ဇန္န၀ါရီ ၄၊ ၂၀၁၆
M-Media
– အာသံျပည္နယ္မွ ကေလးငယ္အမ်ားအျပားတို႔မွာ လုပ္သားအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအလြဲသံုးစားျခင္း၌လည္းေကာင္း အဓမၼတြန္းပို႔ခံေနၾကရ၏။
မိမိ၏အိမ္ေရွ႕ ေျခက်င္း၀တ္ထိနစ္ေနေသာ ရႊံ႕ႏြံထဲရပ္လ်က္ လန္ကြတ္တီပတ္ထားသည့္ Kandana Mormu သည္ သူ၏ ၁၄ ႏွစ္အရြယ္ သမီးငယ္ Sukurmoni Mormu မွေျပာဆိုသည္မ်ားအေပၚ စိတ္ရႈပ္ေထြးလ်က္ရိွ၏။ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ လတာက ေနာက္ဆံုးျမင္ခဲ့ရသည့္ သူမကို မွတ္မိလက္ခံရန္ သူ႔အေနႏွင့္ အေတာ္အတန္ပင္ ႀကိဳးစားခဲ့ရသည္။
Mormu ႏွင့္မိသားစုသည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံအေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း အာသံျပည္နယ္ Kokrajhar ခရိုင္ရိွ ရြာငယ္ေလးတစ္ခုတြင္ ေနထိုင္လ်က္ရိွသည္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ လူမ်ဳိးေရးအဓိကရုဏ္းအတြင္း ေနအိမ္မီးေလာင္ျပာက်ခဲ့ၿပီးေနာက္ သူတို႔သည္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းတစ္ခု၌ ဆယ္ႏွစ္တာမွ် ခိုနားခဲ့ၾကသည္။ Mormu သည္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ရြာကိုျပန္ၿပီး လယ္ယာလုပ္ငန္းျပန္စတင္ျခင္း မတိုင္မီ သူ႔ကေလးငယ္မ်ား၏ ပညာေရးႏွင့္ေကၽြးေမြးစားရိတ္အတြက္ ႀကံဳသလို လုပ္ကိုင္အသက္ဆက္ခဲ့ရသည္။ သို႔တေစလည္း သူတို႔မိသားစုထံ ဆင္းရဲမြဲေတမႈကပ္ဆိုး ဆိုက္ကပ္ေနဆဲ။
ဇြန္လ၏ညေနခင္းတစ္ခုတြင္ သူသည္ ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာသမီးငယ္ကို ရွာရန္ အိမ္သို႔ျပန္ေရာက္လာသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ သူမကို ေနရာအႏွံ႔ရွာခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အနီးအနားရြာက လူတစ္ေယာက္က သူမနဲ႔ သူမရဲ႕သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကို အလုပ္ေကာင္းေကာင္းတစ္ခုရေအာင္လုပ္ေပးမယ္ဆိုၿပီး ေဒလီၿမိဳ႕ကို ျဖားေယာင္းေသြးေဆာင္ ေခၚယူသြားခဲ့တယ္လို႔ သိခဲ့ရတယ္။ အဲ့ဒီလူလည္း ဒီေန႔ထိ ေပ်ာက္ဆံုးေနဆဲျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ဘာတတ္ႏိုင္မွာလဲဗ်ာ။ သူမ ျပန္လာဖို႔ကို ထိုင္ေစာင့္ေနယံုပဲ ရိွေတာ့တာေပါ့” ဟူ၍ Mormu က ေျပာျပသည္။
အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ားအေပၚ အလြဲသံုးစားျပဳျခင္းကို ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ေပးေနေသာ နယ္ခံ NGO တစ္ခုျဖစ္သည့္ Nedan Foundation ၏အဆိုအရ Mormu ၏ သမီးမွာ အိႏိၵယေျမာက္ပိုင္း ဥတၱရခန္းျပည္နယ္ရိွ မိသားစုတစ္ခုထံ အိမ္ေစအလုပ္လုပ္ေနခဲ့ရၿပီး လြန္ခဲ့သည့္တစ္လခန္႔က ကယ္တင္ခံခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္ အာဏာပိုင္မ်ားမွ ေဘးမသီရန္မခ ေနရပ္သို႔ ျပန္ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ေရးအတြက္ သူမသည္ ေဒလီၿမိဳ႕ရိွ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစင္တာတစ္ခုတြင္ ေစာင့္စားေနထိုင္ခဲ့ရသည္။
အာသံျပည္နယ္မွ ဆင္းရဲမြဲေတမႈႏွင့္ ကေလးကုန္ကူးျခင္း
အိႏိၵယ၌ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ကေလးသူငယ္မ်ား ေလးေသာင္းမွ ေလးေသာင္းခြဲအထိ ေပ်ာက္ဆံုးေလ့ရိွေၾကာင္း စာရင္းအင္းမ်ားအရ သိရိွရသည္။ အလားတူ ကေလးသူငယ္မ်ားေပ်ာက္ဆံုးရသည့္အျဖစ္ကို အာသံျပည္နယ္အတြင္း ေန႔စဥ္မရိုးႏိုင္ေအာင္ အမွန္တကယ္ ျမင္ေတြ႕ေနရသည္။
ေအာက္တိုဘာလက ကေလးသူငယ္မ်ားအခြင့္အေရးေဆြးေႏြးမႈကာလအတြင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားစံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရး႒ာန၏အစီရင္ခံစာတစ္ရပ္တြင္ အာသံျပည္နယ္မွ ကေလးငယ္ေပါင္း အနည္းဆံုး ၄၇၅၄ ဦးမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ေပ်ာက္ဆံုးသြားေၾကာင္း၊ ၎တို႔အနက္ ၂၇၅၃ ဦးမွာ မိန္းကေလးမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ကေလးကုန္ကူးမႈမ်ား၌ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ခုက လုပ္သားအျဖစ္ေစခိုင္းရန္ႏွင့္ လိင္အလြဲသံုးစားျပဳရန္အတြက္ျဖစ္သည္။ ယမန္ႏွစ္တစ္ႏွစ္တည္းပင္ အနည္းဆံုး မိန္းကေလး ၁၂၉ ဦးမွာ ျပည့္တန္ဆာမ်ားအျဖစ္ လူကုန္ကူးသူမ်ားက အဓမၼခိုင္းေစခဲ့ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာကဆိုထားသည္။
အာသံျပည္နယ္၏ စီးပြားေရး ခၽြတ္ၿခံဳက်မႈႏွင့္ လူမ်ဳိးေရးတင္းမာမႈမ်ားသမိုင္းေၾကာင္းက ၎နယ္သားအလံုးအရင္းကို လူကုန္ကူးမႈ၏သားေကာင္ဘ၀သို႔ေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႔ခဲ့သည္။
လူမ်ဳိးေရးအၾကမ္းဖက္မႈအျပင္ တအံုတက်င္း ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းကိုျဖစ္ပြားေစေသာ ႏွစ္စဥ္ေရလႊမ္းမိုးမႈ၏အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔သည္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္၍ မၾကာခဏဆိုသလို စုတ္ခ်ာခ်ာကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမ်ား၌ အကန္႔အသတ္မရိွ ေနထိုင္ၾကရေလ့ရိွသည္။
အာသံနယ္မွ လၻက္လုပ္ငန္းအက်ဳိးဆက္မ်ား
ဆင္းရဲတြင္းနက္ေနရသည့္ ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုမွာ အာသံျပည္နယ္၌ ၁၉၅၁ အလုပ္အကိုင္စီမံေနရာခ်ထားေရးအက္ဥပေဒကို အာဏာပိုင္မ်ားက ၾကပ္မတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အာသံျပည္နယ္၏လၻက္နယ္ေျမအမ်ားအျပားရိွ လုပ္ငန္းခြင္တို႔တြင္ လုပ္အားခနိမ့္က်လွေၾကာင္း၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာျဖည့္ဆည္းေပးမႈကင္းမဲ့ေနေၾကာင္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈတိုက္ဖ်က္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနေသာ NGO တစ္ခုျဖစ္သည့္ Action Aid က တင္ျပထားသည္။
အာသံျပည္နယ္ လၻက္ခင္းလုပ္သားမ်ားေရးရာ၀န္ႀကီး Atuwa Munda က စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ရိွေနလင့္္ကစား လၻက္လုပ္ငန္းရွင္ကုမၸဏီမ်ားသည္ အဆိုပါဥပေဒအား တာ၀န္ခံလိုက္နာရန္ အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္ကြက္လ်က္ရိွသည္ဟု အလ္ဂ်ဇီးရားသို႔ ေျပာၾကားသည္။
“သူတို႔တစ္ေတြ ေဆး၀ါးကုသမႈဆိုင္ရာ၊ ပညာေရးဆိုင္ရာျဖည့္ဆည္းမႈ မေပးျခင္းဆိုတဲ့အခ်က္ကိုပင္လွ်င္ ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈအတြက္ ဥပေဒအရ တင္းၾကပ္စြာ အေရးယူေဆာင္ရြက္တဲ့စနစ္မ်ဳိး ရိွမေနဘူး။ ဥပေဒထဲမွာ ယိုေပါက္ဂယ္ေပါက္ အမ်ားအျပားရိွေနပါတယ္။ အဲ့ဒီအေပၚ ကုမၸဏီေတြက ေခါင္းပုံျဖတ္အျမတ္ထုတ္ေနၾကပါတယ္။ လၻက္ၿခံေတြထဲက အေျခအေနေတြ တိုးတက္ျမင့္မားလာေစမယ့္ ဥပေဒမ်ားျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္”။
သို႔သာမကေသး။ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း အထူးသျဖင့္ Lakhimpur ခရိုင္မွ လၻက္ၿခံလုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားအျပားသည္ လုပ္သားတို႔ကို ၀င္ေငြလစာႏွင့္ မိသားစုေထာက္ပံ့မႈ မေပးဘဲ ပိတ္သိမ္းခဲ့ၾကေၾကာင္း အဆိုပါနယ္၌ ၁၈ ႏွစ္တာမွ် လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈေဆာင္ရြက္သူ လူ႔အခြင့္အေရးဆုရွင္ Hasina Kharbhih ၏ အဆိုအရ သိရသည္။
ကေလးလုပ္သားျပႆနာ
အဆိုပါအေနအထားမ်ား၌ မိသားစုအမ်ားအျပားတို႔က မိမိတို႔ကေလးငယ္မ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္သို႔ လိုလိုလားလား၀င္ေရာက္ေစၾကသည္။ ကေလးငယ္တို႔မွာ အိမ္သို႔ ေငြျပန္မပို႔ေပးႏိုင္သည္သာမက ပ်က္စီးနစ္နာကုန္မည္ကိုလည္း သတိမမူမိၾကေခ်။
ၾကားပြဲစားမ်ား၊ တရားမ၀င္ အတည္တက်မရိွသည့္ ေအဂ်င္စီမ်ားမွတဆင့္ ကေလးသူငယ္တို႔သည္ မြန္ဘိုင္းႏွင့္ ေဒလီ စေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေဒသအသီးသီးထံ အိမ္ေစမ်ားအျဖစ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စက္ရံုလုပ္သားအျဖစ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည့္တန္ဆာလမ္းေၾကာင္းသို႔လည္းေကာင္း ပို႔ေဆာင္ခံေနၾကရသည္။
“လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္အနည္းငယ္က ကပ္လ်က္ရိွတဲ့ နာဂါလန္းျပည္နယ္ဆီ ကေလးငယ္ေတြကို ေျပာင္းေရႊ႕ပို႔ေဆာင္ေနတာ၊ အစိုးရအရာရိွေနအိမ္မွာ အိမ္ေစအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေစတာကိုပင္လွ်င္ ကၽြန္မတို႔ ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရေသးတယ္။ လုပ္ခလစာေပးသလို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ဆက္ဆံပါတယ္လို႔ သူတို႔က ဆိုၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးလုပ္သားဆိုတာ ရာဇ၀တ္မႈမကင္းတဲ့လုပ္ရပ္အျဖစ္ စာရင္း၀င္ေနဆဲပါ” ဟု Hasina Kharbhih က ဆိုသည္။
အဓမၼ ထိမ္းျမားေစမႈမ်ား
ေနာက္ထပ္ စိုးရိမ္ဖြယ္ျပႆနာရိွေသးေၾကာင္း၊ ၎မွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အခ်ဳိးမညီမွ်မႈေၾကာင့္ ဟရ္ယာနာ၊ ဥတၱားပရာဒက္ရွ္ႏွင့္ ရာဂ်တ္စတာန္း ျပည္နယ္မ်ား၌ သတို႔သမီးလိုအပ္ခ်က္ မ်ားျပားေနေၾကာင္း၊ မိန္းကေလးငယ္မ်ားမွာ ထိုေဒသမ်ားထံ အဓမၼထိမ္းျမားေစရန္ လူကုန္ကူးခံေနရေၾကာင္း သူမက ျဖည့္စြက္ေျပာၾကားသည္။
ထိုခင္ပြန္းသည္အမ်ဳိးသားတို႔မွာလည္း အပို၀င္ေငြရရန္ ၎တို႔၏ဇနီးမယားမ်ားကို ပ်က္စီးမႈသို႔ တြန္းပို႔ေလ့ရိွတတ္ေသး၏။ ထိမ္းျမားၿပီးသည့္ေနာက္၀ယ္ ခိုင္မာမႈမဲ့ေအဂ်င္စီမ်ားမွတဆင့္ျဖစ္ေစ၊ ခင္ပြန္းသည္မ်ားမွ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ ဇနီးမယားတို႔အား ေငြကၽြန္အိမ္ေစမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ျပည့္တန္ဆာမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း ပို႔လႊတ္ခိုင္းေစတတ္ၾက၏။ ထိုမိန္းမငယ္မ်ားမွာ ေျခရာေပ်ာက္သြားတတ္ၾကသည္ သို႔တည္းမဟုတ္ ႏွစ္အနည္းငယ္ၾကာၿပီးလွ်င္ တစ္ပါးေယာက္်ားမ်ားထံ ဇနီးမယားအျဖစ္ ထပ္မံေရာင္းခ်ခံရေလ့ရိွကုန္သည္။
ထပ္ဆင့္ဆိုရပါလွ်င္ အဆိုပါလူကုန္ကူးမႈအတြက္ အာသံနယ္မွာ အဓိကၾကားစခန္းျဖစ္ေနျခင္းက ကေလးသူငယ္မ်ားစြာအဖို႔ အႏၲရာယ္တြင္းမွ မလြတ္ႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ေနရ၏။ ထိုျပည္နယ္သည္ အိႏိၵယအေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းမွ အိမ္နီးခ်င္းအေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ဘူတန္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔ႏွင့္ နယ္နမိတ္ဆက္စပ္လ်က္ရိွသည္။ အိႏိၵယ၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ေဒသတြင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအားေကာင္းခိုင္မာေရးႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာပဋိညာဥ္တစ္ရပ္ ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးေနာက္ သံုးႏိုင္ငံ အေ၀းေျပးလမ္းမတစ္ခုကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ထားၾကသည္။
၎စီမံကိန္းက ကေလးသူငယ္လူကုန္ကူးျခင္းလုပ္ငန္းကို တဟုန္ထိုး ပိုမိုတိုးျမင့္လာေစႏိုင္ေၾကာင္း အာသံျပည္နယ္၏အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္ ဂူ၀ါဟာတီ အေျခစိုက္ လူမႈအေရးလႈပ္ရွားသူ Miguel Queah က ဆို၏။
“အစိုးရအဖြဲ႕အေနနဲ႔ အႀကီးဆံုးျမင္ကြင္းကို ၾကည့္ရႈသံုးသပ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ေနပါတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာ လိုအပ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အေကာင္းဆံုးဆက္သြယ္ေရးေၾကာင့္ ျဖစ္လာလတၱံ႕ေသာ ျပႆနာေတြ၊ သူတို႔အေပၚ တင္ရိွမယ့္ လုပ္ငန္းေတြအေပၚ သတိကရုျပဳဖို႔ကလည္း ထပ္တူထပ္မွ် အေရးႀကီးပါတယ္”။
ကေလးသူငယ္မ်ား၏အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေပး
အိႏိၵယ၌ ကေလးသူငယ္အခြင့္အေရးမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးသည့္ဥပေဒ အမ်ားအျပားရိွေသာ္လည္း ရံဖန္ရံခါမွသာ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ က်င့္သံုးေလ့ရိွၾကသည္။
၂၀၁၂ ကေလးသူငယ္မ်ားကို လိင္ပိုင္းအလြဲသံုးစားျပဳမႈဆုိင္ရာ အက္ဥပေဒေအာက္ရိွ အမႈမ်ားကို လိုက္လံေဖာ္ထုတ္အေရးယူရန္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔သည္ အျပည့္အ၀ အားစိုက္ေဆာင္ရြက္မႈမရိွပါဟု အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ အမည္မေဖာ္လိုေသာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူတစ္ဦးက အလ္ဂ်ဇီးရားသို႔ ေျပာျပသည္။
“ဒုစရိုက္က်ဴးလြန္ရာေဒသမ်ားဆီကို သူတို႔က စံုစမ္းေရးအဖြဲ႕ေတြ ေစလႊတ္ဖို႔ ဆႏၵ မရိွၾကဘူး။ ပိုၿပီးဆိုး၀ါးတာကေတာ့ နယ္ခံရဲေတြဟာ ကၽြန္ေတာ့္နယ္ပယ္ထဲက ဒုစရိုက္မႈေတြ စြဲခ်က္မတင္ႏိုင္ေအာင္ မၾကာခဏ ကၽြန္ေတာ့္ကို တားဆီးေနၾကတာပါပဲ။ ေနရာအႏွံ႔မွာ ဒီဒုစရိုက္မႈေတြ ႀကီးစိုးေနတာေၾကာင့္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ အဆံုးတစ္ေန႔မွာ ဒီလိုအမႈမ်ဳိးေတြ ရံုးတင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အျမင့္ဆံုးအာဏာပိုင္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္ ဆက္သြယ္ထားပါတယ္”။
အာသံျပည္နယ္ရဲခ်ဳပ္ကမူ ၎လူမႈလႈပ္ရွားသူ၏အဆိုကို လက္မခံဘဲ ၎တို႔မွာ သီးသန္႔ျဖစ္ရပ္မ်ား ဟူ၍ ဆိုသည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕အရည္အေသြး ျမွင့္တင္ႏိုင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ UNICEF လို အသင္းအဖြဲ႕မ်ားစြာရဲ႕အကူအညီနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕အရာရိွမ်ားကို ဥပေဒေရးရာ သင္တန္းေတြေပးေနပါတယ္။ ကေလးသူငယ္ကုန္ကူးမႈေတြကို တိုက္ဖ်က္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အျပင္းအထန္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရိွပါတယ္။ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ ဒုစရိုက္မႈမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လက္ခံရရိွတဲ့ အီးေမးေတြ၊ အေၾကာင္းၾကားခ်က္ေတြအေပၚမွာပင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေလးထားဦးစားေပးေနၾကတာပါ”။
သို႔ေသာ္ Nedan Foundation မွ Digambar Narzary က ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔၏ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မည့္ အရည္အေသြးဆိုသည္ကို ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါသည္။
“ျပည္နယ္တြင္း လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ ၁၄ ခုအနက္ အဖြဲ႕ ၅ ဖြဲ႕သာလွ်င္ တစ္ႏွစ္အတြက္ ရံပံုေငြ ေဒၚလာ ၁၄၉၅ သာသာပဲ ရရိွေနတယ္ဆိုတာ လူတိုင္း သိေနၾကပါတယ္။ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေငြေၾကးမရိွေတာ့ရင္ သူတို႔အေပၚ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္အထိ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားႏိုင္ေတာ့မွာလဲ”။
ႏိုင္ငံ၏ ျပစ္မႈမွတ္တမ္းဗ်ဴရို – NCRB ၏အဆိုအရ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ အာသံျပည္နယ္၌ တရားမ၀င္လူကုန္ကူးမႈကာကြယ္ေရး ဥပေဒအရ မွတ္တမ္းျပဳထားသည္မွာ အမႈ ၁၈ ခုသာရိွသည္ဟု သိရ၏။ အာသံျပည္နယ္တြင္ ၂၀၁၀ မွ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း လိင္ကုန္ကူးမႈအတြက္ လူေပါင္း ၅၀၁ ဦးကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့သည္ဟု ထုတ္ျပန္ေသာ္လည္း ၎မွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ႏႈန္း၏ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရိွေနေပသည္။
ပညာေရးက႑
အာသံျပည္နယ္ ကေလးသူငယ္အခြင့္အေရးကာကြယ္ေရးေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ Runumi Gogoi က ကေလးသူငယ္ကုန္ကူးမႈသည္ လူမႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံခ်က္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္း၊ ျပည္နယ္ေဒသအမ်ားစုထံ၌ ေပါက္ေရာက္မႈ မရိွျခင္းတို႔ႏွင့္ အျပန္အလွန္တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနသည္ဟု သံုးသပ္ထား၏။
“ဘူတန္ႏိုင္ငံနယ္စပ္အနီးမွာတည္ရိွေနတဲ့ Kokrajhar ေဒသအခ်ဳိ႕ကလူေတြဟာ ႀကိဳး၀ိုင္းသစ္ေတာေနရာမ်ားအတြင္း အစိုးရဆီက ဘာအေထာက္အပံ့မွ မရရိွဘဲ ေနထိုင္ေနၾကရတယ္။ ဒီလို အစြန္းအဖ်ားေဒသေတြ၊ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြထဲမွာ ပညာေရးနဲ႔ ဘ၀စိုေျပေရး မက္လံုးေတြသံုးၿပီး ကေလးသူငယ္မ်ားကို ၿမိဳ႕ႀကီးေတြဆီ ပို႔ေဆာင္(လူကုန္ကူး)ေနၾကပါတယ္” ဟု သူမက ေထာက္ျပ၏။
အသက္ ၆ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အတြင္း အိႏိၵယကေလးငယ္မ်ားသည္ မသင္မေနရအခမဲ့ပညာေရးစနစ္၏ အခြင့္အေရးကို ပညာေရးဥပေဒေအာက္မွ ခံစားခြင့္ ရိွၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အာသံျပည္နယ္ ေက်းရြာမ်ားရိွ အစိုးရေက်ာင္းမ်ား၌ ကေလးတို႔၏ အဆိုပါလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို မျဖည့္စြမ္းေပးႏိုင္ၾက။ ဤသည္မွာလည္း ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈ စာရင္း၀င္ေနေပသည္။
အာသံျပည္နယ္မွ ဆရာဆရာမ အေျမာက္အမ်ားတို႔သည္လည္း လေပါင္းမ်ားစြာ လခ မရရိွၾက။ စာသင္ေက်ာင္း ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၌ ၀င္းတံတိုင္းနံရံမ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးသန္႔စင္ခန္းမ်ား မရိွၾကသည့္အျပင္ ဆရာ-ေက်ာင္းသား ဦးေရ အခ်ဳိးအစား မမွ်မတ ျဖစ္ေနရသည္ဟု Gogoi က ဆိုသည္။
ဒဏ္ေပးဆံုးမျခင္းတို႔မွာလည္း မျမင္ခ်င္မွအဆံုး ျဖစ္ေနၾကၿပီး၊ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းအရ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားက ျပဳလုပ္ေပးရမည္ျဖစ္ေသာ ေန႔လည္စာေကၽြးေမြးျခင္းမွာလည္း ရံဖန္ရံခါမွသာ ေဆာင္ရြက္ေလ့ရိွၾကသည္။
“လူမ်ဳိးေရးအဓိကရုဏ္း သို႔မဟုတ္ သဘာ၀ေဘးဒဏ္တစ္ရပ္ရပ္ ႀကံဳဆံုခ့ဲဖူးၿပီး ကရုမစိုက္တတ္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ထဲ ေနထိုင္ေနရသူ သို႔မဟုတ္ ေက်ာင္းတက္ေနရသူ ကေလးငယ္တစ္ဦးအဖို႔ အလြန္အကၽြံ ပ်က္စီးမႈ ျဖစ္သြားေစႏိုင္ပါတယ္” ဟု Miguel Queah က ထပ္၍ ေျပာျပပါသည္။
Phoolmoni Hemrom (၁၅ ႏွစ္)သည္ ေဒလီၿမိဳ႕တြင္ ၂ ႏွစ္အထိ အိမ္ေစအျဖစ္လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး Kokrajhar ရိွ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွတဆင့္ မၾကာေသးမီက ေနရပ္သို႔ျပန္ေရာက္လာသည္။ သူမသည္ စကားမ်ားမ်ား မဆိုဘဲ “ကၽြန္မ ေက်ာင္းျပန္တက္ေတာ့မယ္” ဟုသာ မသဲမကြဲ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
Hemrom သည္ လူကုန္ကူးခံရၿပီးေနာက္ ကယ္တင္လြတ္ေျမာက္လာေသာ ကေလးငယ္ရာေပါင္းမ်ားစြာအနက္မွ တစ္ဦးအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုကေလးငယ္မ်ားသည္ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ သူတို႔ႀကံဳဆံုခဲ့ရသည့္အျဖစ္ဆိုးအေပၚ စာနာေသာအားျဖင့္ နစ္နာေၾကးေသာ္လည္းေကာင္း တစ္စံုတစ္ရာမွ်ပင္ မရရိွမခံစားခဲ့ၾကရေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း လူကုန္ကူးမႈ၏သားေကာင္ဘ၀သို႔ ေနာက္ထပ္တဖန္ ျပန္လည္သက္ဆင္းမိၾက၏။
လူ႔အခြင့္အေရးဆုရွင္ Kharbhih က ဤသို႔ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။
“ကၽြန္မတို႔ကေတာ့ ကေလးငယ္ေတြကို ဆက္လက္ ကယ္ဆယ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အစိုးရဖက္က သူတို႔ကို ပညာေပးတာ၊ အခြင့္အေရးေပးတာမ်ဳိးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ မေဆာင္ရြက္ေပးသမွ်ေတာ့ ဒီျပႆနာေတြ ဆက္လက္တည္ရိွေနပါလိမ့္မယ္”။
(Source: Al Jazeera Sarita Santoshini ၏ Children of Assam forced into labour, prostitution ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။)
