ဇွန် ၂၉၊ ၂၀၂၅
M-Media

၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလက စတင်တဲ့ ဂါဇာကမ်းမြှောင်က အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုမှာ သေဆုံးသူ ပါလက်စတိုင်း အရေအတွက်ဟာ ၁ သိန်းနီးပါး ရှိတယ်လို့ အစ္စရေးသတင်းစာ Haaretz က ဇွန် ၂၇ ရက်နေ့မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

ဒါဟာ ကမ်းမြှောင်တစ်ခုလုံးမှာရှိတဲ့ လူဦးရေရဲ့ ၄ ရာခိုင်နှုန်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဂါဇာ ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးဌာနက သူတို့ ကောက်ယူရရှိတဲ့ စာရင်းအရ သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ၅၆၃၀၀ ဦးရှိတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

Haaretz သတင်းစာက အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက်က မြင့်မားသလို၊ စစ်ပွဲနဲ့ အစ္စရေးရဲ့ ပိတ်ဆို့မှုနောက်ဆက်တွဲ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ် ပြိုလဲမှု၊ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု၊ ရောဂါထူပြောမှုတို့ကြောင့် သေဆုံးရသူ အရေအတွက်ကလည်း မြင့်မားတယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

လန်ဒန်တက္ကသိုလ် Holloway College က ပဋိပက္ခလေ့လာမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ပရော်ဖက်ဆာ မီခေလ်း စပါဂတ်ရဲ့ လေ့လာဆန်းစစ်မှုကို သတင်းစာက ကိုးကားဖော်ပြခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

လေ့လာမှုအရ ဂါဇာမှာ အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယ်တွေ သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ပဋိပက္ခ၊ စစ်ပွဲတွေမှာ အမြင့်မားဆုံး ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

“လူဦးရေရဲ့ ၄ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အသတ်ခံရတာမျိုးပါ။ ၂၁ ရာစုမှာ ဒီလောက် သတ်ဖြတ်မှုနှုန်း မြင့်မားတာမျိုး နောက်တစ်ခု ထပ်ရှိလားဆိုရင် မသေချာပါဘူး”

Ref: Anadolu

ဇွန် ၂၈၊ ၂၀၂၆
M-Media

ဂါဇာမှာ အတိဒုက္ခရောက်နေတဲ့ ပါလက်စတိုင်းတွေ အကူအညီလာယူရင် ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ဖို့ အစ္စရေးတပ်မှူးတွေက စစ်သားတွေကို အမိန့်ပေးထားတာ တွေ့ရတယ်လို့ အစ္စရေးသတင်းစာ Haaretz ကဖော်ပြပါတယ်။

အမေရိကန် ကမကထပြုတဲ့ အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့ Gaza Humanitarian Foundation (GHF) က ရိက္ခာတွေ ၀ေငှမှုအတွင်း အစ္စရေးစစ်သားတွေက သတ်ဖြတ်မှုမှုကြောင့် အနည်းဆုံး ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၅၄၉ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ဒဏ်ရာရသူ ၄၀၆၆ ဦး ရှိပါတယ်။

“တင့်ကားတွေကနေ ကျွန်တော်တို့ စက်သေနတ်တွေနဲ့ပစ်တယ်။ လစ်ပစ်ဗုံးတွေနဲ့လည်း ထုပါတယ်။ ဖုန်တွေကြားထဲကနေ ပြေးလာတဲ့ အရပ်သားတွေ အပစ်ခံရတဲ့ အဖြစ်အပျက်တစ်ခုလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်” လို့ Haaretz သတင်းစာကို စစ်သားတစ်ယောက်က ပြောပါတယ်။

ဂါဇာမှာ စခန်းချနေတဲ့ အခြားစစ်သားတစ်ယောက်ကလည်း အကူအညီပေးရေးနေရာနားမှာ တစ်ရက်ကို ပါလက်စတိုင်း တစ်ဦးကနေ ငါးဦးအထိ အသတ်ခံနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အစ္စရေးစစ်တပ်ကတော့ ဒီသတင်းကို ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera

ဇွန် ၁၉၊ ၂၀၂၅
M-Media

၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလက စတင်တဲ့ ဂါဇာက အစ္စရေးရဲ့ တစ်ကျော့ပြန် လူသတ်ပွဲအတွင်း အစ္စရေးဟာ ဆေးရုံပေါင်း ၃၆ ခုထက်မနည်းကို တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအထဲက တော်တော်များများဟာ အုတ်ပုံဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
၁၉၄၉ ခုနှစ် ဂျီနီဗာ ကွန်ဗန်းရှင်းအရ ဆေးရုံတွေကို တိုက်ခိုက်မှုဟာ စစ်ရာဇ၀တ်မှုမြောက်ပါတယ်။ ဂါဇာဆေးရုံတွေကို အစ္စရေးက အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ရပ်အချို့ကို ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက် – Al-Ahli ဆေးရုံကို အစ္စရေးက ဒုံးကျည်နဲ့ တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ဆေးရုံကားပါကင်မှာ တဲထိုးနေတဲ့ ပါလက်စတိုင်း စစ်ရှောင် ရာနဲ့ချီ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် နို၀င်ဘာ ၃ ရက် – Al-Shifa ဆေးရုံ အပြင်ဘက်က လူနာတင်ယာဥ်တန်းကို အစ္စရေးက ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ပါလက်စတိုင်း အများအပြား သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် နို၀င်ဘာ ၂၁ ရက် – Al-Awda ေဆးရုံကိုလေကြောင်းကနေ အစ္စရေး တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ MSFက ဆရာ၀န်တစ်ဦးအပါအ၀င် စုစုပေါင်း ဆရာ၀န် ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်န၀ါရီ ၂၂ ရက် – Nasser Hospital ဆေးရုံကို အစ္စရေးက တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ဆေးရုံမှာ ခိုလှုံနေတဲ့ ပါလက်စတိုင်းစစ်ရှောင် အများအပြား သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ ၂၀ ရက် – Al-Shifa ဆေးရုံကို အစ္စရေးက ထပ်မံ စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အနည်းဆုံး လူ ၉၀ အသတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီဆေးရုံကို အစ္စရေးစစ်သားတွေက အချိန်အတော်ကြာ စီးနင်းခဲ့တာဖြစ်ပြီး အသတ်ခံရသူတွေထဲမှာ လူနာတွေ၊ စစ်ရှောင်တွေ အများအပြား ပါ၀င်ပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက် – Al-Aqsa ဆေးရုံကို အစ္စရေးက လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ စစ်ရှောင်တွေအပါအ၀င် ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ အများအပြား သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက် – Al-Shifa ဆေးရုံကို အစ္စရေးတို့က ၁၄ ရက်ကြာ စီးနင်းခဲ့ပြီး ဆေး၀န်ထမ်းတွေ အပါအ၀င် လူအများအပြားကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက် – Al-Aqsa ဆေးရုံကို ညပိုင်း အစ္စရေးက လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်ရာမှာ ၅ ဦးသေဆုံးကာ ၆၅ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက် – Kamal Adwan ဆေးရုံကို အစ္စရေးစစ်သားတွေ ၀င်ရောက်စီးနင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အနည်းဆုံး ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၂၀ ကို သတ်ဖြတ်ကာ အများအပြားကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပါတယ်။ နောက်တစ်နေ့မှာတော့ ဆေးရုံဒါရိုက်တာ ဒေါက်တာ ဟာဆန် အဘူ ဆာဖီယာကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် နို၀င်ဘာ – အင်ဒိုနီးရှားဆေးရုံကို အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့တွေက ရက်အတော်ကြာ စီးနင်းခဲ့ပြီး လူအများအပြားကို သတ်ဖြတ်ကာ ဆေးရုံ၀င်းထောင့်မှာ အလောင်းတွေကို စုပုံထားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၃ ရက် – အစ္စရေးစစ်သားတွေဟာ ပါလက်စတိုင်း လခြမ်းနီအသင်းအတွက် အလုပ်လုပ်ပေးနေတဲ့ ဆေးမှုး ၁၅ ဦးကို ကယ်ဆယ်ရေးခရီးစဥ်တစ်ခုမှာ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားပြီး သွေးအေးအေးနဲ့ ညှင်းပမ်းသတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ သတ်ဖြတ်ခံရတဲ့ ဆေးမှူးတစ်ဦး မသေခင် လျှို့၀ှက်ရိုက်ကူးထားတဲ့ ဗီဒီယိုကနေ အစ္စရေးရဲ့ ယုတ်မာကြမ်းတမ်းမှုကို ကမ္ဘာက မျက်၀ါးထင်ထင် တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
Ref: Aljazeera

မေ ၂၆၊ ၂၀၂၅
M-Media

မနေ့က စပိန်နိုင်ငံ မက်ဒရစ်မြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ဥရော-အာရပ် ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးမှာ စပိန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး José Manuel Albares က အစ္စရေးရဲ့ ဂါဇာအကြမ်းဖက်မှုကို ရပ်တန့်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းက ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

ဒီအစည်းအ၀ေးဟာ “The Madrid Group” လို့ခေါ်တဲ့ ဥရောပ-အာရပ်အဖွဲ့ရဲ့ ၆ ကြိမ်မြောက်အစည်းအ၀ေးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၂ဝ လောက် ပါ၀င်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က စတင်တဲ့ ဂါဇာက အစ္စရေးရဲ့ တစ်ကျော့ပြန် လူသတ်ပွဲကြောင့် နေ့စဥ်သေဆုံးမှု တိုးလာပြီး၊ အငတ်ဘေးဆိုက်လာတဲ့ အခြေအနေမှာ လူသားချင်းစာနာမှုအကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့ စုစည်းခဲ့ကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

သုံးလနီးပါး အကူအညီပိတ်ဆို့ထားမှုကြောင့် ဂါဇာမှာ အစားအစာ၊ ရေ၊ လောင်စာနဲ့ ဆေးဝါးတွေ အလွန်အမင်းချို့တဲ့နေပါတယ်။ အစ္စရေးက မကြာသေးခင်က အကူအညီအနည်းငယ် ဝင်ခွင့်ပေးခဲ့ပေမယ့် လူသားချင်းစာနာမှုအဖွဲ့တွေက ဆင့်ပါးစပ် နှမ်းပက်သလောက်သာ ရှိတယ်လို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

မက်ဒရစ်အစည်းအဝေးဟာ ဇွန် ၁၇ ရက်နေ့ နယူးယောက်မှာ ပြင်သစ်နဲ့ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားတို့ ပူးပေါင်းကျင်းပမယ့် နှစ်နိုင်ငံတည်ရှိရေး အဖြေထွက်ရေး ကုလ အဆင့်မြင့်ညီလာခံကို အရှိန်ရစေဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။
အာရပ်လိဂ်နဲ့ OIC အဖွဲ့တွေက စစ်ပြေငြိမ်းရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရေး လိုအပ်ချက်ကို အစည်းအ၀ေးမှာ အလေးထား ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။

ဂါဇာက အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် အစ္စရေးနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူညီချက်တွေကို ပြန်လည်သုံးသပ်ဖို့ ဥရောပသမဂ္ဂက အခုတစ်ပတ်မှာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။

စပိန်နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးက အစ္စရေးရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေရပ်တန့်ဖို့အတွက် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုအပါအ၀င် နည်းလမ်းအားလုံးကို အသုံးပြုရမယ်လို့ မနေ့က အစည်းအ၀ေးမှာ ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera

M-Media

ဂါဇာက ဂျီနိုဆိုက်
————
နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Amnesty International က ဂါဇာကို အကူအညီတွေ ၀င်မရအောင် အစ္စရေးက ဆက်လက်ပိတ်ဆို့ထားမှုကို “လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု” လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချ ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ အစ္စရေးဟာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကို စစ်လက်နက်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုနေပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်နေတယ်လို့ အဖွဲ့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဂါဇာက ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၂ သန်းကျော်ဟာ အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ အစာရေစာ ဖြတ်တောက်ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ၁ နှစ်ကျော်ကြာ ခါးစီးခံနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Amnesty International က ပိတ်ဆို့မှု ချက်ချင်းရပ်ပြီး ဂါဇာထဲကို အသက်ကယ်အကူအညီတွေ ဝင်ခွင့်ပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဗုံးကြဲခံရတဲ့ ပရဟိတအသင်း
———–
ဂါဇာအလယ်ပိုင်း အလ်ဂျာလာလမ်းမက ပရဟိတအဖွဲ့ အဆောက်အဦးကို အစ္စရေးက ဒီကနေ့မနက်ပိုင်းမှာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့တာကြောင့် အနည်းဆုံး လူငါးဦး သေဆုံးပြီး၊ အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။

အကူအညီပေးမှုကိုလည်း နှောက်ယှက်
————
ဂါဇာထဲ အကူအညီတွေ မ၀င်နိုင်အောင် အစ္စရေးက ပိတ်ဆို့ထားတာကြောင့် ဂါဇာပြည်သူတွေဟာ အစားအသောက်၊ ရေ နဲ့ ဆေးဝါးတွေ မရရှိတော့ဘဲ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းကလည်း အစ္စရေးလက်ချက်ကြောင့် ပြိုလဲမယ့်အခြေအနေရောက်နေပြီလို့ နိုင်ငံတကာကြက်ခြေနီအဖွဲ့က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ အာဟာရချို့တဲ့မှုနဲ့ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်မှုတို့ကြောင့် ကလေးငယ် ၂၃ ဦး အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး အခြေအနေတွေ ပိုဆိုးလာနေတာကြောင့် အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တွေ အရေးပေါ်ဝင်ရောက်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

ဒရုန်းနဲ့တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ အကူအညီပေးရေးသင်္ဘော
—————–
ဂါဇာကို သွားနေတဲ့ အကူအညီပေးရေး သင်္ဘောတစ်စီး မော်လ်တာနိုင်ငံရေပြင်မှာ ဒီကနေ့ မနက်က ဒရုန်းနဲ့ တိုက်ခိုက်ခံလိုက်ရပြီး ဒီကိစ္စကို စုံစမ်စစ်ဆေးဖို့ Euro-Med Human Rights Monitor လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေး အကူအညီတွေကို တားဆီးတဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်တာလို့ ဆိုပါတယ်။ မော်လ်တာအစိုးရရဲ့ ကြီးကြပ်မှုအောက်မှာ ကုလသမဂ္ဂက ကိုင်တွယ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခု လုပ်ဖို့နဲ့ အကူအညီတွေ လုံခြုံစွာ ပို့ဆောင်နိုင်ဖို့ကိုလည်း အဖွဲ့က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒီလို အရေးမယူနိုင်ရင် နောက်ထပ် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဆက်ဖြစ်ပြီး ဂါဇာရဲ့ အကျပ်အတည်းကို ပိုဆိုးစေမယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။

Ref: Aljazeera