သာလြန္ေဇာင္းထက္ ေရးသည္။
သမၼတေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္အစုုိးရလက္ထက္က စတင္ၿပီး ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲ ေတြ ဆက္တုုိက္က်င္းပလာခဲ့တာ အခုု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစုုိးရသစ္ လက္ထက္မွာလည္းပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ ဆက္လက္ က်င္းပေနဆဲပါပဲ။ အစုုိးရသစ္လက္ထက္မွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကိုု ၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံဆုုိတဲ့ အမည္နဲ႔ ေျပာင္းလဲ က်င္းပခဲ့ၿပီး အခုုဆိုုရင္ ဒုုတိယအႀကိမ္ ၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံကိုု က်င္းပၿပီးစီးသြားခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။
က်င္းပၿပီးစီးသြားၿပီျဖစ္တဲ့ ဒုုတိယအႀကိမ္ ၂၁ ရာစုု ပင္လုုံညီလာခံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဘယ္လိုုအလားအလာေတြရွိေနလဲ ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလားအလာက နီးစပ္ေနၿပီလား စိတ္၀င္စားစရာပါပဲ။
၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံ
———————–
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ အစုုိးရသစ္တက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပုုိင္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လိုု႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္က အဓိက ဦးေဆာင္ၿပီး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြကိုုလည္း ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေ ဆြးေႏြးပြဲေတြကုုိ ၂၁ ရာစုု ပင္လုုံညီလာခံဆုုိၿပီး အမည္ေျပာင္းလဲက်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းဆုုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုုပ္ခဲ့ေပမယ့္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုုိးရလက္ထက္ တုုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ ၈ ဖြဲ႕နဲ႔ တစ္ႏိုုင္ငံလုုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး(NCA) အတြက္ လက္မွတ္ထုုိးမႈကိုု ဆက္လက္ အေမြဆက္ခံခဲ့ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ အစုုိးရသစ္လက္ထက္ ပထမအႀကိမ္ ၂၁ ရာစုုပင္လုုံ ညီလာခံကိုု ၂၀၁၆ ခုုႏွစ္ ႏွစ္ကုုန္ပုုိင္းအတြင္းမွာ က်င္းပခဲ့ၿပီး အဓိကအားျဖင့္ တုုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုုိင္အားလုုံး တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပထမအႀကိမ္ညီလာခံဟာ တုုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုုိင္ေတြဘက္က စာတမ္းေတြ တင္သြင္းခဲ့ၾကၿပီး သက္ဆုုိင္ရာ တုုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြကုုိ ထုုတ္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၆ လအၾကာမွာ ဒုုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံကိုု က်င္းပဖိုု႔ရည္ရြယ္ခဲ့ေပမယ့္လည္း တကယ္တမ္း ၆ လေက်ာ္ၾကာမွပဲ ၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံ ကုုိဒုုတိယအႀကိမ္က်င္းပခဲ့ႏုုိင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒုုတိယအႀကိမ္ ညီလာခံႏွင့္ သမုုိင္းတြင္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား
ဒုုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ၂၁ ရာစုု ပင္လုုံညီလာခံ ကုုိ ေမလ ၂၄ ရက္ေန႔ကေန ေမလ ၂၉ ရက္ေန႔ အထိက်င္းပခဲ့ၿပီး သမုုိင္းတြင္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အျဖစ္ ႏုုိင္ငံေရး က႑ မူ၀ါဒ သေဘာတူညီခ်က္ ၁၂ ခ်က္၊ စီးပြားေရးက႑ မူ၀ါဒ ၁၁ ခ်က္၊ လူမႈေရးက႑ မူ၀ါဒ ၄ ခ်က္၊ ေျမယာနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ က႑ ၁၀ ခ်က္ စုုစုုေပါင္း ၃၇ ခ်က္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ၃၇ ခ်က္ဟာ သမုုိင္း၀င္ ၃၇ ခ်က္လုုိ႔ အစုုိးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ဘက္က ေျပာဆုုိသုုံးႏႈန္းၾကၿပီး တုုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕တခ်ဳိ႕ကလည္း ဒါကုုိ သေဘာတူၾကပါတယ္။
တန္းတူေရးနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုု သေဘာတူညီခ်က္
ႏုုိင္ငံေရးက႑ သေဘာတူညီခ်က္ ၁၂ ခ်က္မွာ တန္တူးေရးနဲ႔ တပ္မေတာ္က အၿမဲ လက္ခံဖိုု႔ ခက္ခဲတဲ့ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုုဆိုုတဲ့ စကားရပ္ဟာ တရား၀င္သေဘာတူညီခ်က္အျဖစ္ ပါ၀င္ လာပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုုအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းမႈနဲ႔ အာဏာခြဲေ၀မႈ ျပဳထားၿပီး ဒီမုုိကေရစီနဲ႔ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကုုိ အေျခခံေသာ ျပည္ေထာင္စုုကုုိ တုုိင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္ မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းရမယ္ဆိုုတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ပါ၀င္လာပါတယ္။
မွတ္ခ်က္အေနနဲ႔ တုုိင္းေဒသႀကီး/ ျပည္နယ္ေတြဟာ အခြင့္အာဏာ တန္းတူရွိရမယ္ဆုုိတာ လည္း ပါရွိပါတယ္။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္က အျပဳသေဘာေဆာင္ၿပီး တပ္မေတာ္ ကုုိယ္စား လွယ္ ေတြကပါ လိုုက္ေလ်ာမႈရွိတာမုုိ႔ သမုုိင္း၀င္ သေဘာတူညီခ်က္အျဖစ္ ရႈျမင္သုုံးသပ္မႈေတြ လည္းရွိေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အျခားေသာ သေဘာတူညီခ်က္ ၃၇ ခ်က္စလုုံးဟာလည္း တကယ့္ကိုု သမုုိင္း၀င္ သေဘာတူညီခ်က္ေတြအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ လာပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုုစနစ္ဆုုိတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေၾကာင့္ ကုုိယ္ပုုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ဆိုုတဲ့ တုုိင္းရင္းသားအားလုုံးလိုုလားေနတဲ့ ဆႏၵေတြဟာလည္း နီးစပ္မႈရွိလာတယ္လိုု႔ တုုိင္းရင္းသား ေတြဘက္က ေျပာဆိုုပါတယ္။
အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ခြဲမထြက္ေရး နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုုတပ္မေတာ္
ဒုုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံမွာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိခဲ့ၿပီး အဲဒီ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ စကားလုုံးေတြကေတာ့ ခြဲထြက္ခြင့္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုုတပ္မေတာ္ တစ္ခုုတည္း ထားရွိေရးဆုုိတဲ့ မူ၀ါဒေတြျဖစ္ပါတယ္။ တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ ေတြက ခြဲမထြက္ေရး မူ၀ါဒကိုု ကုုိယ္ပုုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္လုုိက္ၿပီး ကုုိယ္ပုုိင္ျပ႒ာန္းခြင္ရွိေန သေရြ႕ ခြဲမထြက္ဘူးဆိုုတဲ့ သေဘာထားရွိၾကတဲ့ လက္နက္ကုုိင္တုုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ခြဲမထြက္ေရး ေခါင္းစဥ္ဟာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာျဖစ္တာေၾကာင့္ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးျခင္းမရွိဘဲ ရပ္ဆုုိင္းထားခဲ့ရပါတယ္။
အလားတူပါပဲ လုုံၿခဳံေရးက႑မွာ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကုုိ ျပည္ေထာင္စုု တပ္မေတာ္အျဖစ္ တစ္ခုုတည္းထားရွိဖိုု႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾက ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း တပ္မေတာ္ဘက္က ကုုိယ္စားလွယ္အျဖစ္တက္ေရာက္ေနတဲ့ ဒုုတိယဗိုုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရာျပည့္
ကန္႔ကြက္တဲ့အျပင္ အဲဒီေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ ပါ၀င္ျခင္းမရွိတာေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုု တပ္မေတာ္ ထားရွိေနရးဟာလညး္ ရပ္ဆုုိင္းသြားခဲ့ရျပန္ပါတယ္။
၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံ ဒုုတိယအႀကိမ္မွာ ေဆြးေႏြးမႈေတြက ကြဲလြဲခ်က္ေတြ ၊ အျမင္မတူတာေတြ မ်ားေပမယ့္လည္း ေဆြးေႏြးျငင္းခုုံၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ ေတြရလာတာ၊ ညွိႏႈိင္းခ်က္ေတြရလာတာေတြက အားတက္စရာေကာင္းေၾကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လက္မွတ္ေရးထိုး ႏုုိင္တာကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အိပ္မက္ကုုိ စတင္အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏုုိင္ တာျဖစ္တယ္လိုု႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ညီလာခံ အပိတ္မိန္႔ခြန္းမွာ ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
မေျပလည္ေသးတဲ့ NCA နဲ႔ တပ္ခ်ဳပ္၏ သတိေပးခ်က္
ဒုုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ၂၁ ရာစုု ပင္လုုံညီလာခံမွာ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္က မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ဒီမိန္႔ခြန္းမွာ တႏုုိင္ငံလုုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ (NCA) ကုုိ လက္မွတ္ေရးထုုိးျခင္းမရွိေသးတဲ့ တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ NCA လက္မွတ္ထုုိးဖုုိ႔ တုုိက္တြန္းလုုိက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ NCA အျပင္ အျခားဒုုတိယလမ္းစဥ္ ေတြ စဥ္းစားထားတာဟာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုုစနစ္ကုုိ မလိုုလားတာပဲလုုိ႔လည္း တပ္ခ်ဳပ္က ေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။
တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမွာ NCA လမ္းေၾကာင္းတုုိင္းပဲ ခိုုင္ခိုုင္မာမာ ေျပာဆိုုတဲ့အျပင္ NCA ကိုုေသြဖီရင္ လက္မခံဘူးလိုု႔ပါ အရိပ္အျမြက္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“အနာဂတ္နိုင္ငံေတာ္ကို တည္ေဆာက္ၾကရာမွာ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ျမဲေရးတို႔ကိုေရွးရႈၿပီး လြတ္လပ္မႈ၊ တန္းတူညီမၽွမႈႏွင့္ တရားမၽွတမႈတို႔ကိုအေျခခံၿပီး ပင္လုံစိတ္ဓာတ္နဲ႔ အညီ ဒီမိုကေရစီေရး အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္၊ အခြင့္အေရးမ်ား၊အာမခံခ်က္မ်ားအျပည့္အဝရွိတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္တို႔ကို အေျခခံသည့္ ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္မ်ားႏွင့္အညီ တည္ေဆာက္သြားရန္ဆိုၿပီး NCA မွာ သေဘာ တူညီခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ NCA လမ္းေၾကာင္းရဲ့ ပန္းတိုင္ပဲျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ား ယေန႔ေတာင္းဆိုေနတဲ့ အခ်က္အားလုံးအတြက္ ျခဳံငုံမိၿပီးျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရွိနိုင္ပါတယ္။ ဒါကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီး အျခားလမ္းေၾကာင္း၊ ေနာက္ထပ္လမ္းေၾကာင္း၊ ဒုတိယလမ္းစဥ္ဆိုတဲ့ အေခၚအေဝၚေတြ သုံးစြဲလုပ္ေဆာင္ေနျခင္းဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္တို႔ကို အေျခခံတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ တည္ေဆာက္ေရးကို မလိုလားျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္း အေျဖရွာေရးလမ္းစဥ္က ေသြဖည္ၿပီး လက္နက္ကိုင္ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ေရးလမ္းစဥ္၊ လက္နက္စြဲကိုင္ၿပီး အာဏာရယူေရး လမ္းစဥ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ေရးလမ္းစဥ္တို႔ကိုသာ ဦးတည္ေနေၾကာင္း ယူဆရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံမွာ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ စာတမ္း ၇၂ ေစာင္ကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ အခ်ိဳ႕တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားရဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္၊ တင္ျပခ်က္၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္နဲ႔ အေျခခံအယူအဆေတြဟာ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ဆိုတဲ့ ဖက္ဒရယ္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး အလြန္အကၽြံေတာင္းဆိုမႈေတြ ျဖစ္ေနတာကိုလည္း သတိျပဳမိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ိဳးေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ အေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ႀကီးမားစြာထားရွိေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြရဲ့ဆႏၵနဲ႔ အက်ိဳးစီးပြားကို ဆန္႔က်င္ေနျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္” လုုိ႔ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္က ေျပာဆိုုခဲ့ပါတယ္။
NCA ကိုု လက္မွတ္ မထုုိးေသးတဲ့ တုုိင္းရင္းလက္နက္ကုုိင္ေတြအေနနဲ႔ တပ္မေတာ္ရဲ႕NCA လမ္းေၾကာင္းမူ၀ါကုုိ မႏွစ္ၿမိဳ႕မႈေတြ ရွိေနတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။
တရုုတ္ႏုုိင္ငံ၏ ၾကား၀င္ညွိႏႈိင္းမႈနဲ႔ ေျမာက္ပုုိင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕ မ်ားရဲ႕ အခန္းက႑
၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံ ဒုုတိယအႀကိမ္ေျမာက္မွာ ထူးျခားခ်က္ေတာ့ တရုုတ္ႏုုိင္ငံရဲ႕ ၾကား၀င္ေစ့စပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေနျပည္ေတာ္ညီလာခံကိုု တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြ အထူးသျဖင့္ ေျမာက္ပုုိင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕ ေတြ တက္ေရာက္ခြင့္ရခဲ့ၾကပါတယ္။
တရုုတ္ႏုုိင္ငံဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစုုိးရသစ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး အေလးထားတဲ့အေနနဲ႔ ေျမာက္ပုုိင္း မဟာမိတ္ အဖြဲ႕မ်ားကိုု ေနျပည္ေတာ္ ညီလာခံတက္ဖိုု႔ စည္းရုုံးခဲ့တဲ့အျပင္ တရုုတ္ႏုုိင္ငံကူးမင္းေလဆိပ္ကေန ေနျပည္ေတာ္ေလဆိပ္အထိ ေတာက္ေလ ွ်ာက္ ေလယာဥ္ ခရီးစဥ္ပါ စီစဥ္ေပးလုုိက္ပါတယ္။
ေကအုုိင္ေအ၊ “၀” တပ္ဖြဲ႕ အပါအ၀င္ ေျမာက္ပိုုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕ ၇ ဖြဲ႕ ေနျပည္ေတာ္ကုုိ ေရာက္ရွိခဲ့တဲ့အျပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္နဲ႔ပါ ေတြ႕ဆုုံေဆြးေႏြးမႈေတြ လုုပ္ေဆာင္ခဲ့တာကိုုေတြ႕ရပါတယ္။ ေျမာက္ပုုိင္း မဟာမိတ္အဖြဲ႕ေတြကုုိ ေနျပည္ေတာ္ကုုိ မျဖစ္မေန တုုိက္တြနး္ေစလႊတ္လုုိက္မႈနဲ႔ တရုုတ္ႏုုိင္ငံဟာ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမွာ အဓိက အခရာ အျဖစ္ ပါ၀င္ေနတာကိုုလည္း ေပၚလြင္ေစခဲ့ပါတယ္။
အခ်ဳပ္အားျဖင္ေတာ့ ၂၁ ရာစုုပင္လုုံညီလာခံ ဒုုတိယအႀကိမ္ ဟာၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တုုိးတက္မႈေတ ြမ်ားစြာေတြ႕ရသလိုု ေရွ႕ဆက္သြားဖုုိ႔ အခက္အခဲ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနမ်ားစြာလည္း ေပၚထြန္းေနတာကိုု ျမင္ေတြ႕ေနရတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။
