရွိ၊ ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ရန္ ဆုေတာင္းေပးေနပါဟု မွာခဲ့ပါသည္။ ကၽြန္မအား မေၾကာက္မရြံ႕ ခြဲစိတ္ကုသရန္၊ ႏိုင္ငံေရးစိတ္အျပည့္ႏွင့္ အားေပးခဲ့ေသာ ခင္ပြန္းသည္ကိုလည္း ေက်းဇူးတင္မိပါသည္။

    ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ခြဲစိတ္သည့္အခ်ိန္က Asia Royal Operation Theatre အတြင္းရွိ ကၽြန္မတို႔ Surgical team အားလံုး ( Surgeon ကၽြန္မ၊ First Assitant Surgeon ေဒါက္တာဦးတင္မ်ိဳး၀င္း၊ Second Assitant Surgeon ေဒါက္တာၿပံဳးမိုအိ၊ေမ႔ဆးဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ ဦးဟုတ္၀မ္၊ ဆရာႀကီး၏သမီး ေမ့ေဆးအကူေဒါက္တာၾကည္ၾကည္ထြန္း၊ သူနာျပဳအုပ္ အပါအ၀င္ သူနာျပဳမ်ားအားလံုး)၏ စိတ္တြင္း၌လည္း ကၽြန္မႏွင့္ထပ္တူ စိတ္ပူပန္၍ ခြဲစိတ္မႈေအာင္ျမင္ဖို႔ ဆုေတာင္းေနၾကမည္မွာ မလြဲပါ။ မမက တိုင္းျပည္ေပၚထားေသာေစတနာ၊ ကၽြန္မတို႔က မမအေပၚထားေသာ ေစတနာေရာင္ျပန္ဟပ္ သည္ဟု ထင္မိပါသည္။ ထို႔ေန႔က ခဲြစိတ္ကုသမႈ အခက္အခဲမရွိ ေခ်ာေမာစြာေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္။ ကၽြန္မတို႔ တစ္ဖဲြ႕လံုးသာမက ေဆး႐ံုတစ္ခုလံုး ၀မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ၾကပါသည္။ Biopsy result အသားစ စစ္ေဆးမႈကလည္း Malignancy ကင္ဆာမဟုတ္သည့္အတြက္ မမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အလြန္ ကံေကာင္းသည္လို႔ ဆိုရပါမည္။

    မမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ခဲြစိတ္မႈမျပဳမီကတည္းက အမ်ားတန္းတူ ခဲြစိတ္ခကိုယူပါရန္ ေတာင္းဆို ခဲ့ပါသည္။ ခဲြစိတ္ၿပီးသည့္အခါလည္းေဒါက္တာၿပံဳးမိုအိက Opertion fee ခဲြစိတ္ခဟု ဆိုကာ စာအိတ္ တစ္အိတ္ကိုေပးရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ပါသည္။ ကၽြန္မဘယ္လိုမွ အခေၾကးေငြယူရန္ စိတ္ကူးထဲမွာပင္ မေပၚခဲ့ပါ။ ကၽြန္မဘက္ကမမလိုကိုယ္က်ိဳးစြန္႔အနစ္နာခံၿပီးတိုင္းျပည္အက်ိဳးေဆာင္ရြက္ေနသည့္သူထံမွ ေငြတစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ ရယူလိုစိတ္မရွိပါ။ ယခုကဲ့သို႔ ကုသေပးခြင့္ရသည္ကိုပင္ ဂုဏ္ယူ၀မ္းသာလွၿပီျဖစ္ရာ ထိုစာအိတ္ကို လက္မခံခဲ့ပါ။ ေနာက္ထပ္ မည္သို႔ကူညီေပးႏိုင္ဦးမလဲဟုသာ ေစတနာအျပည့္အ၀ႏွင့္ ေတြးဆမိပါသည္။

    ထို႔ေန႔ ည(၉)နာရီခန္႔တြင္ ေဒါက္တာတင္မ်ိဳး၀င္းႏွင့္အတူ အာရွေတာ္၀င္ေဆး႐ံုတြင္ မမကို သြားၾကည့္ရာ ကၽြန္မမွာ မမအား မ်ားစြာက႐ုဏာသက္မိပါသည္။ မမအနားတြင္ ေသြးခ်င္းသားခ်င္းလည္း တစ္စံုတစ္ေယာက္မွ်မရွိပါ။ ကုတင္ေပၚတြင္ ပက္လက္လွဲေလ်ာင္းေနေသာ မမကို ကၽြန္မက ေနေကာင္းပါရဲ႕လားဟု ေမးရာတြင္
    I feel very uncomfortable ဟုျပန္ေျဖပါသည္။ လက္မွာ drip တန္းလန္း ရွိေနသကဲ့သို႔ ဆီးပိုက္တန္းလန္းႏွင့္ျဖစ္ၿပီး တစ္ေနကုန္ အစာမစားထားရလ်က္ အိပ္ေဆးမ်ားဒဏ္ေၾကာင့္ မူးေ၀ေနသည့္အျပင္ ခဲြစိတ္ခံထားရသျဖင့္ နာက်င္ေနမည္မွာမလြဲေပ။ မွန္ပါသည္။ မမခံရခက္ေနမွာ အေသအခ်ာပင္။ မမက နာသည္ဟု တစ္ခြန္းမွ် မဆိုပါ။ ကၽြန္မ မိန္းမသားခ်င္း ကိုယ္ခ်င္းစာနာမိပါသည္။ ခင္ပြန္းႏွင့္သားမ်ား အနားမွာ မရွိသကဲ့သို႔ ေဆြမ်ိဳးမ်ားပင္ အနားမွာ မရွိေခ်။ ကၽြန္မသာဆိုလွ်င္ မ်က္ရည္ၿဖိဳင္ၿဖိဳင္က်ေလာက္ေပၿပီ။ မမကမူ မ်က္စိမွိတ္မွိန္းေန႐ံုသာ ညည္းလည္း
    မညည္းေခ်။ ေဒါက္တာ တင္မ်ိဳး၀င္းႏွင့္တိုင္ပင္ကာ အနာလည္းသက္သာ စိတ္ဖိစီးမႈလည္းမရဘဲ အိပ္ေပ်ာ္ႏိုင္ရန္ Injection pethidine ကို ထိုးေပးခဲ့ၿပီး ျပန္လာခဲ့ပါသည္။

    ထိုညက ကၽြန္မအိမ္သို႔ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမမ်ား အေျပးအလႊားေရာက္လာၾကပါသည္။ ကၽြန္မက သူတို႔ အားဘာမွ်တင္ႀကိဳမေျပာထားေသာ္လည္း ျပင္ပမွသတင္းမ်ားေၾကာင့္ ကၽြန္မက မမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ခဲြစိတ္ေပးမွန္းသိသြားၾကသျဖင့္ ကၽြန္မအတြက္လည္း ဂုဏ္ယူ၀မ္းသာ၊ မမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ လည္း စိတ္ပူပန္ၿပီး ေရာက္လာၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္မသည္လည္း ခဲြစိတ္မႈအားလံုးအနက္ မမအား ခြဲစိတ္ေပးေသာ ခြဲစိတ္မႈသည္ ဂုဏ္အယူရဆံုးခြဲစိတ္မႈ ျဖစ္ပါသည္။ အသံလႊင့္သတင္းဌာနအခ်ဳိ႕၏ ေၾကျငာခ်က္ေၾကာင့္ ၄င္းသတင္းကို သိရွိၾကသည့္ေဆြမ်ဳိးတစ္ခ်ဳိ႕ႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ခ်ဳိ႕ကလည္း တယ္လီဖုန္းျဖင့္ ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။

    ခြဲစိတ္မႈအၿပီး (၇)ရက္တိတိ တစ္ေန႔လွ်င္ တစ္နာရီမွ် ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ စကားေျပာခြင့္ ရခဲ့ပါသည္။ ခြဲစိတ္မႈအၿပီး First post-op day တြင္ပင္ မမမွာ အားတက္သေရာ စကားေျပာႏိုင္ေနပါၿပီ။ ဆီးပိုက္၊ drip ပိုက္မ်ားျဖဳတ္လိုက္ကာေရပတ္တိုက္အၿပီးတြင္ မမမွာ လန္းဆန္းၿပီး လူေကာင္းပတိအသြင္ျဖင့္ ထထိုင္ကာ စကားမ်ားေျပာ၊ အစာမ်ား စားႏိုင္လာပါသည္။ ေဆး႐ံုမွ သူနာျပဳက (Sponging) ကိုယ္ပတ္တိုက္ ေပးရန္ လာသည့္အခါတြင္လည္း “မမက sponging တို႔ nursing care တို႔ ေကာင္းေကာင္းလုပ္တတ္တယ္။ မမခင္ပြန္းနဲ႔ ကေလးေတြ ေနမေကာင္းရင္ ကိုယ္တိုင္လုပ္ေပးတာ။ ေမေမ့ကိုလည္း မမက လုပ္ေပးခဲ့တာပဲ။ ဆရာမတို႔ လုပ္ေပးဖို႔
    မလိုပါဘူး” ဟုျပန္ေျပာခဲ့ပါသည္။ ေဒါက္တာတင္မ်ဳိး၀င္းေရာ ကၽြန္မတို႔အားလံုးကပါ မမမွာ လူနာျဖစ္ေနသျဖင့္ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ရန္ မသင့္ေၾကာင္းေျပာမွ Sister မွ Sponging လုပ္ေပးသည္ကို လက္ခံပါသည္။ ေနာက္ေန႔မွစကာ တစ္စစ မမ တိုးတက္ရႊင္လန္းလာခဲ့ပါသည္။

    ေဆး႐ံုေပၚမွာ ရွိေနစဥ္အတြင္း ႏိုင္ငံျခားသံ႐ံုးမ်ားႏွင့္ ေစတနာရွင္မ်ားက သစ္သီးျခင္း၊မုန္႔ပံုး စသည္ျဖင့္ လက္ေဆာင္မ်ားေပးပို႔ၾကပါသည္။ ေဆး႐ံုအတြင္း ၀င္ခြင့္မရေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ အဖြဲ႕၀င္မ်ား၊ လူငယ္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားက ေဆး႐ံုျပင္ပတြင္ေစာင့္ကာ ေမတၱာပို႔သၾကသကဲ့သို႔ စကၠဴငွက္႐ုပ္ေလးမ်ား
    ခ်ဳိးကာသီၿပီး မမဆီ ေပးပို႔ၾကပါသည္။ မမမွလည္း သူ႔ကိုေပးေသာ မုန္႔မ်ားကိုေဆး႐ံုအျပင္မွ ပရိသတ္အတြက္ ျပန္လည္ေ၀ငွေပးခဲ့ပါသည္။ သူ ေဆး႐ံု တက္ေန
    ရသည့္အခန္းမွာ သာမည ဆရာေတာ္ႀကီး တက္ေရာက္သီတင္းသံုးခဲ့ဖူးသည့္ အခန္းလည္းျဖစ္ကာ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္အားလည္း ျမင္ေတြ႕ ဖူးေျမာ္ႏိုင္သည့္
    အတြက္ သေဘာက်ေၾကာင္းလည္း ေျပာျပခဲ့ပါသည္။

    မမ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ခြဲစိတ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကၽြန္မမွာ အလြန္မ်က္ႏွာပြင့္လန္းခဲ့ရပါသည္။ ပုဂၢလိကေဆး႐ံုမ်ားသို႔ ကၽြန္မခြဲစိတ္ထားေသာ ေမြးလူနာမ်ား
    အား ၾကည့္ရန္ေရာက္သည့္အခါ အျခားေသာ သားဖြားမီးယပ္ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ားအပါအ၀င္ ဆရာ၀န္ႀကီးငယ္မ်ား၏ ၀မ္းပန္းတသာ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳမႈမ်ားကို ႀကံဳရပါသည္။ အသက္၀ါႀကီးေသာ ဆရာ၊ ဆရာမႀကီးမ်ား၏ ခ်ီးက်ဴးမႈခံရသကဲ့သို႔ ရြယ္တူ၀ါတူမ်ားမွလည္း ေနာင္ကို ယခုကဲ့သို႔ ကူညီစရာလိုလွ်င္ သူတို႔အားလည္း အသိေပးေစလိုေၾကာင္း စသျဖင့္ ေျပာဆိုၾကသကဲ့သို႔ မမ၏ေရာဂါ အတိမ္အနက္အတြက္ စိုးရိမ္ပူပန္စကားမ်ား ဆိုခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုအထဲတြင္ ကၽြန္မတို႔ကို စာသင္ေပးခဲ့ၾကသည့္ ကၽြန္မေလးစားရေသာ ဆရာႀကီး ပါေမာကၡဦးလွျမင့္(အဘ)ႏွင့္ ဆရာမႀကီး ပါေမာကၡ ေဒၚျမျမတို႔ကိုယ္တိုင္က ပခုံးဖက္ကာ လက္ဆဲြ ႏႈတ္ဆက္ကာျဖင့္ ခ်ီးက်ဴးၾကသည္ကို ခံရသည့္အခါ ေက်နပ္ ဂုဏ္ယူရသကဲ့သို႔ မ်ားစြာလည္း ပီတိျဖစ္ရပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ကၽြန္မတို႔ ပညာတတ္ဆရာ၀န္မ်ား၏ ရင္ထဲတြင္လည္း မမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား မည္မွ်ယုံၾကည္ေလးစား အားကိုုးေၾကာင္းကိုလည္း သတိထားမိရပါသည္။

    ခဲြစိတ္မႈအၿပီး တစ္လအၾကာတြင္ မမကို သူမ၏ တကၠသိုလ္ရိပ္သာလမ္းရွိေနအိမ္တြင္ ထပ္မံၿပီးေတြ႕ဆုံခြင့္ တစ္ခါရခဲ့ပါသည္။ မမ၏ဧည့္ခန္းတြင္ ဖခင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း
    ၏ ဓာတ္ပုံႀကီး၊ မိသားစု၀င္မ်ား၏ ဓာတ္ပုံမ်ား၊ ခင္ပြန္း၊ သား(၂)ေယာက္၊ေခြ်းမ(၁)ေယာက္၊ ေျမး(၂)ေယာက္၏ ဓာတ္ပုံမ်ားကို ခ်ိတ္ဆဲြထားပါသည္။ စာအုပ္မ်ား ျပည့္ႏွက္ေနသည့္ စာအုပ္ဗီဒိုႀကီးကိုလည္း ေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။

    မမက ေန႔စဥ္ အခ်ိန္ဇယားျဖင့္ အလုပ္လုပ္သူ ျဖစ္ပါသည္။ နံနက္အ႐ုဏ္ဦး အိပ္ရာထခ်ိန္မွစကာ ညအိပ္ရာ ၀င္ခ်ိန္အထိ ဘုရားရွိခိုးျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊ စာေရးစာဖတ္ျခင္းတို႔အျပင္ စားခ်ိန္အိိပ္ခ်ိန္ကိုပါ တိတိက်က်ျပဳလုပ္သူျဖစ္ပါသည္။ မမက ၀လို႕လည္းမျဖစ္ဘူး။ ပိန္လို႕လည္းမျဖစ္ဘူး။ ၀ရင္၀မွာေပါ့။ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ စားၿပီးအိပ္၊ အိပ္ၿပီးစား၊ နားေနရတာကိုး၊ ပိန္ရင္လည္းပိန္မွာေပါ့။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ၿပီး စားမ၀င္ အိပ္မေပ်ာ္ မိသားစုနဲ႔ေ၀း ေနတာကိုးလို႔ အေျပာမခံႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးကို အထူးဂရုစိုက္ၿပီး Balance diet ပဲစားတာ” ဟု ရွင္းျပဖူးပါသည္။

    မမသည္ စကားအလြန္ေျပာေကာင္းကာ ေျပာသမွ်စကားမ်ားကိုလည္း ပညာတတ္ပီပီ ျပန္လည္ ေခ်ပေျပာဆိုႏိုင္ပါသည္။ စိတ္ဓာတ္ကလည္း တည္ၾကည္ေျဖာင့္မတ္ၿပီး အရာရာကို ျပတ္ျပတ္သားသား ဆုံးျဖတ္တတ္ေၾကာင္း မမႏွင့္စကားေျပာခြင့္ႀကံဳရမွ ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ျမင္လာရပါသည္။ ယေန႔တိုင္ ကၽြန္မေလးစားရပါေသာ မမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က်န္းမာရႊင္လန္း၍ လိုရာပန္းတိုင္သို႔ အျမန္ဆုံးေရာက္ရန္ ဆုေတာင္းလ်က္သာ ရွိပါသည္။

    ဒီခဲြစိတ္မႈေၾကာင့္ ရရွိတဲ့ ကၽြန္မရဲ႕ ပီတိခံစားခ်က္မ်ားကို ကၽြန္မရဲ႕ ၁၉၆၅ batch မွ သူငယ္ခ်င္း ေရာင္းရင္းမ်ား မွ်ေ၀ခံစားႏိုင္ရန္“ဂုဏ္အယူရဆုံးခဲြစိတ္မႈ” ေဆာင္းပါးေလးကို ေရးသားတင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

    သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလုံး ပီတိႏွလုံး ရႊင္ျပံဳးႏိုင္ၾကပါေစ ………..

    ေဒါက္တာခင္၀င္းၾကဴ
    (Winne)

    Lynn Hpone Thant=============

    ** ကမာၻ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္ဆုပိုင္ရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို ခြဲစိတ္ကုသေပးခဲ့ေသာ ေဒါက္တာခင္၀င္းၾကဴ ဟာ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ ေဆးပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခါ  မဟာဗႏၶဳလပန္းျခံလမ္း (ဘားလမ္း) ရိွ မြတ္စလင္မ္ ကုသိုလ္ျဖစ္ေဆးရံုတြင္ Chief OG အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္လ်က္ရိွပါသည္။

  • တရုတ္ျပည္၊ စင္းက်န္းနယ္မွ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

    ဇူလိုင္- ၅ ၊ ၂၀၁၃
    M-Media

    ဘာသာျပန္- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

    “ တရုတ္ျပည္က လုပ္ရပ္တစ္ခ်ဳိ႕ဟာလည္း မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ အသြင္ေဆာင္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒါကို Genocide ကလြဲၿပီး ေဖာ္ျပလို႕ရတဲ့ တျခားစကားလံုး မရိွဘူး ” လို႕ တူရကီ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ သြိဳင္ယစ္ဘ္ အာဒိုဂန္ ဆိုလိုက္ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္ ၅ ရက္ အေရးအခင္းကာလအတြင္း စင္းက်န္းျပည္နယ္သားေတြအေပၚ ဆက္ဆံျပဳမူခဲ့တဲ့ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားရဲ႕ ေပၚလစီကို ရည္ၫႊန္းေျပာဆိုျခင္းျဖစ္တယ္။

    Arguing Genocide in Xinjiang

    စင္းက်န္းနယ္၊ ဥဂါးရ္ျပည္သူေတြအေပၚ ၂၀၀၉ ကိုင္တြယ္မႈနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အလားတူမွတ္ခ်က္မ်ဳိးကို သမိုင္းေၾကာင္းအရ ျပန္ေကာက္ၾကည့္ယင္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ကတည္းက စတင္ခဲ့တာပါ။

    ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ကြန္ဗင္းရွင္း၊ အခန္း ၂၊ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈဆိုင္ရာကာကြယ္ေရးႏွင့္အေရးယူျခင္းက႑မွာ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ – Genocide ကို “ ႏိုင္ငံသား သို႕မဟုတ္ လူမ်ဳိးစု သို႕မဟုတ္ လူမ်ဳိးႏြယ္ သို႕မဟုတ္ ဘာသာေရး အုပ္စုတစ္ရပ္ရပ္အေပၚ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေစ၊ သိမ္းက်ဳံး၍ျဖစ္ေစ ပ်က္စီးေအာင္ ရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ” ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။

    တစ္ဆက္တည္းမွာဘဲ အဲ့ဒီရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္မႈ အထေျမာက္ေစတဲ့ အေျခအေနႏွစ္ရပ္ကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
    (က) အုပ္စုတစ္စုရဲ႕ဘ၀အေနအထားေတြအေပၚ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေစ အားလံုးကိုျဖစ္ေစ တမင္သက္သက္အားျဖင့္ ရုပ္ပိုင္းအရ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးေအာင္ တြက္ခ်က္ႀကံေဆာင္တာ
    (ခ) အုပ္စု၀င္ေတြကို သတ္ျဖတ္တာ

    တရုတ္ႏိုင္ငံကို လူမ်ဳိးအႏြယ္၀င္အုပ္စု ေပါင္း ၅၆ မ်ဳိးနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အစိုးရရဲ႕စာရင္းဇယားအရ တရုတ္ျပည္လူဦးေရ သန္း ၁၂၀0 အနက္ ၉၁.၆ % က ဟန္လူမ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္။ လူနည္းစု၀င္ ဥဂါးရ္မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ပဥၥမေျမာက္ လူဦးေရအမ်ားဆံုး နဲ႕ ၈.၅ သန္း၀န္းက်င္ ရိွၾကတယ္လို႕ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆံုးေကာက္ယူစာရင္းအရ သိရတယ္။

    ကီလိုမီတာ ၁.၆၆ သန္းပတ္လည္က်ယ္၀န္းတဲ့ စင္းက်န္းနယ္မွာ ဒုတိယအႀကီးဆံုး ေရနံသိုက္ႀကီးရိွတယ္။ တန္ခ်ိန္ေပါင္း ၂၇.၄ သန္းကို ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။

    ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕တန္ခ်ိန္ေပါင္း သန္း ၆၀ အထိ ထုတ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကတယ္။ သတၳဳအမ်ဳိးအစားေပါင္း ၁၃၈ မ်ဳိးထဲက – တန္ခ်ိန္ေပါင္း ၂.၁၈ ထရီလီယံ ေက်ာက္မီးေသြးသိုက္ကို ပိုင္ဆိုင္တဲ့ေဒသပါ။

    ပထ၀ီ၀င္အေနအထားအရ သယံဇာတေပါၾကြယ္္ၿပီး၊ အႀကီးဆံုး တာရင္မ္ျမစ္ႀကီးအပါအ၀င္ ေဒသတြင္းမွာ ျမစ္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္နဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ေရၾကည္ကန္အပါအ၀င္ ေရကန္ႀကီးေပါင္း ၁၀၀ ရိွတယ္။ ေရခံေျမခံေကာင္းၿပီး က်ယ္၀န္းလွတဲ့အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေရးထုတ္ကုန္မ်ဳိးစံုကိုလည္း ျပည္ပကို တင္ပို႕ႏိုင္ၾကတယ္။

    ထပ္ဆိုရယင္ မြန္ဂိုလိယား၊ ရုရွ၊ ကာဇက္စတန္၊ ကာဂ်စၥတန္၊ တာဂ်ီကစၥတန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ပါကစၥတန္၊ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံရွစ္ခုနဲ႕ နယ္နမိတ္ခ်င္းထိစပ္ေနတဲ့အတြက္လည္း တရုတ္ျပည္ကုန္းတြင္းပိုင္းအတြက္ အဓိကျပဴတင္းေပါက္တစ္ခု ျဖစ္ေနတယ္။

    ေဖာ္ျပထားမႈေတြအပါအ၀င္ အျခားေသာအခ်က္အလက္မ်ားေၾကာင့္ စင္းက်န္းျပည္နယ္ဟာ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရ အဖို႕ အလြန္အေရးပါတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေဒသလို႕ ဆိုရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ကတည္းကစၿပီး ႏိုင္ငံေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ လူဦးေရတိုးပြားႏႈန္း အပါအ၀င္ အရာအားလံုးကို တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ မူ၀ါဒေတြခ်မွတ္လို႕ ၾကမ္းတမ္းျပင္းထန္တဲ့အေရးယူျခင္းနဲ႕အတူ ၿငိမ္၀ပ္ေအာင္ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့တာျဖစ္တယ္။

    ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံထဲ တစ္သားတည္းက်ေအာင္ သြတ္သြင္းမရတဲ့ အဓိကအတားအဆီးႀကီးတစ္ရပ္က မားမားမတ္မတ္ ရိွေနတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးစုတို႕ရဲ႕ တမူထူးျခားကြဲျပားလွတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ပါဘဲ။ ဒီေဒသက အစၥလာမ္သာသနာကို ေအဒီ ၆၇၅ ကတည္းက ထိေတြ႕မႈရိွလာခဲ့တဲ့အတြက္ ဥဂါးရ္ယဥ္ေက်းမႈဟာ အလြန္ခိုင္မာအျမစ္တြယ္ထားၿပီး ျဖစ္တယ္။

    ခ်င္မင္းဆက္ တရုတ္မန္ခ်ဳးအင္ပါယာက အေရွ႕တာကစၥတန္ကို ၁၈၈၄ ခုႏွစ္မွာ အဓမၼက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ၿပီး စင္းက်န္း(ရွင္းက်န္း) အျဖစ္ အမည္ေျပာင္းလိုက္တယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး တရုတ္တို႕ရဲ႕ေဒသတစ္ခုလံုးကိုထိန္းခ်ဳပ္လိုမႈအေပၚ ဥဂါးရ္တို႕ရဲ႕ခုခံမႈဟာ မၾကာခဏဆိုသလုိ ျဖစ္ေပၚေနခဲ့တာပါဘဲ။ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္မွာတည္ေထာင္လိုက္တဲ့ အေရွ႕တာကစၥတန္သမၼတႏိုင္ငံကို ပီကင္းက ၿဖိဳလဲႏိုင္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့ရတယ္။

    ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ကစၿပီး ဟန္တရုတ္ေတြဟာ ၆ % ကေန ၄၀ %အထိ တိုးပြားခဲ့တယ္လို႕ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ တရား၀င္စာရင္းက ဆိုတယ္။ ေဒသတြင္း လူဦးေရကို အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႕အတြက္ တရုတ္အစိုးရက ဟန္လူမ်ဳိးေတြကို ဒီေဒသထဲ အစီအစဥ္ရိွရိွ သြတ္သြင္းခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ စင္းက်န္းကေန ဥဂါးရ္ေတြကို ေမာင္းထုတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဘ၀ရပ္တည္မႈ အေျခအေနေတြကို ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ၾကတယ္။

    ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာခ်ည့္နဲ႕ေအာင္ ပ်က္ရာပ်က္ေၾကာင္း တမင္ႀကံစည္မႈမ်ား
    —————————————————————————
    ေျပာင္း၀င္လာၾကတဲ့ ဟန္လူမ်ဳိးေတြဟာ သြားလာေရး၊ အိုးအိမ္ နဲ႕ အာမခံကိစၥေတြမွာ အၿမဲလိုလို အခမဲ့ခံစားခြင့္ ရၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြဖို႕နဲ႕စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႕ အစိုးရဖက္က ကူညီေပးၾကတယ္။ စင္းက်န္းရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ အူရြမ္ကီ မွာရိွတဲ့ အစိုးရလက္ေအာက္အလုပ္သမားဌာနမွ ေၾကျငာခ်က္တစ္ခုကိုၾကည့္လိုက္ပါ “ ရံုးတြင္း ၀န္ထမ္းတစ္ဦး အလိုရိွသည္၊ အသက္ ၁၈ မွ ၄၀ ႏွစ္အတြင္းျဖစ္ရမည္၊ အထက္တန္းေအာင္လက္မွတ္ရၿပီးသူ ျဖစ္ရမည္၊ ဟန္လူမ်ဳိးမ်ားအတြက္သာ ” တဲ့။ (LATimes, July 11)

    စင္းက်န္းမွာ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးအလုပ္သမား ၁.၅ သန္းေလာက္က အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ Amnesty ရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလအစီရင္ခံစာအရ တရုတ္ျပည္ဥဂါးရ္တိုင္းရင္းႏြယ္ေတြဟာ ဟာရွာ hashar အမည္ရိွ စံနစ္တစ္ခုေအာက္မွာ ဒုကၡေရာက္ၾကရတယ္။ လယ္သမားမိသားစုအိမ္တိုင္းက တစ္ဦးစီကို လုပ္ခမရရိွတဲ့ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ အေျခခံတည္ေဆာက္ေရး နဲ႕ အျခားအမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာလုပ္ငန္းခြင္ထဲ အတင္းအဓမၼ ပို႕ေဆာင္ခဲ့ၾကတယ္။ ရံဖန္ရံခါ တစ္ႏွစ္အတြင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ခိုင္းေစခံၾကရတယ္။

    လုပ္အားခ တစ္ျပားမွမရ၊ ေနစရာအခန္း သို႕မဟုတ္ တန္းလ်ားအေဆာင္ မေပးတဲ့အျပင္ ကိုယ့္စားရိတ္နဲ႕ကိုယ္ အကုန္က်ခံသြားလာေစခဲ့တယ္။ ေျမကြက္လပ္ဟင္းလင္းျပင္မွာ အိပ္စက္ၾကရတယ္၊ အသင့္စားေခါက္ဆြဲေတြကို အလုပ္ၾကမ္းလုပ္တဲ့ေန႕ရက္ေတြကလြဲၿပီး ဘာမွမစားေသာက္ၾကရဘူးလို႕ လူမ်ားစြာက ဆိုပါတယ္။ (Amnesty)

    ရိွပါေသးတယ္။ လူမႈ-စီးပြားဆိုင္ရာ ဘက္ညီမွ်တမႈ ရိွမေနတာကိုလည္း အခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ရတယ္။ စင္းက်န္းမွာ လာၿပီးအေျခစိုက္တဲ့ ဟန္တရုတ္လူမ်ဳိးေတြထက္ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြက ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ဘ၀ေျပလည္မႈ ၁၀ ႏွစ္စာေလာက္ က်န္ရစ္ေနခဲ့တာပါဘဲ။ (Human Rights Watch)

    “ အစိုးရက ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြကို သူတို႕ရဲ႕ကၽြန္အျဖစ္ ဇာတ္သြင္းခ်င္ေနၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕လူမ်ဳိးေတြ ကြယ္ေပ်ာက္သြားဖို႕ကိုလည္း သူတို႕က လုိလားေနၾကတယ္ ” ဟု အူရြမ္ကီရိွ အထည္ကုန္သည္တစ္ဦးက Christian Science Monitor ကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ (CSMonitor)

    ဘာသာေရးရပ္တည္မႈအား တိုက္ခိုက္ျခင္း

    စင္းက်န္းမွာရိွတဲ့ ဟန္လူမ်ဳိးေတြအေပၚ စီးပြားေရးမ်က္ႏွာသာေပးမႈဆိုတာလည္း ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးစုရဲ႕ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း ခ်ဳပ္ျခယ္မႈနဲ႕အတူ ဒြန္တြဲထားၾကတယ္။

    ဥဂါးရ္ေတြရဲ႕လူမ်ဳိးေရးရပ္တည္ခ်က္ထဲမွာ အစၥလာမ့္အေရာင္က ခိုင္ခုိင္မာမာရိွေနေၾကာင္း သိတဲ့အတြက္ အစၥလာမ္ကို အျမစ္လွန္ႏိုင္ေအာင္ တရုတ္အစိုးရက အျပင္းအထန္ ၿဖိဳလဲေနျခင္းျဖစ္တယ္။ သီးျခားရပ္တည္လိုသူမ်ားလို႕ အစိုးရက မိမိဖာသာေတြးထင္ထားသူမ်ားအတြက္ ဘာေျခကုပ္မွမရိွေအာင္ ရည္ရြယ္တာေလ။

    အဖြဲ႕အစည္းကေန လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းအဆင့္အထိ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေစတယ္။

    ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ စာသင္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းနဲ႕ကပ္လ်က္တည္ရိွတဲ့ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းတစ္ခုကို မခိုင္မာတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ ေကာ္ေဇာစက္ရံုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ပစ္လိုက္ေၾကာင္း စင္းက်န္းက ဥဂါးရ္ေတြအေပၚ ဘာသာေရးဖိႏိွပ္မႈနဲ႕စပ္လ်ဥ္းၿပီး HRW အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။

    တစ္ႏွစ္လြန္ၿပီးေနာက္ စင္းက်န္းတရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက ေဒသတြင္းမွာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေဆာက္လုပ္ခြင့္ အလ်ဥ္းမရိွေတာ့ဘူးလို႕ တရား၀င္ပိတ္ပင္လုိက္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ဆင့္ တက္ၿပီး ရာနဲ႕ခ်ီတဲ့ ဘာသာေရးက်မ္းဂန္ေတြ၊ တိတ္ေခြေတြကို သိမ္းယူခဲ့ယံုမက ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြကိုလည္း ရွင္းလင္းဖ်က္ဆီးလိုက္ၾကတယ္။

    အစိုးရ၀န္ထမ္းမြတ္စ္လင္မ္မ်ားဟာ ၀တ္ျပဳျခင္း၊ ဥပုသ္သီလေစာင့္ျခင္း စတဲ့ ဘာသာေရးက်င့္ရပ္တစ္ခုခုကို ျပဳလုပ္တာနဲ႕ အလုပ္ျပဳတ္ဖို႕ေသခ်ာသေလာက္ ျဖစ္သြားရတဲ့အထိပါဘဲ။ ဒါဟာ စင္းက်န္းက မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ ေန႕တစ္ဓူ၀ဘ၀ျဖတ္သန္းမႈကို လွစ္ဟျပသေနျခင္းျဖစ္တယ္။

    ေသာၾကာေန႕မွာဆိုယင္ မြတ္စ္လင္မ္ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို ေက်ာင္းထဲကေပး မထြက္ဘဲ ေက်ာင္းထဲမွာသာ ေန႕လည္စာ စားခိုင္းတယ္။ ေသာၾကာေန႕၀တ္တက္မႈ မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ တားဆီးပိတ္ပင္တဲ့ အဓမၼမႈတစ္ခုေပါ့။ တစ္ခါ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ မြတ္စ္လင္မ္ကေလးငယ္ေတြကို ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းသြားခြင့္ မျပဳဘူး။ ဘာသာေရးပညာသင္ၾကားခြင့္လည္း မေပးၾကဘူးလို႕ Amnesty အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။

    စင္းက်န္းဥဂါးရ္ျပည္နယ္ဥပေဒ အခန္း ၁၄ မွာ ထည့္သြင္းထားတဲ့ လူနည္းစုျပည္နယ္မ်ားအားကာကြယ္ေရး(ႏွိပ္ကြက္ေရး)ဥပေဒပါစည္းမ်ဥ္းမ်ားဟာ တရုတ္ျပည္တြင္းထဲမွာလည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ – မိဘေတြ၊ တရား၀င္အုပ္ထိန္းသူေတြဟာ လူနည္းစု၀င္ကေလးေတြကို ဘာသာေရးေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ပါ၀င္ခြင့္ မျပဳရဘူး ဆိုတဲ့အခ်က္ ျဖစ္တယ္။

    ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာထုတ္ျပန္တဲ့ Amnesty ေနာက္ထပ္အစီရင္ခံစာထဲမွာ ယူနန္ျပည္နယ္၊ ေဟြ(မြတ္စ္လင္မ္)ရပ္၀န္းထဲ ေနထိုင္ၿပီး ပညာသင္ၾကားေနၾကတဲ့ အသက္ ၈ ႏွစ္က ၁၄ ႏွစ္ၾကားကေလးေတြကို ရဲေတြက ဖမ္းဆီးၿပီး ပိုင္က်ားဟူ အက်ဥ္းေထာင္ထဲ ထိန္းသိမ္းခ်ဳပ္ေႏွာင္လိုက္ၾကတယ္။ တတ္စြမ္းႏိုင္တဲ့မိဘမ်ားက တစ္ဦးကို ေဒၚလာ ၃၁၄၀ နဲ႕ ေရြးယူတဲ့အတြက္ ကေလးငယ္ ၁၀ ဦးလြတ္ေျမာက္သြားတယ္။ ေငြေပးမေရြးယူႏိုင္ၾကတဲ့ မိဘမ်ားကိုေတာ့ ဘာသာေရးအလုပ္ကို တရားမ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈနဲ႕ သူတို႕ကေလးေတြကို စီရင္သြားမယ့္အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႕ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ (Amnesty)

    စင္းက်န္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းက မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ဦးေခါင္းၿခံဳလႊာ(ဟိဂ်ာ့ဗ္)ကို စြန္႕ဖို႕ ျငင္းဆန္ယင္ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက ဒဏ္ေငြ ေဒၚလာ ၃၆၀ ေပးေဆာင္ခိုင္းတယ္လို႕ ျပည္တြင္းသတင္းဌာနမ်ားက ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဒဏ္ေငြပမာဏဟာ ဥဂါးရ္လယ္သမားတစ္ဦးရဲ႕ ငါးႏွစ္စာ၀င္ေငြနဲ႕ ညီမွ်ေနပါတယ္။ (uygur.org)

    လူမ်ဳိးစု၀င္မ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္း

    ႏ်ဴကလိယတိုးျမွင့္ေဖာ္ေဆာင္ေရးအစီအစဥ္အရ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားဟာ စင္းက်န္းနယ္၊ ေလာ့ပ္ႏူးရ္မွာ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ကတည္းက ႏ်ဴကလိယစမ္းသပ္မႈ ၄၃ ႀကိမ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္တိုင္ေအာင္ ဟင္းလင္းျပင္ေလထုထဲစမ္းသပ္မႈက ၂၃ ႀကိမ္အထိရိွခဲ့တယ္။ ဗဟိုကြန္ျမဴနစ္အစိုးရက ဒီစမ္းသပ္မႈေတြ အဆံုးသတ္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ ေၾကျငာခဲ့တယ္။ (GreenPeace)

    ေလထုဟင္းလင္းျပင္အတြင္း ႏ်ဴကလိယစမ္းသပ္ျခင္းက ကင္ဆာေရာဂါ၊ အဂၤါမစံုကေလးငယ္ေမြးဖြားမႈ နဲ႕ အခ်ိန္မတန္မီ မီးဖြားၿပီး အေသေမြးဖြားမႈတို႕ကို ျဖစ္ေပၚျပန္႕ပြားေစပါတယ္။

    ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ကတည္းက ေလာ့ပ္ႏူးရ္ (Lop Nor)မွာ တရုတ္ေတြရဲ႕စမ္းသပ္မႈေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာတဲ့ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈ ပမာဏ ကို ” Radioactive Heaven and Earth ” စာအုပ္မွာ အေသးစိပ္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲ့ဒီစာအုပ္ကို ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က ႏ်ဴကလိယစစ္ပြဲတားဆီးေရး (Prevention of Nuclear War – IPPNW) အတြက္ ႏိုင္ငံတကာရူပေဗဒပညာရွင္မ်ားမွ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၾကတာပါ။

    Lop Nur ေဒသထဲ ေလထုအတြင္း ႏ်ဴကလိယစမ္းသပ္မႈေၾကာင့္ ထြက္ရိွလာတဲ့ ပလူတိုနီယံ-၂၃၉ အေလးခ်ိန္ပမာဏဟာ စုစုေပါင္း ၄၈ ကီလုိဂရမ္နီးပါးရိွတယ္လို႕ ခန္႕မွန္းထားၾကတယ္။ ပလူတိုနီယံ-၂၃၉ တစ္ဂရမ္ရဲ႕ အပံုတစ္သန္းပံုတစ္ပံုေလာက္ ရွဴရိႈက္မိတာနဲ႕ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း IPPNW ကဆိုထားတယ္။

    ဒါ့အျပင္ စထရြန္တီယမ္-၉၀ ယူနစ္ေပါင္း ၁.၃ သန္းကလည္း ေလထုထဲ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားၿပီျဖစ္တယ္။ စထရြန္တီယမ္-၉၀ က အရိုးထဲအထိ ၀င္ေရာက္ၿပီး လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲ ခိုေအာင္းလို႕ ကာလအတန္ၾကာေအာင္ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါတယ္။

    အျပင္းစား ရိုက္ခ်ဳိးခ်က္

    ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ဗဟိုအစိုးရက မိမိတို႕ခြင့္မျပဳတဲ့ ဘာသာေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ နဲ႕ (မိမိဖာသာထင္ျမင္သတ္မွတ္ထားတဲ့) သီးျခားဆန္မႈေထာက္ခံသူေတြကို ပစ္မွတ္ထားဦးတည္ၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ရိုက္ခ်ဳိးမယ့္အေၾကာင္း ေၾကျငာခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီ ကမ္ပိန္းအမည္က “Strike Hard” (Yan Da) လုိ႕ ေခၚတယ္။

    စင္းက်န္းမွာ ဘာသာေရးနဲ႕ယဥ္ေက်းမႈေရးရာမ်ားအေပၚ အစိုးရရဲ႕တင္းၾကပ္ကန္႕သတ္မႈမ်ားကို ယီနင္းၿမိဳ႕ခံမ်ားစြာက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ကန္႕ကြက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္းမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက ရက္ရက္စက္စက္တုန္႕ျပန္ခဲ့ၾကတယ္။ လက္နက္မဲ့ဆႏၵျပသူေတြကို ပစ္ခတ္ခဲ့ၾကရာမွာ တရား၀င္မွတ္တမ္းမ်ားအရ လူ ၁၀ ဦးေသဆံုးၿပီး ၁၉၈ ဦးဒဏ္ရာရခဲ့တယ္။ လူေပါင္း ၅၀၀ အထိ အဖမ္းခံလိုက္ရတယ္။

    ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလမွာ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ Zhu Rongji က တရုတ္ျပည္ရဲ႕ညီညြတ္ေရး နဲ႕တည္ၿငိမ္ေရးထိပါးမႈအႏၱရာယ္ေတြကို ရင္ဆိုင္ဖို႕အတြက္ စင္းက်န္းနယ္ထဲမွာ “သံလက္သီး”တစ္လံုးပစ္သြင္းဖို႕ လိုအပ္လာၿပီဆိုၿပီး ေၾကျငာခဲ့တယ္။

    ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ဥဂါးရ္ခြဲထြက္ေရးသမားေတြရိွေနတယ္ဆိုတဲ့ မတရားစြပ္စြဲခ်က္နဲ႕ အာဏာပိုင္မ်ားက ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြကို ရွင္းလင္းဖို႕ အၾကမ္းကိုင္လုပ္ရပ္မ်ားစြာကို ဆက္တိုက္က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႕မွာ စင္းက်န္းဥဂါးရ္ေဒသ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအတြင္းေရးမွဴး ၀မ္လီကြမ္းက “ေသျခင္းနဲ႕ရွင္ျခင္း ႀကိဳက္ရာေရြး”ဆိုၿပီး ေၾကျငာခဲ့တယ္လို႕ Amnesty ရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာေတြ႕ရတယ္။

    ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၅ ရက္မွာေတာ့ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြက တစ္ဖက္၊ ဟန္လူမ်ဳိးနဲ႕ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြကတစ္ဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တယ္။ ေသဆံုးသူ ၁၈၆ ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူ ၁၆၀၀ နဲ႕ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရသူ ၁၄၀၀ ဦး အထိ ရိွခဲ့တယ္။

    တရုတ္အစိုးရအေနနဲ႕ ေဒသတြင္းမွာ အၾကမ္းဖက္၀ါဒေတြ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္လာမွာကို စိုးရိမ္ေနရၿပီျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို အျပည့္အ၀ကာကြယ္ေပးဖို႕ နဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးဖို႕ ကိုင္တြယ္သြားရပါမယ္။

    တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းမွာဘဲ အေရွ႕တာကစၥတန္ ျဖစ္တဲ့ စင္းက်န္းနယ္မွာ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈ နဲ႕ ဘာသာေရးက်င့္သံုးခြင့္ကို ဥပေဒျပဳေပးရပါမယ္။

    တရုတ္ရဲ႕ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရိွေနလင့္ကစား စင္းက်န္းဥဂါးရ္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ အျဖစ္ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳရမွာပါ။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕အညီ လြတ္လပ္စြာယံုၾကည္ကိုးကြယ္ခြင့္၊ ျပည္သူမွ အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခြင့္၊ ေဒသႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္မယ့္ ကိုယ္ပိုင္ဥပေဒျပဳခြင့္ ရိွရပါလိမ့္မယ္။

    “ ငါနဲ႕မတူ ငါ့ရန္သူ ” စံနစ္ဟာ အၾကမ္းဖက္မႈကိုသာ ပိုမို ေမြးဖြားလာေစပါတယ္။ သံလက္သီး သို႕မဟုတ္ အျပင္းစား ရိုက္ခ်ဳိးခ်က္ ေပၚလစီဟာ တာရွည္ရပ္တည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေပဘူး။

    အေရွ႕တာကစၥတန္မွာ  မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈကိစၥက ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ ေရွ႕ေမွာက္မွာပင္ ကာလၾကာရွည္ျဖစ္ပြားေနခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါကို အဆံုးသတ္လိုက္ဖို႕ အခ်ိန္တန္ပါၿပီလို႕ အာဒိုဂန္က မွတ္ခ်က္ျပဳသံုးသပ္ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။

    **  အီဂ်စ္ပညာရွင္ အဗ္ဒလ္ ရဟ္မာန္ ရာ့ရွ္ဒန္ (Abdelrahman Rashdan) ေရးသားေသာ Arguing Genocide in Xinjiang (East Turkestan) ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုပါသည္  **

    Ref: OnIslam

  • လူနည္းစု၀င္ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ စိုးထိတ္မႈ ႏွင့္ မယံုစားရဲမႈ (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

    မူရငး္ေဆာင္းပါးရွင္-  Thomas Fuller (နယူးေယာ့ခ္တိုင္းမ္)
    ဘာသာျပန္္- သာကီထက္ေကာင္း
    M-Media

    ပိန္းပိတ္ေအာင္ေမွာင္မိုက္ေနဆဲ ရန္ကုန္ညဥ့္ ……. မေလာက္မငေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျဖင့္ လမ္းေဘးမီးတိုင္မ်ားက လင္းခ်ည္တစ္ခါ ေမွာင္ခ်ည္တစ္လွည့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ရန္ကုန္၀ယ္ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားတစ္စုမွ နံနက္အရုဏ္ခ်ိန္အထိ မိမိတို႕၏ ၀န္းက်င္အတြက္ လမ္းၾကားလမ္းေျမွာင္မ်ားကိုပါ အလြတ္မေပးဘဲ ေစာင့္ၾကပ္ကင္းေစာင့္ေနၾက၏။

    muslim-minority-confronts-fear-and-mistrust
    Credit: Adam Dean for The New York Times

    အေရးေပၚကင္းလွည့္ေစာင့္ၾကပ္ေရးအစီအစဥ္တစ္ခုအတြက္ စုစည္းထားသည့္ ကင္းသမား ၁၃၀ အနက္မွ လူ ၆ ဦးႏွင့္အတူရိွေနေသာ လုပ္ငန္းရွင္ ဦးညီညီသည္ ပလပ္စတစ္ကုလားထိုင္တစ္လံုးေပၚထိုင္လ်က္ “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ လံုၿခံဳေရးအတြက္ သက္ဆိုင္ရာက အာမခံခ်က္ မေပးႏိုင္ၾကဘူးဗ်ာ ” ဟု ညည္းျငဴေလသည္။

    လူမ်ားစုဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ ဆယ္စုႏွစ္အေျမာက္အမ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ခဲ့ၾကေသာ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွာ ယခုေသာ္ ေနာက္ထပ္ရန္ျပဳတိုက္ခိုက္မႈ မည္သည့္အခ်ိန္ေရာက္လာဦးမည္နည္းဟု အလ်ဥ္မျပတ္ စိုးတထိတ္ထိတ္ ရိွေနၾကေပၿပီ။ လြန္ခဲ့ေသာတစ္ႏွစ္ေက်ာ္မွစ၍ ေသြးဆူေနေသာ ဗုဒၶဘာသာလူရမ္းကားအုပ္စုမ်ားက ႏိုင္ငံအတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ဆက္တိုက္က်ဴးလြန္ေနျခင္းက မိမိ၀န္းက်င္ထံ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုက္ေရာက္လာလွ်င္ မိမိတို႕ ကိုယ္တိုင္သာကာကြယ္ရမည့္အသိအား သင္ၾကားေပးလိုက္သည္။

    “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို ရဲေတြက ကာကြယ္ေပးမယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ မထင္ဘူး ” ဟု ဦးညီညီမွ ရင္ဖြင့္၏။

    အလႊာစံုပါ၀င္ေသာ အမ်ဳိးသားအဖြဲ႕တစ္ခုမွ သစ္သားဒုတ္မ်ား၊ သံပိုက္မ်ားကို မနီးမေ၀းတြင္ အရံသင့္ေဆာင္ထားၿပီး လူစိမ္းမွန္သမွ်အား သံသယျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေနရသည့္ လံုၿခံဳေရးကင္းေစာင့္အစီအစဥ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အၾကားဆက္ဆံေရးမွာ မည္မွ်ဆိုးရြားေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပရာ သေကၤတ တစ္ရပ္ ျဖစ္လို႕ေနပါသည္။

    ၅၅ သန္းရိွ ႏိုင္င့ံလူဦးေရ၌ ၉၀ % သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ၿပီး မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွာ ၄-၈ % အတြင္းသာရိွသည္ဟု ဆိုသည္။

    ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ကာလကတည္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သည္ လူမ်ဳိးဘာသာယဥ္ေက်းမႈစံုယွဥ္တြဲေနထိုင္ေသာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕သည္ မြတ္စ္လင္မ္၊ ခရစ္ယာန္၊ ဟိႏၵဴတို႕ႏွင့္ လက္ပြန္းတတီး ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဗလီ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ား ႏွင့္ ဘုရားေစတီမ်ားမွာ အရိပ္ခ်င္းပင္ ထပ္ေနခဲ့ေပသည္။

    ယခုေသာ္ကား လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ရပ္စလံုးအၾကားတြင္ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႕ျခင္း ႏွင့္ သံသယ တည္းဟူေသာ အေရာင္ဆိုးမႈကို ခံေနရပါသည္။

    တစ္ႏွစ္ေက်ာ္အတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရ ၂၀၀ ခန္႕အသက္ဆံုးရႈံးေစခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ျခင္း၏အရင္းအျမစ္ကို ကိုလိုနီေခတ္၏ဆိုးေမြတစ္စိတ္တစ္ပိုင္း၌ ေတြ႕ရ၏။ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ အိႏိၵယသားမ်ားသည္ ၀န္ထမ္းမ်ား၊ စစ္သည္မ်ားအျဖစ္ ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းတို႕အနက္အမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုအခ်က္ကို ဗုဒၶဘာသာျမန္မာတို႕အတြင္း အာဃာတ ထားခဲ့ၾကသည္။

    လတ္တစ္ေလာကာလမ်ားတြင္ အစြန္းေရာက္ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားက ၄င္းသမိုင္းဆိုင္ရာမေၾကလည္မႈအား ျပန္လည္တည္ေဆာက္ကာ – မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားထက္ ကေလးမ်ားျပားသျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အား အင္အားဆုတ္ယုတ္ေစသည္ ဟူ၍ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႕မႈကို သြတ္သြင္းလ်က္ရိွသည္။

    တစ္ခ်ိန္က ႏိုင္ငံအႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ အေတာ္အတန္ လြတ္ကင္းေနဆဲ။ သို႕ေသာ္ မႀကီးက်ယ္လွသည့္ပဋိပကၡအနည္းငယ္ရိွခဲ့သျဖင့္ စိုးရိမ္မႈကို ပိုမိုတိုးပြားေစၿပီး၊ ဗုဒၶဘာသာ ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္ အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွစ္ရပ္စလံုးထံ၌ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားျဖစ္ပြားေတာ့မည့္အလား ေကာလဟလ ထုတ္လႊင့္ျခင္းလည္း ရိွေနသည္။

    မတ္လတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားတို႕မွ မိတၳီလာၿမိဳ႕အား ေခ်မြဖ်က္ဆီးလိုက္သည့္ကာလေနာက္ပိုင္း ထရပ္ကားႏွစ္စီးအျပည့္ႏွင့္လူအခ်ဳိ႕သည္ ဦးညီညီ၏ နယ္ေျမ၀န္းက်င္အတြင္း လွည့္ပတ္ကာ ညဥ့္ကင္းေစာင့္ေနသူမ်ားကို ေလးခြျဖင့္ ပစ္ခတ္ရန္စခဲ့ၾကသည္။

    မြတ္စ္လင္မ္အခ်ဳိ႕မွာ မေလးရွားသို႕လည္းေကာင္း၊ စကၤာပူသို႕လည္းေကာင္း နည္းလမ္းရွာ၍ အလြတ္ရုန္းသြားခဲ့ၾကၿပီ။ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာလည္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေဖာက္သည္မ်ား ေလ်ာ့ပါးလာေနသည္။  ႏိုင္ငံ့ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕၏ ေကာင္းခ်ီးၾသဘာေပးျခင္းခံရေသာ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈသည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ထုတ္ကုန္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္လုပ္ငန္းမ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္၊ ဘာသာျခားမ်ားကို လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းမျပဳရန္ အျပင္းအထန္ လႈံ႕ေဆာ္လ်က္ရိွေနသည္။

    ထိုလႈပ္ရွားမႈက အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ မိမိတို႕ မပါ၀င္ေၾကာင္း ဆိုေလ့ရိွေသာ္လည္း ၄င္းတို႕၏ အမုန္းသြတ္သြင္းတရားမ်ားေဟာေျပာျခင္းေၾကာင့္ ေသြးေခ်ာင္းစီးသတ္ျဖတ္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာေစသည္ဟု ေ၀ဖန္ခ်က္မ်ား ရိွေနသည္။

    (ဆူးေလ)ေစတီေတာ္၊ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္း၊ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းတစ္ခုစီႏွင့္ အကြာအေ၀းအနည္းမွ် ၀ိုင္းရံတည္ရိွေနေသာ ဘန္ဂါလီဗလီ၏ ေဂါပကအဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ ထုတ္ကုန္သြင္းကုန္လုပ္ငန္းပိုင္ရွင္ ဦးေမာင္ေမာင္ျမင့္က “ ဒီအျဖစ္မ်ဳိးကို ကၽြန္ေတာ့္တစ္သက္မွာ ဒီတစ္ႀကိမ္ဘဲ ႀကံဳဖူးေသးတယ္ ” ဟု ေျပာျပခဲ့သည္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကား မယံုစားရဲ ျဖစ္ေနၾကသည္ကို သူက အထူးရည္ၫႊန္းေျပာဆိုျခင္းျဖစ္သည္။

    မိမိဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး ျမန္မာလူမ်ဳိးအျဖစ္ခံယူလာခဲ့ၿပီးေနာက္မွာမွ (မိမိတို႕မြတ္စ္လင္မ္မ်ားမွာ) သစၥာေဖာက္ခံရသည္ဟု ခံစားရေၾကာင္း၊ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတြင္း ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲအတြက္ ျဖစ္ရပ္ႏွစ္ႀကိမ္ထက္မနည္း အတိုက္အခံျပဳဆႏၵျပသူမ်ားႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ လက္တြဲခဲ့ၾကသည့္အေၾကာင္းကို ဦးေမာင္ေမာင္ျမင့္က ဤသို႕ေျပာျပခဲ့၏။
    “ ကၽြန္ေတာ္တို႕တစ္ေတြ အေမရိကန္သံရံုးေရွ႕ဖက္ကို ခ်ီတက္သြားၿပီး ဒီမိုကေရစီသာအလိုရိွေၾကာင္း ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ေမွ်ာ္လင့္တာက ဘ၀ေရးရာ ပိုမိုၿငိမ္းခ်မ္းဖို႕ပါ။ ဒီလိုျဖစ္လာဖို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ မေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကပါဘူး ”။
    မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးမႈမွကာကြယ္ရန္ လံုၿခံဳေရးကင္မရာတပ္ဆင္ထားၿပီးျဖစ္ေသာ ထုိဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၏ တတိယထပ္၌ ေသာၾကာ၀တ္ျပဳမႈအၿပီး အင္တာဗ်ဴးလုပ္စဥ္ သူမွ ေျပာျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    ယခု ျမန္မာႏိုင္ငံအား အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္မွာ အမည္ခံအရပ္သားအစိုးရ ျဖစ္၏။ ၄င္းတို႕က ရန္ၿငိဳးေဟာင္းကို လြတ္လပ္မႈအသစ္ျဖင့္ ခ်ဲ႕ကားလ်က္ရိွ၏။

    အၾကမ္းဖက္မႈအမ်ားအျပားကို ျပည္တြင္းျပည္ပသိေအာင္ ေခါင္းႀကီးပိုင္း၌ တင္ၾကေသာ္လည္း မႀကီးမားသည့္ျဖစ္အင္မ်ားကိုမူ တင္ျပျခင္း မရိွၾကေခ်။ ရန္ကုန္၊ လႈိင္ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္းရိွ လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူတစ္စုမွ ဦးခင္ေမာင္ေဌး (၅၉ ႏွစ္) ၏ ကုန္စံုဆိုင္အား တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးခဲ့သည့္ အလားတူျဖစ္အင္မ်ဳိးမွာ သတင္း၌ ေဖာ္ျပျခင္း မခံၾကရ။ ဦးခင္ေမာင္ေဌးမွာ ရပ္ကြက္လူႀကီးတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ အေျခအေန ဆိုး၀ါးလာေတာ့မည္ကို သူ၏ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မိတ္ေဆြအခ်ဳိ႕မွ သတိေပးခဲ့ၾက၏။ ထို႕ေၾကာင့္ ရဲစခန္းသို႕ ဖုန္းဆက္ရာ “ မပူပါနဲ႕၊ ဘာျပႆနာမွ မျဖစ္ပါဘူး ” ဟု  ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ၾကသည္။

    ယင္းဗုဒၶဘာသာ၀င္လူသြမ္းအုပ္စုမွ တိုက္ခိုက္ၾကေသာအခါ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ား ေရာက္ရိွလာေသာ္လည္း လူစုခြဲျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း မရိွသျဖင့္ ဆိုင္ခန္းအဖ်က္ခံရၿပီး ဆိုင္းတြင္းရိွပစၥည္းအားလံုး ဆံုးရႈံးသြားရသည္။ သူလည္း ေနအိမ္ကို စြန္႕ခြာၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရိွ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ားထံ ဒုကၡသည္အျဖစ္ သြားေရာက္ခိုလႈံလိုက္ရသည္။ မိမိေနရာေဟာင္းသို႕  ျပန္သြားေနရန္ႀကိဳးစားေသာ္လည္း သူ၏ေဖာက္သည္ေဟာင္းမ်ားတစ္ခ်ဳိ႕ပါ၀င္ေသာ နယ္ခံတို႕က သူ႕အား “ အိႏၵိယကို ျပန္သြား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ျပန္သြား ” ဆိုၿပီး ေအာ္ဟစ္ ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

    အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္မ်ား တိုင္းျပည္မွထြက္သြားရန္ ႀကံစည္ေျပာဆိုခ်က္သည္ မိမိကိုမိမိ ျမန္မာမ်ားအျဖစ္ ထာ၀စဥ္ မွတ္ယူလာေသာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားစြာအား စိတ္ထိခိုက္သြားေစသည္။ ဦးခင္ေမာင္ေဌး၊ သူ႕ဖခင္ ႏွင့္ သူ႕အဖို႕တို႕အားလံုးမွာ ျမန္မာျပည္ဖြားမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။

    ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ မတူကြဲျပားသည့္ လူမ်ဳိးႏြယ္၊ အသြင္အျပင္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းထားေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၀င္အခ်ဳိ႕၌ အမ်ဳိးသမီးမ်ားက ေခါင္းၿမီးၿခံဳၾကၿပီး အမ်ဳိးသားမ်ားက မုတ္ဆိတ္ ထားၾကသည္။ သို႕ရာတြင္ ထိုအခ်က္က ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၀င္နွင့္ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ ျပဳလုပ္လိုက္သကဲ့သို႕ ျဖစ္သြားသည္ဟု ဆိုၾကသည္။

    မိမိ၏ေဖာက္သည္ ၉၀ % ခန္႕မွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားပင္ျဖစ္၏။ သို႕ေသာ္ ဤႏွစ္အေစာပိုင္းမွစ၍ ၄င္းတို႕အနက္ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေရာက္မလာၾကေတာ့။ ၄င္းမွာ ပထမဆံုး ခ်ဳိးႏွိမ္ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမႈအျဖစ္ မိမိမွ ခံစားခဲ့ရသည္ဟု ဦးခင္ေမာင္ေဌးက ေျပာခဲ့သည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ မႏွစ္ၿမိဳ႕မႈကို မၾကာခဏဆိုသလို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုတတ္ၾကသည္။

    ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ေအာင္ျမင္ေသာစားေသာက္ဆိုင္တစ္ဆိုင္၏ ပိုင္ရွင္ျဖစ္သူ ဦးစိုးညီညီ က မိမိသည္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို လုပ္သားအျဖစ္ခန္႕အပ္ျခင္းမွ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ေလ့ရိွေၾကာင္း “ သူတုိ႕ရဲ႕စိတ္သေဘာထား၊ သူတို႕ရဲ႕ ဟန္အမူအရာ၊ သူတို႕ရဲ႕အက်င့္စရိုက္ေတြက ကၽြန္ေတာ္္တို႕နဲ႕ အလြန္ကြာျခားေနပါတယ္ ” ဟူ၍ ဆိုသည္။ သူ၏ လုပ္သား ၁၈၀၀ အနက္ ကားရပ္ေနရာအေစာင့္ ႏွင့္ အေအးေဖ်ာ္သူ ႏွစ္ဦးသာ မြတ္စ္လင္မ္၀န္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

    ေျမယာေရာင္း၀ယ္မႈလုပ္ငန္းတြင္လည္း အေဆာက္အဦပိုင္ရွင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕က မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား တိုက္ခန္းမ်ား ေရာင္းခ်ေပးလုိျခင္း မရိွၾကေခ်။ “ တကယ္လို႕ မြတ္စ္လင္မ္မိသားစုတစ္စုကို အခန္းတစ္ခန္းေရာင္းေပးလိုက္ယင္ အေဆာက္အဦတစ္ခုလံုးရဲ႕ေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းသြားလိမ့္မယ္ ” ဟု ဦးစိုးညီညီကပင္ ေျပာျပခဲ့၏။ အိႏိၵယမွ ဓာတ္ေငြ႕မီးဖိုမ်ား တင္သြင္းေရာင္းခ်သူ ဦးျမင့္သိန္းက အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး မိမိ၏ကေလးငယ္တို႕အား နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပရန္ မလြယ္ကူပါဟု ဆိုကာ ဤသို႕ ေျပာၾကားပါေတာ့သည္။

    “ ဒီတုန္လႈပ္ဖြယ္ကိစၥေတြ မၾကားမိေစေအာင္ ကၽြန္ေတာ္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ သူတို႕ ၾကားသိသြားခဲ့တယ္။ ဒီႏိုင္ငံကိုစြန္႕ခြာဖို႕ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႕ တစ္သက္နဲ႕တစ္ကိုယ္ မစဥ္းစားခဲ့ဖူးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုေရွ႕ဆက္ျဖစ္ပ်က္ေနမႈၾကားမွာ ကေလးေတြကို မေနထိုင္မရွင္သန္ေစခ်င္ေတာ့ဘူးဗ်ာ ”။

     

    **  အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၃ ရက္ထုတ္ ႏ်ဴးေယာ့ခ္တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းတြင္  ေဖာ္ျပလိုက္ေသာ Myanmar’s Muslim Minority Confronts Fear and Mistrust ေဆာင္းပါးကို သာကီထက္ေကာင္းမွ ျမန္မာလိုဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုသည္။ မူရင္း ေဆာင္းပါးရွင္မွာ ေသာမတ္စ္ဖူလာ ( Thomas Fuller ) ျဖစ္သည္။ **

  • သမုိင္းဝင္ အမွားမ်ားကုိ အေျခခံ ဥပေဒမ်ား၊ နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္ ကုစားျခင္း

    သမုိင္းဝင္ အမွားမ်ားကုိ အေျခခံ ဥပေဒမ်ား၊ နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္ ကုစားျခင္း

    ဇူလုိင္ -၁ ၊ ၂၀၁၃
    M-Media
    ေဆာင္းပါးရွင္- ေမာင္သမာဓိ

    ဦးေနဝင္းႏွင့္ မဆလ ပါတီဝင္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ အမွားမ်ား အက်ဥ္းခ်ဳပ္။

    ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ေဝဖန္ဆန္႔က်င္သည့္ အသံမ်ား တိတ္ဆိတ္သြားေစရန္ အတြက္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္း သားသမဂၢကုိ ဗုံးခြဲခဲ့ေသာ ဦးေနဝင္း အစိုးရသည္ တစ္ပါတီအာဏာ႐ွင္ စနစ္ကုိ အသက္သြင္းကာ ႏုိင္ငံႏွင့္ ျပည္သူမ်ားအေပၚ ဖုံးဖိ မရႏုိင္သည့္ အမွားမ်ားကုိ အထိန္းအကြပ္ မဲ့စြာ က်ဴးလြန္ခြင့္ ရသြားေလေတာ့သည္။

    အေ႐ွ႕ေတာင္ အာ႐ွတြင္ အခ်မ္းသာဆုံးႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားစုမ်ားႏွင့္ ကုန္လုပ္ အရင္းအႏွီးမ်ားကုိ ျပည္သူပုိင္သိမ္းျခင္း ဟု နာမည္လွလွ ေပး၍ အဓမၼလုယူခဲ့ကာ ဆုိ႐ွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ ကုိ ေဖၚေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔ တြင္ ႏုိင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၌ စီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ား လြဲမွားခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ကမာၻ႔ မိတ္ေဆြႏုိင္ငံမ်ား၏ အကူေငြကုိ ေမွ်ာ္ကုိး ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ LDC (Least Developed Country) အျဖစ္ ဦးေနဝင္းကိုယ္တုိင္ အ႐ွက္အ႐ြံ႔မဲ့စြာ ေၾကျငာခဲ့ေလသည္။

    တုိင္းျပည္တြင္ အရံဆန္မ်ား႐ွိပါလွ်က္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းေသာေၾကာင့္ ဆန္ျပတ္လတ္မႈ ျပႆနာႏွင့္ အတူ ရခုိင္ျပည္၊ စစ္ေတြ ဆန္လုပြဲႏွင့္ အလုပ္သမား အေရးအခင္းမ်ား ဆက္တုိက္ျဖစ္ေပၚလာခ်ိန္တြင္ အာ႐ုံေျပာင္း လမ္းေၾကာင္းလြဲသည့္အေနျဖင့္ တ႐ုတ္ ဗမာ အေရးအခင္း ကုိ ဖန္တီးကာ မၾကာမီက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ မိတၳီလာ၊ လား႐ႈိး၊ ပဲခူးတုိင္းအေနာက္ျခမ္း ဘာသာေရး ႏွိပ္ကြပ္မႈ မ်ားကဲ့ သုိ႔ပင္ ႏုိင္ႏိုင္နင္းနင္း မထိန္းသိမ္းဘဲ လႊတ္ထား ခဲ့ဘူး၏။

    သုိ႔ေသာ္ တုိင္းျပည္မွာ GDP (Gross Domestic Product) တိုးတက္မႈ မရွိဘဲ မြဲၿမဲ မြဲေနေသာ အခါ အႀကံကုန္ ဂဠဳံဆားခ်က္သည့္ အေနျဖင့္ ၇၅ က်ပ္တန္၊ ၃၅ က်ပ္တန္ႏွင့္ ၂၅ က်ပ္တန္ ေငြစကၠဴမ်ားကုိ ျပန္လည္ လဲလွယ္မေပးဘဲ ဖ်က္သိမ္းေၾကာင္း ေၾကျငာျခင္းျဖင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္သူအားလုံးကုိ ဓါးျပ တုိက္ကာ သမိုင္းဝင္ အမွားတစ္ခုကုိ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ က်ဴးလြန္ လုိက္ပါေတာ့သည္။

    ျပည္သူမ်ား၏ အစုိးရအေပၚ အယုံအၾကည္ (Trust) မဲ့ေစေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ ေကာင္စီ၏ ေလွ်ာ္ေၾကး မေပးဘဲ ေငြေၾကး ဖ်က္သိမ္းမႈကုိ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးျခင္းျဖင့္ ထပ္ဆင့္ အမွားမ်ားကုိ က်ဴးလြန္ လုိက္ၾကေသာေၾကာင့္ အစုိးရေရာ လႊတ္ေတာ္ကိုပါ မယံုၾကည္ေသာ ျပည္သူလူထုတရပ္လုံး အုံၾကြ လာပါေတာ့သည္။

    ထုိအခါ ထုံးစံအတုိင္း ဘာသာေရးကုိ ခုတုံးလုပ္ကာ ျပည္သူလူထု အာ႐ုံကုိ လႊဲလုိေသာ(သုိ႔မဟုတ္) ႏုိင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္ လုိေသာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အထိက႐ုံးမ်ား ကုိ ျပည္ၿမဳိ႕ႏွင့္ ေတာင္ႀကီးၿမဳိ႕ တုိ႔တြင္ ႏုိင္ငံေရး ကစားကြက္ အျဖစ္ ဖန္းတီးခဲ့ေသးေသာ္လည္း ၈ ေလးလုံး ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ဦးေဆာင္မႈႏွင့္ ျပည္သူလူထု၏ တခဲနက္ ပါဝင္မႈေၾကာင့္ မဆလ တစ္ပါတီ အာဏာ႐ွင္ စနစ္ဆုိးႀကီးသည္ ၁၉၈၈ ခုတြင္ အၿပီးတုိင္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းခဲ့ေလသည္။

    ဦးေနဝင္း၏ အမွားမ်ားကုိ ဦးသန္းေ႐ႊက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံႏွင့္ ကုစားျခင္း။

    ဦးေနဝင္း၏ အထိန္းအေၾကာင္းမဲ့ တစ္ပါတီ အာဏာ႐ွင္ စနစ္ဆုိးကုိ ကုစားရန္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၇) တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္ သည္ ပါတီစုံ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ ကုိ က်င့္သုံးသည္ဟု ျပဌာန္းလုိက္ပါသည္။

    ေမွာင္ခုိစီးပြားေရးစနစ္ကုိ ဖြံ႔ၿဖဳိးေစေသာ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ စီးပြားေရး စနစ္တခုျဖစ္သည့္ ဆို႐ွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ဆုိးကုိ ကုစားရန္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၅) တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ စီးပြားေရးစနစ္သည္ ေဈးကြက္ စီးပြားေ ရးစနစ္ ျဖစ္သည္ဟု ျပဌာန္း ထားပါသည္။ တဖန္ ခ႐ုိနီ စီးပြားေရး စနစ္ကုိ ဟန္႔တားရန္ ပုဒ္မ (၃၆) အပုိဒ္ခြဲ (ခ) တြင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ တရားသျဖင့္ယွဥ္ၿပဳိင္ျခင္းကုိ ပ်က္ျပားေစရန္ တစ္ဦး တစ္ေယာက္က ျဖစ္ေစ၊ အစုအဖြဲ႔ကျဖစ္ေစ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ ေဆာင္႐ြက္မႈ သုိ႔မဟုတ္ ေဈးကစားမႈ ျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ားျပည္သူတုိ႔၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ထိခုိက္နစ္နာေစျခင္းမွ တားဆီးကာကြယ္မည္ဟု အတိအလင္းဆုိထား၏။

    အမ်ားျပည္သူ၏ အစုိးရအေပၚ အယုံအၾကည္မဲ့ေစမည့္ အဓမၼ ဓါးျပတုိက္သည့္ နည္းလမ္းႏွစ္ခု ျဖစ္ေသာ ျပည္သူပုိင္သိမ္းျခင္းႏွင့္ တရားမဝင္ေငြေၾကး ေၾကျငာျခင္းကုိ ကုစားရန္ အတြက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၆) အပိုဒ္ခြဲ (ဃ) ႏွင့္ (င) တုိ႔တြင္ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ႏုိင္ငံပုိင္ သိမ္းယူျခင္းမျပဳ ႏွင့္ တရားဝင္ ထုတ္ေဝထားေသာ ေငြေၾကးကုိ တရားမဝင္ေငြေၾကးအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းမျပဳ ပါဟု ကတိျပဳထား၏။

    (မွတ္ခ်က္။     ။ ဦးသန္းေ႐ႊလက္ထက္တြင္ မႏၱေလး၌ တည္႐ွိေသာ ေဒၚဝင္းဝင္းႏုပုိင္ ဘီယာ စက္႐ုံကုိ ႏိုင္ငံပုိင္ သိမ္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ အစုိးရမွ တရားတေဘာင္ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရေသးသည္။)

    ႏုိင္ငံေရးအက်ဳိးအျမတ္အတြက္ ဘာသာ၊ သာသနာမ်ားအား အလြဲသုံးမႈမ်ားကုိ ကာကြယ္ ကုစားရန္ အတြက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၆၄) တြင္ ႏုိင္ငံေရးကိစၥအလုိ႔ငွာ ဘာသာသာသနာကုိ အလြဲသုံးစားမျပဳရ။ ထုိ႔အျပင္ လူမ်ဳိးေရးေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္၊ တစ္ဂုိဏ္းႏွင့္ တစ္ဂုိဏ္း မုန္းတီးျခင္း၊ ရန္မူျခင္း၊ စိတ္ဝမ္းကြဲျခင္းတစ္မ်ဳိးမ်ဳိး ေပၚေပါက္လာေစရန္ ရည္ရြယ္ေသာ သုိ႔မဟုတ္ ေပၚေပါက္လာရန္ အေၾကာင္း႐ွိေသာ အျပဳအမူသည္ ဤဖြဲ႔စည္းပုံ ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည္။ ထုိအျပဳအမူမ်ဳိးအတြက္ ျပစ္ဒဏ္ေပးႏုိင္ရန္ ဥပေဒျပဌာန္းႏုိင္သည္ဟု ေရးသား ကုစား ထားပါသည္။

    ကုစားမႈမ်ား၏ ထိေရာက္ အက်ဳိး႐ွိမႈႏွင့္ အေဟာသိကံ ျဖစ္မႈမ်ား။

    ပထမဦးစြာ ကုစားမႈမ်ား၏ ထိေရာက္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကုိ စတင္ ေဆြးေႏြးပါမည္။ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား ကုိ ႏိုင္ငံပုိင္သိမ္းယူျခင္း မျပဳဆုိေသာ ကုစားမႈ ပုဒ္မေၾကာင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း႐ွင္မ်ား ပုိမုိ ရင္းႏွီး ျမႈပ္ႏွံ လာသည္ကုိ ေတြ႔ေနရပါသည္။ တရားဝင္ လွည့္လည္ သုံးစြဲေနေသာ ေငြေၾကးကုိ တရားမဝင္ ေငြေၾကး အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းမျပဳပါ ဟူေသာ ကုစား မႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားေငြလဲလွယ္မႈ လက္မွတ္ (FEC, Foreign Exchange Certificate) ကုိ အိေျႏၵ႐ွိစြာ ႐ုပ္သိမ္းႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ ေနာက္ဆုံး သတ္မွတ္ရက္ နီးေလ ေဈးတက္ ေလ ျဖစ္ျခင္းသည္ ဖြဲ႔စည္းပုံပါ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ မူဝါဒကုိ ျပည္သူလူထုမွ ယုံၾကည္ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ သည္။

            ကုစားမႈမ်ား မေအာင္ျမင္၊ မထိေရာက္သည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံပါ ပုဒ္မမ်ားကုိ ေဆြးေႏြးပါဦးမည္။ လက္႐ွိ ဦးပုိင္ကုမၸဏီႏွင့္ ခ႐ိုနီတုိ႔၏ စီးပြားေရးနယ္ပယ္တြင္ လႊမ္းမုိးထားႏိုင္မႈသည္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၆) အပုိဒ္ ခြဲ (ခ) သည္ ထိေရာက္မႈ မ႐ွိေၾကာင္း ျပသေနပါသည္။

    ယခုေဆာင္းပါးတြင္ အဓိက ေထာက္ျပလုိသည့္ အခ်က္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၆၄) သည္ လုံးဝ အသက္ဝင္ျခင္းမ႐ွိ သည့္ အခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ထက္ ပုိ၍ဆုိးသည္မွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီႏွစ္ခုက လာမည့္ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ၿပဳိင္ဖက္ပါတီအေေပၚ လူမ်ားစု၏ အမုန္းတရားမဲႏွင့္ လူနည္းစု၏ အစြန္းေရာက္ေဘးရန္ အေၾကာက္တရားမဲ တုိ႔ကုိ ရလုိေသာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာႏွုင့္ သံဃာေတာ္တုိ႔ကုိ အသုံးခ်၍ အမ်ဳိး သားေရးလႈပ္႐ွားမႈ ႏုိင္ငံေရး ကစားကြက္ကုိ ဖင္လိမ္ကြင္း (Hoopla hoop) ေလးလွည့္ကာ၊ လွည့္ကာ ကစားရာ ပရိတ္သတ္ေ႐ွ႕ ပုဆုိးကၽြတ္က်၍ အ႐ွက္ကြဲရသည့္အလား ဗုဒၶသားေတာ္ သံဃာတစ္ပါး ျဖစ္ေသာ မႏၱေလး မစုိးရိမ္ ေက်ာင္းတုိက္ ဆရာေတာ္ ဥဴးဝီရသူကုိ အၾကမ္းဖက္သမား တစ္ဦးအျဖစ္ ကမာၻ႔ မီဒီယာႀကီးမ်ားက မွတ္တမ္း တင္ခံရသည္ အထိ ဗုဒၶဘာသာ၏ ပုံရိပ္သည္ ကမာၻေပၚတြင္ က်ဆင္းခဲ့ရ ပါေတာ့သည္။

    ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား ကပ္လွဴေသာ ေႏွာင္ႀကဳိးပါသည့္ ဆြမ္းႏွင့္ ဝတၳဳပစၥည္းတုိ႔ကုိ သတိ ႀကီးစြာျဖင့္ လက္ခံရန္  ႀကဳံႀကဳိက္တုံး ဥဴးဝီရသူ အပါအဝင္ ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္မ်ားကုိ ေလွ်ာက္တင္ ခ်င္ပါသည္။ အဘယ္ ေၾကာင့္ ဆုိေသာ္ ႏိုင္ငံေရး သမားတုိ႔သည္ ၎တုိ႔ အာဏာရေရး၊ မဲႏုိင္ေရးအတြက္ဆုိလွ်င္ ေမတၱာဝါဒီ ဗုဒၶ ဘာသာ သံဃာကုိပင္ ေအာ့ေၾကာလန္ အၾကမ္းဖက္ဝါဒီ အျဖစ္ ကမာၻက သမုတ္ခံရသည္အထိ ဘာသာေရးကုိ အလြဲသုံးစား ျပဳရန္ ဝန္မေလးသူမ်ားျဖစ္သည္ကုိ မ်က္ျမင္ဒိဌ ေတြ႔ေန ရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ လုိအပ္တုံးအခါ အသုံးခ်၍ မလုိအပ္ခ်န္တြင္ ထုိးေၾကြးျခင္းႏွင့္ ႏွိပ္ကြပ္ျခင္းတုိ႔ကုိလည္း ခံရႏုိင္ပါေသးသည္။

    ပရိယတၱိ၊ ပရိပတၱီ၊ ပ႐ိေဝဒ သာသနာ့ တာဝန္ သုုံးရပ္ က်င့္ႀကံအားထုတ္ျခင္းကသာ အေကာင္းဆုံးကုစားမႈ။

    မိမိသမီးတြင္ ရည္းစား႐ွိေၾကာင္း ေနာက္ဆုံးမွ သိသူမွာ မိဘႏွစ္ပါးသာ ျဖစ္သည္။ ပတ္ဝန္းက်င္မွ သူတုိ႔၏ နားႏွင့္ မ်က္ေစ့မ်ား လွ်ံထြက္လာမွသာ မိသားစုဝင္မ်ားက သိႏုိင္ၾကပါလိမ့္မည္။ လူမ်ားစုမွ လူနည္းစု မူဆလင္မ်ား အေပၚ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မေနာကံတုိ႔ျဖင့္ တုိက္ခုိက္ေဆာ္ကားေနမႈမ်ားကုိ ခံေနရသူ မြတ္ဆလင္ မ်ားက အရင္ဆုံး သိပါလိမ့္မည္။ ဒုတိယအေနျဖင့္ ၾကားလူ (Third Person) က သတိျပဳမိပါလိမ့္မည္။ ရည္းစား တိတ္တိ္တ္ခုိးထားသည့္ သမီး႐ွင္၏ မိဘမ်ားႏွင့္ တူေသာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ စစ္စစ္ ျပည္သူအမ်ားစုမွာ ျပည္တြင္း တြင္ မြတ္ဆလင္မ်ား ႏွိပ္ကြပ္ ခံရမႈကုိ ေနာက္ဆုံး ဗုဒၶပုံရိပ္ေပၚ၌ ႏုိင္ငံေရး အရိပ္ထုိးခံရခ်ိန္က်မွ အိပ္ယာမွ လန္႔ႏုိးကာ သတိထားမိ သူမ်ား ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။

    ဆရာဝန္ တစ္ဦးသည္ လူနာ၏ ေသြးနမူနာဓါတ္ခြဲမႈ အေျဖကုိ ၾကည့္ၿပီးေနာက္ ဆရာဝန္တုိ႔၏ နည္းပရိယာယ္ (Counseling) ကုိ မသုံးဘဲ ခင္ဗ်ားမွာ HIV ပိုး႐ွိတယ္ဟု ႐ုတ္တရက္ ေျပာလုိက္လွ်င္ (Breaking the bad news)  လူနာ၏ ပထမဆုံး တုံ႔ျပန္မႈမွာ ျငင္းဆုိျခင္း (Denial) ပင္ျဖစ္သည္။ ဒုတိယအဆင့္ အေနျဖင့္ ဆရာဝန္ သည္ လူနာ၏ တုိက္ခုိက္ ျခင္းကုိ ခံရႏုိင္ပါသည္။ တတိယ အဆင့္တြင္ လူနာသည္ ေသြးေအးလာၿပီး တျဖည္း ျဖည္း လက္ေတြ႔ အေျခ အေနကုိ လက္ခံ လာပါ လိမ့္မည္။

    ထုိ႔အတူ ကမာၻေက်ာ္ Time မဂၢဇင္းက အၾကမ္းဖက္ သံဃာတစ္ပါး အေၾကာင္း ဆုိင္းမဆင့္ ဗုံမဆင့္ ထုတ္ေဖၚလုိက္ခ်ိန္တြင္ တစ္ခါမွ် မၾကားခဲ့ဘူးေသာ အေၾကာင္းအရာျဖစ္၍ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား အမ်ားစုက လက္ မခံ ျငင္းဆန္ၾကပါသည္။ Time မဂၢဇင္းတုိက္ အနီးအနားတြင္႐ွိလွ်င္ အတုိက္အခုိက္ ခံရမည္မွာ ေသခ်ာ သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဤအျဖစ္အပ်က္သည္ ျပန္ျပင္၍ မရေသာ သမုိင္းအမဲစက္ အျဖစ္ ျပည္သူအမ်ား လက္ခံၿပီး သင္ခန္း စာ ယူလာခ်ိန္တြင္ ေနာင္အခါ ဘာသာတရား ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈတုိ႔ကုိ ႏုိင္ငံေရး သမားမ်ား အက်ဳိးအျမတ္ အ တြက္ ကမာၻ႔ဘာသာႀကီးမ်ား အၾကား ဂုဏ္ငယ္ေစသည္အထိ အသုံးခ်ျခင္း မခံရေလေအာင္ ကာကြယ္ဖုိ႔ စဥ္းစား လာပါလိမ့္မည္။

    ထုိ႔ေၾကာင့္ ယခုသံဃာေတာ္မ်ား ႀကဳိးပမ္းေနၾကေသာ အမ်ဳိးေစာင့္ ဥပေဒထက္စာလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာကုိ သန္႔႐ွင္းေသာ ေမတၱာတရား ေ႐ွ႕႔ထားသည့္ ဘာသာအျဖစ္ ထာဝရတည္တန္႔ေစရန္အတြက္ ႏုိင္ငံေရးသမားႏွင့္ စည္းျခားသည့္ ဥပေဒသည္သာ အျမန္ဆုံးျပဌာန္းသင့္သည္ဟု ျမင္ပါသည္။ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၏ ႀကဳိးကုိင္ ခုိင္း ေစမႈကုိလည္း သံဃာေတာ္မ်ား အေနျဖင့္ သတိျဖင့္ ေ႐ွာင္႐ွားၾကရပါလိမ့္မည္။ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ေရာ ေထြး ယွက္တင္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေသာ သံဃာကုိလည္း ရဟန္းအျဖစ္မွ က်ဥ္ျခင္းမ်ဳိးျဖင့္ ကုစားမွသာ လူ႐ုိေသ ႐ွင္ ႐ုိေသ သာသနာ ျဖစ္လာ႐ုံမွ်မက ေနာက္ထပ္ Time မဂၢဇင္း မ်က္ႏွာဖုံး႐ွင္ သံဃာတစ္ပါး မေပၚေပါက္ေစရန္ ကာကြယ္ၿပီးလည္း ျဖစ္သြားပါလိမ့္မည္။

    တနည္းအားျဖင့္ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ဥပေဒျပဳဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနၾကျခင္းထက္ ပရိယတ္၊ ပရိပၸတ္၊ ပရိ ေဝဒ သာသနာ့တာဝန္ သုံးရပ္ကုိ ဘုရားေဟာ အတုိင္း က်င့္ႀကံအားထုတ္ျခင္းကသာလွ်င္ ဗုဒၶသာသနာႀကီးကုိ ဂုဏ္ေရာင္ ေျပာင္ေစမည့္ ေနာက္ထပ္ သမုိင္းအမဲစက္ မထင္ေစရန္ အေကာင္းဆုံး ကုစားမႈ ျဖစ္ေပသည္။ ခရစ္ ယာန္ ဘာသာကလည္း လူသားတုိ႔ ျပဳစုေသာ ဥပေဒႏွင့္ လူသားတို႔ ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈသည္ မည္သုိ႔မွ် တရား မွ်တမႈ မ႐ွိႏုိင္ဟု ဆုိေသာေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳသူ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ အဂတိတရား ၄ ပါး ကင္းရန္ မျဖစ္ႏုိင္ပါေသာ ေၾကာင့္ အစဥ္ အၿမဲ အာဘတ္ သင့္ေနပါလိမ့္မည္။

    ၂၀၁၃ ခု ဇြန္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ အင္းစိန္ ႐ြာမ၌ က်င္းပေသာ သံဃာ့ညီလာခံတြင္ သီတဂူ ဆရာေတာ္ ဘုရားက မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ လြန္ကဲေသာ လူငယ္မ်ားကုိ သံဃာေတာ္မ်ားက ထိန္းသိမ္းရမည္ဟု မိန္႔ၾကားခ်က္ အေပၚ တပည့္ေတာ္ ဘဝင္မက်ပါ။ ထုိသုိ႔ေသာ အစြန္းေရာက္တုိ႔ကုိ အာဏာစက္ျဖင့္  ထိန္းသိမ္းရန္ အတြက္ အစုိးရႏွင့္ လုံၿခဳံေရး အဖြဲ႔မ်ား တြင္သာ တာဝန္ အျပည့္႐ွိမည္ဟု ျမင္ပါသည္။

    ထုိ႔အျပင္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဘာသာေရးကုိ ညစ္ပတ္ေလ့႐ွိေသာ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ေရာေထြးယွက္တင္ မျဖစ္ ေစရန္အတြက္ သံဃာေတာ္မ်ားကုိ ပါတီေထာင္ခြင့္၊ မဲေပးခြင့္မ်ားကုိ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဖြဲ႔စည္းပုံမ်ားက ဟန္႔တားထားေသာေၾကာင့္ ဘုရားသားေတာ္ သံဃာမ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ကင္း႐ွင္းသင့္ပါသည္။

             (မွတ္ခ်က္။      ။ ရခုိင္ပဋိပကၡ စုံစမ္းေရး ေကာ္မ႐ွင္ ဖြဲ႔စဥ္က ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားက မိမိတို႔နည္းတူ အုိလမာအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမာ္လဝီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္တုိ႔သည္ သာသနာ့ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကေသာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သက္သင့္သည္ျဖစ္၍ ေကာ္မ႐ွင္တြင္ မပါဝင္သင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပကန္႔ကြက္သည့္အတြက္ သံဃာ့ အဖြဲ႔အစည္း၊ အုိလမာႏွင့္ ေမာ္လဝီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္တုိ႔မွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေကာ္မရွင္တြင္ ထည့္သြင္း ဖြဲ႔စည္းျခင္း မ႐ွိေသာျဖစ္စဥ္ ႐ွိခဲ့ဘူးေသာ္လည္း ယေန႔သံဃာေတာ္မ်ားအေနျဖင့္ ဥပေဒျပဳရန္ ၾကိဳးစားေနသည္ကို အံ့ၾသ ဖြယ္၊ ဝမ္းနည္းဖြယ္ အျဖစ္ ေတြ႔ေနရပါသည္။)

    စစ္အာဏာ႐ွင္ေဟာင္း ဦးသန္းေ႐ႊ၏ အမွားမ်ားကုိ ကုစားရန္ ႀကဳိးစားျခင္း။

    (က) ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းသည္ ဦးႏုကုိ၎၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္သည္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ကုိ၎၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ သန္းေ႐ႊသည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္ကုိ၎ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲရန္ အေၾကာင္းမ်ဳိးစုံျပ အခ်ိန္ဆြဲျခင္းျဖင့္ အာဏာ႐ွင္ စနစ္ကုိ ႐ွည္ၾကာေစခဲ့ၾကေလသည္။ ထုိင္းႏိုင္ငံသည္ ကမာၻေပၚတြင္ အာဏာ အသိမ္းဆုံးႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ္လည္း ပွ်မ္းမွ် တႏွစ္အတြင္း ဖြဲ႔စည္းပုံ အသစ္ေရးဆြဲၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ျပန္လည္ က်င္းပေပးေလ့႐ွိေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ အစစ အရာရာ သာေလသည္။

    ထုိ႔ေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိျပင္ဆင္ေရးဆြဲလွ်င္ ႏုိင္ငံေတာ္ အာဏာသိမ္းျခင္းကုိ ဟန္႔တားသည့္ ဥပေဒ ကုိ တည္ထြင္ျပဌာန္းျခင္းျဖင့္ မၾကာခဏ အာဏာသိမ္းမႈမ်ားကုိ ကုစားသင့္ပါသည္။

    (ခ) ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကုိ ျငင္းပယ္ျခင္းသည္ ဦးသန္းေရႊ၏ မဟာ့ မဟာ အမွားတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံ အမ်ားစုက စည္းပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈေၾကာင့္ လက္ေလွ်ာ့ ေနာင္တရခ်ိန္တြင္ တုိင္းျပည္သည္ သူမ်ား ေၾကြးကုိ မဆပ္ႏုိင္သည့္ ႏုိင္ငံ အျဖစ္သို႔ ဆုိက္ေရာက္ခဲ့ရေလသည္။ ဆရာကLDC (Least Developing Country) ဂုဏ္ေဆာင္၍ တပည့္က ေဒဝါလီ ခံေလ၏။

    ထုိ႔ေၾကာင့္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အသစ္ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲလွ်င္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကုိ ျငင္းပယ္ျခင္းမ်ားကုိ ကာကြယ္ ကုစားႏိုင္ရန္ ဥပေဒ အသစ္တစ္ခုကုိ ေရးဆြဲရန္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္သည္။

    (ဂ) ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မ႐ွင္ကုိယ္တုိင္ ပါဝင္ပတ္သက္ေသာ မဲလိမ္မႈ မ်ဳိးမ်ား ေနာက္ထပ္ မေပၚေပါက္ေစရန္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မ႐ွင္ ဥပေဒ ကုိ ျပန္လည္ ေရးဆြဲၿပီး ဘက္မလုိက္ လူ႐ုိေသ၊ ႐ွင္႐ုိေသ ေကာ္မ႐ွင္ အသစ္ ကုိလည္း ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းသင့္ပါသည္။

    (ဃ) ေနာက္ဆုံးကုစားရမွာကေတာ့ ဒီပဲယင္း အၾကမ္းဖက္မႈကဲ့သုိ႔ေသာ အစုိးရ ကုိယ္တုိင္ဦးစီးသည့္ အၾကမ္း ဖက္မႈမ်ား ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈမ်ားကုိ ကာကြယ္ ကုစားေရး ဥပေဒ မ်ား ဖြဲ႔စည္းပုံ အသစ္တြင္ ထည့္ သြင္း ျပဌာန္း ေရးဆြဲ ကုစား ေရးဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ဦးသန္းေ႐ႊ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ ကာလတြင္ ေတာင္ငူႏွင့္ ေက်ာက္ဆည္ၿမဳိ႕တုိ႔တြင္ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး ပ႗ိပကၡမ်ား အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ ယေန႔ နာမည္ေက်ာ္ ဥဴးဝီရသူသည္လည္း ေက်ာက္ဆည္ အၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၅ က်ခံခဲ့ဘူးသူ အၾကမ္းဖက္ သမုိင္းဝင္ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးျဖစ္ေပသည္။

    ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ၏ အမွားမ်ားကုိ ႐ုိဟင္ဂ်ာျပတုိက္၊ ၉၆၉ ျပတုိက္မ်ားဖြင့္ၿပီး ကုစားရန္ ႀကဳိးစားျခင္း။

    (က) ျမန္မာႏိုိင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ပါကစၥတန္ ေခါင္းေဆာင္ အလီ ဂ်င္းနား၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆုံး သမၼတ စဝ္ေ႐ႊသုိက္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုႏွင့္ ေမယုခ႐ုိင္ စစ္ေဒသ စစ္တုိင္းမွဴး  ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္ႀကီး တုိ႔က တုိင္းရင္းသား အျဖစ္လက္ခံေသာ ႐ုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးကုိ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရက ဇြတ္တ႐ြတ္ ျငင္းဆန္ေနျခင္းသည္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ တစုံတရာ ႐ွိပုံရ၏၊၊

    ရုိဟင္ဂ်ာျပတုိက္တစ္ခု ဖြင့္ႏုိင္ေလာက္သည့္ အေထာက္အထားမ်ားျဖစ္ေသာ ရခုိင္ျပည္္နယ္ ေျမာက္ဦး ၿမဳိ႕ ကုိးေသာင္းဘုရား ႐ွိ ေက်ာက္စာတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဘာသာႏွင့္ ေရးသားထားျခင္း၊ ျမန္မာ တုိင္းရင္းသား မ်ားတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ပါဝင္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ ကုိယ္တုိင္ေရာက္႐ွိ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည့္ ေဒါက္တာဖရန္စစ္ ဘူခ်နန္၏ ၁၇၉၉ ခုတြင္ ေရးသားခဲ့ေသာ စာအုပ္တြင္ ပါ႐ွိျခင္း၊ ျမန္ မာႏိုင္ငံသုိ႔ အစၥလာမ္ ဘာသာ စတင္ျပန္႔ပြားရာေဒသျဖစ္၍ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ပလီအလုံးေရ ၁၆၀၀ ေက်ာ္႐ွိျခင္းေၾကာင့္ တႏုိင္ငံလုံးတြင္ ပလီအေရအတြက္ အမ်ားဆုံး႐ွိျခင္း၊ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၁၀၀၀ ေက်ာ္က တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ စႏီၵခန္းပလီ တည္႐ွိရာ အရပ္ျဖစ္ျခင္း၊ ၁၉၄၇ ဖြဲ႔စည္းပုံေရးဆြဲရာတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ အဗၺဒူဂဖါးႏွင့္ ဆူလတန္အာမက္တုိ႔႔ႏွစ္ဦး ပါဝင္ျခင္း၊ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ ႐ုိိဟင္ဂ်ာ (မူဂ်ာေဟဒင္) လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔႐ွိျခင္း၊ လက္နက္ခ်ၿပီးေနာက္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အမည္ကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးႏွင့္ ရခုိင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ႐ုိဟင္ဂ်ာ အလယ္သံေက်ာ္ Conference တြင္ လက္ခံသေဘာတူျခင္း၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုေခတ္က ႐ုိဟင္ဂ်ာ သတင္းစာ ထုတ္ေဝခဲ့ျခင္းႏွင့္ ျမန္မာ့အသံ တုိင္းရင္းသား အစီအစဥ္မွ ႐ုိဟင္ဂ်ာ တုိင္းရင္းသား အစီအစဥ္ကုိ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဦးဘထြန္းမွ အသံလႊင့္ခဲ့ျခင္း၊ ရခုိင္ျပည္တြင္ ဗမာစကားေျပာလွ်င္ ရခုိင္တုိင္းရင္းသာတုိ႔က  တုိက္ခိုက္ေလ့ ႐ွိေသာ္လည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာ စကားကုိေျပာခြင့္ေပးျခင္း၊ စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွ ႐ုိဟင္ဂ်ာကုိ တုိင္းရင္းသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလုိက္လွ်င္ ရခုိင္ျပည္ အျမန္ဆုံး ေအးခ်မ္းသြားစရာ အေၾကာင္း ႐ွိသည္ကုိ အဘယ္အတြက္ေၾကာင့္ အခ်ိန္ဆြဲေနၾက သနည္း။

    တဖန္ ၉၆၉ အဖြဲ႔ အေၾကာင္းေဆြးေႏြးပါဦးမည္။ ၉၆၉ အဖြဲ႔ဝင္ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ လူပုဂၢဳိလ္ အဖြဲ႔ဝင္ တုိ႔သည္ ဘာသာေရး မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ေဟာေျပာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား႐ွိေၾကာင္း ယေန႔ အခ်ိန္ အခါတြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစုႀကီးက လက္ခံေၾကာင္း ဇြန္လ ၃၀ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔ နံက္ပုိင္းက ထုတ္လႊင့္ သြားေသာ VOA ေဆြးေႏြးခန္းက သက္ေသျပေနပါသည္။

    အစုိးရအဖြဲ႔ ေၾကျငာခ်က္တြင္ ၉၆၉ အမွတ္ တံဆိပ္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ သေကၤတျဖစ္၍ လႈံ႔ေဆာ္ဆူပူ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ မသုံးရန္တည့္သြင္းေရးသား ထားေသာ္လည္း ၉၆၉ အဖြဲ႔၏ တရားဝင္မႈကုိ ဒုဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က အာမ မခံႏိုင္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ ၉၆၉ အဖြဲ႔ကုိ ဆက္လက္ လႈပ္႐ွားခြင့္ေပးထားျခင္းက ေတာင္သာတြင္ ေျဗာင္က်က် ဆုိင္းဘုတ္တင္ထားေသာ စြမ္းအာ႐ွင္ ဝါးရင္းတုတ္ တပ္ရင္းကဲ့သုိ႔ ႏုိင္ငံေရး ကစားကြက္တြင္ အသုံးခ်ရန္ ရည္႐ြယ္ထားပုံရ၏။

    (မွတ္ခ်က္။     ။ တႏုိင္ငံလုံး႐ွိ မြတ္ဆလင္ အဖြဲ႔အစည္း အသီးသီးက တာဝန္သိစြာျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ သံဃာ့မဟာနာယကအဖြဲ႔၊ သာသနာေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပုိင္ အဖြဲ႔အစည္း အသီးသီးထံ ေပးပုိ႔ထားေသာ ျပည္သူလူထုအတြင္း လြတ္လပ္စြာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည့္ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး လႈံ႔ေဆာ္မႈ မ်ားပါဝင္ေသာ DVD, VCD ႏွင့္ စာ႐ြက္စာတန္း၊ ဓါတ္ပုံမ်ားသည္ Holocaust Museum ကဲ့သို႕ ၉၆၉ ျပတုိက္ တစ္ခု ဖြင့္ႏိုင္ေလာက္သည္ အထိ မ်ားျပား၏။ ေနာင္အခါ ကုိယ္က်ဳိး႐ွာ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား ဗုဒၶဘာသာကုိ Abuse မလုပ္ႏိုင္ေစရန္ ၉၆၉ ျပတုိက္တစ္ခု သို႔မဟုတ္ Web Site တစ္ခုကုိ ဖြင့္သင့္ပါသည္။)

    ဤေနရာတြင္ အႀကံေပးလုိသည္မွာ ၉၆၉ အဖြဲ႔ကို မတရားအသင္းအျဖစ္ ေၾကျငာျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနတြင္ တရားဝင္ မွတ္ပုံတင္ေပးျခင္းကသာလွ်င္ ႏိုင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ႏုိင္ငံ တကာ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံခ်ိန္တြင္ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရ အေနျဖင့္ ဂုဏ္သိကၡာ႐ွိ႐ွိ ေျပာဆုိႏိုင္မည္ျဖစ္၏။ အစုိးရတရပ္၏ ႏိုင္ငံတကာသုိ႔ လွည့္ပတ္လိမ္ညာေနျခင္းသည္ ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသား မ်ား၏ ပုံရိပ္ႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းေစပါသည္။

    ထုိ႔အျပင္ ၉၆၉ အဖြဲ႔ႏွင့္ ရုိဟင္ဂ်ာ ျပႆနာကုိ ဆြဲဆန္႔ထားျခင္း ေနာက္ကြယ္တြင္ ႏုိင္ငံေရး ရည္႐ြယ္ခ်က္ ႀကီးႀကီးမားမား ႐ွိပုံရ၏။ ေဒၚစုကုိမုန္းေသာ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား၏ မဲႏွင့္ အစြန္းေရာက္ကုိ ေၾကာက္ေသာ မြတ္ဆလင္တုိ႔၏ မဲတုိ႔ကုိ ေမွ်ာ္ကုိးေသာ ႏိုင္ငံေရး ကစားကြက္ (Political Games) မ်ားအျဖစ္ ႏုိင္ငံေရး ေလ့လာအကဲခတ္သူမ်ားက ယူဆၾက၏။ ကၽြႏု္ပ္၏ ကုိယ္ပုိင္အျမင္ကုိ ေျပာရလွ်င္ ၂၀၁၅ တြင္ ေဒၚစု မေတာ္တဆ သမၼတ ျဖစ္သြားလွ်င္ တည္ၿငိမ္စြာ မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ ေထာင္ထားေသာ နင္းမုိင္းမ်ားျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆုံး တြင္ ေဒၚစုကုိယ္တုိင္ စစ္တပ္ကုိ အာဏာျပန္အပ္သည္ အထိ ရည္႐ြယ္ခ်က္ႀကီးမား၏။

    ထုိ႔ေၾကာင့္ ေဒၚစုအေနျဖင့္ ဤျပႆနာမ်ားကုိ ၂ ႏွစ္အတြင္း အၿပီးအျပတ္ မေျဖ႐ွင္းဘဲ သမၼတ အလွ်င္စလုိ မလုပ္သင့္ဟု ျမင္ ပါသည္။ မိမိသမၼတ မျဖစ္မီအရင္ ဤကိစၥမ်ားကုိ အေၾကြး မထားေစဘဲ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရ လက္ထက္တြင္ အေၾကအလည္ ေျဖ႐ွင္းဖုိ႔ နည္းမ်ဳိးစုံ သုံးၿပီး လုပ္ေဆာင္သင့္ပါသည္။

    (ခ) ဦးသိန္းစိန္အစုိးရ၏ ႏုိင္ငံျခားမွ အရင္းအႏွီးမ်ား ဝင္လာေစရန္ မက္လုံးမ်ားေပး၍ ဆြဲေဆာင္ ေနခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား မြတ္ဆလင္တုိ႔၏ ပုိင္ဆုိင္မႈ အရင္းအႏွီးမ်ားကုိ မကာကြယ္ေပးႏိုင္ျခင္းသည္ တုိင္းျပည္ကုိ ဆင္းရဲတြင္းနက္ေစယုံမွ်မက ဥပေဒမစုိးမုိးေသာ၊ မတည္ၿငိမ္ေသာ တုိင္းျပည္တြင္းသုိ႔ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈမ်ား ဝင္မလာေစရန္ ဟန္႔တားလုိက္သကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေစ၍ အျမန္ဆုံးတည္ၿငိမ္ေအာင္ ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္း သင့္ပါသည္။

    (ဂ) ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေအာ့ေၾကာလန္ (Face of Buddhist Terror) တစ္ဦးကုိ ေပၚထြက္ လာေစျခင္း သည္ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရ၏ အဆုိးဆုံးေသာ သမုိင္းအမဲစက္ျဖစ္သည္။ How militant monks are fueling anti-muslim violence in Asia ဟု Time မဂၢဇင္း မ်က္ႏွာဖုံးတြင္ ေရးထားေသာေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ ေအာ့ေၾကာလန္မ်ား ထပ္ထြက္မလာေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ရန္ ယခုေခၚယူထားေသာ ကာ-လုံ (အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရး ေကာင္စီ) အစည္းအေဝးတြင္ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးသင့္ပါသည္။

    သေရာ္စာႏွင့္ ကုစားျခင္း။

    ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး အခါသမယတြင္ ဘုန္းဘုန္းတို႔အေနျဖင့္ ဥပေဒျပဳရန္ စိတ္ဝင္စား လာ႐ုံမွ်က ႏုိင္ငံေတာ္ သံဃာ့မဟာနာယက အဖြဲ႔ႏွင့္ အစုိးရ အဖြဲ႔တုိ႔မွလည္း ကန္႔ကြက္ျခင္းမ႐ွိေသာေၾကာင့္ အင္အားခ်ိန္ခြင္ညွာ ညွိၿပီးလည္းျဖစ္ေစမည့္အျပင္ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ လူထြက္ရန္လည္း မလုိဘဲ ဥပေဒျပဳႏိုင္ေသာ အခြင့္ အေရး တစ္ရပ္ကုိ တင္ျပခ်င္ပါသည္။

    လက္႐ွိတည္ဆဲ ဖြဲ႔စည္းပုံအရ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္သားတုိင္းတြင္ မဲေပးခြင့္ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးတြင္ ေရြးေကာက္ခံစရာ မလုိဘဲ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္မွ စစ္သား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၂၅% (တမတ္သား) ခန္႔အပ္ခြင့္ ႐ွိပါသည္။

    ထုိ႔ေၾကာင့္ အင္အားခ်ိန္ခြင္ညွာ ညီေအာင္ ကုစားသည့္အေနျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းပုံအသစ္တြင္ တပ္မေတာ္သား မ်ားက မဲေပးခြင့္ႏွင့္ ေရြးေကာက္ခံပုိင္ခြင့္ကုိယူလွ်င္၊ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔က လႊတ္ေတာ္ တမတ္သား အခြင့္အေရးကုိ အရယူၿပိီး လႊတ္ေတာ္ အတြင္းသုိ႔ အေရာက္ၾကြပါ။ သုိ႔မဟုတ္ လႊတ္ေတာ္ တမတ္သား အခြင့္အေရးကို တပ္မ ေတာ္သားမ်ား အတြက္ ပစားေပးမွ်ေဝစြန္႔ႀကဲၿပီး ဘုန္းဘုန္း တုိ႔အတြက္ မဲေပးပုိင္ခြင့္ႏွင့္ ကုိယ္တုိင္ ေရြးေကာက္ ခံပုိင္ခြင့္ကုိ ဖြဲ႔စည္းပုံ အသစ္တြင္ ျပင္ဆင္ ထည့္သြင္း ေရးဆြဲေစျခင္းျဖင့္ လူထြက္စရာမလုိ၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အခ်င္းခ်င္း ကဲ့ရဲ့ခံေနစရာလည္း မလုိေတာ့ဘဲ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရးကုိ ဒြန္တြဲကာ ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး လုပ္ေဆာင္ ႏုိင္ၾက ပါလိမ့္မည္။

    အႏွစ္ခ်ဳပ္။ (Summary)

    (က) စစ္အာဏာ႐ွင္ အစုိးရအဆက္ဆက္ႏွင့္ အသြင္ေျပာင္း စစ္သားအစုိးရ လက္ထက္တြင္ တုိင္းျပည္ ဆုတ္ယုတ္ခဲ့ရျခင္း အဓိက အေၾကာင္းရင္းသည္ ဥပေဒ စုိးမုိးမႈမ႐ွိဘဲ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ခြဲျခားဆက္ဆံေရး အေျခခံ ပ႗ိပကၡမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာေၾကာင့္ တုိင္းျပည္၏ ပုိင္ဆုိင္မႈ (Asset) မ်ားၿပဳိကြဲကာ ကုန္ထုတ္ အရင္းအႏွီးႏွင့္ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္မ်ား ျပည္ပတုိင္းျပည္မ်ားမွ ဝင္မလာသည့္အျပင္ ျပည္ပတုိင္းျပည္မ်ားသုိ႔ စီးထြက္ေစသည့္အတြက္ တုိင္းျပည္ ဆင္းရဲတြင္းနက္ေစခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ဤျပႆနာ မ်ားကုိ ကုစားရန္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာ ေရး ပဋိပကၡကာကြယ္ေရး ဥပေဒ မ်ား ဖြဲ႔စည္းပုံ အသစ္တြင္ ခုိင္ခိုင္မာမာ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရန္ႏွင့္ တရားဥပေဒ စုိးမိုးရန္ အေရးတႀကီး ေဆာင္႐ြက္သင့္ပါသည္။

    (ခ) လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡလုပ္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား႐ွိလာပါက Potential Victims တုိ႔ အေန ျဖင့္ လႈံ႔ေဆာ္သည့္ သက္ေသ အေထာက္အထား အျပည့္အစုံႏွင့္ တရား႐ုံးမ်ားထံ ဦးတုိက္ ေလွ်ာက္ထားၿပီး တရား႐ုံး၏ လႈံ႕ေဆာ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းအား ဟန္႔တားမိန္႔႔ ကုိ ေတာင္းခံႏုိင္သည့္ ပဋိပကၡကာကြယ္ေရး ဥပေဒ မ်ားကုိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၆၄) ကေပးအပ္ထားေသာ လုပ္ပုိင္ခြင့္ အရ မၾကာမီ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲမည့္ ဖြဲ႔စည္း ပုံတြင္ ထည့္သြင္း ေရးသား သင့္ ေၾကာင္း အႀကံျပဳအပ္ပါသည္။

    (ဂ) သက္ဆုိင္ရာ ဘာသာေရး အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား၏ တင္ျပလာသည့္ ခုိင္လုံေသာ သက္ေသ အေထာက္ အထားမ်ားႏွင့္တကြ ညႊန္ၾကားခ်က္အရ ဗဟုိတရား႐ုံး ေ႐ွ႕ေနတဦးမွ အၾကမ္းဖက္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္သူ သုိ႔မဟုတ္ စည္း႐ုံးသူ သုိ႔မဟုတ္ လက္နက္ကုိင္ေဆာင္ အားထုတ္သူ ထံ သတိေပးစာ (Letter of Notice) ထုတ္ဆင့္ခြင့္ကုိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၆၄) ကေပးအပ္ထားေသာ လုပ္ပုိင္ခြင့္ အရ အသစ္ေရးဆြဲရာတြင္ ျဖည့္စြက္သင့္ပါ သည္။

    (ဃ) ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတြင္ မီးအာမခံထားေသာ အိမ္၌တပ္ဆင္ထားေသာ မီးလန္႔ အခ်က္ေပး ဥၾသသည္ မီးလန္႔ခ်ိန္တြင္ မီးသတ္ဌာနႏွင့္ မီးအာမခံ ဌာနတုိ႔တြင္ တၿပဳိင္နက္ ျမည္ေအာင္ (Network) ခ်ိတ္ဆက္ထား ေသာ ေၾကာင့္ မီးလန္႔သည့္ အိမ္ေ႐ွ႔သုိ႔ မီးသတ္ဌာနႏွင့္ အာမခံဌာနမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ခ်က္ခ်င္းေရာက္႐ွိလာၿပီး မီးမကူး ဆက္ေအာင္ ဝိုင္းဝန္းႀကဳိးပမ္းၾကသည္ဆုိ၏။

    ျမန္မာ့အာမခံလုပ္ငန္းမွ အထိက႐ုံး အာမခံ ပ႐ီမီယံ အသစ္ထုတ္ေရာင္းျခင္းျဖင့္ အၾကမ္းဖက္ရန္ လူစု သည္ႏွင့္တၿပဳိက္နက္ အာမခံဌာနသည္ အရပ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပုိင္မ်ားကုိ လုံၿခဳံေရး အျမန္ေပးဖုိ႔ တုိက္ တြန္းႏႈိးေဆာ္ျခင္းျဖင့္ အၾကမ္းဖက္ မီး႐ႈိ႕မႈ၊ လူသတ္မႈမ်ားကုိ ကာကြယ္ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။

    (င) ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပုဒ္မ (၃၅၆) တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္သည္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ တရားဝင္ ရ႐ွိပုုိင္ဆုိင္ထား ေသာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာ ပစၥည္း၊ မေ႐ႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာပစၥည္းမ်ားႏွင့္ စပ္လွ်င္း၍ ဥပေဒအရ ကာကြယ္ ေပးရ မည္ဟု ပါ႐ွိပါသည္။

    ထုိ႔ေၾကာင့္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေသဆုံး ဒဏ္ရာရသူမ်ားႏွင့္ ပ်က္စီး ဆုံး႐ႈံးခဲ့ ရေသာ ပစၥည္းႏွင့္ အိမ္မ်ားအတြက္ အစုိးရမွ ေလွ်ာ္ေၾကးေပးရန္ ဥပေဒ အား ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ မွ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲ ရာတြင္ ထည့္သြင္းေရးဆြဲျခင္းျဖင့္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားကုိ အစုိးရအေနျဖင့္ အီေလးမဆြဲဘဲ မျဖစ္မေန အျမန္ဆုံး ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ႀကဳိးစားပါလိမ့္မည္။

    ထုိင္းနယ္စပ္႐ွိ ေ႐ွးေဟာင္း ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္း ပုိင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားသည့္ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ကေမာၻ ဒီးယား ႏုိင္ငံအတြင္း႐ွိ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံသား ထုိင္းလူမ်ဳိးတုိ႔ ပိုင္ဆုိင္ေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား ကေမာၻဒီးယားတုိ႔က အၾကမ္းဖက္ ဖ်က္စီးရာ ကေမာၻဒီးယား အစုိးရက ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈမ်ား အတြက္ ေလွ်ာ္ေၾကး ေပးပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ႏုိင္ငံသားတုိ႔၏ ဥစၥာပစၥည္း ပုိင္ဆုိင္မႈကုိ အစုိးရမွ အာမခံျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ေလွ်ာ္ေၾကးမေပးသည့္အျပင္ အၾကမ္းဖက္ခံရေသာ မိတၳီလာေန မြတ္ဆလင္တုိ႔ ပုိင္ဆုိင္သည့္ ေျမကြက္ မ်ားကုိပင္  ျပန္မေပးဘဲ သိမ္းယူျခင္းမ်ား ႐ွိေနပါသည္။ ဤအခ်က္သည္ ျမန္မာအစိုးရ ႏွင့္ ကေမာၻဒီးယား အစုိးရတုိ႔၏ သိသာ ထင္႐ွားေသာ ကြာျခားခ်က္ျဖစ္ရာ ဤအတုိင္းဆက္သြားေနလွ်င္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၏ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈသည္ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံ၏ ေနာက္တြင္ အၿမဲက်န္ ေနပါလိမ့္မည္။

    (စ) ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီၿပီး အတူတကြ ေနထုိင္လာခဲ့ၾကေသာ ဗုဒၶဘာဝင္ႏွင့္ မြတ္္ဆလင္ တုိ႔အၾကား ပဋိပကၡမ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚေနျခင္းသည္ တဖက္ႏွင့္ တဖက္ နားလည္မႈ လြဲမွားေအာင္ ႏွစ္႐ွည္လမ်ား စနစ္က်စြာ ေသြးခြဲေနသည့္ ဥပေဒ အထက္တြင္ ႐ွိေသာ လူတစ္စု ႐ွိေနျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ေသြးခဲြေနသူမ်ား ကုိယ္တုိင္လည္း ျမန္မာမြတ္ဆလင္တုိ႔၏ ႐ွည္လွ်ားေသာ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ မသိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။

    ယခုအခါ အင္တာနက္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္း PhD. ဆုိသူ၏ ဦးရာဇတ္ကုိ အာဇာနည္ ၉ ဦးစာရင္းမွ ပယ္ထုတ္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိသည့္ Video file တစ္ခု ပ်ံ႕ႏွံေနပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ေသနတ္ျပစ္ ခံရ႐ုံႏွင့္ အာဇာနည္အျဖစ္ သတ္မွတ္ရသနည္း၊ မသိ၍ေမးပါသည္ဟု ဆုိ၏။ အဆုိပါ ပုဂၢိဳလ္သည္ ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွ PhD ဘြဲ႔ရခဲ့ေသာ္လည္း ၎ငယ္စဥ္က ေနခဲ့သည့္ TTC အထက္တန္းေက်ာင္းက အေျခခံ ပညာကုိ ေကာင္းစြာ သင္ မေပးႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သက္ေသျဖစ္ပါသည္။

    Internet Google ႏွင့္တကၠသိုလ္မ်ား ဗဟုိစာ ၾကည့္တုိက္တြင္ ဦးရာဇတ္အမည္ႏွင့္ ႐ွာလွ်င္ အေထာက္အထား စာ႐ြက္စာတမ္း၊ ဓါတ္ပုံႏွင့္ စာအုပ္မ်ား တစ္ထမ္းစာ ရႏိုင္ပါသည္။ ပန္းဆုိးတန္း စာအုပ္ အသစ္ႏွင့္ အေဟာင္းဆုိင္မ်ားတြင္ စာေရးဆရာ အသီးသီး တုိ႔ ေရးသားထားေသာ ဦးရာဇတ္ႏွင့္ဆုိင္သည့္ စာအုပ္မ်ားကုိ ႐ွာလွ်င္ ဆုိကၠားတစ္စီးစာမွ်ရႏုိင္ပါလွ်က္ ေၾကာင္ကုိ ေရးခ်ဳိးၿပီး သန္း႐ွာေပးေနေသာ ပီအိပ္ခ်္ဒီ ေဒါက္တာဆုိသူ Video ဖိုင္ပုိင္ရွင္ႏွင့္ ထုိဗီဒီယို ဖိုင္ကုိ LIKE လုပ္ေနသူတို႔သည္ စာၾကည့္တုိက္ (Libiary) ကုိ သုံးတတ္ေအာင္ မသင္ေသာ အေျခခံ ပညာသင္ၾကားေရးကုိသာ ရခဲ့ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

    (မွတ္ခ်က္။     ။ စာဖတ္ပ်င္းလွ်င္ ဝမ္းအုိဝမ္း ဦးေက်ာ္ဝင္းေမာင္ ေရးသားေသာ  ဦးရာဇတ္ အထုပၸတၱိ စာေပဆုရ စာအုပ္ ပါးပါးေလးကုိ ဝယ္ဖတ္ႏုိင္ပါသည္။)

    ထုိ႔ေၾကာင့္ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခတ္၊ အင္းဝေခတ္၊ စစ္ကုိင္းေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ စသည္ ေခတ္ အသီးသီးတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး၊ လုံၿခဳံေရးႏွင့္ ၿမဳိ႕ျပအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတုိ႔တြင္ ႐ြပ္႐ြပ္ခၽြန္ခၽြန္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကေသာ ျမန္မာမြတ္ဆလင္ တုိ႔၏ ထြန္းေျပာင္ေသာ သမုိင္းဆုိင္ရာ အေထာက္အထား စာ႐ြက္ စာတန္းႏွင့္ ဓါတ္ပုံမ်ား၊ ကုိလုိနီေခတ္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ၊ လြတ္လပ္ေရးႀကဳိးပမ္းမႈမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာမြတ္ဆလင္ ကြန္ကရက္ (မမက)တုိ႔၏ အေထာက္အထား စာ႐ြက္ စာတန္းမ်ားႏွင့္ ဓါတ္ပုံမ်ား၊ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ဆုိင္ရာ အေထာက္အထားမ်ား၊ ပါလီမန္ေခတ္ ျမန္မာမြတ္ဆလင္ ဝန္ႀကီးႏွင့္ ပါလီမန္အမတ္မ်ား၏ သမုိင္းဆုိင္ရာ အေထာက္အထားမ်ား၊ မြန္ဘုရင္၊ ရခုိင္ဘုရင္ႏွင့္ ျမန္မာ ဘုရင္တုိ႔ စစ္တုိက္ရာတြင္ သုံးဖက္စလုံးတြင္ ပါဝင္ေသာ သစၥာ႐ွိ မြတ္ဆလင္ တပ္မွဴးတပ္သားမ်ား၏ သမုိင္းဆုိင္ရာ အခ်က္လက္မ်ား၊ ၈ ေလးလုံး အေရးေတာ္ပုံတြင္ မြတ္ဆလင္တုိ႔ ပါဝင္ခဲ့ေသာ အေထာက္ အထားမ်ားကုိ သိမ္းဆည္းထားရန္ ျမန္မာမြတ္ဆလင္ သမုိင္းေမာ္ကြန္းတုိက္ (Myanmar Muslim Archive) တစ္ခုကုိ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္ တည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္ က်န္ႏို္င္ငံသားမ်ားႏွင့္ ယုံၾကည္မႈ ပုိမုိတည္ေဆာက္ႏုိင္ပါ လိမ့္မည္။ ထုိေမာ္ကြန္းတုိက္အား အမ်ား ျပည္သူကို ေလ့လာခြင့္ေပးျခင္းျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ မြတ္ဆလင္ မ်ားအၾကား အျပန္အလွန္ နားလည္မႈမ်ား႐ွိလာခ်ိန္တြင္ ဘာသာေရး အလြဲသုံးစားျပဳမည့္သူမ်ား၏ သားေကာင္ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ပါ။

    ေမာင္သမာဓိ ႏုိင္ငံေရး ေဗဒင္ အတတ္ေဟာၿပီး ကုစားမည္။

    (က) ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆင္းရဲေနတာ ႏုိင္ငံနဲ႔ ျပည္သူေတြေၾကာင့္လား၊ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ၄င္းတုိ႔ခ်မွတ္ ေသာ စနစ္ေၾကာင့္လား အရင္စဥ္းစားၾကည့္ေသာအခါ ႏုိင္ငံေရး သမားမ်ားႏွင့္ လြဲမွားေသာ စနစ္ေၾကာင့္ဟု တညီတညြတ္တည္း ေျဖၾကပါလိမ့္မည္။

    (ခ) ျပည္ပရန္ ၿခိမ္းေခ်ာက္မႈ မ႐ွိတဲ့ လူမ်ဳိးစုံ၊ ဘာသာစုံ ေနထုိင္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တုိင္းျပည္ တည္ ၿငိမ္ေရး၊ ဥပေဒစုိးမုိးေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကုိ ဦးစား မေပးဘဲ အမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ သာသနာေရးကုိ ခြဲျခား ဆက္ ဆံေရး၊ ႏူိင္ငံေရး  ဦးတည္ခ်က္ေတြ အေနနဲ႔ အေလးထားေဖၚေဆာင္ေနမယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ တကၠႏုိ လုိဂ်ီ ပညာအသုံးခ် စီးပြား ေရးေတာင့္တင္းေသာ ႏိုင္ငံ တစ္ခုျဖစ္လာစရာအေၾကာင္း မ႐ွိဘဲ၊ ကမာၻအႏွံ႔ အလုပ္ ၾကမ္း သမားေတြကုိ အဆက္မျပတ္ ဆက္လက္ တင္ပုိ႔ ေပးေနရဦးမယ္ ဆုိတာကေတာ့ ေျမႀကီးလက္ခတ္ မလြဲ ေသခ်ာပါသည္ဟု အတတ္ေဟာပါသည္။

    (ဂ) ျမန္မာျပည္၏ ကံၾကမၼာသည္ အာဏာၿမဲေရး အဓိကထားေသာ ညံ့ဖ်င္းသည့္ ကုိယ္က်ဳိး႐ွာ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား လက္သုိ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ခန္႔ ေရာက္႐ွိခဲ့၍ တျဖည္ျဖည္း ျပာပုံျဖစ္ခဲ့၊ ျဖစ္ဆဲျဖစ္သည္။

    ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၏ ကံၾကမၼာသည္ ၿပီးျပည့္စုံေသာ ေရခံေျမခံ ႐ွိသည့္ ျမန္မာျပည္၏ လက္တြင္း ေရာက္ေသာေန႔တြင္ တဟုန္ထုိ းတုိးတက္ လာပါလိမ့္မည္။

    သုိ႔ေသာ္ သတိျပဳစရာ အခ်က္တစ္ခုမွာ အာဏာရ႐ွိေသာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ အဆက္ဆက္တုိ႔သည္ ေနာင္လာ လတ့ံေသာ ႏုိင္ ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနျဖင့္ တုိင္းျပည္အေပၚ မေဖါက္ျပန္ႏိုင္ေအာင္(Check & Balance)  ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ ရန္ ေစတနာျဖင့္ လုိအပ္သည္ဟု ထင္ျမင္ေသာ ဥပေဒ အသီးသီးကုိ အေမရိကန္သမၼတမ်ား ျပဳလုပ္သကဲ့သုိ အတည္ျဖစ္ေအာင္ ႀကဳိးစားျပဌာန္းရစ္ခဲ့မွ သာ ျမန္မာျပည္ အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားကုိ ႏုိင္ႏုိင္နင္းနင္း ႀကဳိးကုိင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဗဒင္ေဟာ စာတမ္း ေရးသားရင္း နိဂုံးသံပတ္ ဆုံးသတ္ လုိက္ပါသည္။

    ေမာင္သမာဓိ

    * ေဆာင္းပါးရွင္၏ အျမင္ႏွင့္ အာေဘာ္သာျဖစ္ပါသည္။