ဒီဇင်ဘာ ၂၄၊ ၂၀၂၀
M-Media
– “မြန်မာတွေကို တွေ့တဲ့နေရာပစ်သတ်ပစ်”
ထိုင်းနိုင်ငံက မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု အများအပြား တွေ့လာရပြီးနောက် YouTube က ကွန့်မန်တစ်ခုမှာ ထိုင်းဘာသာစကားနဲ့ ရေးထားတာပါ။
ဘန်ကောက်မြို့အနီး ပင်လယ်စာစျေးမှာ ကိုဗစ် အကြီးအကျယ်ကူးစက်မှု တွေ့လာရပြီးနောက်ပိုင်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအပေါ် သမိုင်းနဲ့ချီ သည်းခံမှုရှိတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဒီလို အွန်လိုင်းအမုန်းစကားတွေ၊ သန်းနဲ့ချီတဲ့ ရွေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအပေါ် ဆက်ဆံမှုအတွက် မေးခွန်းတွေ အများအပြား တွေ့လာရပါတယ်။
“Covid-19 ပြန့်နှံ့မှုအတွက် မြန်မာတွေကို အပြစ်ဖို့ကြတယ်။ တကယ်တော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူရွေးကူးတာမဟုတ်ပါဘူး” လို့ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ ထိုင်းအဖွဲ့ Labor Protection Network က တာဝန်ရှိသူ Sompong Srakaew က ပြောပါတယ်။
အွန်လိုင်းက ဒီလိုအမုန်းစကားတွေကြောင့် မြေပြင်မှာ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာပြီး မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကို ဘတ်စ်ကား၊ ဆိုင်ကယ်ကယ်ရီတွေ ပေးမစီးတာ၊ အလုပ်မလာခိုင်းတာတွေ ရှိတယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။
ရိုက်တာသတင်းဌာနက စီစစ်တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ အွန်လိုင်းအမုန်းစကားတွေထဲမှာ ကိုဗစ်ကူးနေတဲ့ မြန်မာတွေကို ဆေးမကုပေးဖို့၊ မြန်မာတွေ ထိုင်းနိုင်ငံထဲ သွင်းတဲ့သူကို အပြစ်ပေးဖို့ စတာတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ကိုဗစ်ကူးစက်မှုအတွက် နိုင်ငံခြားသားတွေကို ဒီလို ပြစ်တင်ပြောဆိုတာဟာ ဒီကပ်ရောဂါ စဖြစ်ကတည်းက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ မြင်ရတဲ့ပုံစံ ဖြစ်ပါတယ်။
မိမိတို့ဟာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် တရားမဝင်ရောက်လာသူတွေကြောင့် အခုလို ပြန့်နှံ့ကူးစက်မှုအသစ် ဖြစ်လာတာလို့ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ချန်အိုချာက ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်မှာ ပြောပါတယ်။ ထိုင်းအစိုးရရဲ့ ကိုဗစ်နှိမ်နှင်းရေး အထူးအဖွဲ့ကတော့ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအပေါ် စာနာထောက်ထားဖို့ ထိုင်းပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
ဆိုရှယ်မီဒီယာ စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ Social Media Monitoring for Peace က YouTube၊ Facebook နဲ့ Twitter စာမျက်နှာတို့မှာ မြန်မာတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထားတဲ့ အမုန်းစကား ရာနဲ့ချီ တွေ့ရတယ်လို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။
“အဲဒီအမုန်းစကားတွေထဲမှာ လူမျိုးရေးစော်ကားမှု၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု၊ အမျိုးသားရေးဝါဒကို လှုံဆော်တာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ အွန်လိုင်းက အမုန်းစကားကြောင့် မြေပြင်မှာ ပိုပြီးတော့ ခွဲခြားဆက်ဆံတာ၊ အကြမ်းဖက်တာမျိုးတွေ ဖြစ်လာမှာ ကျွန်တော်တို့ စိုးရိမ်ပါတယ်” လို့ အဖွဲ့ရဲ့ တာဝန်ရှိသူ Saijai Liangpunsakul က ပြောပါတယ်။
ရိုက်တာသတင်းဌာနက တစ်ချို့ အမုန်းစကားတွေကို အသိပေးခဲ့ပြီးနောက် Facebook က တော်တော်များများကို အမုန်းစကားတားမြစ်ရေးမူဝါဒအရ ဖျက်ပစ်လိုက်ပြီလို့ ပြောပါတယ်။
“အကာကွယ်နည်းတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထားတဲ့ အမုန်းစကားတွေဟာ ထိခိုက်မှု ပိုဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ သိပါတယ်” လို့ Facebook ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူကဆိုပြီး သူတိုရဲ့ မူဝါဒဟာ အမုန်းစကား ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းကို တားဆီးဖယ်ရှားနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
Facebook က အမုန်းစကားတွေဟာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထားတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို မီးထိုးပေးခဲ့တယ်လို ဝေဖန်မှုတွေ အကြီးအကျယ် ပေါ်လာပြီးတဲ့နောက်၊ အမုန်းစကားတွေကို အလျင်အမြန် သိရှိဖယ်ရှားနိုင်မယ့် စနစ်ကို Facebook က အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပါတယ်။
Twitter ကတော့ ထိုင်းနိုင်ငံက အခုကိစ္စကို သုံးသပ်နေတယ်လို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောခဲ့ပြီး YouTube က ဖြေကြားခြင်း မပြုသေးပါဘူး။
ဆိုရှယ်မီဒီယာက ရေးသားမှုတိုင်းဟာ အနှုတ်လက္ခဏာဆောင်တဲ့ စကားတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ထိုင်းနိုင်ငံသားတစ်ချို့က မြန်မာအလုပ်သမားတွေအပေါ် ကာကွယ်ပြောဆိုမှုတွေလည်း ရှိပါတယ်။
ဒီလိုအမုန်းစကားတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရိုက်တာရဲ့ မေးမြန်းမှုကို ထိုင်းနဲ့ မြန်မာအစိုးရ တာဝန်ရှိသူတွေက ဖြေကြားခြင်း မပြုသေးပါဘူး။
စိတ်မကောင်းစရာ
လတ်တလော အကြီးအကျယ်ကူးစက်မှုကို ဘန်ကောက်မြို့နဲ့ ၃၅ ကီလိုမီတာအကွာ စမွတ်ဆာခွန်ပြည်နယ်က ပုဇွန်စျေးမှာ စတွေ့တာပါ။ အဲဒီစျေးနဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့ လူ ၁၃၀၀ လောက်မှာ ကိုဗစ်ပိုးတွေ့ခဲ့ပြီး ထောင်နဲ့ချီတဲ့လူတွေကိုလည်း ကွာရန်တင်းဝင်ခိုင်းထားပါတယ်။
“မြန်မာအလုပ်သမားတွေ ပြစ်တင်ပြောဆိုခံရတဲ့အတွက် ကျွန်တော်တို့ တော်တော်လေး စိတ်မကောင်းပါဘူး။ ‘မြန်မာတွေကြောင့် ဖြစ်တာ’ လို့ ကျွန်တော်တို့ အပြောခံရပါတယ်။ များသောအားဖြင့် ကျွန်တော်တို့ ဘာမှပြန်မပြောပေမယ့် တစ်ချို့က ဒေါသမထိန်းနိုင်တာတွေ ရှိပါတယ်” လို့ ကိုဗစ်ကူးစက်သူတွေ၊ ကွာရန်တင်းဝင်တဲ့သူတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ အသက် ၃၅ နှစ်အရွယ် ကိုနေလင်းသူက ပြောပါတယ်။
တရားဝင်စာရင်းတွေအရ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ မြန်မာအလုပ်သမား ၁.၆ သန်းလောက် ရှိတယ်လို့သိရပြီး နိုင်ငံအတွင်း နိုင်ငံခြားသားအလုပ်သမားအရေအတွက်ရဲ့ ၃ ပုံ ၂ ပုံ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရားမဝင် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်မှုတွေ ရှိတာကြောင့် အမှန်တကယ်အရေအတွက်က ဒီထက်ပိုများနိုင်ပါတယ်။ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအများစုဟာ အခြေခံလုပ်သားတွေ၊ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်သားတွေအဖြစ် လုပ်ကိုင်ကြရတာပါ။
“အဲဒီလိုအလုပ်မျိုး ထိုင်းတွေက မလုပ်ကြဘူးဗျ။ မြန်မာတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ မိသားစုဝင်တွေ ဖြစ်နေပါပြီ။ မြန်မာတွေလည်း ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ထိုင်းတွေလည်း ဗုဒ္ဓဘာသာပဲလေ” လို့ ကိုဗစ်နှိပ်နှင်းရေးအထူးအဖွဲ့ရဲ့ တာဝန်ရှိသူ Taweesin Wisanuyothin က ပြောပါတယ်။
ထိုင်းဟာ သမိုင်းကြောင်းအရ နိုင်ငံခြားသားတွေအပေါ် သည်းခံမှုရှိပေမယ့် ၁၈ ရာစု ဗမာဘုရင်လက်ထက်က အယုဒ္ဒယကို သိမ်းပိုက်မှုအကြောင်း ဦးတည်ပြီး သမိုင်းရန်ကြွေး တွေကို ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ရေးတတ်ကြပါတယ်။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို မြန်မာနိုင်ငံက ပိုပြီး ခံစားရတာပါ။ ကူးစက်သူ ၁ သိန်း ၂ သောင်းနီးပါးရှိပြီး သေဆုံးသူ ၂၅၀၀ ကျော်ပါပြီ။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ ကူးစက်မှု ၅၈၀၀ နဲ့ သေဆုံးသူ ၆၀ လောက်သာ ရှိပါသေးတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကူးစက်မှုအသစ်တွေ ဘယ်လိုပေါ်လာလဲဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပါဘူး။
ထိုင်းနဲ့ကပ်နေတဲ့ မလေးရှား၊ စင်ကာပူနိုင်ငံတွေမှာလည်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအကြား ကိုဗစ် အကြီးအကျယ်ကူးစက်မှုတွေကိုကြည့်ရင် ကျန်းမာတဲ့ လူငယ်လူရွယ်တွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ကူးစက်နိုင်တယ်ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံက ကူးစက်မှုမှာတော့ အသက် ၆၇ နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးမှာ စတွေ့ခဲ့ရတာပါ။
ပြီးခဲ့တဲ့လအနည်းငယ်အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ပြည်တွင်းကူးစက်မှု သိပ်မရှိပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ထိုင်းနိုင်ငံကပြန်လာသူတွေမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှုတွေ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
“ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ကူးစက်သူတွေ ရှိနေမယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ မြန်မာအလုပ်သမားတွေဟာ တစ်ခန်းကို ၃၊ ၄ ယောက် စုပြုံနေရတာကြောင့် ခပ်ခွာခွာနေထိုင်ဖို့ မလွယ်ပါဘူး” လို့ ရန်ကုန်အခြေစိုက် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအခွင့်အရေး ကွန်ရက်က ဦးစိန်ဌေးက ပြောပါတယ်။
မြန်မာအလုပ်သမားတွေ ထိုင်းနိုင်ငံထဲ တရားမဝင် ဝင်ရောက်တယ်လို့ စွပ်စွဲပြောဆိုပေမယ့် ထိုင်းတွေလည်း တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှု ရှိပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံက လိင်ဖျော်ဖြေရေးလုပ်ငန်းမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှုတွေ့ရတဲ့အတွက် ဒီလုပ်ငန်းမှာ လုပ်ကိုင်တဲ့ ထိုင်းအမျိုးသမီးတွေ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အိမ်ပြကြပြီးတဲ့နောက် ကိုဗစ်အန္တရာယ် မြင့်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေ မကြာသေးခင်က ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါသေးတယ်။
Ref: Reuters
(Reuters သတင်းဌာနမှ Anti-Myanmar hate speech flares in Thailand over virus ဆောင်းပါးကို လေးမောင်က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုသည်)
