ေအာက္တိုဘာ-၂၄
M-Media
ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။
ယခုလအေစာပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ေရာက္ရိွေနခိုက္ ရာဂဏန္းရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔သည္ မြတ္စ္လင္မ္ရြာတစ္ခုကို ၀င္ေရာက္စီးနင္းရာ ေနအိမ္ ၇၀ ေက်ာ္ ျပာက်ေျမခခဲ့ၿပီး အသက္ ၉၄ ႏွစ္အရြယ္ မြတ္စ္လင္မ္အမယ္အိုႀကီးတစ္ဦး ဓားဒဏ္ရာမ်ားျဖင့္ ေသပြဲ၀င္ခဲ့ရသည္။ ႏိုင္ငံအ၀ွန္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတို႔အၾကား ေတာက္ေလွ်ာက္ျဖစ္ပြားလာသည့္ျပႆနာမ်ားအနက္ ဤျဖစ္ရပ္သည္ ေနာက္ဆံုးတိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ေနသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ားအထိ အပယ္ခံအာဏာရွင္တိုင္းျပည္ျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေနာက္တိုင္းႏွင့္ ေႏြးေထြးသည့္ ဆက္ဆံေရးကိုထူေထာင္ကာ ဒီမိုကေရစီႏွင့္စီးပြားေရးျပဳျပင္တည္ေဆာက္မႈလမ္းေၾကာင္းသို႔ တက္လွမ္းလာလင့္ကစား မြတ္စ္လင္မ္လူထုအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈႀကီးထြားလာျခင္းက – ျမန္မာျပည္အေနႏွင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာစစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးထံမွ ထိုးထြက္ခဲ့သည့္ျပႆနာတို႔အား အျပည့္အ၀မကိုင္တြယ္မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးေၾကာင္း လွစ္ဟျပဆိုလ်က္ရိွေပသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအတိုင္း မြတ္စ္လင္မ္မ်ားစြာတို႔မွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၏ေလာင္းရိပ္ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ လြတ္လပ္မွ်တမႈအေၾကာင္း ေျပာဆိုရန္ လက္မဲ့ျဖစ္ေနရသည္။ ၄င္းအစား ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူမ်ားစု ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသာ ႀကီးစိုးေနသည့္ စစ္အစိုးရလက္ေအာက္ရိွ အစြဲႏွင့္ဖိႏွိပ္ျခင္းမ်ားက အမုန္း သြတ္သြင္းမႈ အသြင္ျဖင့္ ေရွ႕ဆက္စီးဆင္းေနသည္။
ဖိႏွိပ္ျခင္းရာဇ၀င္
—————–
၁၉၈၉ ခုႏွစ္၌ Burma မွ Myanmar သို႔ ႏိုင္ငံအမည္ေျပာင္းလိုက္သလို Arakan မွ Rakhine အျဖစ္ အမည္ေျပာင္းခဲ့ေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ သမိုင္းနွင့္ခ်ီ၍ေနထိုင္လာသူမ်ားျဖစ္သည္။ ယင္းျပည္နယ္ကို အေရွ႕ပါကစၥတန္နယ္စပ္ႏွင့္ေပါင္းစည္းရန္ ကနဦးပိုင္းက ေဆြးေႏြးမႈရိွခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗီတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္မႈမွ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္တြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရိွလာခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းမွ စစ္အာဏာသိမ္းလိုက္ၿပီးေနာက္ လူမ်ားစု၏လူမ်ဳိးႏွင့္ဘာသာ(ဗမာလူမ်ဳိးႏွင့္ဗုဒၶဘာသာ)အေပၚမူတည္၍ ႏိုင္ငံသားသတ္မွတ္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ကို အစိုးရမွ စတင္ေဖာ္ေဆာင္သည္။ ယင္းလုပ္ရပ္သည္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ေပါင္းစည္းေရးအျမင္မွာ ဖယ္ခြာသြားျခင္းျဖစ္၏။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ လုပ္ႀကံျခင္းမခံရမီက လူနည္းစု၀င္မ်ား၊ ဘာသာေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားကို မိမိ၏ယာယီအစိုးရအဖြဲ႕၌ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ၀င္ထည့္သြင္းေစခဲ့သည္။
ဗမာလူမ်ဳိး မဟုတ္ေသာ၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္ေသာျပည္သူတို႔မွာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအျဖစ္ တံဆိပ္တပ္ခံလိုက္ရၿပီး၊ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္တို႔မွာလည္း ၿဗိတိသွ်အုပ္စိုးစဥ္ ျမန္မာျပည္သို႔ တရားမ၀င္ေရာက္လာသည့္ ခိုး၀င္ဘဂၤါလီမ်ားအျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသည္။ ၁၉၇၀ ႏွစ္မ်ားစဦးပိုင္းတြင္ ဗမာစစ္တပ္မွ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစုဖယ္ရွားရွင္းလင္းေရးကို စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့၏။
ပထမဆံုးလုပ္ရပ္မွာ နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးဟု ေခၚဆိုၿပီး ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ စတင္သည္။ ၄င္းတို႔အား တရားမ၀င္ေျပာင္းေရႊ႕၀င္ေရာက္လာသူမ်ားဟု သတ္မွတ္၍ ေမာင္းထုတ္လိုက္ရန္ ရည္ရြယ္ၾကသည္။ နဂါးမင္း ဟူသည္ ဗုဒၵဘာသာ၏အေရးပါေသာ သေကၤတတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ၄င္းမွာ မူလက ဗုဒၶရာဇ၀င္ရိွ အိႏိၵယရိုးရာ ရုပ္လံုးေဖာ္ခ်က္ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ နဂါးရံုေက်ာင္းတိုက္ဟူသည္ နဂါးကို အကာအကြယ္အေစာင့္အေရွာက္ထားရိွျခင္း အေတြးအျမင္ျဖင့္ အနီးစပ္ဆံုးေခၚတြင္ထားသည္။ ယင္းေက်ာင္းတိုက္တို႔တြင္ ပါးပ်ဥ္းေထာင္ေနေသာ ေျမြေဟာက္ႀကီး ျဖင့္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္အား အုပ္မိုးကာကြယ္ထားသည့္ ပန္းပုရုပ္လံုးမ်ားကို ေတြ႕ရေပမည္။ ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံျခားသားတို႔၏ အႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ လူမ်ဳိးစုရွင္းလင္းဖယ္ရွားျခင္းကို စစ္တပ္မွ စစ္ဆင္ေရးျပဳလ်က္ က်ယ္ျပန္႔စြာလုပ္ေဆာင္ရန္ ယင္းသတ္မွတ္ခ်က္အားျဖင့္ စတင္ေျခလွမ္းခဲ့သည္။
ဤစစ္ဆင္ေရးကာလအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားမႈမ်ား၊ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းဖမ္းဆီးမႈ၊ ေျမယာသိမ္းယူျခင္းမ်ားကို အက်ယ္တ၀င့္ ခံၾကရသည္။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းႏွင့္ေက်းရြာမ်ား ဖ်က္ဆီးခံရသည္။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း၏သာသနိကပစၥည္းမ်ားကိုလည္း ေဒသတြင္း စစ္အေျခစိုက္စခန္းမ်ား၌ အမိုးအကာမ်ားအျဖစ္ ယူငင္သံုးစြဲေလ့ရိွၾကသည္။ သံုးလတာအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာဦးေရ ၂ သိန္းခြဲနီးပါး နယ္ႏွင္ခံရၿပီး တစ္ဖက္ကမ္းအိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ သြားေရာက္ကာ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ခိုလႈံခဲ့ၾကရသည္။ ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ ၄င္းဒုကၡသည္မ်ားအနက္ အမ်ားအျပားမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံသို႔ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ခံရသည္။
၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္အေျချပဳဒုတိယစစ္ဆင္ေရးျဖစ္ေသာ ျပည္သာယာစစ္ဆင္ေရးကို အလားတူရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း ထပ္မံျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာေပါင္း ၂ သိန္းမွ် ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ထြက္ေျပးရျပန္သည္။ ယေန႔ေသာ္ ယင္းေနရာ၌ ေရႊ႕ေျပာင္းဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအတြင္း ဒုကၡသည္ ၃ သိန္းခန္႔မွ် ရိွေနၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ အစာေရစာႏွင့္ေဆး၀ါးကုသမႈ ခ်ဳိ႕တဲ့လ်က္ရိွသည္။ ၄င္းတို႔အနက္ ၂၈၀၀၀ သာလွ်င္ UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees) စခန္းမွ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရသည္။ မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၏ ေဒသ၀န္းက်င္၊ စီးပြားေရး၊ လူဦးေရအေနအထားအရ လက္ခံေပး၍မရေၾကာင္းဆို၍ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ျပည္တြင္းထဲစိမ့္၀င္လာမႈကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွလည္း ျငင္းဆန္ထားသည္။
ႏိုင္ငံအတြက္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးျဖစ္လာမည္ကိုလည္းေကာင္း၊ ျမန္မာျပည္မွနယ္စပ္မွတဆင့္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ထပ္မံ ေက်ာ္ျဖတ္၀င္ေရာက္လာမည္ကိုစိုးရိမ္သျဖင့္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတိုးျမွင့္ေရး၊ လူသားစာနာမႈအေထာက္အကူ ေပးေရးတို႔ကို ေလွ်ာ့ခ်ကန္႔သတ္လိုက္သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအတြက္ ကုလသမဂၢမွ ေပးပို႔သည့္ ေဒၚလာ ၃၃ သန္းတန္ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးပစၥည္းထုတ္မ်ားကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ လက္မခံဘဲ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။
၄င္းတို႔မွာ ေဒသတြင္းအျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ဆက္ဆံမႈကိုလည္း အလားတူ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့သည့္ အေနအထားကိုဆက္လက္မႀကံဳဆံုခ်င္ေတာ့ဘဲ မိမိကိုယ္ကို အဆံုးစီရင္သည့္အလား ေလွငယ္ေလးမ်ားျဖင့္ ပင္လယ္ျဖတ္ေက်ာ္ၾကသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ မီဒီယာသတင္းမ်ားစြာ ရိွေနပါသည္။ ထိုင္းေရတပ္၏ပစ္ခတ္မႈကို ခံရျခင္း၊ ထိုင္းအာဏာပိုင္တစ္ခ်ဳိ႕မွာ ဖမ္းဆီးကာ လူကုန္ကူးသူမ်ားထံ ေရာင္းစားျခင္း၊ ၾသေတးလ်လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးစင္တာမ်ား၌ အကန္႔အသတ္မဲ့ထိန္းသိမ္းခံရျခင္း …. စသည္ျဖင့္။
မ်ဳိးသုဥ္းေစသည့္လုပ္ရပ္မ်ားေလာ ?
————————————–
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း၌ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ မိမိတို႔၏တည္ရိွမႈကို အလ်ဥ္မျပတ္ ျငင္းပယ္ခံေနရသည္။ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသားဥပေဒ အရ တိုင္းရင္းအုပ္စုႏိုင္ငံသားကို ၁၃၅ မ်ဳိးဟု ျပင္ဆင္သတ္မွတ္လိုက္ရာတြင္ ၄င္းတို႔မွာ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွ အလိုအေလ်ာက္ ပယ္ဖ်က္ၿပီးသား ျဖစ္သြားသည္။ ႏိုင္ငံသားစာရင္းမ၀င္ေတာ့သျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ရြာျပင္ထြက္ ခရီးသြားလာရန္၊ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ားျပဳျပင္မြမ္းမံရန္၊ လက္ထပ္ထိမ္းျမားရန္၊ ကေလးေမြးဖြားရယူရန္အထိပင္ အာဏာပိုင္တို႔ထံ ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံေနၾကရသည္။ ထိုအရာမ်ားကို ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘဲ ျပဳလုပ္မိသူမွန္သမွ် ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရသည္။ သို႔တုိင္ေအာင္ အာဏာပိုင္တို႔အား လာဘ္ထိုး၍ ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူႏိုင္ေအာင္ တတ္စြမ္းသူမ်ားမွာ မဆိုစေလာက္မွ်သာ ရိွၾကသည္။
အိမ္ေထာင္ျပဳရန္၊ ကေလး ၂ ဦးထက္မယူရန္ ျပည္တြင္းမူ၀ါဒတစ္ရပ္ကို ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကပင္ ခ်မွတ္က်င့္သံုးၿပီး ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရဖက္မွ အျပည့္အ၀ေထာက္ခံမႈျပဳသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အမ်ဳိးသမီး တစ္ေယာက္သည္ ခြင့္ျပဳခ်က္မဲ့ ပဋိသေႏၶရလာလွ်င္ သူမအား ဒုကၡသည္တစ္ဦးအျဖစ္ ႏိုင္ငံမွထြက္ခြာသြားရန္ သို႔မဟုတ္ အလြန္ညစ္ပတ္မဲေမွာင္သည့္လွ်ဳိေျမွာင္တစ္ခုခုသို႔သြားေရာက္၍ ပဋိသေႏၶဖ်က္ခ်ရန္ အဓမၼေစခိုင္းခံရေလ့ရိွသည္။ ခရီးသြားလာခြင့္ကိုပိတ္ပင္ခံထားရျခင္း၊ ေဆး၀ါးကုသခြင့္ေကာင္းစြာမရရိွျခင္းေၾကာင့္ မ်ားစြာတို႔မွာ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ရန္ကိုသာ ေရြးခ်ယ္ရာမွ ေသဆံုးၾကရသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ေရႊ႕ေျပာင္းေစၿပီး ဗမာ/ျမန္မာမ်ား အေျခခ်ေနထိုင္ႏိုင္ရန္ရည္ရြယ္သည့္ စံျပေက်းရြာမ်ားအပါအ၀င္ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္အသီးသီး၌လည္း ရိုဟင္ဂ်ာအေျမာက္အမ်ားသည္ ေခတ္သစ္ကၽြန္မ်ားအျဖစ္ အတင္းအဓမၼေစခိုင္းခံၾကရ၏။ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသမီးမ်ားကို လိင္ေက်းကၽြန္အျဖစ္ ေဒသတြင္းရိွ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားမွ အဓမၼေစခိုင္းမႈသတင္းႏွင့္အစီရင္ခံခ်က္မ်ားလည္း ရိွေနသည္။
မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈကိုကာကြယ္ျခင္းႏွင့္အေရးယူျခင္းဆိုင္ရာ ၁၉၄၈ ကုလသမဂၢပဋိညာဥ္ အပိုဒ္ ၂ တြင္ ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ “ အသက္ကိုသတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရုပ္ပိုင္း သို႔မဟုတ္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ ပ်က္လိုဖ်က္ဆီးျပဳမႈကို ႏိုင္င့ံျပည္သူ၊ တိုင္းရင္းသား၊ မ်ဳိးႏြယ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးလူ႔အုပ္စုမ်ားအေပၚ ၿခံဳငံု၍ျဖစ္ေစ၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေစ က်ဴးလြန္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မွန္သမွ်ကို မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ – Genocide ဟု အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုသည္။ ယင္းသို႔ဆိုရာ၌ ထိုအုပ္စုအားလံုးအေပၚကိုျဖစ္ေစ တစ္စိတ္တစ္ေဒသအားျဖင့္ျဖစ္ေစ စံနစ္တက်ႀကိဳတင္တြက္ခ်က္ႀကံစည္မႈသည္လည္းေကာင္း၊ အုပ္စုတြင္း ကေလးေမြးဖြားႏႈန္းအားကန္႔သတ္ရန္ တမင္ ရည္ရြယ္စည္းမ်ဥ္းခ်မွတ္မႈသည္လည္းေကာင္း ပါ၀င္သည္ ”။
ဗုဒၶဘာသာရခိုင္အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ၂၀၁၂ ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈမွစတင္၍ ရႈပ္ေထြးေနာက္က်ိေသာ သမိုင္းျဖစ္လာသည္။ တရား၀င္ထုတ္ျပန္ေသာ ေသဆံုးသူစာရင္းမွာ ၁၉၂ ဦးျဖစ္ေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာလူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားအဆိုအရ လူ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ခံရသည္ဟု ေဖာ္ျပသည္။ ရခုိင္အုပ္စုက ရြာမ်ားကို တက္တက္ေျပာင္ေအာင္ မီးရိႈ႕၍ ရိုဟင္ဂ်ာေပါင္း ၁၂၅၀၀၀ ေက်ာ္အား အဓမၼရပ္ရြာစြန္႔ေစခဲ့သည္။ မည္သည့္ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈမွ်လည္း မရရိွခဲ့။ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕အစီရငိခံစာတစ္ရပ္၌ အာဏာပိုင္မွက်ားကန္ေပးေသာ လူမ်ဳိးရွင္းလင္းေရးအျဖစ္ သမုတ္ၿပီး၊ အစိုးရလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားက ၄င္းတို႔၏နံပါတ္တုတ္မ်ား၊ ခုခံကာကြယ္ေရးကိရိယာမ်ားျဖင့္ လက္နက္မဲ့ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို သတ္ျဖတ္ရာ၌ ပါ၀င္ခဲ့ေၾကာင္း ေရးသားထားသည္။ ဤအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္စဥ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ မီဒီယာမ်ားစြာကလည္း အျပန္အလွန္ျဖစ္သည့္ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡအသြင္ျဖင့္ သတင္းေဖာ္ျပခဲ့ၾက၏။
ေနာက္တစ္လတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား မဟုတ္ ဟူေသာ အစိုးရအျမင္ကို သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္ ထပ္ဖန္တလဲလဲ ဆိုလ်က္ ၄င္းတို႔အား အျခားႏိုင္ငံတစ္ခုခုတြင္အေျခခ်ေစေရးအတြက္ UNHCR လက္ထဲ လႊဲေျပာင္းေပးခ်င္ေနခဲ့၏။ မႏၱေလးရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္သံဃာမ်ားကလည္း သမၼတ၏အဆိုကိုေထာက္ခံေသာအားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႔က်င္ေရးဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။
၉၆၉ ဂိုဏ္းလႈပ္ရွားမႈ
———————-
ယမန္ႏွစ္အတြင္း အစိုးရသည္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရး၊ အေနာက္တိုင္းႏွင့္ဆက္ဆံေရး တံခါးဖြင့္လုိက္သလို တစ္ဖက္တြင္ အျခားမြတ္စ္လင္မ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအားအၾကမ္းဖက္မႈ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာသည္။ မြတ္စ္လင္မ္အိမ္ေျခ ၁၃၀၀ ေက်ာ္ကို မီးေလာင္တိုက္သြင္းၿပီး လူ ၄၃ ဦး ေသဆံုးေစခဲ့ေသာ မတ္လ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈမွာ ၉၆၉ ဂိုဏ္း၀င္ ဗုဒၶဘာသာသံဃာမ်ားမွ လမ္းေၾကာင္းေဖာ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုဂိုဏ္းလႈပ္ရွားမႈ၏အေရးပါသည့္ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦး၀ီရသူသည္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားႏွင့္အေရာင္းအ၀ယ္မလုပ္ၾကရန္၊ ၄င္းတို႔၏ေစ်းဆိုင္မ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္၊ ၉၆၉ တံဆိပ္ကပ္ထားသည့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဆိုင္မ်ား၌သာ အားေပးၾကရန္ ျပည္သူတို႔အား ေဆာ္ၾသတိုက္တြန္းမပ်က္ ရိွေနသည္။ ၉၆၉ သည္ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳခ်က္ဟုလည္း ဆိုသည္။ ၄င္းတို႔က မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို တိုင္းျပည္အတြက္အႏၱရာယ္ဟု အျမင္ထားရိွသည္။ ဦး၀ီရသူဦးေဆာင္သည့္ ဆႏၵျပပြဲတစ္ခု၌ “အၾကမ္းဖက္ျခင္းမဟုတ္၊ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာကိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေနျခင္းသာျဖစ္သည္” ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ထြက္သည့္ စာတန္းမ်ားကို ဗုဒၶဘာသာသံဃာမ်ားမွကိုင္ေဆာင္ထားေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ တင္းျပည့္ႏိုင္ငံသားအျဖစ္လည္းေကာင္း တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳခံထားရေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွကမန္လူမ်ဳိးတို႔အေပၚ လတ္တစ္ေလာက်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈက ဤအခ်က္အား ပိုမိုထင္ရွားသြားေစသည္။
ဒီမိုကေရစီႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရးသူရဲေကာင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ လတ္တစ္ေလာျဖစ္ပြားသည့္ မြတ္စ္လင္မ္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ေ၀ဖန္ရႈတ္ခ်ခဲ့ေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ထူးထူးျခားျခား ႏႈတ္ဆိတ္လ်က္ရိွေနသည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ BBC ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္းတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိုေမးျမန္းရာ၌ သူမက “ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ေနၾကဖို႔ ကၽြန္မ တိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုကိစၥမ်ဳိးဆိုတာ ျပႆနာရဲ႕အရင္းအျမစ္ကို တိတိက်က်မသံုးသပ္ပဲ ေ၀ဖန္ခ်က္မေပးသင့္ဘူးလို႔ ျမင္ပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို ဘဂၤါလီမ်ားဟုလည္း သံုးႏႈန္းခဲ့သည္။ ၄င္းမွာ ယမန္ႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔တရား၀င္အလည္အပတ္ေရာက္လာၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၌ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္ခ္အိုဘားမား၏မိန္႔ခြန္းမွ “မိမိသည္ ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ အလြန္နည္းပါးေသာလူနည္းစုျဖစ္သည့္ အျပစ္မဲ့ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ခံစားမႈကို အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း” ေျပာၾကားခ်က္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနေပသည္။
ဒုကၡသည္အျဖစ္ ျပည္ပေရာက္ေနသူမ်ားသာမက ျပည္တြင္းရိွ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ အျဖစ္ဆိုးမ်ား၊ အျခားမြတ္စ္လင္မ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္လံုးအေပၚ ဆက္လက္အၾကမ္းဖက္ေနမႈမ်ားက ႏိုင္ငံ၏မည္သည့္ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေဖာ္ေဆာင္ေရးကိုမဆို ပ်က္စီးေစပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္သည္ ရာစုႏွစ္၀က္မွ် ျပည္တြင္းစစ္ ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖင့္ျဖတ္သန္းလာခဲ့ေၾကာင္းကိုမူ သိသူနည္းပါးလွ၏။ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ အျခားအုပ္စုသစ္မ်ားကိုပါ ျမွားဦးလွည့္က်ယ္ျပန္႔လာေလသျဖင့္ အေနအထားက အဆိုးရြားဆံုးသို႔ေရာက္ေနေပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၊ တုိင္းသူျပည္သားအေပၚ၏လံုၿခံဳမႈ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအေပၚ ခိုင္မာစြာရပ္တည္ရန္ လိုအပ္ေနသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏တည္ရိွမႈ ႏွင့္ ေ၀ဒနာမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳေရးသည္လည္း အေျခခံလိုအပ္ခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ပါ၀င္ပါသည္။ သို႔မွသာလွ်င္ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားႏွင့္တစ္ကြ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းတို႔မွ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေနသည့္ တိုင္းျပည္အျဖစ္ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳႏိုင္ေတာ့ေပမည္။
xxxxxxx
Harrison Akins ၏ No place for Islam? Buddhist nationalism in Myanmar ကို “ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။ မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ Harrison Akins သည္ American University’s School of International Service ရိွ Ibn Khaldun Chair Research မွ သုေတသီအဖြဲ႕သားတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ ပါေမာကၡ Akbar Ahmed ျပဳစုေသာ The Thistle and the Drone: How America’s War on Terror Became a Global War on Tribal Islam (၂၀၁၃ ခုႏွစ္ထုတ္) က်မ္းတြင္လည္း ပါ၀င္ကူညီခဲ့သူျဖစ္သည္။
ဤေဆာင္းပါးသည္ ေရးသားတင္ဆက္သူ၏ကိုယ္ပိုင္အျမင္သာျဖစ္ၿပီး အလ္ဂ်ဇီးရား၏ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ မဟုတ္ပါ။
