Tag: Iran

စက်တင်ဘာ ၃၊ ၂၀၂၄
M-Media

-သမ္မတ အီဘရာဟင်ရိုင်စီ သေဆုံးခဲ့တဲ့ မေလက ရဟတ်ယာဥ်ပျက်ကျမှုဟာ ရာသီဥတု ဆိုး၀ါးမှုကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်ကို အခြေခံပြီး အီရန်အစိုးရက စက်တင်ဘာ ၁ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ဒီပျက်ကျမှုမှာ သမ္မတ ရိုင်စီ၊ နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး အမီရ် အဘ်ဒိုလာဟင်တို့အပါအ၀င် လူ ၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။

အဇာဘိုင်ဂျန်နဲ့ ကပ်နေတဲ့ အီရန်အနောက်မြောက်ပိုင်းဒေသမှာ ရုတ်တရတ် မြူတွေဆိုင်းလာရာကနေ ရာသီဥတုဆိုးရွားကာ ရဟတ်ယာဥ်ကို မထိန်းနိုင်တာကြောင့် ပျက်ကျခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

လေယာဥ်ကို တိုက်ခိုက်ခံရတာ၊ စက်ပစ္စည်းချို့ယွင်းတာလို ကိစ္စမျိုး မရှိခဲ့ဘူးလို့လည်း အီရန်အစိုးရ ပြောပါတယ်။ ရိုင်စီသေဆုံးမှုဟာ အီရန်နဲ့ အစ္စရေးတို့အကြား တင်းမာမှု အမြင့်ဆုံးရောက်နေချိန်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

Ref: CNN

သြဂုတ် ၁၄၊ ၂၀၂၄
M-Media

-အီရန်ဟာ သူတို့ရဲ့ ပြည်တွင်းဖြစ် Mohajer-10 ဒရုန်းကို အခုတစ်ပတ် ရုရှားနိုင်ငံမှာလုပ်တဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းပြပွဲမှာ ထုတ်ပြလာပါတယ်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှာ မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး အီရန်ပြင်ပ နိုင်ငံတစ်ခုမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် ပြသတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Mohajer-10 ဒရုန်းဟာ ၂၄ နာရီ မရပ်မနား ပျံသန်းနိုင်ပြီး မိုင်ပေါင်း ၁၂၄၀ အထိ ရောက်ရှိနိုင်ပါတယ်။ အီရန်ပြည်တွင်းထုတ် ဒရုန်းတွေထဲမှာ အဆင့်အမြင့်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ နာမည်ကျော် MQ-9 Reaper ဒရုန်းနဲ့ ယှဥ်နိုင်တယ်လို့ အီရန်ပြည်တွင်း မီဒီယာတွေက ဖော်ပြပါတယ်။

Mohajer-10 ကို ထောက်လှမ်းရေး၊ ပစ်မှတ် စုဆောင်းရေးနဲ့ တိုက်ခိုက်ရေးတွေမှာ အသုံးပြုနိုင်ပြီး အလေးချိန် ကီလို ၃၀၀ တင်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ပစ်မှတ်ကို ထိထိရောက်ရောက် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

ဒီဒရုန်းဟာ အစ္စရေး၊ ယူကရိန်းနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေအတွက် ပြဿနာဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။

၁၀ လအတွင်း ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၄ သောင်းနီးပါး သတ်ဖြတ်ထားတဲ့ အစ္စရေးနဲ့ အီရန်တို့အကြား တင်းမာမှုက ပိုမိုမြင့်တက်လာနေသလို၊ ရုရှားကလည်း ယူကရိန်းမှာ အီရန်လုပ်ဒရုန်းတွေကို အသုံးပြုနေတယ်လို့ သတင်းထွက်နေပါတယ်။

အီရန်ဟာ ရုရှားမှာလုပ်တဲ့ လက်နက်ပြပွဲမှာ ပြည်တွင်းဖြစ် လေကြောင်းရန် ကာကွယ်ရေးစနစ်တွေ၊ ရေဒါတွေအပါအ၀င် စစ်လက်နက်ပစ္စည်း အများအပြား ပြသခဲ့ပါတယ်။

Ref: Interesting Engineering

သြဂုတ် ၁၃၊ ၂၀၂၄
M-Media

-ပါလက်စတိုင်းမှာ ၁၀ လအတွင်း လူ ၄ သောင်းနီးပါးကို သတ်ဖြတ်ထားတဲ့ အစ္စရေးကို အီရန်နဲ့ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့က ကြီးကြီးမားမား တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်တာကြောင့် အမေရိကန်က အစ္စရေးကို ကာကွယ်ပေးဖို့ အသင့်ပြင်ထားပါတယ်။

ပါလက်စတိုင်း လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ ဟားမက်စ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် အစ္စမာအီလ် ဟာနီယာကို ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့ အီရန်မှာ အစ္စရေးက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း အီရန်၊ လက်ဘနွန်က အီရန်ကျောထောက်နောက်ခံပြု ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ အစ္စရေးကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် လက်တုန့်ပြန်မယ်ဆိုပြီး သတင်းတွေ ထွက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်ဟာ အခုတစ်ပတ်ထဲမှာပဲ ပဲ့ထိန်းဒုံးတပ် ရေငုပ်သင်္ဘောတစ်စီးနဲ့ လေယာဥ်တင်သင်္ဘော USS Abraham Lincoln တို့ ပါ၀င်တဲ့ ရေယာဥ်အုပ်ကို မြေထဲပင်လယ်ထဲကို စေလွှတ်လိုက်ပါတယ်။

အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး၀န်ကြီး လွိုက်အော်စတင်၊ အိမ်ဖြူတော်က နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအကြံပေး ဂျွန်ကီဘရီတို့က အမေရိကန်ဟာ အစ္စရေးကို ဘယ်လိုနည်းလမ်းမျိုးနဲ့မဆို ကာကွယ်ပေးသွားမှာဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အစ္စရေးကို လက်တုန့်မပြန်ဖို့ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီနဲ့ ယူကေတို့ရဲ့ တိုက်တွန်းမှုကို အီရန်ကလည်း ပယ်ချထားပါတယ်။

ဒီတိုက်တွန်းမှုဟာ အစ္စရေးကို ပ,စားပေးတဲ့ သဘောမျိုး ဆောင်နေကြောင်း၊ အစ္စရေးက ကျူးလွန်နေတဲ့ နိုင်ငံတကာ ရာဇ၀တ်မှုတွေမှာ ကန့်ကွက်တားဆီးတာမျိုး မရှိဘဲ၊ အချုပ်အခြာအာဏာ ထိခိုက်ခံရတဲ့ အီရန်က လက်တုန့်ပြန်ဖို့ ဆောင်ရွက်မှုကို ဟန့်တားနေတာဟာ ကျိုးကြောင်း လျော်ညီမှုမရှိကြောင်း အီရန်နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နာဆာရ် ကာနာနီက တုန့်ပြန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera

သြဂုတ် ၉၊ ၂၀၂၄
M-Media

-အီရန်ရေတပ်ဟာ ရေဒါကနေ မဖမ်းနိုင်တဲ့ ပေါက်ကွဲအားပြင်း ခရုဇ် ဒုံးကျည်တွေကို စုဆောင်းနေတယ်လို့ အီရန်အစိုးရ သတင်းဌာန Tasnim က ဖော်ပြပါတယ်။

အဲဒီဒုံးကျည်တွေဟာ ပစ်မှတ်သင်္ဘောတွေကို ဖျက်ဆီး နှစ်မြှုပ်ပစ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အီရန်ရေတပ်ဟာ ထောက်လှမ်းရေးနဲ့ တိုက်ပွဲ၀င်ဒရုန်းတွေ၊ အီလက်ထရောနစ် တိုက်ပွဲ၀င်စနစ်တွေနဲ့ ရေတပ်သုံး ရေဒါတွေကိုလည်း စုဆောင်းနေပါတယ်။

ပါလက်စတိုင်း လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ ဟားမက်စ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် အစ္စမာအီလ် ဟာနီယာဟာ ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့က တီဟီရန်မြို့မှာ လုပ်ကြံခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ အစ္စရေးလက်ချက် ဖြစ်တယ်လို့ဆိုကာ လက်တုန့်ပြန်မယ်လို့ အီရန်ဖက်က ပြောကြားထားပြီး ဒေသတွင်း တင်းမာမှုတွေလည်း မြင့်တက်နေပါတယ်။

Ref: Aljazeera

ဇူလိုင် ၇၊ ၂၀၂၄
M-Media

-ဇူလိုင်လ ၅ ရက်နေ့က ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အီရန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား မာဆွတ် ပီဇက်ကီယန်က သဘောထားတင်းမာသူ စအီဒ် ဂျာလီလီကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံခဲ့ရပါတယ်။

သမ္မတ အီဘရာဟင် ရိုင်စီ မေလအတွင်း ရုတ်တရက် လေယာဥ်ပျက်ကျ သေဆုံးပြီးတဲ့နောက် အီရန်မှာ ကြားဖြတ်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အဓိပတိကောင်စီက အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ သမ္မတလောင်း ၄ ဦး ၀င်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

ရွေးကောက်ပွဲကို ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပေမယ့် မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် လာရောက်မဲမပေးတဲ့အတွက် ရလဒ်က အကြုံးမ၀င်ပါဘူး။ ဇူလိုင် ၅ ရက်နေ့ နောက်တစ်ကျော့ ကျင်းပရာမှာတော့ အလယ်အလတ်သမား မာဆွတ် ပီဇက်ကီယန် အနိုင်ရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

စနေနေ့က ပထမဆုံးမိန့်ခွန်းမှာ တိုင်းပြည်အတွက် စာမျက်နှာသစ် ဖွင့်လှစ်သွားမယ်လို့ အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ် ပီဇက်ကီယန်က ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။

“ပြည်သူတွေကို သာယာ၀ပြောတဲ့ ဘ၀မျိုး ပေးနိုင်ဖို့အတွက် စမ်းသပ်မှုတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေ၊ အခက်အခဲတွေ အများကြီးကို ကျွန်တော်တို့ ကျော်ဖြတ်ရအုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်”

ပြည်သူတွေရဲ့အသံကို နားထောင်သွားမှာဖြစ်ပြီး၊ ကတိက၀တ်တွေကိုလည်း အကောင်အထည်ဖော်သွားမယ်လို့ ပီဇက်ကီယန်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

မာဆွတ် ပီဇက်ကီယန်ဟာ မဲအရေအတွက် ၅၃ ဒဿမ ၆ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိခဲ့ပြီး အနီးကပ်ဆုံးပြိုင်ဘက် ဆအီးဒ် ဂျာလီလီက ၃၈ ဒဿမ ၇ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ပီဇက်ကီယန်ဟာ လွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ဂျာလီလီက အီရန်ရဲ့ နျူအရေး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုအဖွဲ့ အကြီးအကဲဟောင်းဖြစ်ပါတယ်။

အီရန်ကို ကမ္ဘာ့အသိုင်းအ၀ိုင်းထဲ ပိုမို၀င်ဆံ့နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ပီဇက်ကီယန်က ကတိပြုထားပါတယ်။ သမ္မတသစ်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း တာ၀န်စတင်ထမ်းဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

၀ေဖန်သူ

သမ္မတဟောင်း ရိုင်စီလက်ထက် အီရန်အမျိုးသမီး ကာ့ဒ် မာရှာ အေမီနီ ပု၀ါမဆောင်းတာကို ဘာသာရေးရဲတွေက ဖမ်းဆီးကာ စစ်ကြောရေးမှာ သတ်ပစ်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပီဇက်ကီယန်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ၀ေဖန်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

အေမီနီအသတ်ခံရမှုအတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မတီဖွဲ့စည်း စစ်ဆေးဖို့ ပီဇက်ကီယန်က တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး၊ အခု သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုမှာလည်း သူက ဒီကိစ္စကို ထပ်မံ ထောက်ပြခဲ့ပါဝယ်။

“ဘယ်သူ့အပေါ်မှာမဆို အကြမ်းဖက်တာ၊ လူမဆန်တဲ့ အပြုအမူတွေ ပြုလုပ်တာကို ကျွန်တော်တို့ ဆန့်ကျင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အမ၊ ညီမတွေ၊ သမီးတွေအပေါ်မှာ ဒီလို လုပ်ဆောင်တာကို ခွင့်ပြုမှာ မဟုတ်ပါဘူး”

နိုင်ငံအတွင်း အင်တာနက်အသုံးပြုမှု ကန့်သတ်ထားတာကို ဖြေလျော့ပေးမှာဖြစ်ပြီး၊ အစိုးရအဖွဲ့မှာလည်း လူမျိုးစုကိုယ်စားလှယ်တွေ ပိုမိုထည့်သွင်းသွားမယ်လို့ ပီဇက်ကီယန်က ကတိပြုထားပါတယ်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်က အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ သဘောတူညီနိုင်ခဲ့ပြီး နောက် ၃ နှစ်အကြာမှာ ပျက်ပြယ်သွားတဲ့ သမိုင်း၀င် နျူသဘောတူညီချက်ကို ပြန်လည်အသက်သွင်းနိုင်ဖို့ ပီဇက်ကီယန်က ကြိုးပမ်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံရေးဘ၀

ပီဇက်ကီယန်ကို နိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်း မာဟာဘတ်မြို့မှာ ၁၉၅၄ ခုနှစ်က မွေးဖွားပါတယ်။ ဖခင်က တူရကီအနွယ်ဖြစ်ပြီး၊ မိခင်က ကာ့ဒ်လူမျိုးပါ။

၂၀၀၈ ခုနှစ်ကစတင်ကာ လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတဟောင်းခါတာမီလက်ထက်မှာ ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးအဖြစ် တာ၀န်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၀-၈၈ အီရန်-အီရတ်စစ်ပွဲမှာ ရှေ့တန်း ဆေးအဖွဲ့ကို ကြီးကြပ်ခဲ့ပါတယ်။

၁၉၉၃ ခုနှစ်မှာ ဇနီးနဲ့ ကလေးတစ်ဦးကို ကားမတော်တဆမှုမှာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ ပီဇက်ကီယန်ဟာ ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ သားနှစ်ဦးနဲ့ သမီးတစ်ဦးတို့ကို ပြုစုပျိုးထောင်ရင်း ဘ၀ခရီးလမ်းကို လျှောက်လှမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

Ref: Aljazeera, Al-Awsat