News @ M-Media

Tag: health

  • ေဆးမတုိးသည့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျမန္မာ-အိႏၵိယ နယ္စပ္တြင္ ျဖစ္ပြားေန

    ေဆးမတုိးသည့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျမန္မာ-အိႏၵိယ နယ္စပ္တြင္ ျဖစ္ပြားေန

    ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀၊ ၂၀၁၅
    M-Media

    malaria

    – လက္ရွိကုသေနသာ ငွက္ဖ်ားေဆးမ်ားအားလံုး မတုိးသည့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကို ျမန္မာႏွင့္ အိႏၵိယနယ္စပ္တြင္ ေတြ႕ရွိရသည္ဟု ေအာက္စဖုိ႔ဒ္ တကၠသုိလ္ရွိ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ သုေတသနအဖြဲ႕က ယေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

    အဆုိပါ အစီရင္ခံစာကုိ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ ဂ်ာနယ္တစ္ခုျဖစ္ေသာ The Lancet Infectious Diseases တြင္ ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ထုိငွက္ဖ်ားေရာဂါမွာ အိႏၵိယသုိ႔ ေရာက္ရွိပါက ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ျခင္မွျဖစ္တတ္ေသာ အဆုိပါေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ဆုိးရြားေသာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား ျဖစ္လာမည္ဟု ဆုိသည္။

    ထုိ႔ျပင္ ထုိေရာဂါမွာ အာရွမွ အာဖရိကသုိ႔ ကူးစက္သြားသည္ျဖစ္ေစ၊ သုိ႔မဟုတ္ အာဖရိက၌ ေပၚေပါက္လာသည္ျဖစ္ေစ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူ႕အသက္မ်ားမွာ အႏၱရာယ္ရွိေနသည္ဟုလည္း အဆုိပါ အစီရင္ခံစာတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။

    “ေဆးမတုိးတဲ့ အဲဒီငွက္ဖ်ားေရာဂါကုိ တုိက္ဖ်က္ရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာလုိ႔ ယူဆထားပါတယ္။
    ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ အဲဒီေရာဂါ တစ္ကမၻာလံုးကုိ ျပန္႔ႏွံ႔ဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပင္မေနရာႀကီး ျဖစ္ေနလုိ႔ပါပဲ”
    ဟု အဆုိပါ သုေတသနအဖြဲ႕မွ ခ်ားလ္စ္ ၀ုဒ္ဒေရာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ေအာက္စဖုိ႔တကၠသုိလ္ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ သုေတသနအဖြဲ႕မွ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေလ့လာမႈတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ နယ္စပ္ေဒသမ်ားရွိ ငွက္ဖ်ားကုသေရးစင္တာ ၅၅ ခုမွ ေရာဂါပုိး နမူနာ ၉၄၀ ကုိ စုေဆာင္းခဲ့ၿပီး ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ ေဆးမတုိးသည့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပုိးမ်ား ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။

    ထုိ႔ျပင္ ၎တုိ႔မွာ အိႏၵိယနယ္စပ္ႏွင့္ ၂၅ ကီလုိမီတာသာေ၀းသည့္ စစ္ကုိင္းတုိင္း ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕တြင္လည္း ေဆးမတုိးသည့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပုိးကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ေၾကာင္း အတည္ျပဳ ေျပာဆုိခဲ့သည္။

    ကမၻာတစ္၀ွမ္း ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏွင့္ ငွက္ဖ်ားေၾကာင့္ေသဆံုးမႈမွာ သိသိသာသာေလ်ာ့ၾကခဲ့ေသာ္လည္း တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေသဆံုးသူအေရအတြက္ ၆ သိန္း၀န္းက်င္ရွိေနကာ အမ်ားစုမွာ အာဖရိကႏုိင္ငံမ်ား၏ အဆင္းရဲဆံုးေဒသမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္သည္။

    Ref:channelnewsasia

  • မိခင္ႏွင့္ကေလး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စီမံကိန္းသစ္တစ္ခု ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေဖာ္ေဆာင္မည္

    မိခင္ႏွင့္ကေလး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စီမံကိန္းသစ္တစ္ခု ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေဖာ္ေဆာင္မည္

    ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၅
    M-Media

    mate

    – ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ မိခင္ႏွင့္ ကေလးငယ္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာအတြက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ တုိးတက္ေရး စီမံကိန္းသစ္ေဖာ္ေဆာင္ရန္ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခုကုိ ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ ကမၻာ့ဘဏ္တုိ႔ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅ ရက္ေန႔တြင္
    လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

    ထုိစီမံကိန္းကုိ “အဓိကက်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေပးအပ္မႈစီမံကိန္း”ဟု အမည္ေပးထားၿပီး ရန္ပံုေငြ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ သံုးစြဲသြားမည္ျဖစ္ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၃၃၀ တြင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေရး လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ဘဏ္ အမႈေဆာင္ဒါ႐ုိက္တာမ်ားဘုတ္အဖြဲ႕က ၂၀၁၄ ေအာက္တုိဘာလကတည္းက အတည္ျပဳခဲ့ေသာ အဆုိပါ စီမံကိန္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းရွိ ကုိယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္ ၄ သန္းေက်ာ္အတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစမည္ ျဖစ္သည္။

    ုထုိစီမံကိန္းေအာက္တြင္ ျပည္သူမ်ားမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ ရရွိမည္ျဖစ္ၿပီး ျပည့္၀သည့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအစီအစဥ္ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းအတြက္ ေထာက္ပံ့မႈ၊ က်န္းမာေရးရင္းျမစ္မ်ားအား စီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ ျပည္သူမ်ား၏ က်န္းမာေရးအျမင္ တုိးပြားေအာင္ေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ျပည္သူလူထုအတြင္း ေစ့စပ္ေဆာင္ရြက္ေပးမႈတုိ႔ကုိလည္း ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္သည္။

    “ျမန္မာႏုိင္ငံက လူအားလံုးအတြက္ အရည္အေသြးျပည့္မီတဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလုပ္ငန္းမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံႏုိင္တဲ့အတြက္ ကၽြန္မတုိ႔ ပီတိျဖစ္မိပါတယ္။ ပုိေကာင္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ မိခင္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ က်န္းမာတဲ့ဘ၀ကုိ ရရွိေစပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးလႊမ္းၿခံဳစနစ္ေအာင္ျမင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ရာမွာလည္း ကၽြန္မတို႔ ပုိမုိနီးကပ္စြာ ပါ၀င္လာေစပါလိ့မ္မယ္” ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ဒုတိယ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ ေဒၚသိန္းသိန္းေဌးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ေက်းလက္ေတာရြာမ်ားတြင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစင္တာမ်ား ဖြင့္လွစ္ျခင္းမွာလည္း အဆုိပါစီမံကိန္းတြင္ ပါ၀င္မည္ျဖစ္ၿပီး ၀မ္းဆြဲသည္မ်ားကဲ့သုိ႔ အေျခခံက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားမွာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ လသားကေလးမ်ားႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားရွိရာ ေနအိမ္မ်ားသုိ႔ မၾကာခဏ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈကာ လုိအပ္ေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးျခင္း၊ အခ်ိန္အလုိက္ ကာကြယ္ေဆးထုိးျခင္း၊ မိသားစုမ်ားအား အဟာရႏွင့္ တစ္ကုိယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးသင္တန္းမ်ားေပးျခင္း စသည္တုိ႔ကုိလည္း လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္သည္။

    ကမၻာ့က်န္းမာေရးလႊမ္းၿခံဳစနစ္ UHC တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံပါ၀င္ႏုိင္ေရး ကမၻာ့ဘဏ္၏ ကူညီမႈမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ကမၻာ့ဘဏ္ဥကၠဌ ဂ်င္မ္ ယြန္ ကင္မ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔လာေရာက္စဥ္ ကတိျပဳခဲ့ေသာ ကန္ေဒၚလာ ၂ ဘီလီယံ တန္ဖုိးရွိ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ အစီအစဥ္၏ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။

    Ref: worldbank.org

  • ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ရွိ၊ မရွိ မိနစ္ ၂၀ အတြင္း ကုိယ္တုိင္စမ္းသပ္ႏုိင္ေတာ့မည္

    ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ရွိ၊ မရွိ မိနစ္ ၂၀ အတြင္း ကုိယ္တုိင္စမ္းသပ္ႏုိင္ေတာ့မည္

    ဇန္န၀ါရီ ၃၁၊ ၂၀၁၅
    M-Media

    dengu

    – စကၠဴအေရာင္ေျပာင္းသည့္ နည္းစနစ္ကုိ အေျခခံထားၿပီး မိနစ္ ၂၀ အတြင္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ရွိ၊ မရွိ စမ္းသပ္ႏုိင္မည့္ အိတ္ေဆာင္ ကိရိယာတစ္ခုကုိ တီထြင္လုိက္ၿပီဟု စင္ကာပူ သိပၸံ၊ နည္းပညာႏွင့္ သုေတသနေအဂ်င္စီ ASTAR က ေျပာၾကားလုိက္သည္။

    စင္ကာပူ ဇီ၀အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ နာႏုိနည္းပညာအသင္း IBN မွ ထုတ္လုပ္သည့္ အဆုိပါကိရိယာတြင္ လူ၏ တံေတြးနမူနာကုိယူ၍ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားေနသူတြင္ ေတြ႕ရေသာ ပဋိပစၥည္းမ်ားကုိ စမ္းသပ္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ထုိကိရိယာမွာ ယခုလက္ရွိအသံုးျပဳေနေသာ ေသြးေဖာက္၍ ဓာတ္ခြဲခန္းသုိ႔ပုိ႔ကာ စမ္းသပ္မႈထက္ ပုိ၍ လ်င္ျမန္မည္ျဖစ္ကာ နာက်င္မႈလည္း ရွိမည္မဟုတ္ေခ်။

    ထုိကိရိယာမွာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၏ ဒုတိယအဆင့္တြင္ပင္ ေရာဂါ၏ ပဋိဇီ၀ပစၥည္းမ်ားကုိ စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဗုိင္းရပ္စ္ပုိး ကူးစက္၍ ဒုတိယအဆင့္သုိ႔ေရာက္ေနေသာ လူနာမ်ားမွာ အဖ်ားႀကီးကာ ေသြးအန္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ဆုိးရြားသည့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာမ်ားကုိ ျပသႏုိင္သည္အထိ အႏၱရာယ္ရွိေနသည္။

    ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဗုိင္းရပ္စ္ ကူးစက္ၿပီးေနာက္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား မျပသခင္ ေရာဂါပုိးေပါက္ဖြားသည့္ကာလမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၄ ရက္မွ ၁၀ ရက္အတြင္း ရွိေသာေၾကာင့္ ေစာေစာစီးစီး စမ္းသပ္ႏုိင္ျခင္းမွာ အေရးႀကီးသည့္ ကိစၥတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။

    အေရာင္ေျပာင္းသည့္စကၠဴကုိ အေျခခံေသာ စမ္းသပ္မႈကိရိယာမ်ားမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တံေတြးပမာဏ အေျမာက္အမ်ားကုိ ကုိင္တြယ္ႏုိင္ရန္ ဒီဇုိင္းထုတ္ထားျခင္း မဟုတ္ေသာ္လည္း IBN မွ ယခုတီထြင္လုိက္သည့္ ကိရိယာမွာ ႀကီးမားသည့္ တံေတြးပမာဏကုိလည္း ကုိင္တြယ္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။

    သုေတသနပညာရွင္မ်ားကမူ အဆုိပါ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးစပ္းသပ္သည့္ ကိရိယာကုိ ကုိယ္၀န္ ရွိ၊ မရွိ စမ္းသပ္ႏုိင္သည့္ ကိရိယာကဲ့သုိ႔ လြယ္ကူစြာ အသံုးျပဳႏုိင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားၿပီး ထုိကိရိယာအား အျခားေသာ ေရာဂါမ်ားကုိ စမ္းသပ္ႏုိင္သည့္ ကိရိယာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးစားေနၾကသည္။

    Ref:channelnewsasia

  • ပုိးသတ္ေဆး၊ ကင္ဆာရထားႏွင့္ အိႏၵိယျပည္သူမ်ား

    ပုိးသတ္ေဆး၊ ကင္ဆာရထားႏွင့္ အိႏၵိယျပည္သူမ်ား

    ဇန္နဝါရီ ၂၂ ၊ ၂၀၁၄
    M-Media
    Cancer train_4C--621x414
    – ဒစ္ဂ်စ္တယ္နာရီမွ ည ၉ နာရီတိတိကုိ ေဖာ္ျပလုိက္သည့္အခ်ိန္တြင္ ပလက္ေဖာင္းေပၚ၌ တုိးေ၀ွ႕ေနၾကသည့္၊ `ကင္ဆာရထားႀကီး´ ေပၚတြင္ ထုိင္ခံုရရန္ စုၿပံဳ တက္ေနၾကသည့္ ခ်ည့္နဲ႔ေနေသာ လူနာမ်ားျဖင့္ မီးေရာင္မွိန္ျပျပႏွင့္ မသတီစရာေကာင္းသည့္ ဘာသင္ဒါ ဘူတာ႐ံုမွာ သက္၀င္လႈပ္ရွားလာသည္။

    အသက္ကို မနည္း႐ႈေနရၿပီး ေခ်ာင္းမ်ားလည္း အဆက္မျပတ္ဆုိးေနသည့္ အသက္ ၅၀ အရြယ္ ရမ္ကစ္ရွန္တစ္ေယာက္ လူအုပ္ႀကီး ၿငိမ္သြားသည့္တုိင္ေအာင္ ပလက္ေဖာင္းေပၚတြင္ ထုိင္ေန၏။ ထုိ႔ေနာက္တြင္မွ ယိုင္နဲ႔နဲ႔ေျခလွမ္းမ်ားျဖင့္ အထူးတြဲရွိ ျပတင္းေပါက္ေဘး ထုိင္ခံု၌ ၀င္ထုိင္လုိက္သည္။

    `ကၽြန္ေတာ္ ဘီကာနာ ေဆး႐ံုကုိ သြားမလုိ႔ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ကင္ဆာေရာဂါကုိ ခံစားေနရတယ္လုိ႔ ဆရာ၀န္ေတြက ေျပာတယ္။ ဒီခရီးဟာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးခရီးျဖစ္မယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္သိေနတယ္ဗ်ာ´ ဟု ရမ္ကစ္ရွန္က အသက္မဲ့စြာ ေျပာေလ၏။

    အိႏၵိယႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ပန္ဂ်ပ္ျပည္နယ္တြင္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ႐ုတ္တရတ္ျမင့္မားလာၿပီး ေရာဂါသည္ အမ်ားစု ေဆး႐ံုသြားရန္ အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ အားထားစရာ အစီးအနင္း ျဖစ္လာေသာေၾကာင့္ ၁၂ တြဲပါသည့္ အဆုိပါ ရထားမွာ `ကင္ဆာရထား´ ဟု အမည္တြင္ခဲ့သည္။ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ မ်ားလာျခင္းမွာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ ပုိးသတ္ေဆးအသံုးျပဳျခင္း မ်ားျပားလာသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ျပည္သူမ်ားက ေစာဒကတက္ၾကသည္။ သုိ႔ရာတြင္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားကေတာ့ မည္သည္ကုိမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္းမရွိခဲ့။

    ပန္ဂ်ပ္နယ္တစ္၀ုိက္မွ ဆင္းရဲခ်ိဳ႕တဲ့သည့္ လူနာမ်ားက ကႏၱရာၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ ဘီကာနာၿမိဳ႕တြင္ သြားေရာက္ေဆးကုသရန္အတြက္ ည ၉ နာရီခြဲရထားကုိ မွီေအာင္လုိက္ၾကရသည္။ ၇ နာရီၾကာေသာ ခရီးစဥ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေနာက္ေန႔မနက္ေစာေစာ ေဆး႐ံုသုိ႔ ေရာက္ရွိႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ထုိအခါမ်ိဳးတြင္ ခရီးသည္ ၇၂ ဦး လုိက္ပါစီးနင္းႏုိင္သည့္ ရထား၏ အထူးတြဲမွ ထုိင္ခံု ၃၀ မွာ ကင္ဆာေရာဂါသည္မ်ားႏွင့္ ျပည့္ေနသည္။

    `အရင္ကေတာ့ ဒီရထားကုိ (တီဘီေရာဂါသည္မ်ား ေဆးကုသရန္သြားသည့္အခါ အသံုးျပဳေသာေၾကာင့္)`တီဘီရထား´ လုိ႔ ေခၚၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္ေလာက္ကစၿပီး `ကင္ဆာရထား´ လုိ႔ ေျပာင္းေခၚလာၾကတယ္´ ဟု ထုိရထားတြင္ ၂၅ ႏွစ္ၾကာ တြဲေစာင့္လုပ္လာခဲ့သည့္ ဒီပီ ကက္ထရီယာက ဆုိသည္။

    အမည္မေဖၚလုိသည့္ လက္မွတ္စစ္တစ္ဦးကလည္း ကက္ထရီယာ၏ စကားကုိ ေထာက္ခံသည္။

    `ဒီရထားဟာ ကင္ဆာေရာဂါသည္ေတြအတြက္ လုိပါပဲ။ ရထားရဲ႕ ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေသာ ထုိင္ခံုေတြက ဘီကာနာနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ လူနာေတြနဲ႔ပဲ ျပည့္ေနပါတယ္။ အျခား ေရာဂါသည္ေတြကေတာ့ အထူးတြဲအတြက္ မတတ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ႐ုိး႐ုိးတြဲမွာပဲ ႁပြတ္သိပ္ က်ပ္ညပ္ေနပါတယ္´ ဟု ၎က ေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။

    ထုိရထားတြဲတြင္ လုိက္ပါလာသည့္ အသက္ ၅၀ အရြယ္ ေက်ာင္းဆရာ ဆီမာရ္ပဲလ္ ကူးရ္က ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ျမင့္တက္ လာျခင္းမွာ မသန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရႏွင့္ အသီးအႏွံမ်ားတြင္ အသံုးျပဳေသာ ပိုးသတ္ေဆး မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ေထာက္ျပခဲ့သည္။

    ကင္ဆာေရာဂါ ျမင့္တက္လာျခင္း
    —————————————–
    ထုိျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းရန္ ပန္ဂ်ပ္ျပည္နယ္အစုိးရက `ကင္ဆာရြာ´ ဟု အမည္တြင္သည့္ ဘူသီ၀ါလာကဲ့သုိ႔ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားေသာ ရြာငယ္မ်ားတြင္ ေရသန္႔စက္မ်ားကုိ တပ္ဆင္ေပးသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိစက္မ်ားက ေရမ်ားကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ မသန္႔စင္ႏုိင္ဟု ေဒသခံမ်ားက ဆုိၾကသည္။

    `ပန္ဂ်ပ္မွာ ကင္ဆာေရာဂါ ျပန္႔ႏွံ႔မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပည့္စံုတဲ့ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေတြ မရွိပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အခ်က္အလက္ တိတိက်က်လည္း မရွိပါဘူး´ ဟု  က်န္းမာေရး အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည့္ Baba Farid Centre for Special Children မွ ေဒါက္တာ ပရစ္ပါလ္ ဆင္းက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    `ပုတ္ခတ္ေျပာဆုိခံရမွာ ေၾကာက္တာေၾကာင့္ အိမ္မွာ တစ္ေယာက္ေယာက္က ကင္ဆာျဖစ္ေနရင္ အိမ္သားေတြက ဖြင့္မေျပာၾကပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အမ်ားစုက ေနာက္ဆံုးအဆင့္ေလာက္ေရာက္မွ ေရာက္ေရာက္လာၾကပါတယ္´ဟု

    ၎က ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
    201514125311737734_20
    လြန္ခဲ့သည့္ ၈ လခန္႔က ဘူသီ၀ါလာရြာေလးတြင္ ကင္ဆာေရာဂါသည္ ၂၀ ဦးခန္႔ရွိသည္ဟု Baba Farid Centre က စစ္တမ္းေကာက္ယူထားသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း မိမိတုိ႔က ၎တုိ႔ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရန္ သြားေရာက္ရာတြင္ေတာ့ ထုိအထဲမွ ၁၈ ေယာက္က ဘ၀တစ္ပါးသုိ႔ ကူးေျပာင္းခဲ့ၿပီ ျဖစ္၏။

    ယူေကရွိ Exeter တကၠသုိလ္မွ သိပၸံပညာရွင္မ်ား သုေတသနျပဳလုပ္ကာ ထုတ္ျပန္ေသာ Greenpeace အစီရင္ခံစာတြင္ နမူနာစစ္ေဆးခဲ့သည့္ ေရတြင္း ၂၀ ရွိ ေရမ်ားတြင္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး WHO က သတ္မွတ္ထားေသာ ေသာက္သံုးေရ၌ ႏုိက္ထရိတ္ပါ၀င္မႈ သတ္မွတ္ခ်က္ ၁ လီတာ ၅၀ မီလီဂရမ္ထက္ ေက်ာ္လြန္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ေသာက္သံုးေရမ်ားတြင္ ႏုိက္ထရိတ္ပါ၀င္မႈ ျမင့္မားျခင္းက က်န္းမာေရးကို ဆုိးရြားစြာ ထိခုိက္ႏုိင္ၿပီး အထူးသျဖင့္ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ျဖစ္သည္။

    ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ Baba Farid Centre မွာ ဂ်ာမနီမွ Micro Trace Minerals Laboratory အဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ေလ့လာမႈတစ္ခု လုပ္ခဲ့ရာ ပန္ဂ်ပ္ေဒသတြင္ရွိသည့္ အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္ရွိ ကေလးမ်ားတြင္ ေဘရီယမ္၊ ကာဒီယမ္၊ မန္းဂနီးစ္၊ ခဲ၊ ယူေရနီယံ စသည့္ သတၱဳဓာတ္မ်ား လြန္စြာမ်ားျပားေနသည္ကုိ အံ့ၾသဖြယ္ ေတြ႕ရွိခဲ့ရေလသည္။

    ထုိေတြ႕ရွိမႈက ဆုိးရြားသည့္ ကိစၥျဖစ္ၿပီး အေရးတယူေဆာင္ရြက္ရန္ အာဏာပုိင္မ်ားအား သတိေပးေနျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း တာ၀န္ရွိသူမ်ား၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားက အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ အနည္းငယ္သာ ရွိခဲ့သည္ဟု ေဒါက္တာဆင္းက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ထုိ႔ျပင္ ေမြးရာပါ ခႏၶာကုိယ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနေသာ ကေလးမ်ား၊ စိတ္ေ၀ဒနာႏွင့္ ဥာဏ္ရည္မျပည့္၀သည့္ေရာဂါ စသည့္ ေရာဂါမ်ားသစ္မ်ားကုိ ခံစားေနရသည့္ ကေလးငယ္မ်ားမွာ ၃၀ ခန္႔ ရွိလာသည္ကုိလည္း ေတြ႕ရသည္ဟု ၎က ဆုိသည္။

    `ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ ပန္ဂ်ပ္အစုိးရက ေရသန္႔စက္ေတြကုိ တပ္ဆင္ေပးခဲ့ပါတယ္။  ဒါေပမယ့္ အစိတ္အပုိင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အလုပ္မလုပ္တာေၾကာင့္ ဒီပစၥည္းေတြကလည္း အလုပ္မျဖစ္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ စက္မႈဇုန္ေတြက မဆင္မျခင္ စြန္႔ထုတ္လုိက္တဲ့ ေရဆုိးေတြပါေနတဲ့ ေခ်ာင္းေတြ၊ ေျမာင္းေတြက ေရေတြကိုယူကာ ျဖန္႔ျဖဴးေနတဲ့ ဒီပုိက္ေရကုိ ေသာက္႐ံု၊ သံုး႐ံုမွတစ္ပါး ျပည္သူေတြမွာ ေရြးစရာမရွိပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး စုိက္ပ်ိဳးေရးမွာ ပုိးသတ္ေဆးေတြကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သံုးေနတာ၊ ေရသြင္းစုိက္ပ်ိဳးမႈ အတြက္ ေျမေအာက္ေရေတြကုိ အလြန္အကၽြံသံုးစြဲတာေတြက ေျမေအာက္ေရ ညစ္ညမ္းမႈကုိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါဟာ ပန္ဂ်ပ္က ေျမဆီ၊ ေရနဲ႔ အစားအေသာက္ညစ္ညမ္းမႈေတြ ဆုိးရြားစြာ ျဖစ္ေနမႈပါပဲ´

    1591697774

    အစိမ္းေရာင္ေတာ္လွန္ေရး
    —————————
    ေျမဆီ၊ ေရႏွင့္ ေလထုတုိ႔ ျပန္လည္သန္႔စင္၍ မရေအာင္ ပ်က္ဆီးျခင္းအတြက္ `အစိမ္းေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး´ ကုိ ဆင္းက ျပစ္တင္ေျပာဆုိခဲ့သည္။ လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရးက႑ လ်င္ျမန္စြာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ ၁၅၆၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားက ထုိေတာ္လွန္ေရးကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အသံုးျပဳသည့္ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား မ်ားျပားျခင္းေၾကာင့္ ပန္ဂ်ပ္က `အိႏၵိယ၏ ေပါင္မုန္႔ျခင္း´ ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။

    `ပန္ဂ်ပ္က အေျခအေနဆုိးဟာ အစိမ္းေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကုိ အင္အားျဖစ္ေစဖုိ႔အတြက္ ပုိးသတ္ေဆးေတြကို မဆင္မျခင္ သံုးစြဲခဲ့ျခင္းမွာ တာ၀န္ရွိေနပါတယ္´ ဟု ဆင္းက ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့၏။

    သုိ႔ေသာ္လည္း စာေရးဆရာႏွင့္ လူမႈေရးဆုိင္ရာ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူတစ္ဦးျဖစ္သူ အဗာတာ ဂြန္ဒါရီက အိႏၵိယ၏ သန္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ေသာ လူဦးေရအား လံုေလာက္ေအာင္ ေကၽြးေမြးရန္ လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးမႈက႑ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲေရးမွာ လုိအပ္သည္ဟု ေထာက္ျပခဲ့သည္။

    `အစိမ္းေရာင္ေတာ္လွန္ေရးဟာ ပန္ဂ်ပ္ကျပည္သူေတြရဲ႕ လူေနမႈဘ၀ကို ျမႇင့္တင္ေပးခဲ့တယ္ဆုိတာ ဘယ္သူမွ မျငင္းႏုိင္ပါဘူး။ ပန္ဂ်ပ္ရဲ႕ ဘယ္ေနရာကုိပဲ သြားၾကည့္သြားၾကည့္ တဲပုတ္ေတြကုိ ေတြ႕ရမွာမဟုတ္ပါဘူ။ ဒီေဒသမွာ လယ္သမားေတြေတာင္မွ တုိက္နဲ႔တာနဲ႔ ေနႏုိင္တယ္။ ကားစီးႏုိင္တယ္။ အမွန္အကန္ အ၀တ္အစားေတြ ၀တ္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ အစိမ္းေရာင္ေတာ္လွန္ေရးက အခ်ိန္တုိင္းလုိအပ္ေနတဲ့ အရာတစ္ခုပါပဲ။ ဒါမ်ိဳးမရွိခဲ့ဘူးဆုိရင္ေတာ့ တုိးတက္လာေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕လူဦးေရကုိ ေကၽြးေမြးႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး´

    တာ၀န္ရွိသူမ်ားမွာ ထုိညစ္ညမ္းမႈျပႆနာကုိ လစ္လ်ဴ႐ႈထားဆဲဟု ေ၀ဖန္သူမ်ားက ဆုိ၏။ အန္ဒိုဆာလ္ဖန္ႏွင့္ DDT ကဲ့သုိ႔ေသာ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားကုိ ကမၻာတစ္၀ွမ္းတြင္ တားျမစ္ ပိတ္ပင္ထားေသာ္လည္း အိႏၵိယတြင္ေတာ့ အဆုိပါ ပုိးသတ္ေဆးမ်ားက လြယ္လြယ္ကူကူ ၀ယ္လုိ႔ရေနသည္။

    ပန္ဂ်ပ္အစုိးရမွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ကင္ဆာေရာဂါ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈတြင္ ပန္ဂ်ပ္ျပည္နယ္၌ လူ ၁ သိန္းတြင္ ကင္ဆာေရာဂါသည္ ၁၃၀ ရွိေနသည္ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။

    ထုိစစ္တမ္းေကာက္ယူမႈတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာနည္းလမ္းကုိ ဆင္းက ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး ကင္ဆာ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈတြင္ ပ်က္ရယ္ျပဳစရာေကာင္းေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    စိုးရိမ္မႈမ်ား ႀကီးထြားလာ
    ————————–
    ပန္ဂ်ပ္ က်န္းမာေရးဒါ႐ုိက္တာ ေဒါက္တာ ကန္ဂ်စ္ဆင္းက ျပည္နယ္အတြင္း ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈကို အေထာက္အကူျပဳေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားစြာ ရွိေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    `အသည္းေရာင္အသား၀ါ B ပုိးလုိ ဗုိင္းရပ္စ္ကူးစက္မႈလုိ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းလုိ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားစြာလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ပုိးသတ္ေဆး အဆိပ္သင့္ျခင္း တစ္ခုတည္းက ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းလုိ႔ ေျပာရင္ေတာ့ မွားပါလိ့မ္မယ္´ ဟု ၎က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    အိႏၵိယ ဗဟုိအစုိးရကေတာ့ ပုိးသတ္ေဆး အဆိပ္သင့္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ဓာတ္ေျမၾသဇာႏွင့္ ပုိးသတ္ေဆး သံုးစြဲမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ဥပေဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္လည္း စီစဥ္ေနသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ထုိသုိ႔ျပဳလုပ္ပါက ထုႏွင့္္ထည္ႏွင့္ ရွိေနေသာ ဓာတ္ေျမၾသဇာႏွင့္ ပုိးသတ္ေဆး ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သူမ်ား၏ ဆန္႔က်င္ျခင္းကုိေတာ့ ခံရႏုိင္ဖြယ္ရွိေနသည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း အစုိးရကေတာ့ ထိုေလာ္ဘီအုပ္စုမ်ား၏ ဖိအားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျငင္းဆုိသည္။

    `တကယ္လုိ႔ ေလာ္ဘီေတြရွိမယ္ဆုိရင္ အဲဒီေလာ္ဘီေတြက လယ္သမားေတြအတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္´ ဟု လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရး၀န္ႀကီး ဆန္ဂ်ီးဗ္ ကူးမာရ္ ဘာလီယန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    အန္ဒိုဆာလ္ဖန္ ပုိးသတ္ေဆးသံုးစြဲမႈႏွင့္ ရက္လြန္ ပုိးသတ္ေဆး သံုးစြဲမႈ လံုး၀ရပ္တန္႔ေရးကုိ  ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ေနာက္ဆံုး ထား၍ ေဆာင္ရြက္ရန္ အိႏၵိယ အစုိးရက သေဘာတူထားသည္။

    ပုိးသတ္ေဆးမ်ားသံုးစြဲမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ လံုး၀ဥႆံု ပိတ္ပင္လုိက္ေရး အစုိးရက မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဟု ဘာလီယန္က ၀န္ခံခဲ့ၿပီး ေအာ္ဂဲနစ္ စုိက္ပ်ိဳးေရးကဲ့သုိ႔ ေရြးခ်ယ္စရာ တစ္ခုခုကုိ ရွာေဖြေနသည္ဟုလည္း ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

    `ေကာက္ပဲသီးႏွံေတြကို ပုိးေကာင္ေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္ကေန ကာကြယ္ဖုိ႔ ပုိးသတ္ေဆးေတြက အဓိက အခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီပုိးသတ္ေဆးမွာ အဆိပ္ဓာတ္ေတြလည္း ရွိေနတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတုိ႔ကုိ လွည့္သံုးဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ေအာဂဲနစ္စိုက္ပ်ိဳးေရးကို ျမႇင့္တင္ေပးဖုိ႔အတြက္ တတ္ႏုိင္တာအားလံုးကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္´

    Aljazeera တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ Sanjay Pandey ၏ On the ‘Cancer Train’ of India’s pesticides ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္ (M-Media) မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။

  • အီဘုိလာကူးစက္မႈ စံခ်ိန္တင္ေလ်ာ့က်

    အီဘုိလာကူးစက္မႈ စံခ်ိန္တင္ေလ်ာ့က်

    ဒီဇင္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၅
    M-Media

    Burial team prepare to enter the home suspected Ebola virus victim in Freetown

    – ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပုိင္းက စတင္ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည့္ အီဘိုလာေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈႏႈန္းမွာ ယခုသီတင္းပတ္တြင္ စံခ်ိန္တင္ေလ်ာ့က်ခဲ့သည္ဟု ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ WHO က ေျပာၾကားလုိက္သည္။

    ျပန္႔ပြားမႈအမ်ားဆံုး ၃ ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္ ဆီရာလီယြန္နီ၊ ဂိနီႏွင့္ လုိက္ေဘးရီးယား ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ စံခ်ိန္တင္ ေလ်ာ့က်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ဆီရာလီယြန္နီႏွင့္ ဂီနီႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လေနာက္ပုိင္း ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈႏႈန္း အနိမ့္ဆံုးအထိ က်ဆင္းခဲ့ကာ လုိက္ေဘးရီးယားႏုိင္ငံတြင္မႈ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈ လံုး၀ မရွိခဲ့ေခ်။

    ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္ကမူ အဆုိပါကပ္ေရာဂါမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏွစ္လည္ပုိင္းတြင္ အဆံုးသတ္ႏုိင္မည္ဟု ေစာေစာပုိင္းက ေျပာၾကားထားသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း WHO ကမူ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ အီဘုိလာကင္းစင္းႏုိင္သည္ဆုိသည့္ ခန္႔မွန္းခ်က္ေပးရန္ ျငင္းဆုိခဲ့သည္။

    `အဆုိး၀ါးဆံုး ကူးစက္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဆီရာလီယုိနီ၊ လုိက္ေဘးရီးယားနဲ႔ ဂီနီတုိ႔မွာ အီဘုိလာဟာ အျမန္ဆံုး အဆံုး သတ္လိမ့္မယ္လုိ႔ WHO က ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္ၾကာရင္ အဆံုးသတ္မလဲ ဆုိတာကုိေတာ့ WHO က မခန္႔မွန္းပါဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတုိင္းက ရရွိႏုိင္မယ့္ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ အသံုးအေဆာင္ေတြ အေပၚ မူတည္တာေၾကာင့္ပါပဲ´ ဟု WHO မွ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ၀င္နီ ႐ုိမဲရီလ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    အီဘုိလာေရာဂါပုိးေၾကာင့္ ကမၻာတစ္၀ွမ္း ေသဆံုးခဲ့သူမ်ားမွာ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ၈၄၂၉ ဦး ရွိေနၿပီး ကူးစက္မႈမွာ ၂၁၂၉၆ ခု ရွိၿပီျဖစ္သည္။

    ဆီရာလီယုိနီသမၼတ အားန္နက္စ္ ဘုိင္ ကုိ႐ုိမာကမူ WHO ၏ သတ္မွတ္ခ်က္အရ မိမိတုိ႔ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ လာမည့္ေမလအတြင္း အီဘုိလာကင္းစင္နယ္ေျမ ျဖစ္လာ မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားေၾကာင္း ယခုသီတင္းပတ္အတြင္း ေျပာၾကားထားသည္။

    ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ အီဘုိလာကင္းစင္သည့္ နယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္လုိပါက ၄၂ ရက္ဆက္တုိက္ ကူးစက္မႈအသစ္ မရွိရဟု WHO က သတ္မွတ္ထားသည္။

    Ref : aljazeera