ဇြန္ ၆၊ ၂၀၁၈
M-Media
– ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တ႐ုတ္က ဘာကုိ ထိပ္တန္းဦးစားေပးထားလဲဆုိတာကုိ နားလည္ခ်င္ရင္ေတာ့ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အရာမထင္ေသးတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ေဘဂ်င္းက ပါ၀င္ေနမႈ၊ လတ္တေလာ ရပ္ဆုိင္းထားရတဲ့ ကန္ေဒၚလာ ၃.၉ ဘီလီယံတန္ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားမႈ၊ ေဒသခံေတြက ကန္႔ကြက္ေနတဲ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕အျပင္ဘက္ လက္ပံေတာင္းမွာ ေၾကးနီတူးေဖာ္ခြင့္ရေရး ႀကိဳးစားေနမႈ ဒါေတြအားလံုးကုိ ေမ့ထားပစ္လုိက္ရပါလိမ့္မယ္။
ႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္း ရခုိင္ျပည္နယ္ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္းကေနတစ္ဆင့္ အိႏၵိယသမုဒၵရာမွာ စီးပြားေရးနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ထြက္ေပါက္တစ္ခု ရလုိတဲ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ အလုိဆႏၵနဲ႔စာရင္ အထက္ကဆုိခဲ့တဲ့ အက်ိဳးစီးပြားေတြဟာ မေျပာပေလာက္ပါဘူး။ ေက်ာက္ျဖဴဟာ တ႐ုတ္ရဲ႕ ကန္ေဒၚလာ ၁ ထရီလီယံတန္ Belt and Road Initiative (BRI) အတြက္ အေရးပါတဲ့ ခ်ိတ္ဆက္မႈတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္လာရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကန္ေဒၚလာ ၁၀ ဘီလီယံေလာက္ တန္ေၾကးရွိတဲ့ ေက်ာက္ျဖဴစီမံကိန္း သေဘာတူထားခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စုိးရိမ္မႈေတြ ျမင့္တက္လာခဲ့ပါတယ္။ အစုိးရရဲ႕ ထိပ္တန္းစီးပြားေရးအႀကံေပး ေရွာင္တာနဲလ္က စီမံကိန္းမွာပါတဲ့ ဆိပ္ကမ္းတန္ဖုိးကုိ ကန္ ေဒၚလာ ၇.၅ ဘီလီယံ သတ္မွတ္တာဟာ ‘႐ူးႏွမ္းၿပီး’ ‘အဓိပၸါယ္မရွိဘူး’ လုိ႔ သိပ္မၾကာေသးခင္ကပဲ ေျပာထားပါတယ္။
အစုိးရဟာ ဒီစိမံကိန္းကုိ ျပန္လည္သံုးသပ္ေနတယ္လုိ႔ လတ္တေလာ သတင္းထြက္လာပါတယ္။ ေက်ာက္ျဖဴမွာ ဆိပ္ကမ္းတစ္ခု တည္ေဆာက္မယ့္အစီအစဥ္ကုိ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က ေၾကျငာခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္ဦးနဲ႔ အျခား စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အလြန္လုိအပ္ေနတဲ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက တ႐ုတ္ရဲ႕အေႂကြးႏြံထဲ နစ္ဆင္းမယ္ဆုိတဲ့ အသိမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။
ေက်ာက္ျဖဴမွာ လုပ္ငန္းတစ္ခ်ိဳ႕ အေကာင္အထည္ေပၚလာကာ တ႐ုတ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးတဲ့ အဲဒီ ဧရာမ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႀကီး ၁၀ စုႏွစ္တစ္ခုေက်ာ္ ၾကာသြားတဲ့တုိင္ေအာင္ လိပ္ခဲတည္းလည္း ျဖစ္ေနတုန္းပါ။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံပုိင္လုပ္ငန္း Citic Group ဟာ စီမံကိန္းရဲ႕ ၇၀ ရာခုိင္းႏႈန္းကုိ တင္ဒါေအာင္ခဲ့ၿပီး က်န္တဲ့ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ျမန္မာအစုိးရက ရရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပုိက္ဆံမရွိတဲ့ ေနျပည္ေတာ္အစုိးရဟာ စီမံကိန္းရွယ္ယာအတြက္ ပုိက္ဆံထည့္၀င္ဖုိ႔ အျပင္ကေန ကန္ေဒၚလာ ၂ ဘီလီယံေလာက္ ေခ်းရမယ္လုိ႔ စီးပြားေရးကၽြမ္းက်င္သူေတြက ခန္႔မွန္းၿပီး အမ်ားစုကုိ တ႐ုတ္ရင္းျမစ္ေတြကေန ေခ်းရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ ဖယ္က်ဥ္ခံဘ၀ကေန တုိင္းျပည္က လြတ္ေျမာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံရပ္ျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ အႀကီးအက်ယ္၀င္လာမယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ အေႂကြးကိစၥ ေျပလည္သြားမယ္လုိ႔ ထင္ႏုိင္စရာ ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ဆုိးရြားတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး မွတ္တမ္းေတြဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကုိ တားဆီသလုိျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ အဲဒီ စီးပြားေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ အလ်င္အျမန္ပဲ ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တ႐ုတ္ရဲ႕ ‘အေႂကြးေထာင္ေခ်ာက္ ဒီပလုိေမစီ’ ထဲကုိ သ
က္ဆင္းရမယ့္အႏၱရာယ္နဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ေနရပါၿပီ။ ‘အေႂကြးေထာင္ေခ်ာက္’ ဆုိတာ BRI နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ အေႂကြးကုိ ျပန္မဆပ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံေတြဟာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကုိ ဖဲ့ေပးရတဲ့ဘ၀မ်ိဳး ေရာက္သြားေစတဲ့ နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအတြက္ အထင္သာဆံုးဥပမာကေတာ့ သီရိလကၤာက သက္တမ္း ၇ ႏွစ္သာရွိေသးတဲ့ Hambntota ဆိပ္ကမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ စီမံကိန္းအတြက္ တ႐ုတ္အေႂကြးေတြကို သီရိလကၤာက မဆပ္ႏုိင္တဲ့အခါ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံပုိင္ China Merchants Port Holdings ကုမၸဏီကုိ ဆိပ္ကမ္းပုိင္ဆုိင္မႈရဲ႕ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ေပးဖုိ႔အတြက္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ သေဘာတူခဲ့ရပါတယ္။
ကုန္သြယ္ေရးသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအတုိက္အခံေတြေၾကာင့္ ေနာက္ပုိင္းမွာ ပုိင္ဆုိင္မႈကုိ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ တ႐ုတ္က ေလွ်ာ့ခ်ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဆိပ္ကမ္းဟာ သီရိလကၤာအစုိးရနဲ႔ ‘ပူးတြဲလုပ္ငန္း’ လုိ႔ လက္ရွိ အမည္ခံထားေပမယ့္ တကယ္တမ္း ေဘဂ်င္းဟာ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္တဲ့ ဒီဆိပ္ကမ္းရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ ထားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ တ႐ုတ္က သူတုိ႔ရဲ႕ ပထမဆံုး ႏုိင္ငံရပ္ျခား စစ္စခန္းဖြင့္ခဲ့တဲ့ အာဖရိကက ဒီေဘာက္တီႏုိင္ငံမွာလည္း အလားတူအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးကုိ ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ အာဖရိကဦးခ်ိဳေဒသ၊ ပင္လယ္နီနဲ႔ ဆူးအက္တူးေျမာင္းရဲ႕ ၀င္ေပါက္ စတဲ့မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ေနရာမွာ တည္ရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံငယ္ေလး ဒီေဘာက္တီဟာ
အိႏၵိယသမုဒၵရာရဲ႕ ကမ္း႐ုိးတမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ တ႐ုတ္က တည္ေဆာက္ေနတဲ့၊ အဆင့္ျမႇင့္တင္ေနတဲ့ ဆိပ္ကမ္းေတြကုိ ခ်ိတ္ဆက္ေပးဖုိ႔အတြက္ အေရးပါတဲ့ ေဒသတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။
တိတိက်က်ေျပာရရင္ အေမရိကန္နဲ႔ ျပင္သစ္တုိ႔လုိ ႏုိင္ငံျခား စစ္စခန္းေတြနည္းတူ တ႐ုတ္ကုိ စစ္ခန္းခ်ဖုိ႔ ေနရာေပးလုိက္ျခင္းက ဒီေဘာက္တီအတြက္ အလြန္အမင္းလုိအပ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေငြေၾကးကုိ ရရွိေစပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေသးငယ္ၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဒီေဘာက္တီဟာ ဆိပ္ကမ္းအသစ္တစ္ခု၊ အဲဒီဆိပ္ကမ္းနဲ႔ အီသီယုိးပီးယားၿမိဳ႕ေတာ္ အက္ဒစ္ အဘာဘာကုိ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ ရထားလမ္း၊ ေလဆိပ္သစ္တစ္ခုနဲ႔ အီသီယုိးပီးယားက ေရခ်ိဳပုိက္လုိင္းေတြအတြက္ တ႐ုတ္ဆီကေခ်းေငြကုိ ျပန္ေပးရမယ့္ ေငြပမာဏဟာ အဆမတန္ မ်ားျပားလာခဲ့ပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ေခ်းေငြပမာဏဟာ အနည္းဆံုး ကန္ေဒၚလာ ၁.၁ ဘီလီယံရွိေနၿပီး ဒီေဘာက္တီက ျပန္ေပးႏုိင္တယ္လုိ႔ ယူဆရတဲ့ ပမာဏထက္ မ်ားျပားေနတယ္လုိ႔ ဆန္းစစ္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။
ပါကစၥတန္လုိ သက္တမ္းရင့္မိတ္ေဆြလည္းျဖစ္ မဟာမိတ္လည္းျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံမွာေတာင္မွ တ႐ုတ္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုိ ႏွစ္ရွည္ေခ်းေငြေတြ၊ အေႂကြးေတြနဲ႔ ခ်ည္ေႏွာင္ထားပါတယ္။ သူတုိ႔ဦးစီးတဲ့ စီမံကိန္းေတြအတြက္ သူတုိ႔ပစၥည္းေတြကုိသာ ပါကစၥတန္ကုိ တ႐ုတ္က ၀ယ္ခုိင္းၿပီး ပါကစၥတန္ဟာ အေႂကြးေပၚ အေႂကြးထပ္သြားပါတယ္။
ရလဒ္အေနနဲ႔ ပါကစၥတန္ရဲ႕ စုစုေပါင္းအေႂကြးဟာ ကန္ေဒၚလာ ၉၁.၈ ဘီလီယံအထိ ျမင့္တက္လာၿပီး ဂ်ီဒီပီနဲ႔ အခ်ိဳးခ်ရင္ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ ျဖစ္လာတာပါ။ အေစာပုိင္း တ႐ုတ္ဆီကယူထားတဲ့ အေႂကြး ၃ ပံု ၂ ပံုဟာ အတုိးအေပၚအတုိးဆင့္သြားၿပီး အိႏၵိယ ေလ့လာဆန္းစစ္သူ မီဟရီ ရွက္မာက တ႐ုတ္ရဲ႕ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္း အတုိးဆုိတာ ‘မဟားဒယားအတုိးျဖစ္တယ္’ လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္နဲ႔ ပါကစၥတန္တုိ႔ဟာ နီးကပ္တဲ့ မဟာမိတ္မ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ထပ္ အိႏၵိယေလ့လာသူတစ္ေယာက္က ဒါဟာ ‘မိတ္ေဆြအခ်င္းခ်င္း လုပ္ရမယ့္ကိစၥမ်ိဳး’ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ပါကစၥတန္ ဂြါဒါေဒသက ဆိပ္ကမ္းႀကီးတစ္ခု ေဆာက္လုပ္မႈမွာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒီေနရာက တ႐ုတ္ရဲ႕ အိႏၵိယသမုဒၵရာ ေနာက္ထပ္ထြက္ေပါက္တစ္ခုပါ။ ဒါေပမယ့္ ကာရာကုိရန္ ေတာင္တန္းေတြကေနတဆင့္ ကက္ရွ္ဂါရ္ေဒသအထိ ရွည္လ်ားၾကမ္းတမ္းတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ဒီထြက္ေပါက္ကုိ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းကေရနံေတြ တင္ပုိ႔ဖုိ႔ အသံုးျပဳမလားဆုိတာ မေသခ်ာပါဘူး။ ရာသီဥတုမေကာင္းတာ၊ ေတာေတာင္ထူထပ္တာနဲ႔ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတာေတြေၾကာင့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ကုန္သြယ္ေရးေတာင္မွ အကန္႔အသတ္ ရွိေနပါတယ္။
ဂြါဒါကဆိပ္ကမ္း အေရးပါတာဟာ ေနရာေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး အာေရဗ်ပင္လယ္ ကမ္း႐ုိးတမ္းမွာ တ႐ုတ္အတြက္ ေနရာတစ္ခု ခုိင္ခုိင္မာမာ ရရွိေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္က ဒီဆိပ္ကမ္းအသံုးျပဳခြင့္ထဲမွာ အနာဂတ္ တ႐ုတ္စစ္သေဘၤာေတြ ေဒါက္တင္ဖုိ႔အထိပါ ပါ၀င္ႏုိင္ဖြယ္ရွိေနၿပီး တ႐ုတ္နဲ႔ ပါကစၥတန္ ႏွစ္ႏုိင္ငံစလံုးက ဒီကိစၥကုိ ျငင္းဆုိထားပါတယ္။ ဆိပ္ကမ္းနားမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ကုန္သြယ္မႈဇုန္တစ္ခု တည္ေဆာက္ေနေပမယ့္ ‘ပါကစၥတန္ စႀကၤံ’ လုိ႔လည္း ေခၚတဲ့ အဲဒီ ဂြါဒါဟာ စီပြားေရးထက္ မဟာဗ်ဴဟာအရ ပုိၿပီး အေရးပါတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အိႏၵိယသမုဒၵရာကုိထြက္မယ့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိျဖတ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းဟာ ကုန္သြယ္ေရးအရ ပုိမိုအေရးပါၿပီး၊ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းက ေရနံတင္သြင္းမႈလမ္းေၾကာင္း၊ အာဖရိက၊ ဥေရာပတုိ႔နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး အသြားအျပန္လမ္းေၾကာင္းေတြ လံုၿခံဳဖုိ႔ လုိအပ္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ ေရရွည္မဟာဗ်ဴဟာၾသဇာအရ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေရးပါမႈက ပါကစၥတန္ေနာက္ကုိ မေရာက္ပါဘူး။
တ႐ုတ္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိျဖတ္ကာ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ပုိက္လုိင္းကုိ တည္ဆာက္ထားၿပီး ဒါဟာ စိတ္မခ်စရာျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ မလာကာေရလက္ၾကားကုိ ေက်ာ္လႊားႏုိင္ခဲ့တဲ့ အေရးပါတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ လမ္းေၾကာင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ စြမ္းအင္တင္သြင္းမႈ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ မေလးရွားနဲ႔ အင္ဒုိနီးရွားအၾကားမွာရွိတဲ့ မလာကာေရလက္ၾကားကုိ ျဖတ္သန္းရၿပီး ပဋိပကၡျဖစ္လာရင္ အေမရိကန္က ဒီေရလက္ၾကားကုိ ပိတ္ဆုိ႔လုိက္မလားဆုိတဲ့ စုိးရိမ္မႈမ်ိဳး တ႐ုတ္မွာ ရွိေနပါတယ္။ ရခုိင္ကမ္း႐ုိးတန္းကေန တ႐ုတ္ႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္း ယူနန္ျပည္နယ္အထိ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ ဒီပုိက္လုိင္းက ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား သယ္ေဆာင္ႏုိင္သလဲဆုိတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိရေသးေပမယ့္ မလာကာေရလက္ၾကားကုိ အသံုးျပဳကာ တင္သြင္းရတဲ့ ပမာဏနဲ႔ ကာမိေအာင္ အစကတည္းက ဒီဇုိင္းဆြဲ တည္ေဆာက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျဖတ္သြားတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခု တည္ေဆာက္ေရးဟာ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးတဲ့ BRI စီမံကိန္းထက္အရင္ ေပၚထြက္လာတဲ့ ေပၚလစီတစ္ခုပါ။၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ BRI စီမံကိန္းအရ အာရွ-ပစိဖိတ္နဲ႔ အဲဒီအလြန္ေဒသေတြမွာ တ႐ုတ္အကူအညီ၊ ေခ်းေငြေတြနဲ႔ အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြ အဆင့္ျမႇင့္တင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တ႐ုတ္နဲ႔ကပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း နယ္စပ္မွာ လူ႐ုပ္ ၄ ခုပါ၀င္တဲ့ အထိမ္းအမွတ္ ႐ုုပ္ထုႀကီးတစ္ခု ရွိေနၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ျပတ္သားတဲ့ မ်က္ႏွာေတြက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ပုိင္နက္ငယ္ေလးျဖစ္တဲ့ က်ယ္ေဂါင္ေဒသကုိ ဦးတည္ေနတဲ့ ႐ူလီျမစ္ကူးတံတားရွိရာ ေတာင္ဘက္ကုိ လွည့္ထားပါတယ္။
အဲဒီအထိမ္းအမွတ္႐ုပ္ထုရဲ႕ ေအာက္ေျခမွာ တ႐ုတ္ဘာသာစကားနဲ႔ ေရးထုိးထားတဲ့ စာဟာ “ေပါင္းစည္းမႈ၊ မီးေတာက္မီးလွ်ံ၊ လမ္းေၾကာင္းမ်ား၊ ေရွသုိ႔” လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး နယ္စပ္ေဒသမွာေနတဲ့ ေဒသခံေတြကေတာ့ “အေရွ႕ေတာင္အာရွေရ၊ ငါတုိ႔လာၿပီေဟ့” လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ျပန္ၾကပါတယ္။
ဒီအထိမ္းအမွတ္႐ုပ္ထုႀကီးရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က တည္ရွိရာေနရာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာပုိင္နက္ေတြ ၀ုိင္းရံထားၿပီး ၂ စကြဲယားကီလုိမီတာအက်ယ္ရွိတဲ့ က်ယ္ေဂါင္ဟာ စီးပြားေရးအခ်က္အျခာေနရာ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အျခားေဒသေတြက ေစ်းကြက္ေတြရဲ႕ ဂိတ္၀ ျဖစ္လာေနတာပါ။
၁၉၉၃ ခုႏွစ္ နယ္စပ္တံတားတည္ေဆာက္ၿပီးစအခ်ိန္ကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ က်ယ္ေဂါင္ဟာ စပါးခင္းေတြ၊ တဲအိမ္ေတြ ဟုိတစ္စု၊ ဒီတစ္စုထက္ မပုိပါဘူး။ ၂၅ ႏွစ္ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ မုိးေမွ်ာ္အေဆာက္ဦးေတြ၊ ဇိမ္ခံဟုိ တယ္ေတြ၊ ပစၥည္းစံုတဲ့ စတုိးဆုိင္ႀကီးေတြ၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းက ၀ယ္လာဘ္ေတြ စုေ၀းရာ ေက်ာက္စိမ္းေစ်းကြက္တစ္ခုနဲ႔ စည္ကားတဲ့ေနရာ ျဖစ္လာပါတယ္။
မနက္တုိင္း တ႐ုတ္လုပ္ကုန္ပစၥည္းေတြကို တင္ေဆာင္လာတဲ့ ကုန္ကားတန္းႀကီးဟာ က်ယ္ေဂါင္က နယ္စပ္ဂိတ္ကုိျဖတ္သန္းကာ ျမန္မာဖက္က နယ္စပ္ၿမိဳ႕ မူဆယ္ကုိ ၀င္လာၾကပါတယ္။ အဲဒီကေနတစ္ဆင့္ လား႐ႈိး၊ မႏၱေလး၊ ရန္ကုန္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက အျခားၿမိဳ႕ႀကီးေတြ၊ ၿမိဳ႕ငယ္ေတြကုိ သြားေရာက္ၾကၿပီး အိႏၵိယနဲ႔ထိစပ္ေနတဲ့ တမူးၿမိဳ႕အထိေအာင္ ေရာက္ရွိၾကပါတယ္။
တမူးကေနတစ္ဆင့္ အိႏၵိယနယ္စပ္ၿမိဳ႕ မုိးေယးကုိ သယ္ေဆာင္သြားၾကၿပီး အင္ဖာလ္၊ ဒီမာပူရ္၊ ကုိဟီမာနဲ႔ ဂူ၀ါဟာတီတုိ႔လုိ အိႏၵိယကၿမိဳ႕ေတြဆီ ပုိ႔ေဆာင္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတင္မကဘဲ အိႏၵိယႏုိင္ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ပုိင္းအထိ ေစ်းခ်ိဳတဲ့ တ႐ုတ္လုပ္ကုန္ပစၥည္းေတြ စီးဆင္းေနၾကပါၿပီ။
တ႐ုတ္ရဲ႕ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ပုိက္လုိင္း စတင္ရာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္း ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ဟာ တ႐ုတ္က အျမန္ရထားလမ္းေဖာက္လုပ္ခ်င္တဲ့ ေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္နဲ႔ ျမန္မာတုိ႔ဟာ ကန္ေဒၚလာ ၂၀ ဘီလီယံေလာက္ကုန္က်မယ့္ ရထားလမ္းေဖာက္လုပ္ေရးအတြက္ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာတစ္ခုကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ပါတယ္။
တ႐ုတ္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ၊ အေႂကြးႏြံနစ္မယ့္အေျခအေနေတြကုိ ရိပ္မိလာတာေၾကာင့္ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရဟာ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လမွာ ရက္လြန္ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ကန္ေဒၚလာ ၃.၉ ဘီလီယံတန္ဖုိးရွိတဲ့ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းကုိ ရပ္ဆုိင္းၿပီး ၃ ႏွစ္အၾကာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလုိလုပ္လုိက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျမစ္ဆံုမွာ သူတုိ႔ရင္းႏွီးထားတဲ့ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၈၀၀ ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပန္ေပးရမယ္လုိ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံပုိင္ လုပ္ငန္းက ေျပာၾကားခ့ဲပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေလ့လာဆန္းစစ္သူေတြက တ႐ုတ္ဟာ ေက်ာက္ျဖဴကုိရဖုိ႔အတြက္ ဒီေပ်ာ့ကြက္ကုိ အသံုးခ်ကာ အေပးအယူလုပ္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
သူတုိ႔ဆီကေန လယ္ယာသံုး ယာဥ္ေတြ၊ စက္ကိရိယာေတြကုိ ၀ယ္ယူဖုိ႔အတြက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ဟာ ျမန္မာကုိ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၂၀၀ ႏွစ္ရွည္ေခ်းေငြ ထပ္တုိးေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေျခစုိက္ စီးပြားေရးသမားတစ္ဦးက ဒီေခ်းေငြရဲ႕ တစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ေရာက္မလာခဲ့ဘူးလုိ႔ Asia Times ကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေငြေတြအားလံုးကုိ တ႐ုတ္ဆီကေန စက္ပစၥည္းေတြ၀ယ္ဖုိ႔ အသံုးျပဳလုိက္ရၿပီး၊ ၀ယ္ထားတာေတြကလည္း ဘာမွ အသံုးမ၀င္ဘူးလုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။
အဲဒီအေႂကြးေတြကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေပးဆပ္ေနရတုန္းပါ။ တ႐ုတ္က ဘယ္လုိအေျခအေနမ်ိဳးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ့္ ေက်ာက္ျဖဴစီမံကိန္း စီစဥ္ထားတဲ့အတုိင္း ဆက္သြားမယ္ဆုိရင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအတြက္သာ ပုိၿပီးအက်ိဳးရွိမယ့္ ဒီစီမံကိန္းအတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အေႂကြးႏြံ ထပ္နစ္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဏာပုိင္ေတြက သူတုိ႔ဟာ ဒီစီမံကိန္းရဲ႕ အေျခအေနေတြ၊ ကုန္က်စားရိတ္ေတြကုိ လက္ရွိမွာ ျပန္လည္သံုးသပ္ေနတယ္လုိ႔ ေျပာေပမယ့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ စီပြားေရးအင္အားေတာင့္တင္းမႈ၊ ႏုိင္ငံရဲ႕ အေႂကြးထူေနတဲ့ေပ်ာ့ကြက္ အကုိင္ခံထားရမႈကုိ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ျမန္မာအစုိးရက လြတ္လမ္းရွာ စဥ္းစားႏုိင္မလားဆုိတာ မေသခ်ာမေရရာတဲ့ ကိစၥ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
Ref: Asia Times
(Asia Times တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ Myanmar risks falling into a China debt trap ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)
