မေ ၂၆၊ ၂၀၂၅
M-Media

မနေ့က စပိန်နိုင်ငံ မက်ဒရစ်မြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ဥရော-အာရပ် ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးမှာ စပိန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး José Manuel Albares က အစ္စရေးရဲ့ ဂါဇာအကြမ်းဖက်မှုကို ရပ်တန့်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းက ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

ဒီအစည်းအ၀ေးဟာ “The Madrid Group” လို့ခေါ်တဲ့ ဥရောပ-အာရပ်အဖွဲ့ရဲ့ ၆ ကြိမ်မြောက်အစည်းအ၀ေးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၂ဝ လောက် ပါ၀င်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က စတင်တဲ့ ဂါဇာက အစ္စရေးရဲ့ တစ်ကျော့ပြန် လူသတ်ပွဲကြောင့် နေ့စဥ်သေဆုံးမှု တိုးလာပြီး၊ အငတ်ဘေးဆိုက်လာတဲ့ အခြေအနေမှာ လူသားချင်းစာနာမှုအကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့ စုစည်းခဲ့ကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

သုံးလနီးပါး အကူအညီပိတ်ဆို့ထားမှုကြောင့် ဂါဇာမှာ အစားအစာ၊ ရေ၊ လောင်စာနဲ့ ဆေးဝါးတွေ အလွန်အမင်းချို့တဲ့နေပါတယ်။ အစ္စရေးက မကြာသေးခင်က အကူအညီအနည်းငယ် ဝင်ခွင့်ပေးခဲ့ပေမယ့် လူသားချင်းစာနာမှုအဖွဲ့တွေက ဆင့်ပါးစပ် နှမ်းပက်သလောက်သာ ရှိတယ်လို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

မက်ဒရစ်အစည်းအဝေးဟာ ဇွန် ၁၇ ရက်နေ့ နယူးယောက်မှာ ပြင်သစ်နဲ့ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားတို့ ပူးပေါင်းကျင်းပမယ့် နှစ်နိုင်ငံတည်ရှိရေး အဖြေထွက်ရေး ကုလ အဆင့်မြင့်ညီလာခံကို အရှိန်ရစေဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။
အာရပ်လိဂ်နဲ့ OIC အဖွဲ့တွေက စစ်ပြေငြိမ်းရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရေး လိုအပ်ချက်ကို အစည်းအ၀ေးမှာ အလေးထား ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။

ဂါဇာက အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် အစ္စရေးနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူညီချက်တွေကို ပြန်လည်သုံးသပ်ဖို့ ဥရောပသမဂ္ဂက အခုတစ်ပတ်မှာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။

စပိန်နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးက အစ္စရေးရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေရပ်တန့်ဖို့အတွက် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုအပါအ၀င် နည်းလမ်းအားလုံးကို အသုံးပြုရမယ်လို့ မနေ့က အစည်းအ၀ေးမှာ ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera

M-Media

ဂါဇာက ဂျီနိုဆိုက်
————
နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Amnesty International က ဂါဇာကို အကူအညီတွေ ၀င်မရအောင် အစ္စရေးက ဆက်လက်ပိတ်ဆို့ထားမှုကို “လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု” လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချ ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ အစ္စရေးဟာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကို စစ်လက်နက်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုနေပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်နေတယ်လို့ အဖွဲ့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဂါဇာက ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၂ သန်းကျော်ဟာ အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ အစာရေစာ ဖြတ်တောက်ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ၁ နှစ်ကျော်ကြာ ခါးစီးခံနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Amnesty International က ပိတ်ဆို့မှု ချက်ချင်းရပ်ပြီး ဂါဇာထဲကို အသက်ကယ်အကူအညီတွေ ဝင်ခွင့်ပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဗုံးကြဲခံရတဲ့ ပရဟိတအသင်း
———–
ဂါဇာအလယ်ပိုင်း အလ်ဂျာလာလမ်းမက ပရဟိတအဖွဲ့ အဆောက်အဦးကို အစ္စရေးက ဒီကနေ့မနက်ပိုင်းမှာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့တာကြောင့် အနည်းဆုံး လူငါးဦး သေဆုံးပြီး၊ အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။

အကူအညီပေးမှုကိုလည်း နှောက်ယှက်
————
ဂါဇာထဲ အကူအညီတွေ မ၀င်နိုင်အောင် အစ္စရေးက ပိတ်ဆို့ထားတာကြောင့် ဂါဇာပြည်သူတွေဟာ အစားအသောက်၊ ရေ နဲ့ ဆေးဝါးတွေ မရရှိတော့ဘဲ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းကလည်း အစ္စရေးလက်ချက်ကြောင့် ပြိုလဲမယ့်အခြေအနေရောက်နေပြီလို့ နိုင်ငံတကာကြက်ခြေနီအဖွဲ့က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ အာဟာရချို့တဲ့မှုနဲ့ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်မှုတို့ကြောင့် ကလေးငယ် ၂၃ ဦး အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး အခြေအနေတွေ ပိုဆိုးလာနေတာကြောင့် အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တွေ အရေးပေါ်ဝင်ရောက်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

ဒရုန်းနဲ့တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ အကူအညီပေးရေးသင်္ဘော
—————–
ဂါဇာကို သွားနေတဲ့ အကူအညီပေးရေး သင်္ဘောတစ်စီး မော်လ်တာနိုင်ငံရေပြင်မှာ ဒီကနေ့ မနက်က ဒရုန်းနဲ့ တိုက်ခိုက်ခံလိုက်ရပြီး ဒီကိစ္စကို စုံစမ်စစ်ဆေးဖို့ Euro-Med Human Rights Monitor လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေး အကူအညီတွေကို တားဆီးတဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်တာလို့ ဆိုပါတယ်။ မော်လ်တာအစိုးရရဲ့ ကြီးကြပ်မှုအောက်မှာ ကုလသမဂ္ဂက ကိုင်တွယ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခု လုပ်ဖို့နဲ့ အကူအညီတွေ လုံခြုံစွာ ပို့ဆောင်နိုင်ဖို့ကိုလည်း အဖွဲ့က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒီလို အရေးမယူနိုင်ရင် နောက်ထပ် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဆက်ဖြစ်ပြီး ဂါဇာရဲ့ အကျပ်အတည်းကို ပိုဆိုးစေမယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။

Ref: Aljazeera

M-Media

ဂါဇာက ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု အခြေအနေ ပိုဆိုးလာ

ဂါဇာကမ်းမြှောင်က ၂ သန်းခန့်ရှိတဲ့ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူတွေရဲ့ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု အခြေအနဟာ အလွန်အမင်း ဆိုးရွားလာနေတယ်လို့ ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးဌာနက သတိပေးချက် ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလကတည်းက တစ်ကျော့ပြန် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ပြုလုပ်လာတဲ့ အစ္စရေးဟာ ဂါဇာကို နိုင်ငံကတာကပေးအပ်တဲ့ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ ၀င်ရောက်ခွင့်မရအောင် ပိတ်ဆို့ထားတာပါ။ ဒီလိုပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖယ်ရှားနိုင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအ၀ိုင်းနဲ့ အာရပ်နိုင်ငံတွေက ဆောင်ရွက်ပေးဖို့လည်း ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးဌာနက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
Ref: Aljazeera

တရုတ်ထုတ် အဆင့်မြင့် ဒုံးခွင်းစနစ်ကို အီဂျစ်က ပိုင်ဆိုင်ထား

တရုတ်နိုင်ငံထုတ် လေကြောင်းရန် ကာကွယ်ရေးစနစ် HQ-9B အပါအ၀င် နောက်ဆုံးပေါ် ဒုံးခွင်းစနစ်တစ်ချို့ကို အီဂျစ်က ပိုင်ဆိုင်ထားတယ်လို့ အီဂျစ်စစ်တပ် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးဌာန အကြီးအကဲဟောင်း ဗိုလ်ချုပ် ဆာမီရ် ဖာရက်ဂ်က အာရပ်ရုပ်သံတစ်ခုနဲ့ အင်တာဗျူးမှာ ထုတ်ပြောခဲ့ပါတယ်။ အီဂျစ်ဟာ အခြား အာရပ်နိုင်ငံတွေလိုပဲ အစ္စရေးရဲ့ ရန်စ ကျူးကျော်မှုဒဏ်ကို ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ HQ-9B ဒုံးခွင်းစနစ်ဟာ ရုရှားရဲ့ နာမည်ကျော် S-400 ဒုံးခွင်းစနစ်နဲ့ နှိုင်းယှဥ်ခံရတဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
အီဂျစ်ဟာ အမေရိကန်ရဲ့ မဟာမိတ်နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်တာကြောင့် လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ရင် အစ္စရေးကို မမှီအောင် အမေရိကန်က ကန့်သတ်ချုပ်ခြယ်တာမျိုး ရှိပြီး တရုတ်ထုတ် ထိပ်တန်းဒုံးခွင်းစနစ်တစ်ခုကို ဘယ်လို ပိုင်ဆိုင်နိုင်လဲဆိုတာ တိတိကျကျ မသိရပါဘူး။

Ref: Aljazeera, Middle East Monitor