အေနာက္တိုင္းသားမ်ားက ကာဆာနက္စ္ဟု ေခၚသည္႔ မာဟ္မြတ္ဂါဇန္သည္ ၁၂၉၅ မွ ၁၃၀၄ ထိကာလမ်ားအတြင္း ယခု အီရန္ႏိုင္ငံ တည္ရွိေသာ မြန္ဂို အစ္က္ခႏၷိတ္ အင္ပါယာ ၏ ခုနစ္ဆက္ေျမာက္ ျပည္႔ရွင္ ျဖစ္သည္။
ခ်င္ဂ်စ္ခန္၏အဆက္အႏြယ္ျဖစ္ေသာ အင္ပါယာျပည္႔ရွင္ အာဂြန္၏ သားလည္းျဖစ္သည္။
မြန္ဂိုအစ္က္ခႏၷိတ္မင္းဆက္ရွိ အင္ပါယာျပည္႔ရွင္မ်ားထဲတြင္ အထင္ေပၚဆံုး အင္ပါယာျပည္႔ရွင္ အျဖစ္ထင္ရွားသည္။ သူ၏ အထင္ ရွားဆံုး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ တစ္ခုမွာ ၁၂၉၅ ခုနွစ္ ၌ အင္ပါယာျပည္႔ရွင္ အျဖစ္ ေရာက္ရွိၿပီးသည္တြင္ ႏိုင္ငံေရး မူ၀ါဒမ်ားတြင္ပါ အစၥလာမ္မစ္ က်င့္ထံုးမ်ားကို ေျပာင္းလဲျပစ္ခဲ့ၿပီး သူကိုယ္တိုင္လည္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ျဖစ္လာခဲ့ျခင္းပင္။
ထိုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ အာရွ အလယ္ပိုင္း၌ အစၥလာမ္ သာသနာသည္ သာ၍ လႊမ္းမို္းလာႏိုင္ခဲ့သည္။
ဂါဇန္၏ မိဖုရားေခါင္ၾကီးမွာ ကူဗလိုင္ခန္က ေပးပို႔ခဲ့ေသာ မြန္ဂိုမင္းသမီး ကိုကီခ်င္ျဖစ္ၿပီး ထိုမင္းသမီးကို မာကိုပိုလို၏ အေစာင့္အေရွာက္ျဖင့္ မြန္ဂိုၿမိဳ႕ေတာ္မွ သည္ အစ္က္ခႏၷိတ္ အင္ပါယာ တိုင္ေအာင္ ေဆာင္ယူလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
၁၂၉၅ခုနွစ္တြင္ အစ္က္ခႏၷိတ္၌ ဂါဇန္၏ တူေတာ္သူ ရုပ္ေသးဘုရင္ ေဘဒုအာဏာရလာခဲ့သည္။ ထုိဘုရင္ကအစ္က္ခႏၷိတ္ အင္ပါယာၾကီးကို တက္ဟာခ်ာ ေခါင္းေဆာင္သည္႔ သူပုန္မ်ားအား မိမိိိတို႔ ၾကိဳက္သလို ခြဲေ၀အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ အခြင့္ေပးေလသည္။ ထိုေၾကာင့္ ဂါဇန္က ေဘဒုအား စိန္ေခၚခဲ့ၿပီး ၁၂၉၅ ေအာက္တိုဘာ ၅ တြင္ ေဘဒုကို အဆံုးစီရင္ကာ အင္ပါယာျပည္႔ရွင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ထိုုသို႔ ဂါဇန္အာဏာရလာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ခဲ့ရာ၌ ေက်ာ္ၾကားေသာ မြတ္စလင္ေခါင္းေဆာင္ ေနာ္ရုဇ္ပါ၀င္ေလသည္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းမ်ား ရွိေသာ္လည္း အဆံုးတြင္မူ ဂါဇန္သည္ အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ဂါဇန္သည္မိမိအမည္ေရွ႔၌ မာဟ္မူဒ္ဟု တပ္ေခၚကာ မိမိကိုယ္ကို မြတ္စလင္တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ ေၾကညာခဲ့သည္။
မဟ္မြတ္ဂါဇန္သည္ မိမိအင္ပါယာအတြင္း အျခားသာသနာမ်ားကို ေလးစားေထာက္ပံ့ခဲ့ၿပီး မြန္ဂိုရိုးရာ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈကို မပေပ်ာက္ေစရန္ အားေပးခဲ့သည္။ မြန္ဂိုတို႔၏ ေရွးေဟာင္း ကိုဓဥပေဒျဖစ္သည္႔ ယသ ဥပေဒကိုလည္း ဆက္လက္တည္တံ့ေစခဲ့သည္။
မာဟ္မြတ္ဂါဇန္သည္ မြန္ဂိုအင္ပါယာျပည္႕ရွင္မ်ားထဲ၌ ဥေရာပသားမ်ားသာမက ခရစ္ယာန္ကရူးဆိတ္စစ္ေသြးၾကြမ်ားနွင့္ပါ ႏွစ္ပရိေစၥဒၾကာျမင့္စြာ မိတ္သဂၤဟဖြဲ႕ႏိုင္ခဲ့ေသာ ဘုရင္ျဖစ္သည္။ သူ၏လက္ထက္တြင္ ျပင္သစ္ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ျပင္သစ္-မြန္ဂို မဟာမိတ္ဖြဲ႔ႏိုင္ရန္လည္း ၾကိဳးစားခဲ့သည္။
သူသည္ ယဥ္ေက်းမႈထြန္းကားျမင့္မားေရးအတြက္ အစြမ္းကုန္အားထုတ္ခဲ့ေသာ မင္းတပါးအျဖစ္ထင္ရွားသည္။ မိမိကိုယ္တိုင္လည္း တရုတ္ ၊ အာေရဗ် ႏွင့္ လက္တင္ဘာသာစကားတို႔အျပင္ သူ၏ကိုယ္ပိုင္ မြန္ဂိုဘာသာစကားတို႔ကိုပါ ေျပာဆိုႏိုင္သည္။
မာဟ္မြတ္ဂါဇန္သည္ ၁၃၀၄ ေမလ ၁၀ရက္တြင္ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
http://en.wikipedia.org/wiki/Mahmud_Ghazan မွ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပပါသည္။
