မတ် ၁၊ ၂၀၂၁
M-Media
မနေ့က မော်လမြိုင်မှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ ဦးခေါင်းကို ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ကွယ်လွန်သွားတဲ့ အသက် ၂၁ နှစ်အရွယ် မောင်ဇင်မျိုးသူရဲ့ ဈာပနအခမ်းအနားကို ဒီကနေ့မနက်ပိုင်းမှာ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
မောင်ဇင်မျိုးသူဟာ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုအတွင်း မော်လမြိုင်မှာ ပထမဆုံး ကျဆုံးသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
နိုဝင်ဘာ ၁၆၊ ၂၀၂၀
M-Media
-NLD ပါတီဟာ မွတ်စလင်တွေနဲ့ပေါင်းကြံစည်ကာ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ဖျက်ဆီးနေတယ်ဆိုပြီး
ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီ USDP အမတ်လောင်းတွေ၊ သူတို့ကိုထောက်ခံသူတွေက ဝါဒဖြန့်ခဲ့မှုဟာ NLD အဖွဲ့ဝင်တွေအပေါ် အကြမ်းဖက်ဖို့ အားပေးအားမြှောက်ပြုရာ ရောက်နေပါတယ်။
အောက်တိုဘာလနှောင်းပိုင်းက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကန့်ဘလူမြို့နယ်မှာ စစ်တပ်နဲ့ သဘောထားတူတဲ့ USDP ပါတီထောက်ခံသူတွေနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ကိုမျိုးဝင်းစိုးတစ်ယောက် အသတ်ခံလိုက်ရပါတယ်။ ဒါဟာ ကိုမျိုးဝင်းစိုးထောက်ခံတဲ့ NLD ပါတီနဲ့ USDP ပါတီတို့အကြား မဲဆွယ်စဉ်ကာလမှာ သီတင်းပတ်ချီ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုရဲ့ ရေချိန်အမြင့်ဆုံး အဖြစ်အပျက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ညီမဖြစ်သူ ဝေမာစိုးက သူ့အစ်ကို ကိုမျိုးဝင်းစိုးဟာ ကလေးတွေကို ကာကွယ်ပေးရင်း USDP ထောက်ခံသူတွေရဲ့ ရိုက်နှက်မှုကို ခံခဲ့ရတာလို့ ဖွင့်ဟပါတယ်။
“ကျွန်မအစ်ကိုက အနေအေးသူတစ်ယောက်ပါ။ ကလေးတွေကို ခြိမ်းခြောက်ရိုက်နှက်တာမျိုး မလုပ်ဖို့ ကျွန်မအစ်ကိုက ပြောတယ်။ သူတို့က ‘ဒါဆို လူကြီးတွေကိုရိုက်ကွာ’ ဆိုပြီး ရိုက်ကြတာပါ”
ခေါင်းမှာ ဒဏ်ရာပြင်းထန်စွာရခဲ့တဲ့ ကိုမျိုးဝင်းစိုးကို ဆေးရုံတင်ခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဆေးရုံကနေ ပြန်ဆင်းလာခဲ့ပါတယ်။
“အိမ်ကိုပြန်ခေါ်လာတဲ့အချိန်မှာ သူ စကား ကောင်းကောင်း မပြောနိုင်တော့ဘူး။ နားကလည်း သွေးတွေထွက်နေပြီး ၂ ခါတောင် အန်ပါတယ်” လို့ ညီမဖြစ်သူက ပြောပါတယ်။ ၂ ရက်ကြာမှာတော့ မျိုးဝင်းစိုးတစ်ယောက် ကွယ်လွန်သွားပါတယ်။
NLD ထောက်ခံသူတွေ ဆေးရုံတက်ရပြီး သူတို့ရဲ့နေအိမ်အဆောက်အဦးတွေ ဖျက်ဆီးခံရတဲ့ တိုက်ခိုက်မှု အများအပြားဖြစ်ပွားပြီးတဲ့နောက် အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ကိုမျိုးဝင်စိုး အသတ်ခံရမှု ပေါ်ပေါက်လာတာပါ။ ဒီအဖြစ်အပျက်တွေအတွက် NLD နဲ့ USDP ပါတီတို့က အပြန်အလှန် ပြစ်တင်ပြောဆိုကြပေမယ့် ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းမှာတော့ USDP ထောက်ခံသူတွေက အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်အောင်လှုံဆော်တာ၊ တုတ်တွေကိုင်ပြီး၊ NLD ထောက်ခံသူတွေနောက် လိုက်လံတိုက်ခိုက်တာမျိုးကို တွေ့ရပါတယ်။
နိုဝင်ဘာ ၈ ရက် ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က စီစစ်ထုတ်ပြန်နေပြီး NLD ပါတီက တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရနေပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်ကလွဲရင် တစ်ခြားနေရာတွေမှာ USDP အရင်ကရထားတဲ့ နေရာတော်တော်များများကိုလည်း ပြန်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်မှာတော့ USDP ဟာ အများဆုံးအနိုင်ရတဲ့ ပါတီအဖြစ် ဆက်ရှိမယ့် အနေအထားပါ။ အရှက်ကွဲအကျိုးနည်းခဲ့ရတဲ့ USDP ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို လက်မခံဘဲ မသမာမှုတွေရှိတယ်လို့ စွပ်စွဲကာ တပ်မတော်ရဲ့အကူအညီနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲပြန်လုပ်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ရှုံးနိမ့်မှုကို USDP ပါတီက လက်မခံတာကြောင့် မဲဆွယ်မှုမှာ တွေ့ခဲ့ရတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုပုံစံမျိုး ပြန်မြင်လာရနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဗမာလူမျိုးအများစုရှိရာဒေသမှာ USDP နဲ့ NLD ပြိုင်ဘက်ပါတီနှစ်ခုအကြား ဖြစ်ပွားတဲ့ ဒီရုန်းရင်းဆန်ခတ်မှုတွေဟာ မြန်မာ့ရွေးကောက်ပွဲမှာ အရင်ကမမြင်ရဘူးတဲ့ ပုံစံမျိုးဖြစ်ပြီး လေ့လာဆန်းစစ်သူတွေက ဖြေရှင်းပြဖို့ အမျိုးမျိုး ကြိုးစားကြပါတယ်။ ဒါတွေဖြစ်လာစေမယ့် အကြောင်းတရားတွေ အများကြီးရှိပေမယ့် NLD ထောက်ခံသူတွေကို အကြမ်းဖက်ဖို့ လှုံဆော်ရာမှာ အကြောင်းအရင်းတစ်ရပ် ဖြစ်စေနိုင်မယ့် အမုန်းစကားတွေကို ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် သီတင်းပတ်အနည်းငယ်အလိုမှာ USDP ဘက်ယိမ်းတဲ့ အဖွဲ့တွေက ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြ့န် ဖြန့်ဝေဝါဒဖြန့်တာကို Frontier က ဖော်ထုတ်သိရှိခဲ့ပါတယ်။
NLD ပါတီဟာ မွတ်စလင်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းကြံစည်နေပြီး မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ပေါ်လာအောင် USDP အမတ်လောင်းတွေနဲ့ ထောက်ခံသူတွေက သတင်းအမှားတွေ၊ အမုန်းစကားတွေကို Facebook မှာ ဖြန့်ဝေကြပါတယ်။ ဒါဟာ အရင်ကတည်းက ဓားစာခံဖြစ်နေတဲ့ မွတ်စလင်တွေကို နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မှုကြားမှာ မြေစာပင်ဖြစ်အောင် လုပ်လိုက်သလိုမျိုး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ကျောက်ဆယ်မဲဆန္ဒနယ် (၂) ကနေ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်အတွက် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်တဲ့ USDP အမတ်လောင်း ဦးစိုးစိုးထွန်းက USDP ထောက်ခံသူတွေနဲ့ ဘယ်သူ့ကို မဲထည့်ရမှန်း မသိသေးတဲ့ လူငယ်တစ်ဦး အပြန်အလှန်စကားပြောတဲ့ပုံစံ ပို့စ်တစ်ခုကို စက်တင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့က Facebook မှာ လွှင့်တင်ခဲ့ပါတယ်။ NLD ဟာ OIC အဖွဲ့ထံကနေ ‘ဒေါ်လာသန်းချီ’ လက်ခံရယူထားတယ်လို့ ဒီပို့စ်မှာ မှားယွင်းစွပ်စွဲထားပြီး နိုင်ငံခြားသားနဲ့ လက်ထပ်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုလည်း လူမျိုးရေး စော်ကားတိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်ထားပါတယ်။
“မြန်မာအမျိုးသမီးတစ်ယောက် အင်္ဂလိပ်နဲ့ရပြီး မွေးလာတဲ့ကလေးက ဘယ်လိုပုံစံမျိုးဖြစ်မလဲဗျ။ သူဟာဘာလူမျိုးလဲဆိုတာကို မပြောနိုင်တော့ဘူးဆိုတော့ အမျိုးပျောက်သွားတာပဲ။ အမျိုးပျောက်ရင် ဘာသာလည်းပျောက်ပါပြီ”
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော် အမတ်နေရာအတွက် ပြည်ကြီးတံခွန် (၁) မဲဆန္ဒနယ်က ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ပြီး ရှုံးနိမ့်သွားတဲ့ USDP အမတ်လောင်း ဒေါ်လှလှအေးကလည်း ‘ခိုးဝင်ဘင်္ဂါလီတွေ’ အတွက် မှတ်ပုံတင်အတုလုပ်ပေးတဲ့ အဖွဲ့တစ်ခု ဖမ်းဆီးခံရတယ်ဆိုပြီး ရာဇဝတ်မှုကို လူမျိုးရေးခေါင်းစဉ်တပ်ကာ Facebook မှာ Share ပါတယ်။ ‘ခိုးဝင်ဘင်္ဂါလီ’ ဆိုတဲ့အသုံးအနှုန်းဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကနေ တရားမဝင် ဝင်ရောက်လာသူတွေအဖြစ် နှိမ့်ချပြီး သုံးနှုန်းတဲ့ စကားလုံးပါ။ NLD ပါတီက ဒီကိစ္စကို သိပေမယ့် မတားဘဲ ဆက်လုပ်ခွင့်ပေးခဲ့တယ်လို့လည်း ဒီပို့စ်မှာ ထည့်သွင်းရေးသားထားပါတယ်။ အဲဒီပို့စ်ကို စစ်တပ်နဲ့ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်တို့အတွက် အဓိကလော်ဘီလုပ်ပေးတဲ့ အကောင့်ကနေ စ,တင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အွန်လိုင်းစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ ‘လောကအလင်း’ က စက်တင်ဘာ ၈ ရက်နေ့ကနေ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့အထိ သူတို့ရဲ့ စောင့်ကြည့်မှုအတွင်း နိုင်ငံရေးပေ့ဂျ် ၉၉ ခုကနေ ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ ပို့စ်ပေါင်း ၁၈၈ ခု တင်ခဲ့ပြီး အများစုက မုန်းတီးရေးအကြောင်းတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ တွေ့ရကြောင်း ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ လူမျိုးရေးသွေးထိုးတဲ့ ဒီပို့စ်တွေကို အဓိက ဝါဒဖြန့်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီဟာ USDP ဖြစ်ပြီး အကြိမ် ၄၀ လောက် တင်တယ်လို့ လောကအလင်းက ဆိုပါတယ်။ သိပ်မကြာသေးခင်က ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီ (PPP) က ၂၅ ကြိမ်တင်ကာ ဒုတိယနေရာမှာ ရှိနေပါတယ်။
USDP ပါတီရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နန်းမြမြမီမီဇော်ဟာ ဒီအကြောင်းအရာတွေကို မပြတ်တမ်း မျှဝေသူတစ်ယောက်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ပို့စ်တစ်ခုမှာဆိုရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ‘တိုင်းပြည်သစ္စာဖောက်’ လို့တောင် ခေါ်ဝေါ် သမုတ်ခဲ့ပါတယ်။
USDP ကိုထောက်ခံတဲ့ Facebook Group တွေဟာ အမုန်းစကားနဲ့ သတင်းမှား အဓိကဖြန့်ဝေရာ ရေခံမြေခံတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ‘ဘိုကလေး ကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ’ ဆိုတဲ့ Group ကတော့ အလွန်ဆိုးရွားတာကို Frontier က တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး၊ ခြိမ်းခြောက်တာ၊ တစ်ခါတစ်ရံမှာ အကြမ်းဖက်ဖို့ လှုံဆော်တာတွေပါဝင်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ မျှဝေခဲ့တာကြောင့် Facebook က ဒီဂရုကို လုံး၀ ဖျက်ချခဲ့ပါတယ်။ အကြိမ်ရေ တစ်ထောင်ကျော်လောက် ပြန် Share ပြီး၊ Like ငါးထောင်နီးပါးလောက်ရခဲ့တဲ့ ပို့စ်တစ်ခုမှာဆိုရင် “ဒေါက်ဖိနပ်အောက်မှာ ကုလားစာသင်ရတာထက်၊ စစ်ဖိနပ်အောက်မှာ ဓမ္မစာပေသင်မယ်” ဆိုတာမျိုး ရေးသားထားပါတယ်။
ဒေါက်ဖိနပ်ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းဟာ များသောအားဖြင့် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ကို ရည်ညွှန်းသုံးနှုန်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ ‘ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေရဲ့ နှလုံးသည်းပွတ်ကို ဖျက်ဆီးသူ’ လို့ စွပ်စွဲတဲ့ပို့စ်တွေလည်း ရှိပါတယ်။
“မှတ်ထားပါ။ ဒါဟာ တို့တိုင်းတို့ပြည်ဖြစ်တယ်။ ငါတို့ရဲ့ အမျိုးဘာသာ သာသနာအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုကို သည်းခံမှာမဟုတ်ဘူး” ဆိုတဲ့ ပို့စ်ကိုတော့ Share သူ ၁၇၀၀ ကျော်ရှိပြီး Like လုပ်သူက ၂၀၀၀ နီးပါး ရှိပါတယ်။
‘ဘိုကလေး ကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ’ ရဲ့ အွန်လိုင်းထိတွေ့မှု၊ Follower အရေအတွက်နဲ့ ပို့စ်တင်မှုအားလုံးဟာ ရွေးကောက်ပွဲနီးလာတဲ့ စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းကစတင်ကာ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်ကနေ နိုဝင်ဘာ ၂၄ ရက်အတွင်း အွန်လိုင်းမှာ ထိတွေ့ပြောဆိုမှုပေါင်း ၅၇၅၀၀၀ ကျော် ရှိခဲ့ပြီး အောက်တိုဘာ နောက်ဆုံးတစ်ပတ်မှာတင် ပို့စ်ပေါင်း ၂၆၀၀ ကျော် တင်ခဲ့ပါတယ်။
Facebook ကတော့ ဒီဂရုပ်ဟာ ‘Community Standards သတ်မှတ်ချက်ကို အကြိမ်ကြိမ် ချိုးဖောက်တာကြောင့် အလိုအလျောက် အရေးယူရေးနည်းပညာက ဖျက်ချသွားတာဖြစ်တယ်’ လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ယူကေအခြေစိုက် ဘားမားလူ့အခွင့်အရေးကွန်ယက် (Burma Human Rights Network) က အမုန်းစကားနဲ့ သတင်းအမှားတွေ Facebook စာမျက်နှာမှာ အများအပြား ပြန့်နှံ့တာကို တွေ့ရပြီး အများစုက “NLD နဲ့ မွတ်စလင်တွေ ပူးပေါင်းကြံစည်နေတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေဖြစ်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။ နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်နေ့ BHRN က ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ “ဒီအမုန်းစကားတွေ ရွေးကောက်ပွဲပြီးတဲ့အထိ တာရှည်နေရင် ဒါကိုအသုံးချပြီး အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ တိုက်ခိုက်မှု အကြီးအကျယ်ဖြစ်လာနိုင်တယ်” လို့ သတိပေးထားပါတယ်။
BHRN အဖွဲ့က သတိပြုမိပြီး Share လုပ်မှုပေါင်း ၁၃၀၀ ကျော်လောက်ရှိခဲ့တဲ့ ပို့စ်တစ်ခုမှာဆိုရင် နိုဝင်ဘာ ၈ ရက် ရွေးကောက်ပွဲဟာ NLD နဲ့ USDP အကြားက ပြိုင်ဆိုင်မှုတစ်ခုထက် ပိုတယ်ဆိုတာမျိုး ရေးသားထားပါတယ်။
“ဒါဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေအတွက် နောက်ဆုံးတိုက်ပွဲပါ။ ဒီတစ်ကြိမ်ငါတို့ရှုံးရင် ငါတို့လူမျိုးတစ်ခုလုံး ပျောက်သွားလိမ့်မယ်”
BHRN ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဦးကျော်ဝင်းက NLD နဲ့ မွတ်စလင်တွေ ပူးပေါင်းကြံစည်နေတယ်လို့ ပြောဆိုမှုဟာ “USDP ထောက်ခံသူတွေရဲ့ ဝါဒဖြန့်မှုထဲမှာ အလွန်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဝါဒဖြန့်မှုဖြစ်ပြီး” NLD ထောက်ခံသူတွေ တိုက်ခိုက်ခံရမှုမှာ ဒီအချက်က တွန်းအားဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။
၂၀၁၃ ခုနှစ်တုန်းက မွတ်စလင်ဆန့်ကျင်ရေး အကြမ်းဖက်မှု အကြီးအကျယ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး မိတ္ထီလာမြို့နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ဆက်နွယ်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မိတ္ထီလာဟာ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်အထိ USDP ပါတီခြေကုပ်ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် အခုတော့ လွှတ်တော်နေရာ ၄ ခုစလုံးကို NLD က အနိုင်သွားပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးတင်ချိန်အထိ USDP ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေက ပါတီရဲ့ သဘောထားအတိုင်း ရလဒ်ကို လက်ခံဖို့ ငြင်းဆိုကာ ရွေးကောက်ပွဲတရားမဝင်ကြောင်း ပြောဆိုနေကြဆဲပါ။
စက်တင်ဘာလကထွက်လာတဲ့ ဗီဒီယိုတစ်ခုမှာ USDP ထောက်ခံသူတွေဟာ တုတ်တွေကိုင်ဆောင်ကာ NLD ထောက်ခံသူတွေရဲ့ နေအိမ်တွေကို ခဲနဲ့ပေါက်တာတွေ တွေ့ရပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၂၆ ရက်နေ့မှာတော့ အမျိုးသားတစ်ဦး ဓားနဲ့အထိုးခံရပြီး USDP ထောက်ခံသူတွေက ဆူပူလှုံ့ဆော်တာ၊ တုတ်တွေကိုင်ပြီး NLD ထောက်ခံသူတွေနောက် လိုက်လံတိုက်ခိုက်တာတွေပါတဲ့ ဗီဒီယိုတစ်ခု ထွက်လာပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာ Facebook က ဖျက်ချလိုက်တဲ့ ‘မိတ္ထီလာသားများစုံစည်းရာ’ ဆိုတဲ့ Facebook Group မှာ USDP ထောက်ခံသူတစ်ဦးက အကြမ်းဖက်ဖို့ တိုက်တွန်းဆော်ဩတာမျိုးတောင် ရှိခဲ့ပါတယ်။
“မြို့ရဲ့ နောက်ဆုံးတိုက်ပွဲမှာ ငါတို့နိုင်ရမယ်။ ခဲတွေ၊ တုတ်ဓားလက်နက်တွေ သူတို့ ယူလာနိုင်တယ်။ သွေးချောင်းစီးတာ မမြင်ချင်ဘူးဆိုရင်တော့ အခြားပါတီတွေ ငါတို့ကို နှောက်ယှက်ဖို့ မကြိုးစားပါနဲ့” လို့ အဲဒီ ပို့စ်မှာ ရေးသားထားပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ဒီပို့စ်ကို ဖျက်လိုက်ပါတယ်။
NLD ပါတီရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးမျိုးညွန့်က USDP ရဲ့ အွန်လိုင်းလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မှတ်ချက်ပေးဖို့ ငြင်းဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်တပ်ဖက်ယိမ်းတဲ့ ဒီပါတီဟာ “အင်အားသုံးနေပြီး” “ထောက်ခံသူတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ဆန္ဒမရှိဘူး” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စေတဲ့ အမုန်းစကားတွေ ဖြန့်တာမှာ USDP ပါတီကို ထောက်ခံသူတွေတင်မဟုတ်ဘူးလို့ ‘လောကအလင်း’ ဆိုရှယ်မီဒီယာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ PPP ပါတီ အမတ်လောင်းဖြစ်ပြီး ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးကနေ ပြည်သူ့လွှတ်တော်နေရာဝင်ပြိုင်ကာ ရှုံးနိမ့်ခဲ့တဲ့ ဒေါ်စောယုမာဟာ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့မှာ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်တဲ့ ပုံတစ်ပုံကို အွန်လိုင်းမှာ မျှဝေခဲ့ပါတယ်။
“မျိုးချစ်တွေအတွက် သတင်းစကား။ နိုးထလော့ ညီအစ်ကိုတို့။ ဓားသွေးထားကြ။ မိစ္ဆာလူမျိုးနဲ့ အကျင့်မကောင်းတဲ့ မြန်မာလူမျိုးတွေက တို့ပြည်တို့မြေကို သစ္စာဖောက်နေကြပြီ။ သူတို့ကို သင်ခန်းစာပေးကြစို့” လို့ ဒီပုံမှာ ရေးသားထားပါတယ်။
NLD ကနေထွက်သွားတဲ့လူတွေ ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိ USDP နဲ့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားတဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစု (National Democratic Force) ထောက်ခံသူတစ်ဦးက ‘ခြင်္သေ့’ ဟာ NLD ရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ခံနေရတယ်လို့ USDP တံဆိပ်ကို ရည်ညွှန်းကာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ ဝါးခမောက်တွေလည်း တုတ်တွေ၊ ဓားတွေ ဆောင်ထားရတော့မှာပါ”
သူတို့ပါတီရဲ့ တံဆိပ်ကို ရည်ညွှန်းပြီး ရေးသားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုမျိုးဝင်းစိုး ရိုက်သတ်ခံလိုက်ရတဲ့ ကာဘိုးကျေးရွာအုပ်စုက အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးအောင်ဌေးက USDP ထောက်ခံသူတွေဟာ အဲဒီနေ့က တုတ်တွေဓားတွေကိုင်ဆောင်ကာ ရောက်လာကြတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ဒီလိုအကြမ်းဖက်မှုမျိုး ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ကျွန်တော် ဘယ်တုန်းကမှ မစဉ်းစားဖူးဘူး။ ဒီဒေသမှာ အရင်က ဒါမျိုး မဖြစ်ခဲ့ဖူးပါဘူး” လို့ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်မှာ ကြေားခဲ့ပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဖြစ်လာမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေ ပြည်သူတွေမှာ ရှိနေတယ်လို့လည်းက သူက ဆိုပါတယ်။
“ကျွန်တော်လည်း ဒါကို စိုးရိမ်တယ်ဗျ”
Ref: Frontier Myanmar
(Frontier Myanmar တွင်ဖော်ပြထားသည့် Online campaign of hate lurked behind campaign trail brawls ဆောင်းပါးကို လေးမောင်က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုပါသည်)
ဇန္န၀ါရီ ၁၁၊ ၂၀၁၈
M-Media
– ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ လ၀ကအာဏာပုိင္ေတြက သတ္မွတ္တာကုိ လက္မခံဘူးဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ေလွ်ာက္ထားရမွာ အကန္႔အသတ္မရွိတဲ့ ၾကန္႔ၾကာမႈေတြကုိ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။
တက္ႂကြၿပီး ဗမာမြတ္စလင္ (ဗမာလူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္) တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ မႏွင္းလိႈင္ဟာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပားမွာ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးထည့္တာကုိ လက္မခံရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ျဖစ္မလာႏုိင္ပါဘူး။
ဒီလုိ တစ္ျခားလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးထည့္တာဟာ ေစာ္ကားတာျဖစ္တယ္လုိ႔ သူမ သိေပမယ့္ ႏုိင္ငံသားကဒ္မရရင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ သူစတက္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးဥပေဒဘြဲ႕ကုိ ဆံုးေအာင္တက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘြဲ႕မရရင္ သူေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ေရွ႕ေနအလုပ္ကုိလည္း လုပ္လုိ႔ရမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။
လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး တာ၀န္ရွိသူေတြက ဗမာလူမ်ိဳးဟာ မြတ္စလင္(အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္) ျဖစ္လုိ႔မရဘဲ ဘဂၤါလီလုိ႔ ထည့္ရမယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
သူမကေတာ့ ဒါကုိ ျငင္းဆုိပါတယ္။
“သိပ္႐ြံစရာေကာင္းတဲ့ကိစၥရွင့္။ ခ်က္ျမႇဳပ္ႏုိင္ငံမွာ ကၽြန္က ႏုိင္ငံျခားသားတစ္ေယာက္လုိ ဘာ့ေၾကာင့္ ဆက္ဆံခံေနရတာလဲ။ အဖုိးအဖြားေတြလည္း ဒီမွာေမြး ဒီမွာေသခဲ့ၾကတာပဲေလ” လုိ႔ သူမက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈႏွင့္ မ်ိဳး႐ုိးကုိ ျငင္းဆုိခံရျခင္း
ႏွင္းလႈိင္ဟာ ကုိယ့္ရဲ႕ မ်ိဳး႐ုိးဇာတိ၊ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ျငင္းပယ္ခံရမႈကုိ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မြတ္စလင္လူငယ္ေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကုိ အမ်ားစုက မသိၾကပါဘူး။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္အရင္က ျမန္မာႏုိင္ငံက မြတ္စလင္ေတြ (အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြ) ဟာ အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ကဒ္ျပားမွာ ကုိယ့္ရဲ႕ လူမ်ိဳးအမည္ကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖာ္ျပခြင့္ရခဲ့ၿပီး၊ လူမ်ိဳးေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံေတာ္ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ဟာ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ေတြကုိ လက္ရွိ အသံုးျပဳေနတဲ့ ပန္းေရာင္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပားနဲ႔ အစားထုိးခဲ့ပါတယ္။
“အဲဒီအခ်ိန္မွာ လုပ္အားေပးေတြနဲ႔ (လ၀က) တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ (မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ကဒ္ျပားေတြမွာ) ဘဂၤါလီလုိ႔ အၿမဲတမ္း ထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ဟာ လ၀ကမွာ ၀န္းထမ္းလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကေနစၿပီး ‘ဘဂၤါလီ’ ‘ေသြးေႏွာ’ ဆုိတဲ့စကားလံုးကုိ အသံုးျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ ၿမိဳ႕နယ္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဦးစီးဌာနရဲ႕ ဒုဦးစီးမွဴးတစ္ေယာက္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာလို႔ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ေခၚေ၀ၚတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က မြတ္စလင္ေတြကုိ ရည္ညႊန္းရာမွာ အသံုးျပဳတာေၾကာင့္ ဒီလုိ ဘဂၤါလီတံဆိပ္ကပ္ခံရမႈဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြက္မွာ မႏွစ္ၿမိဳ႕စရာလုိ႔ ယူဆခံလာရပါတယ္။ ဒီစကားလံုးရဲ႕ ျပႆနာက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မ်ိဳးဆက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထုိင္ခဲ့ၿပီး တစ္သန္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ ဒီလူေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က တရားမ၀င္၀င္လာသူေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ သေဘာသက္ေရာက္ေနတာပါ။
ARSA အဖြဲ႕က ၾသဂုတ္လေႏွာင္းပုိင္းမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ တုိက္ခုိက္မႈၿပီးတဲ့ေနာက္ စစ္တပ္ရဲ႕ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း လက္တုန္႔ျပန္မႈေၾကာင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၆ သိန္းခြဲေလာက္ အသက္ေဘးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကုိ ေျပးသြားရတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ႏုိင္ငံသားသတ္မွတ္မႈဟာ ဆတ္ဆတ္ထိမခံတဲ့ ျပႆာေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းမွာလည္း ႏုိင္ငံသားသတ္မွတ္မႈဟာ ျပႆနာတစ္ခု ျဖစ္ေနၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ ေခၚဆုိသူေတြသာ တရားမဲ့မႈ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကုိ ခံေနရတာမဟုတ္ဘူးဆုိတာကုိ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ကမၻာကုိ သိေစခ်င္ေနပါတယ္။
အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ႏွင္းလိႈင္ဟာ သူမ ႀကံဳေတြ႕ရတဲ့ ယုတၱိမဲ့တဲ့အေျခအေနကုိ လက္မခံခဲ့ေပမယ့္ ပထမအႀကိမ္ ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားမႈ ၅ ႏွစ္ၾကာသြားၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ သူမအတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာေတြက နည္းသြားခဲ့ပါၿပီ။
“အခုအခ်ိန္မွာ ဘဂၤါလီစကားလံုးကုိ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားတဲ့ပံုစံမ်ိဳး သံုးေနတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကဒ္မွာ ဘဂၤါလီမထည့္ခ်င္ပါဘူး” လုိ႔ သူမက ဖြင့္ခဲ့ပါတယ္။
သူမရဲ႕မိသားစု၀င္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ေရာက္လာတာ တစ္ဦးမွ မရွိပါဘူး။ ႏွင္းလႈိင္းရဲ႕ မိသားစုဟာ အစၥလာမ္ဘာသာကုိ ကုိးကြယ္ေပမယ့္ လူမ်ိဳးေရးအရေတာ့ ဗမာလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ သူမက ဆုိပါတယ္။ သူမ ပု၀ါမေဆာင္းတာ၊ ေက်ာင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြလုိ ဘုရားရွိခိုးတာေၾကာင့္ သူ႕ပံုစံဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္လုိ႔ မထင္ရပါဘူး။
ႏွင္းလႈိင္အတြက္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္မႈဟာ အျငင္းပြားစရာ မရွိပါဘူး။ သူမရဲ႕ မိဘႏွစ္ဦးစလံုးက တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားေတြျဖစ္ပါတယ္။ မိခင္က ဗမာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ၿပီး၊ ဖခင္က မြန္ျပည္နယ္က ဗမာမြတ္စလင္ (ဗမာလူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၃၀ အရင္က သူမရဲ႕ဖခင္ဟာ မွတ္ပံုတင္မွာ ဘဂၤါလီလုိ႔ျဖည့္သြင္းဖုိ႔ လ၀ကအရာရွိတစ္ဦးရဲ႕ အဓမၼဖိအားေပးျခင္းကုိ ခံခဲ့ရပါတယ္။
ႏွင္းလႈိင္တစ္ေယာက္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ႏုိင္ငံသားကဒ္ ေလွ်ာက္ထားမႈကုိ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး “နင့္အေဖက ဘဂၤါလီျဖစ္ေနလုိ႔ နင့္ကုိ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ထုတ္မေပးႏုိင္ဘူး” လို႔ ဦးစီးအရာရွိက ႐ံုးတြင္းမွာ ေအာ္က်ယ္ဟစ္က်ယ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒီအျဖစ္အပ်က္ကုိ ေျပာျပေနစဥ္မွာ သူမဟာ တုန္လႈပ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ဗမာမြတ္စလင္အျဖစ္ စာရင္း၀င္ဖုိ႔ ေမတၱာရပ္ခံတာမ်ိဳး၊ လာဘ္ေပးရတာမ်ိဳး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ အရာမထင္ခဲ့ပါဘူး။
မွတ္ပံုတင္ ေလွ်ာက္ထားဆဲျဖစ္တယ္ဆုိတာ မွန္ကန္ေၾကာင္း လ၀ကဦးစီးမွဴးေတြစီကေန ေထာက္ခံစာရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ ႏွင္းလႈိင္းဟာ ဥပေဒဘြဲ႕ကုိ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံသား စီစစ္ေရးကဒ္ မရွိတဲ့အတြက္ ေရွ႕ေနေပါက္စေတြ မျဖစ္မေနလုပ္ရမယ့္ ခ်ိန္ဘာဆင္းတာမ်ိဳး လုပ္လုိ႔မရသလုိ၊ ေရွ႕ေနလုိင္စင္လည္း မရပါဘူး။
ကုမၸဏီေတြကလည္း ႏုိင္ငံသားကဒ္မရွိတဲ့သူေတြကုိ မခန္႔ခ်င္တာေၾကာင့္ သူမဟာ အလုပ္လည္း မရႏုိင္ပါဘူး။ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္လုိ႔မရတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခား ပညာေတာ္သင္ အခြင့္အလမ္းေတြကုိလည္း လက္လႊတ္ခဲ့ရပါတယ္။
“ဒီျပႆနာက ကၽြန္မတစ္ေယာက္တည္းမွာ ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္မလုိလူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္”
ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားမႈမွာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဟာ နာတာရွည္ကိစၥႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ကဒ္မထုတ္ေပးဘဲ အခ်ိန္အၾကာႀကီး ေစာင့္ခုိင္းထားတာ၊ ကဒ္ျပန္သိမ္းတာ၊ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ ဥပေဒအရ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီသူတြကုိ မမွန္ကန္တဲ့ကဒ္ေတြ ထုတ္ေပးတာ စတဲ့ကိစၥ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ Frontier က သိရွိထားပါတယ္။
အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ကိုမ်ိဳးေက်ာ္ကုိေတာ့ ဘဂၤါလီလုိ ႔ေရးရမယ္ဆုိၿပီး မေျပာပါဘူး။ လာဘ္ေငြေတြနဲ႔အတူ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ေစာင့္ဆုိင္းခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ဦးစီးမွဴးဆီ ပန္းေရာင္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ သြားထုတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ‘အိႏၵိ+ဗမာ+ဘဂၤါလီ-အစၥလာမ္’ လုိ႔ ေရးထားတာကုိေတြ႕ရၿပီး ကုိမ်ိဳးေက်ာ္တစ္ေယာက္ အံ့ၾသသြားခဲ့ရပါတယ္။
အဘုိးျဖစ္သူက အိႏၵိယသားျဖစ္တာေၾကာင့္ မိဘေတြဟာ အိႏၵိယ၊ ဗမာ စာရင္း၀င္ၿပီး ပထမလူမ်ိဳးႏွစ္ခုက အံ့ၾသစရာမဟုတ္ပါဘူး။
ဒါပမယ့္ သူတုိ႔မိသားစုဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ လံုး၀ ဆက္စပ္မႈမရွိပါဘူး။ ဒါကုိ ကန္႔ကြက္ခဲ့ေပမယ့္ ခ်က္ျခင္းပဲ လက္ေလွ်ာ့လုိက္ပါတယ္။ ‘ေလကုန္တာပဲအဖတ္တင္တယ္’ ဆုိၿပီး သူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ကုိယ့္ဟာကုိ အခု ဘာမွန္းေတာင္ မသိေတာ့ဘူးဗ်။ အိႏၵိယလား၊ ဗမာလား ဘဂၤါလီလား။ ကၽြန္ေတာ့္ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ေတြကုိ ဘာေျပာရမလဲ”
အသက္ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ ကိုျမတ္ႏုိင္ကေတာ့ ပဲခူးတုိင္းေဒသႀကီးကျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ နည္းပညာတကၠသုိလ္က ဘြဲ႕ရတဲ့အခါမွာ လယ္သာဖုိင္အခြံႀကီးပဲ ရခဲ့ပါတယ္။
ျမတ္ႏုိင္ဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆံုး ႏုိင္ငံသားကဒ္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေပမယ့္ ၾကန္႔ၾကာမႈေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကံဳ႕ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။
ဗမာဖခင္နဲ႔ ေတာင္ႀကီးက မြတ္စလင္မိခင္တုိ႔ကေန ေမြးဖြားခဲ့တဲ့သူဟာ သူ႕ရဲ႕ ဘာသာတရားနဲ႔ ‘အသားညိဳမႈ’ ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံသားကဒ္ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါမွာ ဦးစီးအရာရွိေနေတြရဲ႕ လစ္လ်ဴ႐ႈမႈကုိ ခံရတယ္လုိ႔ သူက ထင္ေနပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ အခက္အခဲတစ္ခုလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ျမတ္ႏုိင္ရဲ႕မိခင္ဟာ ‘သံုးေခါက္ခ်ိဳး’ လုိ႔ ေခၚၾကတဲ့ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားၿပီး ၿမိဳ႕နယ္ဦးစီးက သူမရဲ႕ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈအတြက္ ေနျပည္ေတာ္က အတည္ျပဳခ်က္လုိတယ္လုိ႔ သူ႕ကုိ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အတည္ျပဳခ်က္ ရရွိခဲ့ေပမယ့္ ဦးစီးက ထပ္ၿပီး ရန္ကုန္မွတ္တမ္းဌာကေန အေထာက္အထား ထပ္လုိတယ္လုိ႔ ေျပာျပန္ပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ဒီကိစၥကုိ လုပ္ေနတာ ၆ ႏွစ္ ရွိသြားပါၿပီ။
ျမတ္ႏုိင္ဟာ လက္ရွိမွာ အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ကုိ ဆည္းပူးေနၿပီး ဘြဲ႕လက္မွတ္ရမလား၊ အလုပ္ရမလားဆုိတာ မေသခ်ာပါဘူး
သူတုိ႔ရဲ႕ တစ္ကုိယ္ရည္လံုၿခံဳေရးကို ေလးစားတဲ့အေနနဲ႔ မြတ္စလင္လူငယ္ေတြရဲ႕ အမည္နာမေတြကုိ Frontier က ေျပာင္းလဲထားပါတယ္။
မြတ္စလင္လူငယ္ေတြ ႏုိင္ငံသားကဒ္ရရွိဖုိ႔အတြက္ အကူအညီေတြေပးေနတဲ့ မြတ္စလင္ေရွ႕ေန ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳဟာ ဒီကိစၥမ်ိဳးေတြနဲ႔ ရင္းႏွီကၽြမ္း၀င္ပါတယ္။
“႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရတာကုိပဲ ကမၻာႀကီးက သိၾကတယ္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက မြတ္စလင္ေတြအားလံုး ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနရတယ္ဆုိတာ ကမၻာႀကီးက သိသင့္တယ္” လုိ႔ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳက ေျပာပါတယ္။
ေသြးေႏွာ
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္းမွာ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳဟာ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ အဆင့္ျမင့္အစည္းအေ၀းေတြမွာ ထင္ရွားတဲ့ မြတ္စလင္ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္အျဖစ္ ပါ၀င္ကာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္အဖြဲ႕အစည္း ၅ ဖြဲ႕က ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ ပထမဆံုး ရန္ကုန္မွာ လ၀က အႀကီးတန္းအရာရွိေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ ဦးစီးဌာနအႀကီးအကဲေတြ၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီမွာ အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အားဦးစီးဌာန ၀န္ႀကီး ဦးသိန္းေဆြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ဦးသိန္းေဆြဟာ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ႕ခုိင္ေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီရဲ႕ ပါတီ၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒအတုိင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကုိ သူတုိ႔က မႏွစ္ၿမိဳ႕ေပမယ့္ တရား၀င္ ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ေတာ့ တြန္႔ဆုတ္ေနပါတယ္။
ႏုိင္ငံကာ လူ႕အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ ကုိက္ညီမႈမရွိဘူးလုိ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေ၀ဖန္ခံရတဲ့ အဲဒီဥပေဒမွာ ႏုိင္ငံသားအဆင့္ကုိ ၃ ခုခြဲထားၿပီး ႏုိင္ငံသား၊ ျပဳႏုိင္ငံသား၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသားဆုိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒမွာ မိဘႏွစ္ပါးစလံုးဟာ ႏုိင္ငံသားျဖစ္တယ္ဆုိရင္ သားသမီးကလည္း ႏုိင္ငံသားျဖစ္တယ္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ထားပါတယ္။ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ မကုိက္ညီတဲ့သူေတြဟာ တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားထက္ အခြင့္အေရးပုိနည္းတဲ့ ျပဳႏုိင္ငံသား၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။
တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားကဒ္ ရရွိဖုိ႔ အရည္အခ်င္းမီေပမယ့္ “ဧည့္ႏုိင္ငံသားကဒ္ ရယူဖုိ႔ ဖိအားေပးခံေနရသူေတြရဲ႕” အမႈတြဲဖုိင္ေတြ ေရွ႕ေနဦးအုန္းေမာင္မွာ အထပ္လုိက္ ရွိေနပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားတစ္မ်ိဳးတည္းကေန ၃ မ်ိဳးခြဲလုိက္တာဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံဖုိ႔အတြက္ အေျခအေနေတြ ဖန္တီးေပးလုိက္တာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဦးအုန္းေမာင္က ေျပာပါတယ္။ သူဟာ လူမ်ိဳးေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ တုိးတက္ဖုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္တ့ဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈကြန္ယက္ရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းမွာ ေပၚလစီေတြ၊ စာရြက္စာတမ္းေတြကုိ အႀကိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး အဲဒီလုိ ေျပာင္းလဲမႈ တစ္ခုဆီတုိင္းဟာ မြတ္စလင္ေတြကုိ ဒုတိယတန္းစားႏုိင္ငံသားအဆင့္ကုိ ပုိမိုတြန္းပုိ႔ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာအားျဖင့္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ သက္ေရာက္ၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ားစုကုိ ၃ ေခါက္ခ်ိဳး မွတ္ပံုတင္အေဟာင္းကေန ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ကုိ လဲေပးခဲ့ေပမယ့္ မြတ္စလင္အမ်ားစုကုိေတာ့ လဲေပးခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
“‘ခင္ဗ်ားဟာ မြတ္စလင္ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးေႏွာလုိ႔ေခၚတယ္။ ၆ လေနရင္ျပန္လာခဲ့’ လုိ႔ အေျပာခံရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူေတြက စိတ္ပ်က္သြားၿပီး သံုးေခါက္ခ်ိဳး အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ကုိ ဆက္ကုိင္ထားၾကပါတယ္” လုိ႔ ဦးအုန္းေမာင္က ေျပာပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ရသူေတြကလည္း လူမ်ိဳးေနရာမွာ ဘဂၤါလီ ဒါမွမဟုတ္ ‘လူမ်ိဳးေရာ’ ေတြ ထည့္သြင္းခံရၿပီး သူတုိ႔ကေလးေတြကေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံသားကဒ္ ေလွ်ာက္လုိ႔မရေတာ့ပါဘူး။
“ေက်ာင္းေတြမွာ ကဒ္ေတြထုတ္ေပးတဲ့အခါ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္တန္းတည္းတက္တဲ့ ‘ေသြးေႏွာ’ ဆုိတဲ့ကေလးေတြကေတာ့ ႏုိင္ငံသားကဒ္ရဖုိ႔ ခက္ခဲပါတယ္။ သူတုိ႔မိဘေတြဟာ ႏုိင္ငံသား ဟုတ္ဟုတ္၊ မဟုတ္ဟုတ္ သူတုိ႔ဟာ တူညီတဲ့အခြင့္အေရးမ်ိဳး မရပါဘူး” လုိ႔ ဦးအုန္းေမာင္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ အစၥလာမ္သာသနာေရးေကာင္စီရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး ဦး၀ဏၰေမာင္ေရႊက ‘က်ဴးေက်ာ္တဲမွ ေနထုိင္သူေတြ’ ေတာင္မွ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ရရွိၿပီး မြတ္စလင္ေတြကေတာ့ လစ္လ်ဴ႐ႈခံထားရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ေသြးေႏွာလုိ႔မေခၚဖုိ႔ (လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြကုိ) ေျပာထားပါတယ္။ ဒါဟာ မေကာင္းဘူး။ ႐ုိင္းစုိင္းပါတယ္။ လူတုိင္းကုိၾကည့္လုိက္ရင္ အားလံုး ေသြးေႏွာထားၾကတာပဲ”
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကေတာ့ မေျပာင္းမလဲ တည္ရွိေနဆဲပါ။ NLD အစုိးရလက္ထက္မွာ အနည္းငယ္ေသာ မြတ္စလင္ေတြသာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပား ရရွိတယ္လုိ႔လည္း ဦး၀ဏၰေရႊက ေျပာပါတယ္။
“ဥပေဒကုိ မွန္မွန္ကန္ကန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရင္ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ ရရမွာေပါ့”
အုိလမာအစၥလာမ့္သာသနာ့ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕က ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ‘ေခတ္ေကာင္းစဥ္’ လုိ႔ သူေခၚတ့ဲ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြကုိ ျပန္လည္ တမ္းတေနပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အမုန္းစကားေတြ မရွိသေလာက္ျဖစ္ၿပီး ဗလီေတြကုိ တုိက္ခုိက္မႈ မရွိဘူးလုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေမြးတယ္။ ဒီဆန္စားတယ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ တစ္စိတ္တစ္၀မ္တည္းပါပဲ”
အစုိးရေပၚလစီ
ရန္ကုန္က အမည္မေဖာ္လုိတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္လ၀က ဒုဦးစီးမွဴးက ဘဂၤါလီ၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္ဆုိတဲ့ လူမ်ိဳးေတြကုိ မသတ္မွတ္ခင္ ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕ မိဘဘုိးဘြားေတြ ဇစ္ျမစ္ကုိ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြက စစ္ရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဒီအဆင့္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ သူတုိ႔ကဒ္ေတြမွာ အၿမဲတမ္း ဘဂၤါလီလုိ႔ ထည့္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီလုိထည့္ရင္ သူတုိ႔က ဘယ္ေတာ့မွလက္မခံဘဲ၊ ေစာဒကတက္မွာပါ။ သူတုိ႔ရဲ႕ ေနာက္ခံေတြ၊ အေထာက္အထားေတြကုိၾကည့္ၿပီး သူတုိ႔ဘယ္သူလဲ၊ သူတုိ႔ရဲ႕မ်ိဳး႐ုိးဇာတိက ဘယ္လုိလဲဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စစ္ေဆးဖုိ႔ လုိပါတယ္” လုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။
ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕မိဘေတြက တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားမဟုတ္ဘူးဆုိရင္ ေလွ်ာက္ထားမႈက ၾကာျမင့္ၿပီး ဒီလုိအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေလွ်ာက္ထားမႈကုိ ျပည္နယ္ ဒါမွမဟုတ္ တုိင္းေဒသႀကီးအဆင့္က ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။
“တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ေတာ္ေတာ္ၾကာပါတယ္။ မြတ္စလင္မွမဟုတ္ပါဘူး။ (မိဘက တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားမဟုတ္တဲ့) အျခားသူေတြလည္း ဒီအတုိင္းပါပဲ” လုိ႔ လ၀ကအရာရွိက ေျပာပါတယ္။
အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အားဦးစီးဌာနက အၿမဲတမ္းအတြင္း၀င္ ဦးျမင့္ႀကိဳင္က ဒီလုိၾကန္႔ၾကာမႈေတြ၊ လာဘ္စားမႈေတြကုိ အထက္အရာရွိေတြဆီ တုိင္လုိ႔ရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ NLD အစုိးရ အာဏာရၿပီးကတည္းက လ၀ကအရာရွိ ၆၈ ဦးကုိ အေရးယူခဲ့တယ္လုိ႔လည္း သူကေျပာခဲ့ၿပီး ဘာ့ေၾကာင့္ အေရးယူတာလဲဆုိတာကုိေတာ့ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
‘ဘဂၤါလီ’ ဆုိတဲ့ အသံုးအႏႈန္းနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဦးျမင့္ႀကိဳင္က ကာကြယ္ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ၿဗိတိသွ် အာဏာပုိင္ေတြက ၁၉၂၁၊ ၁၉၃၁၊ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ ေကာက္ခဲ့တဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းေတြနဲ႔ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က ေကာက္ခဲ့တဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းမွာ တစ္ခ်ိဳ႕မြတ္စလင္ေတြကုိ ဒီလုိေဖာ္ျပထားလုိ႔ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ ခ႐ုိင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ျပည္နယ္၊ တုိင္းအဆင့္ေတြကုိ လႊဲေပးရရင္ ၾကန္႔ၾကာမႈေတြ ျဖစ္ပြားတတ္တယ္လုိ႔လည္း ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
“ဗမာျဖစ္ျဖစ္ျဖစ္၊ မြတ္စလင္ျဖစ္ျဖစ္ မိဘႏွစ္ပါးစလံုး ႏုိင္ငံသားျဖစ္တဲ့သူေတြက ေမြးတဲ့သူေတြကုိသာ ၿမိဳ႕နယ္ဦးစီးမွဴးေတြက ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ထုတ္ေပးလုိ႔ရပါတယ္”
စနစ္တက် လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈ
လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Fortify Rights နဲ႔အတူ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေနတဲ့ သုေတသနပညာရွင္ မစၥတာ နစ္ကီဒုိင္းမြန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ ဆက္ဆံမႈဟ စနစ္တက် လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈေျမာက္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္အားလံုးဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈပံုစံ တစ္မ်ိဳးမဟုတ္တစ္မ်ိဳးကုိ ရင္ဆုိင္ရၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာက ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာ ARSA စစ္ေသြးႂကြေတြရဲ႕ တုိက္ခုိက္မႈၿပီး ဘဂၤါလီတံဆိပ္ ကပ္ခံရသူေတြအေပၚ အစုိးရ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဟာ ပုိဆုိးလာတယ္လုိ႔ ဒုိင္းမြန္းက ဆုိပါတယ္။
“ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႕ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာဆင္းရဲတယ္။ လာဘ္မထုိးႏုိင္ဘူး။ အမ်ားစုက ပညာမတတ္ဘဲ မၾကာခဏ ေျပာင္းေနတဲ့ ေပၚလစီေတြ၊ ဥပေဒေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနၾကပါတယ္”
“ထိခုိက္ခံစားရသူေတြရဲ႕အသံကုိ အစုိးရက ဘယ္တုန္းကမွ နားမေထာင္ခဲ့ပါဘူး။ ေျမျပင္မွာ ဘာျဖစ္ေနလဲဆုိတာကုိ တုိင္ၾကားႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းတစ္ခု အစုိးရမွာ ရွိသင့္ပါတယ္။ ဒီအသံေတြကုိ နားေထာင္မွ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ျခစားမႈေတြ ရပ္တန္႔မယ္ ေပၚလစီကုိ ေျပာင္းလဲႏုိင္မွာပါ”
ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈဟာ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက လက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ကုလသမဂၢ ကေလးငယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ (UNCRC) မွာ ပါ၀င္ၿပီးျဖစ္တယ္လုိ႔ ဒုိင္းမြန္းက ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ နယ္နမိတ္အတြင္းမွာေမြးတဲ့ ဘယ္ကေလးမဆုိ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ကေလးငယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ျငင္းပယ္ခံေနရၿပီး ဒါဟာ UNCRC နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒကုိ ခ်ိဳးေဖာက္တာျဖစ္ပါတယ္”
ဒုိင္းမြန္းက သူဟာ ျမန္မာမြတ္စလင္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ေလွ်ာက္ထားရာမွာ လ၀ကအရာရွိက ဗမာမြတ္စလင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ သူ႕အဖုိးရဲ႕ အာရဘီအမည္ကုိ သတိထားမိသြားၿပီး သူကလည္း အိႏၵိလူမ်ိဳးအျဖစ္ ျဖည့္ဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။
အိႏၵိယလုိ႔ တံဆိပ္ကပ္ခံရတာဟာ ဘဂၤါလီလုိ႔ တံဆိပ္ကပ္ခံရတာထက္ ပုိၿပီး အႏၱရာယ္ကင္းတယ္လုိ႔ လ၀က႐ုံးမွာ ထုိင္ေနတဲ့အခ်ိန္ သူက ေတြးခဲ့ပါတယ္။ ႐ံုးတစ္ခုလံုးမွာေတာ့ အလုပ္သမား လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အား ဦးစီးဌာနရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ကပ္ထားပါတယ္။
“ေျမၿမိဳ၍ လူမ်ိဳးမေပ်ာက္ လူၿမိဳမွ လူမ်ိဳးေပ်ာက္မည္”
ယံုၾကည္မႈနည္း
သူတုိ႔ရဲ႕ တင္ျပမႈကုိ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြက ျဖည္းဆည္းေပးလိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ိဳး မြတ္စလင္ေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ သိပ္မရွိဘဲ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ေနရပ္ျပန္လာမယ့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအတြက္ စီစဥ္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္အေပၚမွာလည္း ယံုၾကည္မႈ မရွိပါဘူး။
၁၉၉၅ ႏွစ္ကေန စထုတ္ေပးခဲ့ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အေစာပုိင္း ဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္မွာ ဖ်က္သိမ္းခဲ့တဲ့ ‘၀ႈိက္ကဒ္’ လုိ႔ေခၚတဲ့ ယာယီသက္ေသခံကဒ္ျပားေနရာမွာ အစားထုိးဖုိ႔ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ခံရမည့္သူ၏ သက္ေသခံကဒ္ျပား (NVC) ဆိုတာကုိ မိတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။
ဖ်က္သိမ္းၿပိးတဲ့ေနာက္ပုိင္း ရခုိင္ျပည္နယ္က မြတ္စလင္အမ်ားစုအပါအ၀င္ ၀ႈိက္ကဒ္ကုိင္ထားသူ ၁ သန္းနီးပါးကုိ ကဒ္ေတြျပန္အပ္ဖုိ႔၊ NVC ကဒ္အတြက္ စာရင္းသြင္းဖုိ႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားမႈကုိ စီစစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေဆာင္ရြက္မႈကေတာ့ ေႏွးေကြးခဲ့ၿပီး သူတုိ႔ႏွစ္သက္တဲ့ လူမ်ိဳးနာမည္နဲ႔ ေလွ်ာက္ထားခ်င္တာေၾကာင့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကုိ ဆန္႔က်င္ခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အရင္က တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိၿပီးလည္း ေျပာၾကပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က မြတ္စလင္ ၁ သိန္းေလာက္ဟာ NVC ကဒ္ေတြ ရထားတယ္လုိ႔ ကုလအတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း ကုိဖီအန္နန္ဦးေဆာင္တဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မရွင္က ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ ရန္ကုန္မွာထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္း မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုရာမွာ တစ္ႏုိင္ငံလံုးက မြတ္စလင္အားလံုးကုိ NVC ကဒ္ထုတ္ေပမယ့္အစီအစဥ္ကုိ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာၾကားခဲ့ဖူးတယ္လုိ႔ Frontier က သိရပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ဒီစိတ္ကူးကုိ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေနာက္ဆုတ္သြားတယ္လုိ႔ ဒီအစည္းအေ၀းမွာ ပါ၀င္သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Frontier ကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အား ဦးစီးဌာနကေတာ့ ဒီလုိေျပာၾကားမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မွတ္ခ်က္မေပးပါဘူး။
NV ကဒ္ေတြဟာ ‘ဥပေဒအရကုိ အေျခအျမစ္မရွိဘူး’ လုိ႔ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳက ေျပၾကားခဲ့ၿပီး ဥပေဒအရ ကာကြယ္မႈေပးမယ္ဆုိတဲ့ ကမ္းလွမ္းမႈမ်ိဳး၊ အမွန္တကယ္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္လာေစရမယ္ဆုိတဲ့ ကတိမ်ိဳး မပါဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
NV အစီအစဥ္ဟာ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနထုိင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရးဥပေဒကုိ မွီျငမ္းထားၿပီး အဲဒီဥပေဒအရ ၀ႈိက္ကတ္လုိ႔ေခၚတဲ့ ယာယီသက္ေသခံကဒ္ျပားကုိ ဖန္းတီးထားတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳက ေျပာပါတယ္။ ယာယီသက္ေသခံကဒ္ျပားကုိ ေနထုိင္သူရဲ႕ အျခား အေထာက္အထားေတြ ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္ဆီးသြားတာမ်ိဳးအပါအ၀င္ အေျခအေနတစ္ခ်ိဳ႕အတြက္ ထုတ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အထူးသျဖင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ကလူေတြဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဖ်က္သိမ္းလုိက္တဲ့အထိ ဒီ၀ႈိက္ကဒ္ေတြကုိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ ကုိင္ခဲ့ရပါတယ္။
အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴး ဦး၀ဏၰေရႊက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာသူေတြဟာ NV အစီအစဥ္ကေနတစ္ဆင့္ ႏုိင္ငံသားကဒ္ ရလိမ့္မယ္ဆုိတာမ်ိဳး မေမွ်ာ္လင့္သေလာက္ပဲလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဒီလူေတြကုိ ဥပေဒအရ စီစစ္ၿပီး ကုိယ့္အလုပ္ကုိ ေကာင္းေကာင္းမြန္လုပ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ ကမၻာကုိျပသဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အစုိးရကုိ တုိက္တြန္းပါတယ္”
Ref: Frontier Myanmar
(Frontier Myanmar တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ For Muslims across Myanmar, citizenship rights a legal fiction ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
ဇန္န၀ါရီ ၁၁၊ ၂၀၁၈
M-Media
– ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ လ၀ကအာဏာပုိင္ေတြက သတ္မွတ္တာကုိ လက္မခံဘူးဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ေလွ်ာက္ထားရမွာ အကန္႔အသတ္မရွိတဲ့ ၾကန္႔ၾကာမႈေတြကုိ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။
တက္ႂကြၿပီး ဗမာမြတ္စလင္ (ဗမာလူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္) တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ မႏွင္းလိႈင္ဟာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပားမွာ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးထည့္တာကုိ လက္မခံရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ျဖစ္မလာႏုိင္ပါဘူး။
ဒီလုိ တစ္ျခားလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးထည့္တာဟာ ေစာ္ကားတာျဖစ္တယ္လုိ႔ သူမ သိေပမယ့္ ႏုိင္ငံသားကဒ္မရရင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ သူစတက္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးဥပေဒဘြဲ႕ကုိ ဆံုးေအာင္တက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘြဲ႕မရရင္ သူေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ေရွ႕ေနအလုပ္ကုိလည္း လုပ္လုိ႔ရမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။
လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး တာ၀န္ရွိသူေတြက ဗမာလူမ်ိဳးဟာ မြတ္စလင္(အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္) ျဖစ္လုိ႔မရဘဲ ဘဂၤါလီလုိ႔ ထည့္ရမယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
သူမကေတာ့ ဒါကုိ ျငင္းဆုိပါတယ္။
“သိပ္႐ြံစရာေကာင္းတဲ့ကိစၥရွင့္။ ခ်က္ျမႇဳပ္ႏုိင္ငံမွာ ကၽြန္က ႏုိင္ငံျခားသားတစ္ေယာက္လုိ ဘာ့ေၾကာင့္ ဆက္ဆံခံေနရတာလဲ။ အဖုိးအဖြားေတြလည္း ဒီမွာေမြး ဒီမွာေသခဲ့ၾကတာပဲေလ” လုိ႔ သူမက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈႏွင့္ မ်ိဳး႐ုိးကုိ ျငင္းဆုိခံရျခင္း
ႏွင္းလႈိင္ဟာ ကုိယ့္ရဲ႕ မ်ိဳး႐ုိးဇာတိ၊ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ျငင္းပယ္ခံရမႈကုိ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မြတ္စလင္လူငယ္ေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကုိ အမ်ားစုက မသိၾကပါဘူး။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္အရင္က ျမန္မာႏုိင္ငံက မြတ္စလင္ေတြ (အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြ) ဟာ အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ကဒ္ျပားမွာ ကုိယ့္ရဲ႕ လူမ်ိဳးအမည္ကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖာ္ျပခြင့္ရခဲ့ၿပီး၊ လူမ်ိဳးေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံေတာ္ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ဟာ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ေတြကုိ လက္ရွိ အသံုးျပဳေနတဲ့ ပန္းေရာင္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပားနဲ႔ အစားထုိးခဲ့ပါတယ္။
“အဲဒီအခ်ိန္မွာ လုပ္အားေပးေတြနဲ႔ (လ၀က) တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ (မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ကဒ္ျပားေတြမွာ) ဘဂၤါလီလုိ႔ အၿမဲတမ္း ထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ဟာ လ၀ကမွာ ၀န္းထမ္းလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကေနစၿပီး ‘ဘဂၤါလီ’ ‘ေသြးေႏွာ’ ဆုိတဲ့စကားလံုးကုိ အသံုးျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ ၿမိဳ႕နယ္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဦးစီးဌာနရဲ႕ ဒုဦးစီးမွဴးတစ္ေယာက္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာလို႔ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ေခၚေ၀ၚတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က မြတ္စလင္ေတြကုိ ရည္ညႊန္းရာမွာ အသံုးျပဳတာေၾကာင့္ ဒီလုိ ဘဂၤါလီတံဆိပ္ကပ္ခံရမႈဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြက္မွာ မႏွစ္ၿမိဳ႕စရာလုိ႔ ယူဆခံလာရပါတယ္။ ဒီစကားလံုးရဲ႕ ျပႆနာက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မ်ိဳးဆက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထုိင္ခဲ့ၿပီး တစ္သန္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ ဒီလူေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က တရားမ၀င္၀င္လာသူေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ သေဘာသက္ေရာက္ေနတာပါ။
ARSA အဖြဲ႕က ၾသဂုတ္လေႏွာင္းပုိင္းမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ တုိက္ခုိက္မႈၿပီးတဲ့ေနာက္ စစ္တပ္ရဲ႕ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း လက္တုန္႔ျပန္မႈေၾကာင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၆ သိန္းခြဲေလာက္ အသက္ေဘးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကုိ ေျပးသြားရတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ႏုိင္ငံသားသတ္မွတ္မႈဟာ ဆတ္ဆတ္ထိမခံတဲ့ ျပႆာေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းမွာလည္း ႏုိင္ငံသားသတ္မွတ္မႈဟာ ျပႆနာတစ္ခု ျဖစ္ေနၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ ေခၚဆုိသူေတြသာ တရားမဲ့မႈ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကုိ ခံေနရတာမဟုတ္ဘူးဆုိတာကုိ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ကမၻာကုိ သိေစခ်င္ေနပါတယ္။
အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ႏွင္းလိႈင္ဟာ သူမ ႀကံဳေတြ႕ရတဲ့ ယုတၱိမဲ့တဲ့အေျခအေနကုိ လက္မခံခဲ့ေပမယ့္ ပထမအႀကိမ္ ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားမႈ ၅ ႏွစ္ၾကာသြားၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ သူမအတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာေတြက နည္းသြားခဲ့ပါၿပီ။
“အခုအခ်ိန္မွာ ဘဂၤါလီစကားလံုးကုိ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားတဲ့ပံုစံမ်ိဳး သံုးေနတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကဒ္မွာ ဘဂၤါလီမထည့္ခ်င္ပါဘူး” လုိ႔ သူမက ဖြင့္ခဲ့ပါတယ္။
သူမရဲ႕မိသားစု၀င္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ေရာက္လာတာ တစ္ဦးမွ မရွိပါဘူး။ ႏွင္းလႈိင္းရဲ႕ မိသားစုဟာ အစၥလာမ္ဘာသာကုိ ကုိးကြယ္ေပမယ့္ လူမ်ိဳးေရးအရေတာ့ ဗမာလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ သူမက ဆုိပါတယ္။ သူမ ပု၀ါမေဆာင္းတာ၊ ေက်ာင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြလုိ ဘုရားရွိခိုးတာေၾကာင့္ သူ႕ပံုစံဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္လုိ႔ မထင္ရပါဘူး။
ႏွင္းလႈိင္အတြက္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္မႈဟာ အျငင္းပြားစရာ မရွိပါဘူး။ သူမရဲ႕ မိဘႏွစ္ဦးစလံုးက တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားေတြျဖစ္ပါတယ္။ မိခင္က ဗမာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ၿပီး၊ ဖခင္က မြန္ျပည္နယ္က ဗမာမြတ္စလင္ (ဗမာလူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၃၀ အရင္က သူမရဲ႕ဖခင္ဟာ မွတ္ပံုတင္မွာ ဘဂၤါလီလုိ႔ျဖည့္သြင္းဖုိ႔ လ၀ကအရာရွိတစ္ဦးရဲ႕ အဓမၼဖိအားေပးျခင္းကုိ ခံခဲ့ရပါတယ္။
ႏွင္းလႈိင္တစ္ေယာက္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ႏုိင္ငံသားကဒ္ ေလွ်ာက္ထားမႈကုိ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး “နင့္အေဖက ဘဂၤါလီျဖစ္ေနလုိ႔ နင့္ကုိ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ထုတ္မေပးႏုိင္ဘူး” လို႔ ဦးစီးအရာရွိက ႐ံုးတြင္းမွာ ေအာ္က်ယ္ဟစ္က်ယ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒီအျဖစ္အပ်က္ကုိ ေျပာျပေနစဥ္မွာ သူမဟာ တုန္လႈပ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ဗမာမြတ္စလင္အျဖစ္ စာရင္း၀င္ဖုိ႔ ေမတၱာရပ္ခံတာမ်ိဳး၊ လာဘ္ေပးရတာမ်ိဳး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ အရာမထင္ခဲ့ပါဘူး။
မွတ္ပံုတင္ ေလွ်ာက္ထားဆဲျဖစ္တယ္ဆုိတာ မွန္ကန္ေၾကာင္း လ၀ကဦးစီးမွဴးေတြစီကေန ေထာက္ခံစာရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ ႏွင္းလႈိင္းဟာ ဥပေဒဘြဲ႕ကုိ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံသား စီစစ္ေရးကဒ္ မရွိတဲ့အတြက္ ေရွ႕ေနေပါက္စေတြ မျဖစ္မေနလုပ္ရမယ့္ ခ်ိန္ဘာဆင္းတာမ်ိဳး လုပ္လုိ႔မရသလုိ၊ ေရွ႕ေနလုိင္စင္လည္း မရပါဘူး။
ကုမၸဏီေတြကလည္း ႏုိင္ငံသားကဒ္မရွိတဲ့သူေတြကုိ မခန္႔ခ်င္တာေၾကာင့္ သူမဟာ အလုပ္လည္း မရႏုိင္ပါဘူး။ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္လုိ႔မရတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခား ပညာေတာ္သင္ အခြင့္အလမ္းေတြကုိလည္း လက္လႊတ္ခဲ့ရပါတယ္။
“ဒီျပႆနာက ကၽြန္မတစ္ေယာက္တည္းမွာ ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္မလုိလူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္”
ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားမႈမွာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဟာ နာတာရွည္ကိစၥႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ကဒ္မထုတ္ေပးဘဲ အခ်ိန္အၾကာႀကီး ေစာင့္ခုိင္းထားတာ၊ ကဒ္ျပန္သိမ္းတာ၊ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ ဥပေဒအရ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီသူတြကုိ မမွန္ကန္တဲ့ကဒ္ေတြ ထုတ္ေပးတာ စတဲ့ကိစၥ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ Frontier က သိရွိထားပါတယ္။
အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ကိုမ်ိဳးေက်ာ္ကုိေတာ့ ဘဂၤါလီလုိ ႔ေရးရမယ္ဆုိၿပီး မေျပာပါဘူး။ လာဘ္ေငြေတြနဲ႔အတူ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ေစာင့္ဆုိင္းခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ဦးစီးမွဴးဆီ ပန္းေရာင္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ သြားထုတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ‘အိႏၵိ+ဗမာ+ဘဂၤါလီ-အစၥလာမ္’ လုိ႔ ေရးထားတာကုိေတြ႕ရၿပီး ကုိမ်ိဳးေက်ာ္တစ္ေယာက္ အံ့ၾသသြားခဲ့ရပါတယ္။
အဘုိးျဖစ္သူက အိႏၵိယသားျဖစ္တာေၾကာင့္ မိဘေတြဟာ အိႏၵိယ၊ ဗမာ စာရင္း၀င္ၿပီး ပထမလူမ်ိဳးႏွစ္ခုက အံ့ၾသစရာမဟုတ္ပါဘူး။
ဒါပမယ့္ သူတုိ႔မိသားစုဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ လံုး၀ ဆက္စပ္မႈမရွိပါဘူး။ ဒါကုိ ကန္႔ကြက္ခဲ့ေပမယ့္ ခ်က္ျခင္းပဲ လက္ေလွ်ာ့လုိက္ပါတယ္။ ‘ေလကုန္တာပဲအဖတ္တင္တယ္’ ဆုိၿပီး သူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ကုိယ့္ဟာကုိ အခု ဘာမွန္းေတာင္ မသိေတာ့ဘူးဗ်။ အိႏၵိယလား၊ ဗမာလား ဘဂၤါလီလား။ ကၽြန္ေတာ့္ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ေတြကုိ ဘာေျပာရမလဲ”
အသက္ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ ကိုျမတ္ႏုိင္ကေတာ့ ပဲခူးတုိင္းေဒသႀကီးကျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ နည္းပညာတကၠသုိလ္က ဘြဲ႕ရတဲ့အခါမွာ လယ္သာဖုိင္အခြံႀကီးပဲ ရခဲ့ပါတယ္။
ျမတ္ႏုိင္ဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆံုး ႏုိင္ငံသားကဒ္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေပမယ့္ ၾကန္႔ၾကာမႈေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကံဳ႕ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။
ဗမာဖခင္နဲ႔ ေတာင္ႀကီးက မြတ္စလင္မိခင္တုိ႔ကေန ေမြးဖြားခဲ့တဲ့သူဟာ သူ႕ရဲ႕ ဘာသာတရားနဲ႔ ‘အသားညိဳမႈ’ ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံသားကဒ္ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါမွာ ဦးစီးအရာရွိေနေတြရဲ႕ လစ္လ်ဴ႐ႈမႈကုိ ခံရတယ္လုိ႔ သူက ထင္ေနပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ အခက္အခဲတစ္ခုလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ျမတ္ႏုိင္ရဲ႕မိခင္ဟာ ‘သံုးေခါက္ခ်ိဳး’ လုိ႔ ေခၚၾကတဲ့ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားၿပီး ၿမိဳ႕နယ္ဦးစီးက သူမရဲ႕ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈအတြက္ ေနျပည္ေတာ္က အတည္ျပဳခ်က္လုိတယ္လုိ႔ သူ႕ကုိ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အတည္ျပဳခ်က္ ရရွိခဲ့ေပမယ့္ ဦးစီးက ထပ္ၿပီး ရန္ကုန္မွတ္တမ္းဌာကေန အေထာက္အထား ထပ္လုိတယ္လုိ႔ ေျပာျပန္ပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ဒီကိစၥကုိ လုပ္ေနတာ ၆ ႏွစ္ ရွိသြားပါၿပီ။
ျမတ္ႏုိင္ဟာ လက္ရွိမွာ အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ကုိ ဆည္းပူးေနၿပီး ဘြဲ႕လက္မွတ္ရမလား၊ အလုပ္ရမလားဆုိတာ မေသခ်ာပါဘူး
သူတုိ႔ရဲ႕ တစ္ကုိယ္ရည္လံုၿခံဳေရးကို ေလးစားတဲ့အေနနဲ႔ မြတ္စလင္လူငယ္ေတြရဲ႕ အမည္နာမေတြကုိ Frontier က ေျပာင္းလဲထားပါတယ္။
မြတ္စလင္လူငယ္ေတြ ႏုိင္ငံသားကဒ္ရရွိဖုိ႔အတြက္ အကူအညီေတြေပးေနတဲ့ မြတ္စလင္ေရွ႕ေန ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳဟာ ဒီကိစၥမ်ိဳးေတြနဲ႔ ရင္းႏွီကၽြမ္း၀င္ပါတယ္။
“႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရတာကုိပဲ ကမၻာႀကီးက သိၾကတယ္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက မြတ္စလင္ေတြအားလံုး ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနရတယ္ဆုိတာ ကမၻာႀကီးက သိသင့္တယ္” လုိ႔ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳက ေျပာပါတယ္။
ေသြးေႏွာ
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္းမွာ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳဟာ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ အဆင့္ျမင့္အစည္းအေ၀းေတြမွာ ထင္ရွားတဲ့ မြတ္စလင္ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္အျဖစ္ ပါ၀င္ကာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္အဖြဲ႕အစည္း ၅ ဖြဲ႕က ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ ပထမဆံုး ရန္ကုန္မွာ လ၀က အႀကီးတန္းအရာရွိေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ ဦးစီးဌာနအႀကီးအကဲေတြ၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီမွာ အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အားဦးစီးဌာန ၀န္ႀကီး ဦးသိန္းေဆြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ဦးသိန္းေဆြဟာ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ႕ခုိင္ေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီရဲ႕ ပါတီ၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒအတုိင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကုိ သူတုိ႔က မႏွစ္ၿမိဳ႕ေပမယ့္ တရား၀င္ ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ေတာ့ တြန္႔ဆုတ္ေနပါတယ္။
ႏုိင္ငံကာ လူ႕အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ ကုိက္ညီမႈမရွိဘူးလုိ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေ၀ဖန္ခံရတဲ့ အဲဒီဥပေဒမွာ ႏုိင္ငံသားအဆင့္ကုိ ၃ ခုခြဲထားၿပီး ႏုိင္ငံသား၊ ျပဳႏုိင္ငံသား၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသားဆုိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒမွာ မိဘႏွစ္ပါးစလံုးဟာ ႏုိင္ငံသားျဖစ္တယ္ဆုိရင္ သားသမီးကလည္း ႏုိင္ငံသားျဖစ္တယ္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ထားပါတယ္။ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ မကုိက္ညီတဲ့သူေတြဟာ တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားထက္ အခြင့္အေရးပုိနည္းတဲ့ ျပဳႏုိင္ငံသား၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။
တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားကဒ္ ရရွိဖုိ႔ အရည္အခ်င္းမီေပမယ့္ “ဧည့္ႏုိင္ငံသားကဒ္ ရယူဖုိ႔ ဖိအားေပးခံေနရသူေတြရဲ႕” အမႈတြဲဖုိင္ေတြ ေရွ႕ေနဦးအုန္းေမာင္မွာ အထပ္လုိက္ ရွိေနပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားတစ္မ်ိဳးတည္းကေန ၃ မ်ိဳးခြဲလုိက္တာဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံဖုိ႔အတြက္ အေျခအေနေတြ ဖန္တီးေပးလုိက္တာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဦးအုန္းေမာင္က ေျပာပါတယ္။ သူဟာ လူမ်ိဳးေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ တုိးတက္ဖုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္တ့ဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈကြန္ယက္ရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းမွာ ေပၚလစီေတြ၊ စာရြက္စာတမ္းေတြကုိ အႀကိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး အဲဒီလုိ ေျပာင္းလဲမႈ တစ္ခုဆီတုိင္းဟာ မြတ္စလင္ေတြကုိ ဒုတိယတန္းစားႏုိင္ငံသားအဆင့္ကုိ ပုိမိုတြန္းပုိ႔ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာအားျဖင့္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ သက္ေရာက္ၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ားစုကုိ ၃ ေခါက္ခ်ိဳး မွတ္ပံုတင္အေဟာင္းကေန ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ကုိ လဲေပးခဲ့ေပမယ့္ မြတ္စလင္အမ်ားစုကုိေတာ့ လဲေပးခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
“‘ခင္ဗ်ားဟာ မြတ္စလင္ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးေႏွာလုိ႔ေခၚတယ္။ ၆ လေနရင္ျပန္လာခဲ့’ လုိ႔ အေျပာခံရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူေတြက စိတ္ပ်က္သြားၿပီး သံုးေခါက္ခ်ိဳး အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ကုိ ဆက္ကုိင္ထားၾကပါတယ္” လုိ႔ ဦးအုန္းေမာင္က ေျပာပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ရသူေတြကလည္း လူမ်ိဳးေနရာမွာ ဘဂၤါလီ ဒါမွမဟုတ္ ‘လူမ်ိဳးေရာ’ ေတြ ထည့္သြင္းခံရၿပီး သူတုိ႔ကေလးေတြကေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံသားကဒ္ ေလွ်ာက္လုိ႔မရေတာ့ပါဘူး။
“ေက်ာင္းေတြမွာ ကဒ္ေတြထုတ္ေပးတဲ့အခါ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္တန္းတည္းတက္တဲ့ ‘ေသြးေႏွာ’ ဆုိတဲ့ကေလးေတြကေတာ့ ႏုိင္ငံသားကဒ္ရဖုိ႔ ခက္ခဲပါတယ္။ သူတုိ႔မိဘေတြဟာ ႏုိင္ငံသား ဟုတ္ဟုတ္၊ မဟုတ္ဟုတ္ သူတုိ႔ဟာ တူညီတဲ့အခြင့္အေရးမ်ိဳး မရပါဘူး” လုိ႔ ဦးအုန္းေမာင္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ အစၥလာမ္သာသနာေရးေကာင္စီရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး ဦး၀ဏၰေမာင္ေရႊက ‘က်ဴးေက်ာ္တဲမွ ေနထုိင္သူေတြ’ ေတာင္မွ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ရရွိၿပီး မြတ္စလင္ေတြကေတာ့ လစ္လ်ဴ႐ႈခံထားရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ေသြးေႏွာလုိ႔မေခၚဖုိ႔ (လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြကုိ) ေျပာထားပါတယ္။ ဒါဟာ မေကာင္းဘူး။ ႐ုိင္းစုိင္းပါတယ္။ လူတုိင္းကုိၾကည့္လုိက္ရင္ အားလံုး ေသြးေႏွာထားၾကတာပဲ”
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကေတာ့ မေျပာင္းမလဲ တည္ရွိေနဆဲပါ။ NLD အစုိးရလက္ထက္မွာ အနည္းငယ္ေသာ မြတ္စလင္ေတြသာ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပား ရရွိတယ္လုိ႔လည္း ဦး၀ဏၰေရႊက ေျပာပါတယ္။
“ဥပေဒကုိ မွန္မွန္ကန္ကန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရင္ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ ရရမွာေပါ့”
အုိလမာအစၥလာမ့္သာသနာ့ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕က ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ‘ေခတ္ေကာင္းစဥ္’ လုိ႔ သူေခၚတ့ဲ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြကုိ ျပန္လည္ တမ္းတေနပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အမုန္းစကားေတြ မရွိသေလာက္ျဖစ္ၿပီး ဗလီေတြကုိ တုိက္ခုိက္မႈ မရွိဘူးလုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေမြးတယ္။ ဒီဆန္စားတယ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ တစ္စိတ္တစ္၀မ္တည္းပါပဲ”
အစုိးရေပၚလစီ
ရန္ကုန္က အမည္မေဖာ္လုိတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္လ၀က ဒုဦးစီးမွဴးက ဘဂၤါလီ၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္ဆုိတဲ့ လူမ်ိဳးေတြကုိ မသတ္မွတ္ခင္ ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕ မိဘဘုိးဘြားေတြ ဇစ္ျမစ္ကုိ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြက စစ္ရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဒီအဆင့္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ သူတုိ႔ကဒ္ေတြမွာ အၿမဲတမ္း ဘဂၤါလီလုိ႔ ထည့္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီလုိထည့္ရင္ သူတုိ႔က ဘယ္ေတာ့မွလက္မခံဘဲ၊ ေစာဒကတက္မွာပါ။ သူတုိ႔ရဲ႕ ေနာက္ခံေတြ၊ အေထာက္အထားေတြကုိၾကည့္ၿပီး သူတုိ႔ဘယ္သူလဲ၊ သူတုိ႔ရဲ႕မ်ိဳး႐ုိးဇာတိက ဘယ္လုိလဲဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စစ္ေဆးဖုိ႔ လုိပါတယ္” လုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။
ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕မိဘေတြက တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားမဟုတ္ဘူးဆုိရင္ ေလွ်ာက္ထားမႈက ၾကာျမင့္ၿပီး ဒီလုိအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေလွ်ာက္ထားမႈကုိ ျပည္နယ္ ဒါမွမဟုတ္ တုိင္းေဒသႀကီးအဆင့္က ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။
“တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ေတာ္ေတာ္ၾကာပါတယ္။ မြတ္စလင္မွမဟုတ္ပါဘူး။ (မိဘက တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားမဟုတ္တဲ့) အျခားသူေတြလည္း ဒီအတုိင္းပါပဲ” လုိ႔ လ၀ကအရာရွိက ေျပာပါတယ္။
အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အားဦးစီးဌာနက အၿမဲတမ္းအတြင္း၀င္ ဦးျမင့္ႀကိဳင္က ဒီလုိၾကန္႔ၾကာမႈေတြ၊ လာဘ္စားမႈေတြကုိ အထက္အရာရွိေတြဆီ တုိင္လုိ႔ရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ NLD အစုိးရ အာဏာရၿပီးကတည္းက လ၀ကအရာရွိ ၆၈ ဦးကုိ အေရးယူခဲ့တယ္လုိ႔လည္း သူကေျပာခဲ့ၿပီး ဘာ့ေၾကာင့္ အေရးယူတာလဲဆုိတာကုိေတာ့ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
‘ဘဂၤါလီ’ ဆုိတဲ့ အသံုးအႏႈန္းနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဦးျမင့္ႀကိဳင္က ကာကြယ္ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ၿဗိတိသွ် အာဏာပုိင္ေတြက ၁၉၂၁၊ ၁၉၃၁၊ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ ေကာက္ခဲ့တဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းေတြနဲ႔ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က ေကာက္ခဲ့တဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းမွာ တစ္ခ်ိဳ႕မြတ္စလင္ေတြကုိ ဒီလုိေဖာ္ျပထားလုိ႔ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ ခ႐ုိင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ျပည္နယ္၊ တုိင္းအဆင့္ေတြကုိ လႊဲေပးရရင္ ၾကန္႔ၾကာမႈေတြ ျဖစ္ပြားတတ္တယ္လုိ႔လည္း ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
“ဗမာျဖစ္ျဖစ္ျဖစ္၊ မြတ္စလင္ျဖစ္ျဖစ္ မိဘႏွစ္ပါးစလံုး ႏုိင္ငံသားျဖစ္တဲ့သူေတြက ေမြးတဲ့သူေတြကုိသာ ၿမိဳ႕နယ္ဦးစီးမွဴးေတြက ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ထုတ္ေပးလုိ႔ရပါတယ္”
စနစ္တက် လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈ
လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Fortify Rights နဲ႔အတူ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေနတဲ့ သုေတသနပညာရွင္ မစၥတာ နစ္ကီဒုိင္းမြန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ ဆက္ဆံမႈဟ စနစ္တက် လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈေျမာက္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္အားလံုးဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈပံုစံ တစ္မ်ိဳးမဟုတ္တစ္မ်ိဳးကုိ ရင္ဆုိင္ရၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာက ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာ ARSA စစ္ေသြးႂကြေတြရဲ႕ တုိက္ခုိက္မႈၿပီး ဘဂၤါလီတံဆိပ္ ကပ္ခံရသူေတြအေပၚ အစုိးရ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဟာ ပုိဆုိးလာတယ္လုိ႔ ဒုိင္းမြန္းက ဆုိပါတယ္။
“ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႕ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာဆင္းရဲတယ္။ လာဘ္မထုိးႏုိင္ဘူး။ အမ်ားစုက ပညာမတတ္ဘဲ မၾကာခဏ ေျပာင္းေနတဲ့ ေပၚလစီေတြ၊ ဥပေဒေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနၾကပါတယ္”
“ထိခုိက္ခံစားရသူေတြရဲ႕အသံကုိ အစုိးရက ဘယ္တုန္းကမွ နားမေထာင္ခဲ့ပါဘူး။ ေျမျပင္မွာ ဘာျဖစ္ေနလဲဆုိတာကုိ တုိင္ၾကားႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းတစ္ခု အစုိးရမွာ ရွိသင့္ပါတယ္။ ဒီအသံေတြကုိ နားေထာင္မွ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ျခစားမႈေတြ ရပ္တန္႔မယ္ ေပၚလစီကုိ ေျပာင္းလဲႏုိင္မွာပါ”
ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈဟာ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက လက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ကုလသမဂၢ ကေလးငယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ (UNCRC) မွာ ပါ၀င္ၿပီးျဖစ္တယ္လုိ႔ ဒုိင္းမြန္းက ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ နယ္နမိတ္အတြင္းမွာေမြးတဲ့ ဘယ္ကေလးမဆုိ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ကေလးငယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ျငင္းပယ္ခံေနရၿပီး ဒါဟာ UNCRC နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒကုိ ခ်ိဳးေဖာက္တာျဖစ္ပါတယ္”
ဒုိင္းမြန္းက သူဟာ ျမန္မာမြတ္စလင္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ေလွ်ာက္ထားရာမွာ လ၀ကအရာရွိက ဗမာမြတ္စလင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ သူ႕အဖုိးရဲ႕ အာရဘီအမည္ကုိ သတိထားမိသြားၿပီး သူကလည္း အိႏၵိလူမ်ိဳးအျဖစ္ ျဖည့္ဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။
အိႏၵိယလုိ႔ တံဆိပ္ကပ္ခံရတာဟာ ဘဂၤါလီလုိ႔ တံဆိပ္ကပ္ခံရတာထက္ ပုိၿပီး အႏၱရာယ္ကင္းတယ္လုိ႔ လ၀က႐ုံးမွာ ထုိင္ေနတဲ့အခ်ိန္ သူက ေတြးခဲ့ပါတယ္။ ႐ံုးတစ္ခုလံုးမွာေတာ့ အလုပ္သမား လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အား ဦးစီးဌာနရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ကပ္ထားပါတယ္။
“ေျမၿမိဳ၍ လူမ်ိဳးမေပ်ာက္ လူၿမိဳမွ လူမ်ိဳးေပ်ာက္မည္”
ယံုၾကည္မႈနည္း
သူတုိ႔ရဲ႕ တင္ျပမႈကုိ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြက ျဖည္းဆည္းေပးလိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ိဳး မြတ္စလင္ေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ သိပ္မရွိဘဲ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ေနရပ္ျပန္လာမယ့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအတြက္ စီစဥ္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္အေပၚမွာလည္း ယံုၾကည္မႈ မရွိပါဘူး။
၁၉၉၅ ႏွစ္ကေန စထုတ္ေပးခဲ့ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အေစာပုိင္း ဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္မွာ ဖ်က္သိမ္းခဲ့တဲ့ ‘၀ႈိက္ကဒ္’ လုိ႔ေခၚတဲ့ ယာယီသက္ေသခံကဒ္ျပားေနရာမွာ အစားထုိးဖုိ႔ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ခံရမည့္သူ၏ သက္ေသခံကဒ္ျပား (NVC) ဆိုတာကုိ မိတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။
ဖ်က္သိမ္းၿပိးတဲ့ေနာက္ပုိင္း ရခုိင္ျပည္နယ္က မြတ္စလင္အမ်ားစုအပါအ၀င္ ၀ႈိက္ကဒ္ကုိင္ထားသူ ၁ သန္းနီးပါးကုိ ကဒ္ေတြျပန္အပ္ဖုိ႔၊ NVC ကဒ္အတြက္ စာရင္းသြင္းဖုိ႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားမႈကုိ စီစစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေဆာင္ရြက္မႈကေတာ့ ေႏွးေကြးခဲ့ၿပီး သူတုိ႔ႏွစ္သက္တဲ့ လူမ်ိဳးနာမည္နဲ႔ ေလွ်ာက္ထားခ်င္တာေၾကာင့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကုိ ဆန္႔က်င္ခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အရင္က တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိၿပီးလည္း ေျပာၾကပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က မြတ္စလင္ ၁ သိန္းေလာက္ဟာ NVC ကဒ္ေတြ ရထားတယ္လုိ႔ ကုလအတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း ကုိဖီအန္နန္ဦးေဆာင္တဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ အႀကံေပးေကာ္မရွင္က ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ ရန္ကုန္မွာထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္း မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုရာမွာ တစ္ႏုိင္ငံလံုးက မြတ္စလင္အားလံုးကုိ NVC ကဒ္ထုတ္ေပမယ့္အစီအစဥ္ကုိ လ၀က တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာၾကားခဲ့ဖူးတယ္လုိ႔ Frontier က သိရပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ဒီစိတ္ကူးကုိ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေနာက္ဆုတ္သြားတယ္လုိ႔ ဒီအစည္းအေ၀းမွာ ပါ၀င္သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Frontier ကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕အင္အား ဦးစီးဌာနကေတာ့ ဒီလုိေျပာၾကားမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မွတ္ခ်က္မေပးပါဘူး။
NV ကဒ္ေတြဟာ ‘ဥပေဒအရကုိ အေျခအျမစ္မရွိဘူး’ လုိ႔ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳက ေျပၾကားခဲ့ၿပီး ဥပေဒအရ ကာကြယ္မႈေပးမယ္ဆုိတဲ့ ကမ္းလွမ္းမႈမ်ိဳး၊ အမွန္တကယ္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္လာေစရမယ္ဆုိတဲ့ ကတိမ်ိဳး မပါဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
NV အစီအစဥ္ဟာ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနထုိင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရးဥပေဒကုိ မွီျငမ္းထားၿပီး အဲဒီဥပေဒအရ ၀ႈိက္ကတ္လုိ႔ေခၚတဲ့ ယာယီသက္ေသခံကဒ္ျပားကုိ ဖန္းတီးထားတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဦးခင္ေမာင္ခ်ိဳက ေျပာပါတယ္။ ယာယီသက္ေသခံကဒ္ျပားကုိ ေနထုိင္သူရဲ႕ အျခား အေထာက္အထားေတြ ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္ဆီးသြားတာမ်ိဳးအပါအ၀င္ အေျခအေနတစ္ခ်ိဳ႕အတြက္ ထုတ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အထူးသျဖင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ကလူေတြဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဖ်က္သိမ္းလုိက္တဲ့အထိ ဒီ၀ႈိက္ကဒ္ေတြကုိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ ကုိင္ခဲ့ရပါတယ္။
အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴး ဦး၀ဏၰေရႊက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာသူေတြဟာ NV အစီအစဥ္ကေနတစ္ဆင့္ ႏုိင္ငံသားကဒ္ ရလိမ့္မယ္ဆုိတာမ်ိဳး မေမွ်ာ္လင့္သေလာက္ပဲလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဒီလူေတြကုိ ဥပေဒအရ စီစစ္ၿပီး ကုိယ့္အလုပ္ကုိ ေကာင္းေကာင္းမြန္လုပ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ ကမၻာကုိျပသဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အစုိးရကုိ တုိက္တြန္းပါတယ္”
Ref: Frontier Myanmar
(Frontier Myanmar တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ For Muslims across Myanmar, citizenship rights a legal fiction ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
စက္တင္ဘာ ၅၊ ၂၀၁၇
M-Media
– ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက မြတ္စလင္ေတြ အစုလိုက္အၿပံဳလုိက္ အသတ္ခံရမႈဟာ တာလီဘန္အဖြဲ႕က မီးထိုးေပးခဲ့တာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အာဖဂန္ရဲ႕ Hezb-e-Islami ပါတီက ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
လတ္တေလာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပါတီက ဒီေန႔ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကျငာခ်က္မွာ ဒီလုိ ေျပာၾကားလုိက္တာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈဟာ သမုိင္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ရွိခဲ့ေပမယ့္ တာလီဘန္က ဘာမီယန္ ႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီးကုိ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးမႈဟာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈကုိ မီးထုိးေပးလုိက္တာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
႐ုပ္ပြားေတာ္ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးမႈကုိ အသုံးခ်ၿပီး ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ လက္စားေခ်တဲ့ လုပ္ရပ္မ်ိဳးေတြကုိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက ျပဳလုပ္လာၾကတာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ေၾကျငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီဂယက္ေၾကာင့္ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ မြတ္စလင္ေတြဟာ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္ခံရတာ၊ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ေနအိမ္ေတြ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးခံရတာ၊ သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရတာ၊ တစ္ျခားႏုိင္ငံမွာ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ခုိလႈံေနရတာေတြ ရွိတယ္လုိ႔လည္း Hezb-e-Islami က ေျပာပါတယ္။
လတ္တေလာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ မြတ္စလင္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ႏႈတ္ဆိတ္ေနတာကုိလည္း ပါတီက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္လုိက္ၿပီး မြတ္စလင္ေတြ ေသဆံုးေနမႈအတြက္ ျပတ္ျပတ္သားသား မရပ္တည္တဲ့အေပၚ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။
အာဖဂန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ၂ ႀကိမ္တုိင္တုိင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးတဲ့ Gulbuddin Hekmatyar ဦးေဆာင္တဲ့ Hezb-e-Islami ပါတီဟာ တာလီဘန္အဖြဲ႕ကုိ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြမွာ ခပ္တင္းတင္း ဆန္႔က်င္ကာ၊ ႏုိင္ငံအတြင္း သူပုန္ထမႈအတြက္လည္း ထပ္ခါတလဲလဲ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။
တာလီဘန္ဟာ တုိင္းျပည္အတြင္းမွာ စစ္ပြဲေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္ေနေစဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံျခားက အေထာက္အပံ့နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ပါတီက ဆုိပါတယ္။
Ref: Khaama.com