ေဒၚေအးညြန္႔ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕ ႐ူပရပ္ေန ရခိုင္ကမန္ႏြယ္ အဘ မင္းတုိင္ပင္ အမတ္ ဦးဘုိးခိုင္၊ အမိ ေဒၚမမတို႔မွ ၁၉၁၉-ခု ဧၿပီလ ၁၁ ရက္ အဂၤါေန႔ တြင္ ဖြားျမင္သည္။ငယ္စဥ္က စစ္ေတြၿမိဳ႕ စိန္႔အင္းကြန္ဗင့္တြင္ သတၱမတန္း ေအာင္သည္အထိ ပညာသင္ယူသည္။
၁၉၃၇-ခုႏွစ္တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အစုိးရ အထက္တန္းေက်ာင္းမွ တကၠသိုလ္၀င္စာေမးပြဲ ေအာင္သည္။ ၁၉၃၇-ခု မွ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္အထိ ေဆးေက်ာင္းတြင္ ဆည္းပူးသည္။ စိတ္မ၀င္စားသည့္အတြက္ ၁၉၃၈-၃၉-ခုႏွစ္တြင္ ဆရာျဖစ္သင္ေကာလိပ္သို႔ ေျပာင္းၿပီး ဆရာျဖစ္ ပညာဆည္းပူးသည္။
၁၉၃၉-၄၀ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသူဘ၀ကပင္ အမ္ေအဦးေမာင္ႀကီး၏အမ်ဳးိ သမးီ ရဲတပ္ဖြဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ျဖစ္သည။္ တကၠသိုလ္သပိတ္အတြက္ စည္းရံုးလံႈေဆာ္သည္။ ထိုစဥ္ရဲသတင္းစာေတြင္ ေ၇ႊတိုင္သူ ခင္မ်ိဳးညႊန္႔အမည္ျဖင့္ ပါ၀င္ေရးသားသည္။ ေခတ္ၿပိဳင္သတင္းစာအခ်ဳိ႕၌လည္းေဆာင္းပါးမ်ားေရးသားၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရး၌ပါ၀င္လာရန္လႈံ႕ေဆာ္သည္။ တကၠသိုလ္ မြတ္စလင္အသင္းတြင္ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕၀င္ႏွင့္ဆရာျဖစ္ ေကာလိပ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ ျပန္ေရာက္ေသာအခါ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ အလယ္တန္း အဂၤလိပ္စာျပဆရာမ ၀င္လုပ္သည္။ ဖခင္ျဖစ္သူ မင္းတုိင္ပင္အမတ္ ဦးဘိုးခိုင္၏ တုိင္းေရးျပည္ေရး ေဟာေျပာေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အားက်စိတ္ပါၿပီး တုိ႔ဗမာသခင္အဖြဲ႕ႏွင့္ ဆက္သြယ္သည္။ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၊ ေရႊရတုသဘင္ က်င္းပသည့္အခါ အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္တက္ေရာက္ခြင့္ရခဲ့သည္။
ေတာ္လွန္ေရးကာလတြင္ ဗိုလ္ရန္ေအာင္ သခင္လွၿမိဳင္ ဦးစီးေသာ စစ္ေတြမွ ရန္ကုန္သုိ႔ သာေပါင္းလမ္းခရီးေၾကာင္းတြင္ လုိက္ပါတာ၀န္ယူသည။္ ရန္ကုန္တြင္ ညြန္႔ညြန္႔ခိုင္ဟူေသာ လ်ိဳ႕၀ွက္အမည္ျဖင့္လႈပ္ရွားသည္။ ၁၉၄၄-ခုခန္႔တြင္ အိုအင္ေအ အိႏ္ၵိယစစ္တပ္၊ ဂ်ပန္စစ္တပ္၊ဘီဒီေအတပ္တုိ႔ ဆက္သြယ္ေရးကိစၥမ်ားေဆာင္ရြက္ရင္း ေထာက္လွမ္းေရးတာ၀န္ကို သက္စြန္႔ႀကဳိးပမ္းေဆာင္ရြက္သည္။ ပဲခူးသုိ႔သြားစဥ္ ဒါးပိန္ဘူတာတြင္ သူတစ္ပါး မတရားခံရသည္ကို ၾကားမွမခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္ၿပီး ဂ်ပန္စစ္သားကို ေျချမန္လက္ျမန္ ပါး႐ိုက္လိုက္သျဖင့္ ခ်က္ခ်င္း ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ စစ္ေဆးျခင္းခံရသည္။ သတိ္ၱိရွိစြာ ေခ်ပရွင္းလင္းႏုိင္သျဖင့္သေဘာထားမွန္သည့္ ဗိုလ္ျဖစ္သူက ျပန္လႊတ္ေပးလိုက္၍သာ အသက္ေဘးမွ ခ်မ္းသာရာရခဲ့သည္။
လႊတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ဗဟိုစာတုိက္ႀကီးတြင္ စာေရးမ ၀င္လုပ္ၿပီးအလြတ္သင္ဆရာမအျဖစ္ စာလိုက္သင္သည္။ ဗမက (ဗမာမြတ္စလင္ကြန္ဂရက္) ဖဆပလ (ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး ျပည္သူ႕လြတ္လပ္ေရး)အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ရင္း ဖူးစာဖက္ ေတြ႕သည္။ တုိင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ေမာင္းေတာမဲဆႏၵနယ္အမတ္ ဦးစူလ္တန္အာမက္ ေခၚ ဦးစိုးသန္း ဆုိသူ ျဖစ္သည္။ ဦးစူလ္တန္အာမက္သည္ ေနာင္ေသာ္ ပါလီမန္အတြင္း၀န္ႏွင့္ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း လူထုကိုယ္စားျပဳ ဂ်မီတြလ္အိုလမာအဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာသည္။
ေဒၚေအးညြန္႔သည္ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ၏ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဒုက္ၡအမ်ဳိးမ်ဳိး အခက္အခဲအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ရင္ဆိုင္ၿပီးပါရမီျဖည့္သည္။၁၉၆၄-ခုႏွစ္တြင္ အလက(၂)၊ အထက(၂)ရန္ကင္းတို႔တြင္ မူလတန္းျပဆရာမ ၀င္လုပ္သည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္အတူ ႏိုင္ငံေရးရာမ်ားတြင္သက္စြန္႔ ႀကိဳးပမ္းရဲ၀ံ့စြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ သျဖင့္ ၁၉၇၅-ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ေမာ္ကြန္း၀င္ ဒုတိယအဆင့္ (စစ္ေရးႏွင့္ႏိုင္ငံေရး) ၾကယ္ႏွစ္ပြင့္ တံဆိပ္ ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံရသည္။
၁၉၄၈-ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္အတြင္း ရခိုင္ေဒသ တုိင္းရင္းသားမ်ားစည္းလုံးေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို စစ္ပညာသင္ေပးရန္ အဆိုကို ပါလီမန္တြင္ တင္သြင္းခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္ လစ္လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္တြင္ တင္းျပည့္ပါတီ၀င္ဗဟိုအလုပ္သမားအဖြဲ႕၀င္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၇၉ တြင္ သက္ျပည့္ ပင္စင္အၿငိမ္းစားယူခဲ့သည္။ ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းအဖြဲ႕သို႔၀င္ေရာက္ၿပီး က်ရာတာ၀န္ကို လုိလုိလားလား ထမ္းေဆာင္သည္။ ၁၉၈၁-ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ ပါလီမန္အမတ္ေဟာင္းအျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ပင္စင္ကို ခံစားခြင့္ရသည္။အေဖ ပါလီမန္အမတ္၊ ခင္ပြန္း ပါလီမန္အမတ္ ျဖစ္႐ုံမွ်မက ကိုယ္တိုင္လည္း ပါလီမန္အမတ္ျဖစ္ကာ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ဘာသာ သာသနာအတြက္ ဘ၀ကိုျမႇဳပ္ႏွံကာ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူျဖစ္သည္။
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာေအာင္ေဇာ္ေရးသားသည့္ စာျပဳစာဆိုတိုင္းရင္းမြတ္စ္လင္မ္မ်ား စာအုပ္ (၂) မွ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။
