ၾသဂုတ္ ၁၃ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ေလးေမာင္ ဘာသာျပန္သည္။
– ဂါဇာျပည္သူ ၇၀၀၀ နီးပါးမွာ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားထဲတြင္ အလုပ္လုပ္ရင္း ၎တုိ႔၏ မလံုၿခံဳေသာဘ၀မ်ာကုိး ကုတ္တြယ္ေနၾကရေလသည္။ ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားမွာ ဂါဇာေတာင္ဘက္ပုိင္းမွ အီဂ်စ္အထိ သြယ္တန္းထားေသာ လိႈင္းေခါင္းမ်ားျဖစ္၏။ အေရအတြက္အားျဖင့္ ၅၀၀ ခန္႔ရွိၿပီး ဂါဇာျပည္သူတုိ႔၏ စီးပြားေရးအတြက္ အေရးပါသည့္ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္ေလသည္။
ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားမွ ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းမ်ား၊ အစားအေသာက္မ်ား၊ ေဆး၀ါးမ်ား ဥဒဟုိစီးဆင္းေနၾက၏။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးအတြက္ လုိအပ္ေနေသာ ဂါဇာျပည္သူမ်ားမွာလည္း ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ အသံုးျပဳၾကရသည္။
လႈိဏ္းေခါင္းမ်ားမွ ျဖစ္ထြန္းေသာ စီးပြားေရးမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၇၀၀ ခန္႔ရွိသည္။ ထုိပမာဏမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးလာခဲ့သည္။
လႈိဏ္ေခါင္းတစ္ခုကုိ ပုိင္ဆုိင္ျခင္းမွာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားေသာ စီးပြားေရးျဖစ္၏။ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ အမွီျပဳၿပီး သန္းႂကြယ္ သူေဌးျဖစ္ေနၾကသူမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ သုိ႔ရာတြင္ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ထိုလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားအတြင္း အလုပ္လုပ္ရျခင္းမွာ အလြန္ပင္ အႏၱရာယ္ရွိေလသည္။
လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း အလုပ္လုပ္ရင္း ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ညီ၀မ္းကြဲႏွင့္ အခင္မင္ဆံုး သူငယ္ခ်င္း ခါလစ္တုိ႔ကုိ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည့္ ဂါဇာမွ မဟ္မူးဒ္ ရမ္လာ၀ီက လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားအတြင္းသုိ႔ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မသြားေတာ့ဟု က်ိန္ဆုိထားေလသည္။
၎မွာ အျခားအလုပ္လုပ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္အထိ ေရြးစရာမရွိေသး။ လိႈင္ေခါင္းအတြင္း သူအလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ေန႔ရက္မ်ားတြင္ ပိတ္မိျခင္း၊ ဗံုးႀကဲခံရျခင္းတုိ႔က လႊမ္းမုိးထား၏။ သီတင္းပတ္တုိင္း ေသဆံုးမႈမ်ား ရွိေနသည္။
ဂါဇာလူငယ္တစ္ဦး ႐ုိက္ကူးထားသည့္ “ဂါဇာမွ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ား” (The Gaza tunnels) ဗီဒီယုိက ဂါဇာစီးပြားေရး၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သာ ေျမေအာက္လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကသူမ်ား၏ ဘ၀မ်ားကုိ ေဖာ္ျပေနသည္။ ဂါဇာ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားေအာက္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ျခင္း၊ လူမ်ား သြားလာလႈပ္ရွားေနျခင္းတုိ႔ကုိ အံ့အားသင့္ဖြယ္ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ေလသည္။
ဂါဇာေဒသသုိ႔ ျဖတ္သန္းသြားလာျခင္းကို အစၥေရးတုိ႔က ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အစားေသာက္ႏွင့္ ေလာင္စာမ်ား ၀င္ေရာက္ရန္ ခက္ခဲသြား၏။ အေျခခံ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ ေရာင္းခ်ျခင္းသည္ပင္ ျပည္သူမ်ား အသက္ရွင္ေနထုိင္ေရးအတြက္လြယ္ကူေသာ နည္းလမ္းျဖစ္လာၿပီး၊ အခ်ိဳ႕အတြက္ ႂကြယ္၀ေရးလမ္းစဥ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ပိတ္ဆုိ႔ခံထားရသည့္ ဂါဇာေဒသတြင္ အဆုိပါ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားက ဂါဇာျပည္သူမ်ား ေခ်ာင္လည္ေစရန္ အဓိက လမ္းေၾကာင္းမ်ားျဖစ္၏။
The Gaza tunnels ဗီဒီယုိတြင္ အစၥေရး၏ ပိတ္ဆုိ႔ထားမႈေၾကာင့္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ရွိ ျပည္သူမ်ား၏ ေန႔စဥ္ဘ၀ ခက္ခဲဆင္းရဲမႈမ်ားကုိ မီးေမာင္းထုိးျပထားသည္။ ထုိပိတ္ဆုိ႔မႈက ဂါဇျပည္သူ တစ္သန္းခြဲေက်ာ္ကုိ ဒုကၡေရာက္ေစသည္။
ေရေၾကာင္း၊ ကုန္းေၾကာင္း၊ ေလေၾကာင္းတုိ႔မွာ ပိတ္ပင္ထားမႈမ်ားမွာ ဂါဇာကဲ့သုိ႔ ေသးငယ္ေသာေဒသ အတြက္ ေဘး ဒုကၡဆုိးႀကီးျဖစ္ၿပီး ဂါဇာျပည္သူတုိ႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာလည္း ရပ္တန္႔လုမတတ္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
အဆုိပါပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ရင္ဆုိင္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားအနက္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းမွာ အီဂ်စ္-ဂါဇာ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ား တူးေရးပင္ျဖစ္သည္။ ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားမွ ေန႔စဥ္လုိအပ္ေနသည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ တင္သြင္းၾကသည္။
ေဒသ ရွင္သန္ရပ္တည္ေရးအတြက္ လႈိဏ္ေခါင္း လုပ္သားမ်ားမွာ ၎တုိ႔၏ အသက္ကုိ ဖက္နဲ႔ထုပ္ထားၾကရသည္။ ကုိယ့္ေသတြင္း ကုိယ္တူးေနသည္ဟု သိေနေသာ္လည္း ၎တုိ႔မွာ မၿငီးမျငဴေဆာင္ရြက္ၾက၏။
ထုိကဲ့သုိ႔ အလုပ္မ်ိဳးကုိ လုပ္ကုိင္ရင္း အလုပ္သမားအမ်ားစုမွာ အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ၾကရသည္။ လႈိဏ္ေခါင္းပုိင္ရွင္မ်ားကေတာ့ ပုိပုိခ်မ္းသာလာၾကေလသည္။
ဂါဇာျပည္သူတုိ႔၏ ဒုကၡသုကၡကုိ ထုိလိႈဏ္ေခါင္းမ်ားက လြယ္ကူေစသည္ ဆုိသည္မွာေတာ့ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္မရွိ။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ဂါဇာအျပင္ဘက္သုိ႔ထြက္ကာ အီဂ်စ္တြင္ ပုိမုိေကာင္းမြန္ေသာ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္ ေဆးကုသလုိသည့္ လူနာမ်ားအတြက္ ျဖစ္သည္။
ေဆး၀ါး၊ အစားအေသာက္၊ ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းမ်ားကဲ့သုိ႔ ေဒသအတြင္း အဓိက လိုအပ္သည့္ ပစၥည္းမ်ားကုိ တင္သြင္းရန္လည္း ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ အသံုးျပဳၾကသည္။
သုိ႔ရာတြင္ အဆုိပါ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို တင္သြင္းရင္း လိႈဏ္ေခါင္းလုပ္သားမ်ား အသက္ေပးခဲ့ရျခင္းမ်ားလည္း ရွိေန၏။ အဆုိပါလုပ္သားမ်ားမွာ လိႈဏ္ေခါင္း ၿပိဳက်ျခင္းဒဏ္ကုိလည္း ခံရသည္။ ဂါဇာ၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္ေသာ အဆုိပါ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ ဖ်က္ေတာက္ရန္အတြက္ အစၥေရးစစ္တပ္မွ မၾကာခဏဗံုးႀကဲမႈ ဒဏ္ကုိလည္း ၎တုိ႔က ခံၾကရေလသည္။
ဗီဒီယုိတြင္ အဓိကပါ၀င္သည့္ မဟ္မူးဒ္က ဂါဇာလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ ၎၏ ကုိယ္ပုိင္အေတြ႕အႀကံဳကုိအေျခခံက လႈိဏ္ေခါင္း အလုပ္သမားမ်ား၏ အေၾကာင္းကုိ ေျပာျပသည္။ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ လုပ္သား ၄၀၀ ခန္႔မွာ ေသေၾကခဲ့ရသည္ဟု ၎က ဆုိသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ မဟ္မူးဒ္၏ မိတ္ေဆြမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
The Gaza tunnels ဗီဒီယုိတြင္ မဟ္မူးဒ္၏ သူငယ္ခ်င္း ခါလစ္၏ အၾကာင္းလည္း ပါ၀င္သည္။ ခါလစ္မွာ သူ၏မိသားစုႏွင့္အတူ ဂါဇာအလယ္ပုိင္း ဘူရက္ဂ်္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထုိင္သည္။
အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီးေသာအခါ အေႂကြးမ်ားတင္လာၿပီး ထုိအေႂကြးမ်ား ျပန္ဆပ္ရန္ ခါလစ္တစ္ေယာက္ ႐ုန္းကန္ရေတာ့သည္။ အစၥေရးက ပိတ္ဆုိ႔ထားေသာ ဂါဇာတြင္ ခါလစ္မွာ အလုပ္ရွာမရ။ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ျခင္းမွလြဲ၍ ေရြးစရာ မရွိေတာ့ဟု ခါလစ္က ယံုၾကည္လာသည္။ မိသားစုကေတာ့ အားမေပး၊ ဒီလုိအလုပ္မ်ိဳးမွာ မည္မွ် အႏၱရာယ္ႀကီးသည္ကုိ သူတုိ႔က သိၾကသည္။ ၎တုိ႔မွန္သည္။ ခါလစ္မွာ လႈိဏ္ေခါင္း ၿပိဳက်ၿပီး အသက္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည္။ ဇနီးျဖစ္သူမွာေတာ့ ကုိယ္၀န္ အရင့္အမာႏွင့္ ေလာကအလယ္ တစ္ဦးတည္း က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္။
ခါလစ္ကြယ္လြန္ၿပီး မၾကာခင္မွာပင္ လႈိဏ္ေခါင္းလုပ္သားဘ၀ကုိ မဟ္မူးဒ္က စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အလုပ္ရရွိရန္ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးေသာေၾကာင့္ လနည္းငယ္အၾကာတြင္ လႈိဏ္ေခါင္းလုပ္သား ဘ၀ပင္ ျပန္လည္ေရာက္ ရွိခဲ့ေလသည္။
သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ ဘာဆင္မ္ ခဒရ္ႏွင့္ မဟ္မူးဒ္ အလုပ္ ျပန္လုပ္သည္။ ဘာဆင္မ္ကုိယ္တုိင္ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း အသက္ေပးခဲ့ရျပန္သည္။ အေလာင္းေတြ႕ဖုိ႔အတြက္ ၈ ရက္ခန္႔ တူးေဖာ္ခဲ့ရ၏။ လူမမယ္ကေလးမ်ားႏွင့္ ဘာဆင္မ္၏ မိသားစုကေတာ့ ခုိကိုးရာ မဲ့ခဲ့ျပန္သည္။
မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားတြင္း ဂါဇာတြင္ အစားအေသာက္ အ၀တ္အထည္၊ ေလာင္စာဆီႏွင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ရွားပါလာသည္။ ေစ်းမ်ားတြင္လည္း ဘာမွမရွိ။ လမ္းမေပၚတြင္လည္း လူသူအနည္းငယ္ႏွင့္ ကားအနည္းငယ္သာရွိသည္။
အလုပ္မရေသာ ဂါဇာျပည္သူမ်ားကေတာ့ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း အလုပ္လုပ္ျခင္းသည္သာလွ်င္ ၎တုိ႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ရလဒ္က ဂါဇာမွာ “လိႈဏ္ေခါင္မ်ား၏ ၿမိဳ႕ေတာ္” အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ သြားျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။
အဆုိပါ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ ေဆာက္လုပ္ရန္ ၃ လမွ ၅ လအထိ ၾကာျမင့္ေလသည္။ ဂါဇာတစ္၀ွမ္း လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနသူ ၃ ေထာင္၀န္းက်င္ရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။
အီဂ်စ္ႏွင့္ အစၥေရးတုိ႔မွ ဂါဇာအား ပိတ္ဆုိ႔ထားသည္မွာ ၇ ႏွစ္ နီးပါးရွိလာခဲ့ၿပီ။ ပါလက္စတုိင္းပုိင္ အဆုိပါေဒသမွာ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာမ်ား၊ စီးပြားေရး စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲပင္ရွိေလသည္။ အထူးသျဖင့္ အဓိကလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားအား အီဂ်စ္စစ္တပ္က မၾကားေသးမီက ဖ်က္ဆီးလုိက္ခ်ိန္တြင္ ျဖစ္သည္။
အီဂ်စ္၏ ထုိလုပ္ရပ္က ပိတ္ဆုိ႔မႈေၾကာင္ ဂါဇာျပည္သူမ်ား အတိဒုကၡေရာက္ေနမႈကုိ ထပ္ပုိးေပးလုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ဂါဇာျပည္သူမ်ား ခံစားေနရသည့္ ဒုကၡသုကၡမ်ားကေတာ့ အိပ္မက္ပင္မက္ၾကည့္၍ မရ။ ထုိစိန္ေခၚမႈမ်ားရွိေနေသာ္လည္း ဂါဇာျပည္သူမ်ားမွာ ၎တုိ႔ အသက္ရွင္ရပ္တည္ရန္ႏွင့္ လြတ္လပ္သည့္ ပါလက္စတုိင္းႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေထာင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အတြက္ နည္းလမ္းသစ္မ်ားကုိ ရွာေဖြေနမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ေပေတာ့သည္။
Al Jazeera Witness အစီအစဥ္မွ The Gaza tunnels ကို ေလးေမာင္ ျမန္မာမႈျပဳပါသည္။
