ဇန္နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၄
M-Media
ရွာေဖြတင္ဆက္သူ- ကိုေလး
ခါ၀ါဂ်ာ မုဟမၼဒ္ အစ္ဗေန႔ မုဟမၼဒ္ အစ္ဗေန႔ ဟာဆန္ အလ္-တူဆီ (Khawaja Muhammad ibn Muhammad ibn Hasan Tusi) လုိ႔ အမည္ရတဲ့ အလ္-တူဆီကုိ သကၠရာဇ္ ၁၂၇၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ တြစ္ၿမိဳ႕ (ယခု အီရန္အေရွ႕ေျမာက္ပုိင္း) မွာ ေမြးဖြားခဲ့တာပါ။ တူဆီကုိ နီဆာရ္ အလ္-ဒင္ အလ္-တူဆီ(Nasīr al-Dīn al-Tūsī)လုိ႔ လူသိမ်ားၿပီး ပါရွန္းလူမ်ိဳး မြတ္စလင္ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သိပၸံနဲ႔ အေတြးအေခၚ နယ္ပယ္ေတြမွာ စာအုပ္ေပါင္း မ်ားစြာေရးခဲ့တဲ့ တူဆီကုိ နကၡတၱေဗဒ ပညာရွင္၊ သခ်ၤာပညာရွင္၊ ႐ူပေဗဒ ပညာရွင္၊ အေတြးေခၚနဲ႔ ဘာသာေရး ပညာရွင္ တစ္ဦးလုိ႔လည္း မွတ္ယူႏုိင္ပါေသးတယ္။
တူဆီဟာ သခ်ၤာ၊ ဒႆနိကေဗဒနဲ႔ ဘာသာေရး၊ သိပၸံနယ္ပယ္ေတြ အတြက္ အာရဗီ၊ ပါရွန္း စတဲ့ ဘာသာစကားေတြနဲ႔ စာအုပ္ေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕ ကေလာင္စြမ္းထက္မႈ၊ သူေရးသားတဲ့ စာအုပ္ေတြရဲ႕ အေရးပါမႈေၾကာင့္ တူဆီကုိ ‘လူခပ္သိမ္းရဲ႕ဆရာ’၊ ‘ေအာင္ျမင္ေသာ ပညာရွင္အာစရိ’၊ (အရစၥတုိတယ္ႏွင့္ အလ္-ဖာရာဘီၿပီးေနာက္) ‘တတိယေျမာက္ ဂု႐ု’ စသျဖင့္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ပညာရွင္မ်ားက တင္စားေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တူဆီဟာ အီရန္ေျမာက္ပုိင္း မာရာဂါ (Maragha) ေဒသမွာရွိတဲ့ နကၡတၱေဗဒဆုိင္ရာမွာ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ သုေသသနစင္တာရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူ တစ္ေယာက္လည္းျဖစ္ပါေသးတယ္။
တူဆီဟာ ပညာတတ္ မိသားစုက ေမြးဖြားလာတာျဖစ္ၿပီး အေဖနဲ႔ ဦးေလးျဖစ္သူတုိ႔က အစၥလာမ္ ဘာသာေရး သိပၸံနဲ႔၊ ႐ုိး႐ုိးသိပၸံ ပညာရပ္ေတြကုိ တတ္ေျမာက္လာေအာင္ တူဆီကုိ တြန္းအား ေပးခဲ့ၾကတာပါ။ တူဆီဟာ ဒႆနိကေဗဒနဲ႔ သခ်ၤာ ပညာရပ္ေတြကုိလည္း ေမြးရပ္ေျမ တြစ္ၿမိဳ႕မွာ ဆည္ပူးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၃ ေနာက္ပုိင္း မွာေတာ့ တူဆီဟာ နီရွာပူးရ္ၿမိဳ႕ကုိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး သိပၸံ၊ ေဆးပညာနဲ႔ ဒႆနိကေဗဒ ပညာရပ္ေတြကုိ ဆက္လက္ ဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ သိပၸံပညာရွင္ႀကီး တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အစ္ဗေန႔ ဆီနာရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြကုိ ေလ့လာခဲ့ၿပီး ဆီနာရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြက တူဆီကုိ လႊမ္းမုိးခဲ့တာပါ။
တူဆီဟာ ေနာက္ပုိင္းမွာ အီရတ္ႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕က ဥပေဒ ပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကမာလ္ အလ္-ဒင္ အစ္ဗေန႔ ယူႏြတ္စ္(Kamāl al-Dīn ibn Yūnus) ထံမွာ ဥပေဒပညာရပ္ကုိ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ အစ္ဗေန႔ ယူႏြတ္စ္ဟာ ဥပေဒပညာအျပင္ နကၡတၱေဗဒနဲ႔ သခ်ၤာနယ္ပယ္ေတြမွာလည္း ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ပါရဂူေျမာက္ ပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။
တူဆီဟာ သူရဲ႕ေလ့လာမႈေတြၿပီးဆံုးခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၂၃၀ရဲ႕ အေစာပုိင္းခုႏွစ္ေတြမွာေတာ့ အီရန္အေရွ႕ပုိင္းမွာရွိတဲ့ အစၥမာအီလီ(Ismā’īlī) နန္းေတာ္မွာ သူ႕ကုိ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္တဲ့သူေတြနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ၿပီး အစၥမာအီလီ႐ံုးစုိက္ရာ အလာမြတ္(Alamūt) ကုိ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ အလာမြတ္ၿမိဳ႕ဟာ ၁၂၅၆ ခုႏွစ္မွာ မြန္ဂုိေတြ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကုိခံခဲ့ရၿပီး တူဆီဟာလည္း မြန္ဂုိဘုရင္ ဟူလာဂူ(Hūlāgū) ရဲ႕ အႀကံေပးတစ္ေယာက္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ တူဆီဟာ နန္းေတာ္ရဲ႕ နကၡတေဗဒ ပညာရွင္နဲ႔ ေအာင္ကဖ္(awqāf) လုိ႔ေခၚတဲ့ သာသနာေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ရာထူးအသစ္နဲ႔ တူဆီဟာ နကၡတေဗဒဆုိင္ရာ သုေတသနစင္တာ တစ္ခု တည္ေဆာက္ဖုိ႔ ဟူလာဂူဘုရင္ကုိ ေတာင္းဆုိခဲ့ၿပီး၊ စင္တာေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကုိလည္း ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ႀကီးၾကပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစင္တာဟာ မြန္ဂုိအင္ပါယာရဲ႕ အဓိက႐ံုးစုိက္ရာ အဇာဘုိင္ဂ်န္ႏုိင္ငံ မာရာဂါ ၿမိဳ႕မွာ တည္ရွိၿပီး ၁၂၇၄ ခုႏွစ္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္အထိ တူဆီဟာ ထုိစင္တာရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
မာရာဂါ သုေတသနစင္တာမွာ ေက်ာင္းေဆာင္နဲ႔ စာၾကည့္တုိက္တုိ႔ပါ၀င္ၿပီး ထုိေခတ္ကာလထိ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သမွ် စင္တာမ်ားထဲမွာ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးမားေသာ စင္တာမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ကာ ကၽြမ္းက်င္မႈျပည့္၀တဲ့ သုေတသန စင္တာ လည္းျဖစ္ပါတယ္။ မာရာဂါစင္တာဟာ အစၥလာမ္ကမၻာက ေက်ာ္ၾကားေသာ၊ ပါရမီရွိေသာ ပညာရွင္မ်ား ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ခဲ့သလုိ တ႐ုတ္ျပည္ကဲ့သုိ႔ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေသာေဒသမ်ားမွ ပညာရွင္မ်ားကပင္ မာရာဂါ စင္တာသုိ႔ လာေရာက္ပညာဆည္းပူးခဲ့ၾကတာပါ။ ထုိမာရာဂါ သုေတသန စင္တာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ခန္႔တည္တံ့ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီစင္တာရဲ႕ စူးစမ္းေလ့လာမႈေတြ ရပ္တန္႔သြားခဲ့ေပမယ့္ မာရာဂါစင္တာက ထြက္ေပၚလာခဲ့တဲ့ သိပၸံဆုိင္ရာ အေမြအႏွစ္ေတြကေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ ဥေရာပမွာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်န္ရစ္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီ စင္တာကုိ လူငယ္ဘ၀က လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ဖူးၿပီး အားက်ခဲ့တဲ့ သိပၸံပညာရွင္ Ulugh Beg ဟာ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ စမာကန္ သုေတသနစင္တာကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၆ ရာစုေႏွာင္းပုိင္းက ဒိန္းမတ္ဘုရင္ တုိင္ခ်ိဳဘရာဟီ (Tycho Brahe) တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ သုေတသနစင္တာ၊ ၁၈ ရာစုမွာ မဂုိဘုရင္ ဂ်ိဳင္စင္း(Jai Singh) တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ စင္တာေတြ အပါအ၀င္ မဂုိအင္ပါယာ အိႏၵိယကုိ အုပ္စုိးစဥ္အခါက ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ စူးစမ္းေလ့လာေရးစင္တာေတြအားလံုးဟာ ေစာေစာပုိင္းရာစုႏွစ္မ်ားက အစၥလာမ္ကမၻာမွာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ စင္တာေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
၁၂၇၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ တူဆီဟာ သူရဲ႕ ေက်ာင္းသားတစ္စုနဲ႔အတူ မာရာဂါစင္တာကုိ စြန္ခြာခဲ့ၿပီး ဘဂၢဒတ္ကုိ ခရီးထြက္ခဲ့ပါတယ္။ တူဆီရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြမွာ ကုိယ္ပုိင္ေရးသားမႈေတြ၊ ေရွးခတ္ ဂရိနဲ႔ အေစာပုိင္း အစၥလာမ့္သိပၸံဆုိင္ရာ ပညာရပ္ေတြကုိ ျပန္ေျပာင္းေရးသားခဲ့တာေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ေရွးကေတြ႕ ရွိခ်က္ေတြကုိ ျပန္ေျပာင္းေရးသားတဲ့ အဲဒီစာအုပ္ေတြမွာလည္း တူဆီဟာ သူရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ရွင္းလင္းခ်က္ေတြကုိ ထပ္ျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕အျမင္ေတြ ထပ္ျဖည့္ထားတဲ့ အဲဒီစာအုပ္ေတြဟာ သိပၸံနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ဘာသာရပ္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ စံထားစရာ စာအုပ္ေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ေတြထဲမွာ ယူကလစ္ရဲ႕ Elements ဆုိတဲ့စာအုပ္နဲ႔၊ ေတာ္လမီ ရဲ႕ Almagest စာအုပ္ေတြ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး၊ အဲဒီစာအုပ္ေတြနဲ႔ ယူကလစ္ရဲ႕ အျခားစာအုပ္ေတြကုိ ဆက္စပ္ေလ့လာဖုိ႔အတြက္ က်မ္းေတြကိုလည္း ေရးသားခဲ့ပါေသးတယ္။
သခ်ၤာနယ္ပယ္မွာေတာ့ တူဆီဟာ ယူကလစ္ရဲ႕ မ်ဥ္းၿပိဳင္ အယူအဆကုိ ဆန္းျပားတဲ့ သက္ေသျပခ်က္တစ္ခုနဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ၿပီး အဲဒီ သက္ေသျပခ်က္က ယူကလစ္ရဲ႕ အဆုိနဲ႔မတူတဲ့ ဂ်ီအုိေမထရီ ပညာရပ္အသစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာဖုိ႔အတြက္ အလြန္အေရးပါခဲ့ၿပီး တ႐ုိင္ဂုိေနာ္ မက္ထရီ ပညာရပ္ကုိလည္း နကၡတၱေဗဒမွ ခြဲထြက္ေစခဲ့ကာ သီးသန္႔ဘာသာရပ္တစ္ခု ျဖစ္လာေစခဲ့ပါတယ္။ တူဆီဟာ ေလာ့ဂ်စ္စာအုပ္၊ လူ႕က်င့္၀တ္စာအုပ္နဲ႔ သိပၸံပညာရွင္ အစ္ဗေန႔ဆီနာရဲ႕အေတြးအေခၚပညာရပ္ကုိ ရွင္းလင္းျပတဲ့ ဒႆနိက စာအုပ္ေတြကုိလည္း ေရးသားခဲ့ၿပီး၊ အဲဒီစာအုပ္ေတြဟာ လူ႕ဖြဲ႕အစည္းတြင္းမွာ အေရးပါကာ၊ လႊမ္းမုိးမႈရွိတဲ့ စာအုပ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
နကၡတၱေဗဒနဲ႔ပက္သက္ၿပီး ေရးခဲ့တဲ့စာအုပ္ေတြမွာ အလ္-တဒ္ကီရာ ဖီ အီလ္မ္ အလ္ ဟာယာ (Al-Tadhkira fī ‘ilm al-hay’a) စာအုပ္ဟာ အဓိကက်ခဲ့ပါတယ္။ ေတာ္လမီရဲ႕ နကၡတၱေဗဒအယူအဆကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၿပီး ေရးသားခဲ့တဲ့ ဒီစာအုပ္ဟာ အလယ္ေခတ္ အစၥလာမ့္ နကၡတၱေဗဒေလာကနဲ႔၊ ေကာ့ပါးနီးကပ္စ္လုိ ဥေရာပရဲ႕ အေစာပုိင္း ေခတ္သစ္ နကၡတၱေဗဒပညာရွင္ေတြကုိပါ လႊမ္းမုိးခဲ့ပါတယ္။ ဒါတင္မကဘဲ တူဆီဟာ လက္ေတြ႕အသံုးခ် နကၡတၱေဗဒက်မ္း၊ သီအုိရီဆုိင္ရာ နကၡတၱေဗဒက်မ္းနဲ႔ စၾကာ၀ဠာေဗဒက်မ္းေတြကုိလည္း ေရးသားခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပါရွန္း ဘာသာစကားနဲ႔လည္း နကၡတၱေဗဒနယ္ပယ္မွာ အေရးပါတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကုိေရးသားခဲ့ၿပီး ဇစ္-အီ အစ္ခ္ဟာနီ(Zīj-i Īlkhānī)လုိ႔ အမည္ရပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒီစာအုပ္ေတြဟာ သူ႕အရင္ ထြက္ေပၚခဲ့တဲ့ စာအုပ္ေတြရဲ႕ ရွင္းလင္းခ်က္ေတြ၊ ထပ္ဆင့္ရွင္းလင္းခ်က္ေတြပါပဲ။ သူ႕ရဲ႕ ပါရွန္းဘာသာစကားနဲ႔ေရးထားတဲ့ စာအုပ္ေတြကို အာရဗီဘာသာသုိ႔ ျပန္ဆုိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလုိျပန္ဆုိခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေနာက္ပုိင္း အစၥလာမ့္သိပၸံေလာကရဲ႕ မ်ိဳးဆက္ေတြေပၚမွာ အမ်ားႀကီး လႊမ္းမုိးခဲ့ၿပီး၊ အခ်ိဳ႕စာအုပ္ေတြဟာ ၂၀ ရာစုအထိ အသံုး၀င္လာခဲ့ပါတယ္။
ကမၻာၿဂိဳဟ္နဲ႔ပက္သက္တဲ့ သီအုိရီေတြမွာဆုိရင္လည္း တူဆီဟာ အီဂ်စ္ သိပၸံပညာရွင္ ေတာ္လမီရဲ႕ မဆီေလ်ာ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ ျပဳျပင္ ခဲ့ပါတယ္။ အထူးျဖင့္ ေလးလံတဲ့၀တၳဳပစၥည္းေတြအတြက္ စက္၀ုိင္းပံုေရႊ႕လ်ားမႈနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး အေျခခံစည္းမ်ဥ္း ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြပါပဲ။ ဒါေတြကုိ ျပင္ခ်င္တ့ဲ ရည္ရြယ္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲ တူဆီဟာ စက္၀ုိင္းႏွစ္ခုပါ၀င္တဲ့ နကၡတေဗဒဆုိင္ရာ ပုံစံတစ္ခုကုိ တီထြင္ခဲ့ၿပီး သူထြင္ခဲ့တဲ့အဲဒီပစၥည္းကုိ သမုိင္းပညာရွင္ေတြက ‘တူဆီစံုတြဲ’ လုိ႔ေခၚပါတယ္။ စက္၀ုိင္းအႀကီး၊ အေသးႏွစ္ခုပါၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ tangent မ်ဥ္းေတြကုိ တစ္ထပ္တည္းက်ေနတဲ့ အဲဒီပံုစံကုိအသံုျပဳၿပီး ေတာ္လမီရဲ႕ လက္တီက်ဳဆုိင္ရာသီအုိရီေတြ၊ လနဲ႔ပက္သက္တဲ့ ပံုစံေတြကိုလည္း ျပင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
တူဆီဟာ ဒါနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး သူရဲ႕ေတြ႕ရွိခ်က္ ပံုစံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ အာရဗီဘာသာ စကားနဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ အလ္-တက္ဒ္ကီရာ ဖီ အီလ္မ္ အလ္-ဟာယာ (Al-Tadhkira fī ‘ilm al-hay’a) က်မ္းမွာ ေဖာ္ထုတ္ထားၿပီး အဲဒီေတြ႕ရွိ ခ်က္ေတြဟာနကၡတၱေဗဒ သမုိင္းမွာ အလြန္ အေရးပါခဲ့ပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘဲ သူရဲ႕ေနာက္ပုိင္းမွာ ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ နကၡတေဗဒပညာရွင္ေတြနဲ႔ စၾက၀ဠာေဗဒ ပညာရွင္ေတြအေပၚမွာ တူဆီရဲ႕ ကမၻာႀကီးေရႊ႕လ်ားမႈဆုိင္ရာ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြဟာ လႊမ္းမုိးခဲ့ပါတယ္။
တူဆီေရးသားခဲ့တဲ့ ၁၅၀ ေက်ာ္ေသာစာအုပ္ေတြထဲမွာ ႐ူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒနဲ႔ ဇီ၀ေဗဒ စာအုပ္ေတြလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အစၥလာမ့္သမုိင္းမွာ အေက်ာ္ၾကားဆံုး သိပၸံ ပညာရွင္ေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ တူဆီဟာ သကၠရာဇ္ ၁၂၇၄ ခုႏွစ္မွာ အလ္ကာဇီမီယာ (ယခု အီရတ္ႏုိင္ငံ ဘဂၢဒတ္ၿမိဳ႕) မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ကုိဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ လေပၚက အခ်င္း ကီလုိမီတာ ၆၀ ရွိတဲ့ ခ်ိဳင့္ခြက္တစ္ခုကုိ သူ႕ရဲ႕နာမည္ျဖစ္တဲ့ နာဆီရက္ဒင္(Nasireddin)လုိ႔ အမည္ေပးထားၿပီး၊ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္က ဆုိဗီယက္ နကၡတၱေဗဒပညာရွင္ နီကုိလုိင္း စတီပန္ႏုိဗစ္ခ်္ ခ်ာရ္ႏုိက္(Nikolai Stepanovich Chernykh) ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ၿဂိဳဟ္ငယ္ေလးတစ္ခုကုိလည္း တူဆီ ၁၀၂၆၉ (10269 Tusi) လုိ႔အမည္ေပးခဲ့ပါတယ္။
အီရန္ႏုိင္ငံက နည္းပညာတကၠသုိလ္တစ္ခုနဲ႔ အဇာဘုိင္ဂ်န္က စူးစမ္းေလ့လာေရးစင္တာတစ္ခုကုိလည္း တူဆီရဲ႕အမည္ေပးထားပါေသးတယ္။ ဒါတင္မေကေသးဘဲ ဂူးလ္ဂဲလ္ကလည္း တူဆီရဲ႕ ၈၁၂ ႏွစ္ေျမာက္ေမြးေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကာလမွာ Google ရဲ႕ အဖြင့္စာမ်က္ႏွာမွာ တူဆီရဲ႕ပံုနဲ႔ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ေၾကာင္းပါ……….
Ref: Muslim Heritage
