– လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၈၀ နီးပါးက ယခု ျမန္မာဟု ေခၚတြင္သည့္ ဗမာျပည္သည္ အိႏၵိယျပည္ကေန ခြဲထြက္ခဲ့ရသည္။ ခြဲထြက္ လိုက္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းေၾကာင္းတြင္ အေရးအႀကီးဆုံး အလွည့္အေျပာင္းတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည့္တိုင္ ယင္းကို သတိ ျပဳမိျခင္း မရွိခဲ့ပါ။
၁၉၃၅ တြင္ ယူေက ပါလီမန္က ဗမာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့ကာ ၁၉၃၇ အလယ္တြင္ ဗမာျပည္သည္ အိႏၵိယ အင္ပါယာ၏ ျပည္နယ္တစ္ျပည္နယ္ ျဖစ္ခဲ့ရာမွ ကိုယ္ပိုင္ ေ႐ြးေကာက္ခံ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လန္ဒန္သို႔ တိုက္႐ိုက္ အစီအရင္ခံရေသာ ဘုရင္ခံတစ္ဦး ရွိသည့္ျပည္ ျဖစ္လာခဲ့ သည္။
ယင္းသည္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရွိေရးအတြက္ ေလွကားထစ္တစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ဗမာ၏ သီးျခားအမွတ္အသား သ႐ုပ္လကၡဏာကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။
.ႏွစ္ေပါက္ေအာင္ ျပင္းထန္ေသာ ေဆြးေႏြးျငင္းခုံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ခြဲထြက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းကာလတြင္ အမွတ္အသား သ႐ုပ္လကၡဏာႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ ျပႆနာမ်ားသည္ ျဖစ္ခါစပင္ ရွိေနပါေသးသည္။ က်န္ရွိေနေသာ ၂၀ ရာစု ကာလမ်ားတြင္မွ ျပႆနာမ်ား ႀကီးထြားလာၿပီး စစ္ပြဲမ်ား၊ အထီးက်န္မႈႏွင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈမ်ားဆီသို႔ ဦးတည္ သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ယေန႔တြင္ေတာ့ အလားတူ ျပႆနာရပ္မ်ားသည္ အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား အၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္တြင္ လည္းေကာင္း၊ မြတ္ဆလင္ အသိုင္းအဝိုင္းမ်ား ၏ ကံၾကမၼာကို လည္းေကာင္း၊ တစ္ကမာၻလုံးႏွင့္ စီးပြားေရး ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ကိုင္ရာတြင္ လည္းေကာင္း ဆက္လက္ျဖစ္ ပြားလ်က္ ရွိေနသည္။ ၎ျပႆနာရပ္မ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း မရွိေသးသည့္အျပင္ ယင္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္ အတြက္ အဓိက အေရးႀကီးေနေသာ ကိစၥရပ္မ်ား ျဖစ္ေန သည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံကေန ခြဲထြက္ျခင္းသည္ ဗမာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒအတြက္ ႀကီးစြာေသာ ေအာင္ပြဲတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ဗမာမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၿပီး ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ကာ အမ်ားစုသည္ ဗမာစကားေျပာသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ၁၉ ရာစုတြင္ အဂၤလိပ္-ဗမာ စစ္ပြဲ သုံးႀကိမ္က ဘူတန္ႏိုင္ငံ အနီးအနားကေန ဘန္ေကာက္ၿမဳိ႕ ျပင္နားထိ ရွည္လ်ားသည့္ ၎၏ အင္ပါယာကို ပ်က္စီးေစခဲ့ပါသည္။ ၁၈၈၅ တြင္ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီေနၿပီ ျဖစ္ေသာ ဗမာတုိ႔၏ ဘုရင္စနစ္ကို ၿဗိတိန္က ၿဖဳိဖ်က္ခဲ့ၿပီး ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္ေဒသကို သိမ္းပိုက္ကာ ၿဗိတိသွ်ဘားမားဟု ေခၚတြင္ သည့္ အိႏၵိယျပည္သစ္ကို ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ဗမာမ်ား၏ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္သည္ ဘယ္ေတာ့မွ နာလန္မထူလာေတာ့ပါ။
ကိုလိုနီျပဳ အုပ္ခ်ဳပ္မႈက စီးပြားေရး တိုးတက္မႈကို ေဆာင္ၾကဥ္းလာမႈႏွင့္အတူ အိႏၵိယ တိုက္ငယ္ကေန စိစစ္ထိန္းေက်ာင္းမႈ မရွိေသာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူ သန္းႏွင့္ခ်ီ ဗမာျပည္သို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါသည္။ ဗမာျပည္သည္ ပို၍ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာေသာေနရာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အိႏၵိယ မိသားစုမ်ားအတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ေပးစြမ္းႏိုင္ေသာ ‘ပထမ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု’ လို ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္မ်ား ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ရန္ကုန္သည္ နယူးေယာက္ၿမဳိ႕ႏွင့္အၿပဳိင္ ကမာၻ႔အႀကီးမားဆုံးေသာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ား လာေရာက္ရာေနရာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၂၇ တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာပင္ ၄၂၈,၃၀၀ ဦး ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ (ယင္းအခ်ိန္က ဗမာျပည္ လူဦးေရမွာ ၁၀ သန္း ဝန္းက်င္သာ ရွိခဲ့ပါသည္။) ရန္ကုန္သည္ အိႏၵိယလူမ်ဳိးတို႔၏ ၿမဳိ႕ေတာ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ဗမာမ်ား အတြက္ေတာ့ ေခတ္မီမႈ ဆိုသည္မွာ ဥေရာပတိုက္က လူမ်ဳိးမ်ားက ထိပ္ဆုံးေနရာတြင္ ရွိေနေသာ၊ အိႏၵိယလူမ်ဳိးမ်ားက အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း မ်ားစြာကို လႊမ္းမိုးထားသည့္အျပင္ ၿမဳိ႕ျပအေျခခံလူတန္းစား ေနရာမ်ားတြင္ကိုပါ ဝင္ေရာက္လာေနေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ နားလည္ထားၾကသည္။ ခံစားခ်က္မ်ား နာက်င္လာခဲ့ၿပီး ပို၍နည္းပါးေသာ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ားကိုလည္း ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္။ ကမာၻ႔စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ႀကီး ျဖစ္ေပၚလာေသာအခါ တင္းမာမႈမ်ားမွာ ေပါက္ကြဲထြက္လာသည္။ ပထမအႀကိမ္ အိႏၵိယလူမ်ဳိး ဆန္႔က်င္ေရး အဓိက႐ုဏ္းမ်ားမွာ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္ ၁၉၃၀ ၌ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ပထမအႀကိမ္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ဆန္႔က်င္ေရး အဓိက႐ုဏ္းမ်ားမွာေတာ့ ၁၉၃၁ တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
အမ်ဳိးဂုဏ္တက္မႈ
ပထမမ်ဳိးဆက္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားမွာ ယင္းကာလေလာက္မွာပင္ ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး အမ်ဳိးဂုဏ္ကို ထိန္းသိမ္းရန္ ရည္႐ြယ္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ေတာ္လွန္ေရးဆန္သည့္ အဖြဲ႔မ်ားထဲက တစ္ဖြဲ႔က သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ တို႔ဗမာဟု အမည္တြင္ေစခဲ့ၿပီးSinn Fein ၏ အိုင္ယာလန္ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒထံကေန သေဘာတရားမ်ား ရယူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယေန႔ ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္း ျဖစ္ေနသည့္ သူတို႔၏ သီခ်င္းတြင္လည္း ‘ဒါတို႔ေျမ’ ဆိုသည့္ စာသားမ်ဳိး ပါဝင္ေနသည္။ တစ္နည္းဆိုရလွ်င္ ဒါဟာ မင္းတို႔ေျမ မဟုတ္ဘူးဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ အမ်ားစုက ႏိုင္ငံျခား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အျမတ္လာထုတ္မႈအျဖစ္ ႐ႈျမင္ထားၾကၿပီး ဥေရာပရွိ လက္ဝဲစြန္းသာမက လက္ယာစြန္း အယူအဆမ်ားကိုပါ သေဘာက် ႏွစ္ၿခိဳက္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕က ဗုဒၶဘာသာမွာ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ား ရွိေနၿပီဟု ျမင္လာၾကၿပီး ၁၉၃၈ တြင္ မြတ္ဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး လူမ်ဳိးေရး အဓိက႐ုဏ္းမ်ား စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ဗမာအမ်ဳိးသားေရးဝါဒမွာ ယေန႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေခၚေနသည့္ ကမာၻျပဳမႈျဖစ္စဥ္ႀကီးကို ဆန္႔က်င္ေရးႏွင့္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ားကို ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ စတင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ယင္းကဲ့သို႔ အၿမဲတမ္း ျဖစ္ခဲ့ျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ပါ။ ၁၈ ႏွင့္ ၁၉ ရာစုႏွစ္မ်ားက ဗမာဘုရင္မ်ားသည္ ေဂါတမဗုဒၶ၏ သာကီမ်ဳိးႏြယ္ဝင္မ်ားထံမွ ဆင္းသက္လာသူမ်ားအျဖစ္ ဆိုခဲ့ၾကၿပီး အိႏၵိယကို ရွားပါးေသာေနရာေဒသႏွင့္ ဉာဏ္ပညာ ဗဟုသုတမ်ား ထြန္းကားရာ အရပ္ေဒသအျဖစ္ ႐ႈျမင္ခဲ့ၾကသည္။ မႏၲေလး မင္းေနျပည္ေတာ္ က်ဆုံးခ်ိန္ျဖစ္ေသာ ၁၈၈၅ အထိ အိႏၵိယနည္းလမ္းမ်ားမွာ တစ္စုံတစ္ရာ အတုယူ လုပ္ေဆာင္သင့္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားအျဖစ္ ႐ႈျမင္ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္၌ပင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဘန္နာစီ ျပည္နယ္မွ ဂုိဗင္ဒါဟု အမည္တြင္သည့္ ပုဏၰားမ်ဳိးႏြယ္ဝင္တစ္ဦးမွာ ေတာ္ဝင္မ်ဳိးႏြယ္မ်ား၏ ထုံးတမ္းဓေလ့အတိုင္း ျဖစ္ေစဖို႔ ျပန္လည္သုံးသပ္ စိစစ္ရန္ႏွင့္ လိုအပ္လွ်င္ အမွန္ျပင္ေပးရန္ ဖိတ္ၾကားျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ယခုေမလတြင္ Facebook က ကုလားဆိုသည့္ စကားကို လူမ်ဳိးေရး ခြဲျခားေသာ အမုန္းပြားေစသည့္ စကားျဖစ္သည္ဟု ဆိုကာ ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယခင္ကာလတုန္းက ကုလားဆိုသည့္ စကားလုံးမွာ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားျခင္းကို ညႊန္းဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း ကိုလိုနီမတိုင္ခင္ ေခတ္ကာလတုန္းကပင္လွ်င္ ကုလားဆိုသည့္ စကားလုံးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။ ဗမာမ်ားအတြက္ေတာ့ ကုလားဆိုသည့္ စကားလုံးမွာ အေနာက္ကေန လာေရာက္ေနထိုင္သူမ်ားကို ေခၚဆိုသည့္ မ်ဳိးႏြယ္စုဆိုင္ရာ စကားလုံး ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အိႏၵိယက လူမ်ားကို ဆိုျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း ပါရွန္း၊ အာရပ္ႏွင့္ ဥေရာပလူမ်ဳိးမ်ားလည္း ပါဝင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉ ရာစုႏွစ္တြင္ ဗမာမ်ား၏ အေတြးထဲသို႔ အသိတစ္မ်ဳိး ဝင္လာသည္။ ယင္းမွာ ဗမာမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ခရစ္ယာန္ႏွင့္ မြတ္ဆလင္ ကုလားတို႔မွာ ျမင့္ျမတ္ေသာ ေျမေပၚတြင္ လာေရာက္ေနထိုင္ၾကေသာ အျပင္လူမ်ဳိး ျဖစ္ၾကသည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ၁၈၅၅ တြင္ မင္းတုန္းဘုရင္က လာေရာက္လည္ပတ္သည့္ အရာရွိ ဆာ အာသာ ဖဲယာအား “ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူမ်ဳိးဟာ သင္တို႔ေရာက္ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို တစ္ႀကိမ္တစ္ခါတုန္းက အုပ္စိုးခဲ့ဖူးတယ္။ အခုေတာ့ ကုလားေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ နီးလာလ်က္ ရွိေနၿပီ” ဟု ဆိုခဲ့ဖူးသည္။
ကိုလိုနီဝါဒမွာ အ႐ိုအေသထားရွိမႈႏွင့္ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ား ေရာစပ္ထားေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုဆိုင္ရာ ခံယူခ်က္ကို လူမ်ဳိးေရး အမုန္းတရားဆီသို႔ အသြင္ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါသည္။ အိႏၵိယျပည္မွ ဗမာျပည္ ခြဲထြက္မႈႏွင့္အတူ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္မႈမ်ားအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ ၁၉၄၂ တြင္ ဂ်ပန္က ဝင္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္သည့္ အခါက အိႏၵိယလူမ်ဳိး ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ ထြက္ေျပးခဲ့ၿပီး ဗမာအမ်ဳိးသားေရးသမားမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈကို ေၾကာက္လန္႔သျဖင့္ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မလာၾကေတာ့ေပ။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး အခ်ိန္တြင္လည္း အမ်ားအျပား ထြက္သြားၾကသည္။ ထို႔အျပင္ အိႏၵိယႏွင့္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးမ်ားပိုင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ဗမာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္အျဖစ္ ျပည္သူပိုင္သိမ္းေသာ ၁၉၆၀ ေက်ာ္ ႏွစ္မ်ားတြင္လည္း ထပ္မံထြက္သြားၾကသည္။ ထို႔ေနာက္တြင္ ႏိုင္ငံျခားသားေၾကာက္ေရာဂါမွာ တရားဝင္မူ၀ါဒ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
နယ္ေျမမ်ား ခြဲျခားထားမႈႏွင့္ သစၥာရွိမႈမ်ား
၁၉၃၅ ဗမာျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒသည္လည္း ျပည္တြင္း၌ ကြဲအက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါသည္။ ကိုလိုနီမျပဳခင္ ဗမာျပည္သည္ ကြဲျပားျခားနားေသာ လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ တိုင္းႏိုင္ငံမ်ားစြာ တက္လိုက္က်လိုက္ အၿမဲျဖစ္ေပၚေနေသာ ေနရာျဖစ္သည္။ ေခတ္သစ္ဗမာျပည္ ေျမပုံသည္ အသစ္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေႏွာင္းပိုင္း ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးသည္ ႏိုင္ငံအသစ္ကို စည္းလုံးမႈ ရွိေစရန္ ဘာမွေဆာင္႐ြက္ေပးခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ယင္းအစား လူမ်ဳိးေရး သတ္မွတ္ခြဲျခားမႈမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အကြဲအၿပဲမ်ား ျဖစ္ေပၚေအာင္သာ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။
သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူမႈကို ၁၈၆၁ မွ ၁၉၃၁ အထိ ၁၀ ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ ေကာက္ယူခဲ့ရာ ၿဗိတိန္သည္ လူမ်ဳိးေရး ေရာေထြးမႈ သေဘာတရားကို ျပဳလုပ္ရန္ ႀကဳိးစားေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယတြင္ လူမ်ားသည္ ဇာတ္စနစ္ျဖင့္ ခြဲျခားျခင္းခံရသည္။ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုအထိ ဗမာ၊ ရခိုင္ႏွင့္ အခ်ဳိ႕လူမ်ဳိးမ်ားကို ဇာတ္စနစ္ ဇယားတြင္ ထည့္သြင္းထားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း ၁၉၀၀ အေစာပိုင္း ကာလမ်ားတြင္ ၿဗိတိန္သည္ ႏိႈင္းရ ဘာသာေဗဒ သေဘာတရား အယူအဆမ်ားကို စြဲယူကာ ဗမာျပည္ရွိ လူမ်ားကို ဘာသာစကားအရ အမ်ဳိးအစား ခြဲျခားမႈမ်ား စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ယင္းသည္ ကိုလိုနီေခတ္မတိုင္မီ သေဘာတရားျဖစ္ေသာ ဗမာ၊ ရွမ္း၊ မြန္ႏွင့္ အျခားေသာ လူမ်ဳိးမ်ား အစရွိသည့္ စာရင္းႏွင့္လည္း တစ္စုံတစ္ရာ အတိုင္းအတာထိ ဆက္စပ္ေန သည္။
သို႔ေသာ္ ၂၀ ရာစုတြင္ လူမ်ဳိးေရးကို တစ္စုံတစ္ရာ ျပင္ဆင္ႏိုင္စြမ္း မရွိေသာ ႏိုင္ငံေတာ္မူဝါဒႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ အရာမ်ားကဲ့သို႔ ျမင္လာၾကသည္။ အခ်ဳိ႕လူမ်ဳိးမ်ားကို ဌာနတိုင္းရင္းသားမ်ားအျဖစ္ ႐ႈျမင္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ ယင္းကဲ့သို႔ မျမင္ေပ။ အခ်ဳိ႕ကို စစ္တပ္အတြင္း ဗမာမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရန္ ေခၚယူခဲ့စဥ္တြင္ အခ်ဳိ႕က ပါဝင္ၿပီး အခ်ဳိ႕လူမ်ဳိးမ်ားက တပ္ကေန အမ်ားအျပား ထြက္ခဲ့ၾကသည္။
ထို႔အျပင္ ပထဝီ အေနအထားအရ ကြဲျပားမႈလည္း ရွိေနသည္။ ဗမာျပည္ ေျမျပန္႔ေဒသကို ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးက တိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို တိုးေပးသြားမည္ဟု သေဘာတူခဲ့သည္။ ယင္းမွာ ကမာၻျပဳမႈ ျဖစ္စဥ္ႀကီးတြင္ ပါဝင္ေနေသာ၊ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္မႈမ်ား ရွိေနေသာ၊ ကိုလိုနီစနစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆန္႔က်င္ေသာ ဗမာျပည္ျဖစ္ခဲ့ၿပီ ဗမာအမ်ဳိးသားေရးဝါဒလည္း ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ အႀကီးမားဆုံးေသာ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားမွာ ကရင္မ်ားျဖစ္ၿပီး ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္ကာ ၎တို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ ကရင္အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ၁၉၃၇ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္တြင္ သူတို႔အတြက္ အမတ္ေနရာမ်ား ေပးအပ္ခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးကို ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္လည္း ကရင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဓနသဟာယ ႏိုင္ငံမ်ားအတြင္း ၎တို႔ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အမိေျမေနရာကိုေပးရန္အတြက္ လန္ဒန္ကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ၎တို႔သည္ စစ္ပြဲအတြင္းတြင္ ၿဗိတိန္ႏွင့္အတူ သစၥာရွိရွိ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကၿပီး ၎တို႔၏ ေတာင္းဆိုမႈကို ယဥ္ေက်းစြာ ျငင္းပယ္လိုက္သည့္အခါ သစၥာေဖာက္ခံရသည္ဟု ခံစားခဲ့ရသည္။
ျပည္မႏွင့္မတူေသာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား အေရးလည္း ရွိသည္။ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားသည္ ႏိုင္ငံ၏ ထက္ဝက္နီးပါး ရွိၿပီး တိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း မခံရေသာ ေနရာမ်ားျဖစ္သည္။ ယင္းေဒသမ်ားကို ၎တို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ၾကၿပီး စီးပြားေရး ေခတ္မီတိုးတက္မႈႏွင့္ ၁၉၃၀ ႏွစ္မ်ားက လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကေန လုံးဝပါဝင္ျခင္း မရွိေသာ ေဒသမ်ား ျဖစ္ သည္။ ၁၉၄၇ တြင္ ၿဗိတိန္တုိ႔ ဗမာျပည္မွ ထြက္ခြာေတာ့မည့္အခါ ရွမ္းႏွင့္ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ႏိုင္ငံသစ္ ထူေထာင္ရာတြင္ ယာယီအားျဖင့္ က်န္ရွိေသာသူမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းခဲ့သည္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရရွိရမည္ဟု အာမခံေပးခဲ့ၿပီး ဤနည္းျဖင့္ လူမ်ဳိးေရးႏွင့္ နယ္ေျမသေဘာတရားမ်ားသည္ တေပါင္းတစည္းတည္း ျဖစ္သြားခဲ့ရသည္။
ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး လုပ္ေဆာင္မႈ မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကတည္းက ကိုလိုနီစနစ္က ခ်န္ထားခဲ့သည့္ သမိုင္းအေမြဆိုးကို ေက်ာ္လႊားေအာင္ျမင္ျခင္းလည္း မရွိ၊ စစ္ပြဲမ်ားကလည္း တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေနၿပီး ျပင္ပကမာၻႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ကာ တစ္သီးတျခား ရပ္တည္လာခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့သည္။
အဓိကက်ေသာ စိန္ေခၚမႈမွာ ဗမာအမ်ဳိးသားေရးဝါဒႏွင့္ ၎ႏွင့္ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ အားလုံးပါဝင္သည့္ အမ်ဳိးသားေရး အမွတ္အသား သ႐ုပ္လကၡဏာပင္ ျဖစ္သည္။ ဗမာအမ်ဳိးသားေရးဝါဒီမ်ားသည္ ျပင္ပလူမ်ား၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈထံကေန (အထူးသျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏိုင္ငံမွ လာေသာ အိႏၵိယႏွင့္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးမ်ား) ႏိုင္ငံကို ကာကြယ္ဖို႔ႏွင့္ စည္းစည္းလုံးလုံး ရွိၾကဖို႔ကို အဓိကထား လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ လူနည္းစုမ်ားကို ဌာေနတိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ားအျဖစ္ လက္ခံဖို႔မွာ ဗမာမ်ား အတြက္ သိသာထင္ရွားသည့္ ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္ သည္။
စိန္ေခၚမႈမွာ ဗမာအမ်ဳိးသားေရးဝါဒ ကိုယ္တိုင္ ျဖစ္ေနေသာ္ ျငားလည္း လြတ္လပ္ေရးေခတ္လြန္ကာလ ႏိုင္ငံ၏ မညီမွ်မႈမ်ား ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ၊ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား မရရွိခဲ့ ၾကေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားက ၎တို႔၏ အမွတ္အသား သ႐ုပ္လကၡဏာမွာ ဗမာႀကီးစိုးသည့္ ေခတ္မီေရး ျဖစ္ စဥ္ႀကီးတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားလိမ့္မည္ကို စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကသည္။
အမွတ္သား သ႐ုပ္လကၡဏာကို ျပန္လည္သတ္မွတ္ျခင္း
ဒါဆို မည္သူဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး ျဖစ္ပါသလဲ။ ၁၉၉၀ အေစာပိုင္း ႏွစ္ကာလမ်ား၌ ျမန္မာတပ္မေတာ္အစိုးရသည္ ၁၉၂၁ က ေကာက္ယူခဲ့သည့္ သန္းေခါင္စာရင္းကေန စြဲယူကာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူမ်ဳိးအေရအတြက္ ၁၃၅ မ်ဳိး ရွိသည္ဟု ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ယင္းတို႔ထဲတြင္ ၁၇ ရာစုက ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူ မဂိုမင္းသား၏ သက္ေတာ္ေစာင့္မ်ားကေန ဆင္းသက္လာေသာ မြတ္ဆလင္ဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္သည့္ ကမန္တိုင္းရင္းသားႏွင့္ ၁၆၀၀ ႏွစ္မ်ားက မန္းခ်ဴးမ်ားထံကေန ထြက္ေျပးလာသည့္ တ႐ုတ္စကားေျပာကိုးကန္႔ တိုင္းရင္းသားမ်ား ပါဝင္သည္။
၁၉ ႏွင့္ ၂၀ ရာစုမ်ားတြင္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ၾကသည့္ အိႏၵိယႏွင့္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးထံမွ ဆင္းသက္လာသူ မ်ားေတာ့ မပါဝင္ေပ။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ မြတ္ဆလင္ လူဦးေရမွာလည္း မပါဝင္ပါ။ ယခုဆိုလွ်င္ မြတ္ဆလင္ လူဦးေရသည္ ၃ ဒသမ ၁ သန္းေက်ာ္ ရွိေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္ လူဦးေရ၏ သုံးပုံတစ္ပုံ ပမာဏ ရွိသည္။ ဗမာႏွင့္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီမ်ားသည္ ၎တို႔အား ကိုလိုနီေခတ္က ဘဂၤလားျပည္နယ္မွ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ား (သို႔မဟုတ္) မ်ားမၾကာမီက တရားမဝင္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ၾကသူမ်ားအျဖစ္ ႐ႈျမင္ထားၾကသည္။ သူတို႔က သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုသည့္ အမည္ကို ေမြးစားကာ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
၂၀၁၂ ကတည္းက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အဓိက႐ုဏ္းမ်ားသည္ ျပည္တြင္းတိုင္းရင္းသားေရးရာ ပဋိပကၡမ်ားကို ဒုတိယကမာၻစစ္ကာလ အေျခအေနသို႔ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ေရာက္ရွိသြားေစသည္။ သို႔ေသာ္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကို ျဖစ္ေစသည့္ ျပႆနာဇာစ္ျမစ္မွာ ေခတ္သစ္ႏိုင္ငံေရးတြင္ ေပၚထြန္းလာေနသည့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ျခင္းကို ဆန္႔က်င္မႈႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနသည္။ တိုင္းရင္းသားဆိုသည့္ သေဘာတရားကို ဘယ္ေတာ့မွ ေျပာင္းလဲျခင္း မရွိေသာ အရာကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း၊ ထြန္းသစ္စႏိုင္ငံတြင္ ပါဝင္ရမည့္ (သို႔မဟုတ္) ထုတ္ပယ္ရမည့္ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားအျဖစ္ လည္းေကာင္း ႐ႈျမင္ထားၾကသည္။
ဒါဆိုရင္ အနာဂတ္က ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းလဲေနေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္သူမ်ားသည္ ယခင္က ဘယ္ေတာ့မွ မရွိခဲ့ဖူးသည့္ ေျပာင္းလဲေနထိုင္မႈမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားမွေသာ္လည္း၊ ျပည္တြင္း၌ေသာ္ လည္းေကာင္း လုပ္ေဆာင္လ်က္ ရွိေနသည္။ ေသြးေႏွာမ်ား ရွိလာသလို၊ တိုင္းရင္သားလူမ်ဳိးတစ္ဦးက အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးတစ္ဦးကို လက္ထပ္ျခင္းလည္း ရွိေနသည္။ ၿမဳိ႕ျပျဖစ္ထြန္းမႈမွာလည္း အရွိန္အဟုန္ႏွင့္ ထြန္းကာလာၾကၿပီး မၾကာမီ လူအမ်ားစုမွာ ပို၍ ႀကီးမားေသာ ၿမဳိ႕ႀကီးအနည္းငယ္တြင္ ေနထိုင္လာလိမ့္မည္။ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားက သူတို႔သည္ ဒီမိုကေရစီ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ျပင္ပကမာၻႏွင့္ စီးပြားေရး ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္မႈမ်ားဆီသို႔ ခ်ီတက္ေနေၾကာင္း ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံသည္ ၎၏ ကိုလိုနီေခတ္ကာလ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ မ်ဳိးႏြယ္စုဆိုင္ရာ ေလ့လာထားခ်က္မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေရးရာ ပဋိပကၡႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသားေၾကာက္ေရာဂါကို အသစ္ျပန္လည္ ျဖစ္ေစဖို႔ အဆင္သင့္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည့္ ကိုလိုနီေခတ္လြန္ ဌာနတိုင္းရင္းသားမ်ားေရးရာ ေလ့လာထားခ်က္ အစရွိသည့္ ဇာတ္ထုပ္ႀကီးကို တစ္ပါတည္း သယ္ေဆာင္လာရသည္။
ယင္း႐ႈေထာင့္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အႀကီးမာဆုံးေသာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမွာ အာဏာရွင္စနစ္ကို ျပန္မသြားေရး မဟုတ္ဘဲ မလြတ္လပ္သည့္ ဒီမိုကေရစီသည္ အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္သည့္ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒ ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနသည့္ အေရးသာျဖစ္သည္။ ယခုအခ်ိန္သည္ ႐ိုးသားရေတာ့မည္ျဖစ္ၿပီး သမိုင္းကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ေဝဖန္ ေစာေၾကာရေတာ့မည္ ျဖစ္ကာ ၂၁ ရာစု ျမန္မာအမွတ္အသား သ႐ုပ္လကၡဏာတြင္ လူမ်ဳိးမ်ား ပိုမိုပါဝင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အသစ္တစ္ဖန္ ရွာေဖြရေတာ့မည္အခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။
Ref: Myanmar, an unfinished nation, Nikkei Asian Review – သန္႔ျမင့္ဦး ေရးသားၿပီး ေဆာင္းဦးကုိကုိ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။
သန္႔ျမင့္ဦး, Nikkei Asian Review
(ေဒါက္တာသန္႔ျမင့္ဦးသည္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔၏ ေျမးျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ့သမိုင္းပညာရွင္ႏွင့္ စာေရးဆရာတစ္ဦးလည္းျဖစ္ကာ The River of Lost Footsteps ႏွင့္ Where China Meets India: Burma and the New Crossroads of Asia စသည့္ စာအုပ္မ်ားကို ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ နယူးေယာက္တိုင္း သတင္းစာ၊ ဝါရွင္တန္ပို႔စ္ သတင္းစာ၊ International Herald Tribune ႏွင့္ Los Angeles Times သတင္းစာတို႔တြင္လည္း ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားလ်က္ရွိသည္။ )
