မတ္လ၊ ၂ ၊ ၂၀၁၃
M-Media
ကမာၻ႕ႏိုုင္ငံမ်ားမွ မြတ္စလင္မ်ား က႑
ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတႏုိင္ငံ ႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ
ကိုရီးယားစစ္ပြဲၿပီးသည့္ေနာက္ မၾကာမီပင္ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံသည္ အစၥလာမ့္အယူ၀ါဒႏွင့္ စတင္ထိေတြ႕ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ မြတ္စ္လင္မ္ လူဦးေရမွာ တစ္စစျဖင့္ တိုးတက္မ်ားျပားလာၾက၏။ ကိုးရီးယားလူမ်ဳိး သာမက အျခားႏြယ္ဖြားတုိ႕ပါ၀င္ေနေသာ မြတ္စ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းသည္ ဆိုးလ္ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ အဓိကအေျချပဳေနၿပီး ၄င္း၌ ၂၀ ရာစုလက္ရာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး တစ္ခု ရိွသည္။ ထိုေက်ာင္းေတာ္အား မေလးရွား အစၥလာမ့္ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းႏွင့္အျခား အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ရန္ပံုေငြျဖင့္ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။
ကိုရီးယားတိုင္းရင္းသား မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ လူဦးေရသံုးေသာင္းထက္ မပိုေသး။ ေတာင္အာရွ၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း(အီရတ္)၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွားမွ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားတို႕သည္ ၁၉၉၀ ႏွင့္ ၂၀၀၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ေရာက္ရွိလာသည္။ ယင္းေရႊ႕ေျပာင္း လုပ္သားတို႕အမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ေတာင္ကိုရီးယား၌ အေျခစိုက္ေနထိုင္ သူမ်ားလည္း ရိွသည္။ ထိုသူမ်ားကိုပါထည့္တြက္ပါက စုစုေပါင္း မြတ္စ္လင္မ္ လူဦးေရပမာဏသည္ ၃၅၀၀၀ ထက္မနည္း ရိွေနၿပီျဖစ္သည္။
ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံတြင္ အစၥလာမ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ထူးျခားထင္ရွားမႈ မရိွလွေခ်။ (မြတ္စ္လင္မ္မ်ား မရိွသေလာက္ဟု ယူဆရသည္)။ သာသနာ့ေရးရာ သီးသန္႕လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ဟုတ္တိပတ္တိ ဟူ၍ မေတြ႕ရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ကနဦးပိုင္းက သမိုင္းေၾကာင္း
ေအဒီ ၇ ရာစုအလယ္ ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားအတြင္း ခလီဖဟ္နယ္ေျမမွ မြတ္စ္လင္မ္ ကုန္သည္မ်ားသည္ တရုတ္ျပည္သို႕ျဖတ္သန္း သြားေရာက္ရာ လမ္းရိွ ကိုးရီးယားပိုင္နက္သံုးခုအနက္ တစ္ခုျဖစ္ေသာ စီလာႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရိွခဲ့ၾကသည္။ ေအဒီ ၇၅၁ ခုႏွစ္တြင္ Goguryeo မ်ဳိးႏြယ္မွဆင္းသက္သူ Gao Xianzhi ဆိုသူ တန္မင္းဆက္၏ တရုတ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္တစ္ဦးသည္ အဗၺာစစ္ခလီဖဟ္အား ဆန္႕က်င္သည့္ Talas စစ္ပြဲကို ဆင္ႏႊဲသည္။ သို႕ေသာ္ အႏိုင္ မရခဲ့ေခ်။ အေရွ႕အာရွထြက္သမိုင္းက်မ္း မဟုတ္ေသာ ေအဒီ ၉ ရာစုအလယ္မွ Ibn Khurdadbih ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္ General Survey of Roads and Kingdoms စာအုပ္၌ ကိုးရီးယားအေၾကာင္းေဖာ္ျပခ်က္ကို အေစာဆံုး ေတြ႕ရသည္။
ေအဒီ ၉ ရာစုမတိုင္မီက “ စီလာေဒသေပါင္းစည္းေရး ” ကာလအတြင္း ကိုးရီးယားသို႕ ပါးရွန္းႏွင့္ အာရဗ္ ေရေၾကာင္းခရီးသည္မ်ား၊ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္အတူ အစၥလာမ္သာသနာေရာက္ရိွခဲ့ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။ ေအဒီ ၉ ရာစုမွ ပါးရွန္းမြတ္စ္လင္မ္ စြန္႕ဦးေဖြရွာသူႏွင့္ပထ၀ီ၀င္ေဗဒပညာရွင္ Ibn Khurdadhbih အပါအ၀င္ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ မြတ္စ္လင္မ္ပထ၀ီ၀င္ဆရာမ်ား၏အဆိုအရ ယင္းခရီသြားကုန္သည္အေျမာက္အမ်ားတုိ႕သည္ ကိုးရီးယားေဒသ၌ ဓားမဦးခ် အေျခစုိက္ကာ မြတ္စ္လင္မ္ရြာမ်ား တည္ေဆာက္ေနထိုင္ခဲ့သည္ဟု ဆိုထား၏။ ထုိအေျခခ်ေနထုိင္သူမ်ားအနက္ အီရတ္မွ လာသူမ်ား မနည္းလွေၾကာင္း အခ်ဳိ႕မွတ္တမ္းမ်ားက ေဖာ္ျပသည္။ အျခားမွတ္တမ္းအခ်ဳိ႕ကမူ ၄င္းတို႕မွာ အာလာ၀ီ ရီွအဟ္ ဂိုဏ္းခြဲမွ လူေပါင္းမ်ားစြာတို႕သည္ ကိုးရီးယားေဒသတြင္ အေျခစိုက္ခဲ့သည္ဟု သံုးသပ္ထားသည္။ စီလာ၌ရိွေသာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းသားမြတ္စ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ပါးရွန္းလူမ်ဳိးတို႕၏စရိုက္သဘာ၀မ်ား ထင္ရွားစြာရိွခဲ့သည္ဟု အျခားေဖာ္ျပမႈက ဆိုသည္။ ေနာင္ေသာအခါ မြတ္စ္လင္မ္အေျမာက္အမ်ားမွာ ကိုးရီးယားတို႕ႏွင့္ ေသြးေႏွာခဲ့ၾကသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ကမာၻႏွင့္ အဆက္ျပတ္ေနသည့္ ကိုရီးယား၏နယ္ေျမအေနအထားေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕မွာ ဗုဒၶဘာသာသို႕ လည္းေကာင္း၊ အခ်ဳိ႕မွာ နတ္ကိုးကြယ္မႈ၀ါဒသို႕လည္းေကာင္း ကူးေျပာင္းသြားၾကသည္။
မြတ္စ္လင္မ္ကမာၻႏွင့္ ကိုရီးယားကၽြန္းဆြယ္အၾကား ကုန္သြယ္ေရးဆက္စပ္မႈမွာ Goryeo မင္းဆက္ ေအာင္ႏိုင္စိုးမိုးခဲ့သည့္ ၁၅ ရာစုႏွစ္ တစ္ေလွ်ာက္၌ ျပန္လည္ သက္၀င္လာသည္။ ဆက္လက္၍ အာရွအလယ္ပိုင္းႏွင့္ အေရွ႕ဖ်ားပိုင္းမွ မြတ္စ္လင္မ္ ကုန္သည္ အမ်ားအျပားတုိ႕ ကိုရီးယားတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ၿပီးေနာက္ မြတ္စ္လင္မ္ မိသားစုမ်ား ေပါက္ဖြားလာၾကသည္။ Toksu ေက်းရြာမွ ကိုရီးယားမူရင္းတိုင္းရင္းႏြယ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ Chang မိသားစုႀကီးက မိမိတို႕မွာ မြတ္စလင္မ္ အဆက္အႏြယ္မ်ားျဖစ္ၾကေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုသည္။ တရုတ္ျပည္မွ တရုတ္မြတ္စ္လင္မ္ (ေဟြလူမ်ဳိးစု) အႏြယ္အခ်ဳိ႕ကလည္း Goryeo မင္းဆက္ကာလ၌ ထပ္မံေရာက္ရိွ ေနထိုင္မႈ ျဖစ္လာသည္။ ၁၁၅၄ ခုႏွစ္၊ အာရဗ္လူမ်ဳိး ပထ၀ီ၀င္ေဗဒပညာရွင္ႀကီး Muhammad al-Idrisi ေရးဆြဲေသာ Tabula Rogeriana. အမည္ရိွ ကမာၻ႕ေျမပံုတြင္ ကိုရီးယားေဒသကို ထည့္သြင္းထားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ေရွးအက်ဆံုး ကိုးရီးယားေျမပံုမွာ အစၥလာမ့္ပထ၀ီ ဆရာမ်ား၏ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားမွ အေနာက္တိုင္းေဒသ ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားအားျဖင့္ ေရးဆြဲထားျခင္းျဖစ္သည္။
ဥဂါးရ္လူမ်ုဳိးစုတို႕ႏွင့္လည္း အလြန္ရင္းႏွီးစြာ ပတ္သက္ခဲ့ေသာ သာဓကအခ်ဳိ႕ရိွေနသည္။ ကိုရီးယားစကားရိွ အစၥလာမ့္အသံုးအႏႈန္း၌ ဟိုးက်ဳိ /ေဟြေက်ာက္ (회교, 回敎) ဟူ၍ ေတြ႕ရသည္။ ၄င္းမွာ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးစုအမည္၏ေရွးအသံုးျဖစ္သည့္ ေဟြေဟြ႕ (回紇), ဟူေသာ တရုတ္ေ၀ါဟာရမွ ဆင္းသက္သည္။ Goryeo ေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းအတြင္း Gaeseong ေနျပည္ေတာ္၌ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ားစြာ ရိွခဲ့သည္။ ကိုးရီးယား၌ မြန္ဂိုမ်ား အုပ္စိုးစဥ္ကာလ တစ္ေလွ်ာက္တြင္လည္း မြန္ဂိုတို႕သည္ ဥဂါးရ္တို႕အား အထူး အားထားခဲ့ရသည္။ ဥဂါးရ္တို႕၏ စာေပစကား ႏွင့္အေတြ႕အႀကံဳမ်ားက ကုန္သြယ္ေရး နယ္ပယ္မ်ား၌ ၾသဇာလႊမ္းမိုးေနသျဖင့္ မြန္ဂိုအင္ပါယာက်ယ္ျပန္႕ေရးအတြက္ အသံုးခ်ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကိုရီးယားတိုင္းရင္း မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားအနက္ အၿပီးပိုင္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည့္ ဥဂါးရ္တို႕မွ ဆင္းသက္ေပါက္ဖြားသည့္ မ်ဳိးစု ၂ စု အနည္းဆံုးရိွေနသည္။
ကိုရီးယားသို႕ေရႊ႕ေျပာင္းလာေသာ ဗဟုိအာရွသားတစ္ဦးသည္ King Chungnyeol ထံသို႕ ဆက္သထိမ္းျမားေစခဲ့ေသာ မြန္ဂိုမင္းသမီး၏ ကိုယ္ရံေတာ္ ျဖစ္သည္။ ထုိသူ၏ မူလအမည္မွာ ဆမ္ဂါ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကိုရီးယားကို အမိေျမဟုသတ္မွတ္လိုက္သည့္ေနာက္ Jang Sunnyong ဟူသည့္ ကိုရီးယား အမည္ကို ခံယူခဲ့သည္ဟု Goryeo သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုသည္။ Jang သည္ ကိုးရီးယားသူႏွင့္လက္ဆက္ခဲ့ၿပီး သူ၏မ်ဳိးႏြယ္မွာ Deoksu Jang ဟူ၍ အမည္တြင္လာသည္။ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ ထိုမ်ဳိးဆက္ထဲမွ မ်ားျပားလွသည့္ အရာရိွႀကီးမ်ား၊ ကြန္ျဖဴးရွပ္ ၀ါဒ ပညာရွင္မ်ား ထြန္းေပၚခဲ့သည္။ မ်ဳိးဆက္ ၂၅ ဆက္ေရာက္သည့္အခါတြင္ သူ၏မ်ဳိးရိုးစဥ္ဆက္ ကိုရီးယားလူမ်ဳိးမွာ ပမာဏ သံုးေသာင္းအထိ ျဖစ္လာသည္။ ၄င္းတို႕၏ ဘိုးေဘးႀကီး Jang Sunnyong မွာ ကိုးရီးယား လူမ်ဳိးစစ္စစ္ မဟုတ္ေၾကာင္း ကိုလည္း သိမွတ္ လက္ခံၾကသည္။ ၄င္းသည္ အာရဗ္မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးဟု အမ်ားစုက ယူဆထားသည္။ သို႕ရာတြင္ ယင္း မ်ဳိးႏြယ္စု၏အစဥ္အလာဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား၌ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာအေထာက္အထားကိုမူ မေတြ႕ရေခ်။ အလားတူ စြာ ေနာက္ထပ္ ဗဟုိအာရွသား တစ္ဦး၏ျဖစ္စဥ္လည္း ရိွ၏။ ဥဂါးရ္ လူမ်ဳိးဟုယူဆရေသာ Seol Son အမည္ရိွ ဗဟုိအာရွသားတစ္ဦးသည္ မြန္ဂိုတို႕၏ ယြမ္မင္းဆက္ေႏွာင္းပိုင္း ေဗာင္းထုပ္နီေတာ္လွန္ေရး – Red Turban Rebellion ျဖစ္ပြားစဥ္ ကိုရီးယားသို႕ ထြက္ေျပးေရာက္ရိွလာသည္။ သူလည္း
ကိုးရီးယားသူႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ကာ Gyeongju Seol ဟူေသာ မ်ဳိးရိုးအမည္ကိုခံယူခဲ့ရာ ယခုအခါ သူ႕မ်ဳိးဆက္ဦးေရသည္ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ရိွေသာ္လည္း ၄င္းတို႕အတြင္း မြတ္စ္လင္မ့္ အေငြ႕အသက္မ်ားကို ထူးထူးျခားျခား မေတြ႕ျမင္ရေခ်။
Joseon ေခတ္ဦးပိုင္းတြင္ တရုတ္ရိုးရာျပကၡဒိန္မ်ားအစား ထူးျခားမွန္ကန္မႈရိွေသာ အစၥလာမ့္ ျပကၡဒိန္ကို အစားထိုးလက္ခံလာၾကသည္။ ၁၅ ရာစုႏွစ္၊ Joseon Dynasty မင္းဆက္၊ Sejong the Great ဘုရင္ လက္ထက္တြင္ ကိုးရီးယားႏိုင္ငံတြင္ အစၥလာမ့္နကၡတ္ေဗဒႏွင့္ တရုတ္နကၡတ္ ပညာႏွစ္ရပ္ကိုေပါင္းစပ္၍ ကိုးရီးယားဘာသာ စကားျဖင့္ ျပန္ဆိုထားသည့္ သင္ရိုး – Huihui Lifa ကို သင္ၾကားေစခဲ့သည္။ ထိုဘာသာရပ္မွာ ၁၉ ရာစုဦးပိုင္းအထိ အစဥ္အလာႀကီးခဲ့သည္။
သို႕တေစ ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ နယ္ေျမေဒသ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအေနအထားမွာ ထီးတည္းျဖစ္ေနသျဖင့္ Joseon ေခတ္ကာလအတြင္း အစၥလာမ္မွာ ေပ်ာက္ကြယ္ တိမ္ေကာသြားခဲ့ၿပီး ၂၀ ရာစုအတြင္းမွာမွ ျပန္လည္ ထိေတြ႕ေပၚလြင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ Manchuria နယ္၌ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ကိုရီးယားတို႕သည္ အစၥလာမ္ႏွင့္ ထပ္မံထိစပ္မႈရိွရာမွ လက္ရိွေခတ္ကာလ၏ ပထမဆံုး ကိုရီးယားမြတ္စလင္မ္မ်ား ျဖစ္လာသည္ဟု ဆိုသည္။
ကိုရီးယားတိုင္းရင္းမြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ ေရွးဦးမွတ္တမ္း၌ ၄င္းတို႕သည္ Manchuria နယ္တြင္ ၁၉ ရာစုကပင္ ကိုယ္ပိုင္ မြတ္စ္လင္မ္ လူ႕အစုအေ၀းႀကီး တစ္ရပ္အျဖစ္ ထင္ထင္ရွားရွား ရပ္တည္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည္။ ၄င္းတို႕သည္ အဓိကအားျဖင့္ Manchuria နယ္ရိွ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား၌ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကေသာ ဗဟုိအာရုကုန္သည္မ်ုိးဆက္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အစၥလာမ္သာသနာကို ပထမဆံုးလက္ခံ သက္၀င္ၾကေသာ တိုင္းရင္း ကိုရီးယားမ်ား ျဖစ္သည္။ မည္သို႕ပင္ဆိုေစကာမူ ကိုးရီးယားစစ္ပြဲၿပီးသည့္ေနာက္မွာမွ ကိုရီးယားတြင္ အစၥလာမ္သည္ သိသာစြာ ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားလာသည္။ စစ္အတြင္း၀ယ္ ကိုးရီးယားတို႕ကို လာေရာက္ကူညီခဲ့သည့္ တူရကီစစ္ကူအားျဖင့္ အစၥလာမ္ ႏွင့္ ကိုးရီးယား နီးစပ္လာခဲ့ခ်ိန္ကတည္းက ကိုရီးယား၌ အစၥလာမ္သည္ ျဖည္းျဖည္းႏွင့္မွန္မွန္ ဖြံ႕ၿဖိဳး ႀကီးထြားလ်က္ ရိွေနေပသည္။ နယ္ခံတိုင္းရင္း ကိုရီးယားမြတ္စ္လင္မ္တို႕ဦးေရမွာလည္း အတန္အသင့္ တိုးပြားလာခဲ့သည္။
၂၀ ရာစုမွ တစ္ေက်ာ့ျပန္ ထိေတြ႕မႈ
ကိုရီးယားစစ္ပြဲအတြင္း တူရကီႏိုင္ငံသည္ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢမွ တာ၀န္ေပးခ်က္ အရ ေတာင္ကိုးရီးယားသုိ႕ စစ္ကူ တပ္သားမ်ားစြာ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ၄င္းကို တူရကီေပါင္းကူး တပ္ဖြဲ႕ Turkish Brigade ဟု ေခၚၾကသည္။ ၄င္းတို႕သည္ စစ္ေျမျပင္၌ ပါ၀င္တိုက္ခိုက္သလုိ လူသားခ်င္းစာနာမႈ လုပ္ငန္းမ်ား၊ စစ္ဒဏ္ခံမိဘမဲ့ ကေလးသူငယ္ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ႀကီးစြာ ပံ့ပိုးကူညီခဲ့ၾက၏။ စစ္မက္ကာလၿပီးဆံုး၍ မေရွးမေႏွာင္းတြင္ တူရကီအခ်ဳိ႕သည္ ကုလသမဂၢၿငိမ္းခ်မ္းေရး တပ္ဖြဲ၀င္မ်ား အျဖစ္ ေတာင္ကိုရီးယား၌ စခန္းခ်ၾကရေသာအခါ ကိုရီးယားတုိ႕ထံ အစၥလာမ္ အေၾကာင္း ျဖန္႕ခ်ိပို႕ခ်ၾကသည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ လက္ဦး မြတ္စ္လင္မ္သစ္လြင္တို႕မွ ကိုရီးယားမြတ္စ္လင္မ္ ရပ္၀န္းကိုထူေထာင္၍ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ တစ္ခုကို ပထမဆံုး တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ကိုရီးယား မြတ္စ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ႀကီးထြားလာသည္၌ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္တြင္ ကိုးရီးယား မြတ္စ္လင္မ္သမဂၢ ျဖစ္ေပၚလာ၏။
မ်က္ေမွာက္ကာလ
၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ဆိုးလ္ၿမိဳ႕ေတာ္၌္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းႀကီးတစ္ခုတည္ေဆာက္ရန္ မေလးရွားအစိုးရမွ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၃၀၀၀ ကူညီပံ့ပိုးသည္။ သို႕ရာတြင္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈျပႆနာေၾကာင့္ အစီအစဥ္ လြဲေခ်ာ္ ရပ္တန္႕ခဲ့ရသည္။ ေတာင္ကိုးရီးယား သမၼတႏိုင္ငံသည္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း တိုင္းျပည္မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး မိတ္ဖက္မ်ားျဖစ္လာေသာ ၁၉၇၀ ႏွစ္မ်ားတြင္မွ အစၥလာမ္သာသနာ အေပၚ တိမ္းညႊတ္မႈ ျပန္လည္ေခါင္းေထာင္လာသည္။ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်သို႕ သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ ကိုရီးယားအခ်ဳိ႕ အစၥလာမ္ကို လက္ခံသက္၀င္ခဲ့ၿပီး၊ လုပ္သက္စာခ်ဳပ္ သက္တမ္းေစ့၍ ကိုးရီးယားသုိ႕ ျပန္လာရာတြင္ တိုင္းရင္းမြတ္စ္လင္မ္ ဦးေရမ်ားစြာကို က်ားကန္ေပးခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဆိုးလ္ၿမိဳ႕ေတာ္၏ Itaewon ဆင္ေျခဖံုး အရပ္၀ယ္ ဆိုးလ္ဗဟုိၿမိဳ႕မ ဗလီႀကီးအား ၁၉၇၆ ခုႏွစ္၌ အၿပီးသတ္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ယခုအခါ Busan, Anyang, Gwangju, Jeonju, Daegu ႏွင့္ Kaesong ၿမိဳ႕မ်ားတြင္လည္း ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ား ရိွေနေလၿပီ။
ကိုရီးယားအစၥလာမ္တကၠသိုလ္အႀကီးအမွဴး Lee Hee-Soo (Yi Hui-su) ၏အဆိုအရ ေတာင္ကိုးရီးယား သမၼတႏိုင္ငံ၌ စာရင္းရ မြတ္စ္လင္မ္ ဦးေရမွာ ေလးေသာင္းခန္႔ ရိွၿပီး၊ အစၥလာမ့္နည္းက် ပီျပင္စြာ ဘ၀တည္ေဆာက္ေနသူ မ်ားမွာ တစ္ေသာင္းခန္႕ရိွသည္ ဟု သိရိွရသည္။
“ မင္းသား စုလ္တာန္ဗင္န္အဗ္ဒုလ္အဇီးဇ္ ပင္မေက်ာင္း ” အမည္ျဖင့္ အစၥလာမ္အေျခခံပညာေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းကို ကိုရီးယား မြတ္စလင္မ္မ်ား၏ သာသနာ့ပညာ အေထာက္အကူ အတြက္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ မတ္လ တြင္ တရား၀င္ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းအျဖစ္ မိမိတို႕မွ ဖြင့္လွစ္ရန္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေၾကာင္း ကိုရီးယားမြတ္စ္လင္မ္ေဖာင္ေဒးရွင္းက ဆိုသည္။ ယဥ္ေက်းမႈစင္တာတစ္ခု၊ အလယ္တန္းေက်ာင္းမ်ားသာမက တကၠသိုလ္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေရးအထိ စီစဥ္ထားသည္။ ဆိုးလ္၌ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၏ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သူ Abdullah Al-Aifan မွ ယင္းေဖာင္ေဒးရွင္းအား ေဆာ္ဒီအာေရဗ် အာဏာပိုင္အစိုးရ ကိုယ္စား အေမရိကန္ေဒၚလာ ငါးသိန္း လွဴဒါန္းခဲ့သည္။
ထုိေက်ာင္း မတည္ေထာင္မွီက “စုလ္တာန္ဗင္န္အဗ္ဒုလ္အဇီးဇ္ မဒ္ရဆဟ္ ” အမည္ျဖင့္ ၁၉၉၀ နွစ္မ်ားအတြင္း ကေလးငယ္မ်ားကို အရဗီ၊ အဂၤလိပ္ႏွင့္ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈ သင္ၾကားေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္လည္ပတ္ခဲ့သည္။
မိမိတို႕၏ မတူကြဲျပားေသာ ဘ၀ေနဟန္က လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရိွ အျခားသူမ်ားထက္ တမူထူးျခားေနျခင္းမ်ဳိး မရိွဟု ကိုးရီးယား မြတ္စ္လင္မ္ မ်ားစြာမွ ေျပာၾကားသည္။ သို႕ေသာ္ျငား ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ ၉/၁၁ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ၏ေနာက္တြင္ မလိုလားခံရမႈမ်ားရိွလာေၾကာင္း သူတို႕မွ ခံစားမိသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ ရုပ္သံဌာနတစ္ခုျဖစ္ေသာ Arirang TV မွလည္း အိမာမ္ Hak Ap-du ( ဟပ္က္ အဗ္ဒူးဟ္ ) ႏွင့္ ကုိးရီးယားရိွ အစၥလာမ္အေၾကာင္းကို ၉ မိနစ္စာ အစီရင္ခံတင္ဆက္မႈ ျပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္။
Ref: http://en.wikipedia.org/wiki/Islam_in_Korea မွ ေဖာ္ျပခ်က္ကို M-Media မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။
wiki update date (2-3-2013)
Sources
- Baker, Don (Winter 2006). “Islam Struggles for a Toehold in Korea”. Harvard Asia Quarterly. Retrieved 2007-04-23.
- Kwon, Young-pil. (1991). Ancient Korean art and Central Asia: Non-Buddhist art prior to the 10th century. Korea Journal 31(2), 5-20.
- Lee, Hee-Soo. (1991). Early Korea-Arabic maritime relations based on Muslim sources. Korea Journal 31(2), 21-32.
