News @ M-Media

Blog

  • မြတ္စလင္မုန္းတီးေရးလႈံ႕ေဆာ္မႈ အရွိန္ျမင့္လာျခင္းကို တားဆီးရန္ သီရိလကၤာကို ကုလ တိုက္တြန္း

    မြတ္စလင္မုန္းတီးေရးလႈံ႕ေဆာ္မႈ အရွိန္ျမင့္လာျခင္းကို တားဆီးရန္ သီရိလကၤာကို ကုလ တိုက္တြန္း

    ၾသဂုတ္ ၂၇၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    ဇြန္လအတြင္းက ကန္ဒီၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕ BBS ၏ ခ်ီတက္ဆႏၵျပမႈ

    -အီစတာေန႔ အေသခံဗံုးခြဲတိုက္ခိုက္မႈေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္း မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး အရွိန္ျမင့္လာမႈအေပၚ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ကုလရဲ႕ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အဟ္မဒ္ ရွာဟစ္က သီရိလကၤာ အစိုးရကို တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

    ဧၿပီလအတြင္းက ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္း ၃ ခုနဲ႔ ဟိုတယ္ ၃ ခုအပါအ၀င္ ေနရာ ၈ မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အေသခံဗံုးခြဲတိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူ ၂၅၀ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ၅၀၀ ေလာက္ ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ပါတယ္။

    တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ျပည္တြင္းအေျခစိုက္ မြတ္စလင္အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕ငယ္တစ္ခုက လုပ္ေဆာင္တာလို႔ သီရိလကၤာအစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ကလည္း ဆီးရီးယားမွာ နယ္ေျမဆံုး႐ံႈးတဲ့အတြက္ လက္တုန္႔ျပန္ တိုက္ခိုက္တာလို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    ဒီတိုက္ခိုက္မႈေနာက္ပိုင္း သီရိလကၤာႏိုင္ငံမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြအေပၚ မုန္းတီးေရးလႈပ္ရွားမႈဟာ အရင္ကထက္ ပိုမိုအားေကာင္းလာခဲ့ၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြလည္း ေမလက ေဒသအခ်ိဳ႕မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။

    သီရိလကၤာကို ၁၂ ရက္ၾကာ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ကုလ အထူးကိုယ္စားလွယ္က ႏိုင္ငံအတြင္း ဘာသာေရးလူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ ၾကားထဲမွာ ယံုၾကည္မႈ ေပ်ာက္ဆံုးတာေတြ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    “ဗံုးခြဲမႈေတြၿပီးတဲ့ေနာက္ အစိုးရက အေျခအေနကို အလ်င္အျမန္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပမယ့္ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္တစ္ခ်ိဳ႕က မုန္းတီးေရး၊ အၾကမ္းဖက္ေရး လႈံ႕ေဆာ္ေနတာေၾကာင့္ ဘာသာေရးလူနည္းစုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သူတို႔ရဲ႕ လံုျခံဳေရးအတြက္ အလြန္အမင္း စိုးရိမ္ေနဆဲပါ”

    သီရလကၤာႏုိုင္ငံက ထိပ္တန္းဘုန္းႀကီးတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ Warakagoda Sri Gnanarathana ဟာ ဇြန္လက တရားပြဲတစ္ခုမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြကို ေက်ာက္ခဲနဲ႔ ထုသတ္ရမယ္လို႔ ေဟာခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ေဒါက္တာေတြဟာ ဗုဒၶ ဘာသာအမ်ိဳးသမီးေတြကို ကေလးမရေအာင္ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ဝါဒျဖန္႔မႈကို ထပ္ဆင့္ဝါဒျဖန္႔ၿပီး အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့တာပါ။

    ကုလအထူးကိုယ္စားလွယ္ ရွာဟစ္ကေတာ့ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္းမရွိတဲ့ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြကေနတစ္ဆင့္ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး ဝါဒျဖန္႔မႈေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အသာရဖို႔ ဘာသာေရးမႈိင္းတိုက္မႈေတြကို အစိုးရက ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူဖို႔လိုေၾကာင္း၊ ဒီလို မလုပ္ဘူးဆိုရင္ အစြန္းေရာက္ဝါဒေၾကာင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈကို ထိခိုက္ႏိုင္ေၾကာင္း ထည့္သြင္း သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

    ေပါ့ေပါ့တန္တန္ သေဘာထား

    သီရိလကၤာႏိုင္ငံရဲ႕ လူဦးေရ ၂၂ သန္းမွာ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္ၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြက ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိပါတယ္။

    ခြဲထြက္ေရးလိုလားတဲ့ တမီလ္က်ားသူပုန္ေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ အဆံုးသတ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံအတြင္းက ဘာသာေရးလူနည္းစုေတြအေပၚ ဗုဒၶဘာသာအစြန္းေရာက္ေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေတြဟာ ပိုမို ျမင့္တက္လာခဲ့ပါတယ္။

    အထူးသျဖင့္ မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ခရစ္ယာန္ေတြဟာ ဒီတိုက္ခိုက္မႈေတြကို အဓိက ခံစားခဲ့ရၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ေတြမွာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။

    တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ဘုန္းႀကီးေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕ေတြက လုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲမႈေတြလည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္ ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။

    ရွာဟစ္က သီရိလကၤာအစိုးရဟာ ဒီလို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ပဲ သေဘာထားေနၿပီး ဒါမ်ိဳးမလုပ္ဖို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

    “ရန္လို မစၧရိယအမူအက်င့္ေတြဟာ အီစတာတိုက္ခိုက္မႈနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္မလာခင္ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာကတည္းက တိုင္းျပည္မွာ ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္”

    ႏိုင္ငံေရးအတြက္ ဘာသာေရးမႈိင္းတိုက္တာ၊ ဘာသာလူမ်ိဳး အမွတ္သညာကို ခြဲျခားထားတဲ့ ပညာေရးစနစ္မ်ိဳး ရွိေနတာ၊ အရင္က ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူမႈ မရွိတာေတြကိုလည္း ကုလ အထူးကိုယ္စားလွယ္က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

    ဒီလို အေရးမယူတာေတြေၾကာင့္ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး အုပ္စုေတြဟာ အတင့္ရဲလာတယ္လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။

    “ျပည္သူအားလံုးရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္၊ ဘာသာလူမ်ိဳးမၾကည့္ဘဲ က်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူႏိုင္မယ့္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဖာ္ေဆာင္ရမယ့္အခ်ိန္ တန္ေနပါၿပီ”

    အမုန္းေဆာင္အဖြဲ႕ေတြကို ၿဖိဳခြင္းဖို႔၊ အမုန္းဝါဒျဖန္႔မႈေတြကို ႐ႈတ္ခ်ဖို႔၊ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားတဲ့ သင္ၾကားမႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းဖို႔လည္း ရွာဟစ္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ရွာဟစ္ဟာ သီရိလကၤာက သူ႕ရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို ၂၀၂၀ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ ျပဳလုပ္မယ့္ ကုလ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀းမွာ တင္သြင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    သီရိလကၤာအစိုးရကေတာ့ ရွာဟစ္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။

    Ref: Aljazeera

  • တနလၤာေန႔ ေဘာလံုးသတင္းမ်ား

    တနလၤာေန႔ ေဘာလံုးသတင္းမ်ား


    ၾသဂုတ္ ၂၇၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    ၿပိဳင္ဘက္ကို မေလးမစားလုပ္မိသည့္အတြက္ ဘာစီလိုနာ ျပန္ေတာင္းပန္
    ===============
    ၿပိဳင္ဘက္ ရီးယဲလ္ဘက္တစ္ကို ေလွာင္ေျပာင္သလိုျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ ဆိုရွယ္မီဒီယာပို႔စ္အတြက္ဘာစီလိုနာအသင္းက လူသိရွင္ၾကား ျပန္လည္ေတာင္းပန္လိုက္ပါတယ္။ မေန႔က အိမ္ကြင္းမွာ ကစားခဲ့တဲ့လာလီဂါပြဲမွာ ၅ ဂိုး ၂ ဂိုးနဲ႔ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေနာက္ခံလူ ဂ်ဴနီယာ ဖီရ္ပို လက္ ၅ ေခ်ာင္းေထာင္ထားတဲ့ပံုကို’ဂ်ဴနီယာေတာင္ သိေနတယ္’ ဆိုတဲ့ စာသားနဲ႔တြဲကာဘာစီလိုနာက သူတို႔ရဲ႕ Twitter စာမ်က္ႏွာမွာ လႊင့္တင္ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ဴနီယာဟာ အခုလအတြင္းကမွ ရီးယဲလ္ဘက္တစ္က ေျပာင္းလာတာျဖစ္ၿပီး ဒီလိုလႊင့္တင္မႈေၾကာင့္ ၿပိဳက္ဘက္အသင္းကို မေလးမစားလုပ္တယ္ဆိုတဲ့ေ၀ဖန္မႈေတြလည္း ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဘာစီလိုနာအသင္းကေတာ့ ဒီပို႔စ္ကို မေလးစားတဲ့ သေဘာနဲ႔တင္ခဲ့တာမဟုတ္ေၾကာင္း ဒီလိုတင္မိခဲ့တဲ့အတြက္ အႏူးအၫြတ္ေတာင္းပန္ပါေၾကာင္း ျပန္လည္ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

    လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈေၾကာင့္ ကစားသမားက ပရိတ္သတ္ကို တိုက္ခိုက္လာႏိုင္သည္ဟု သတိေပး
    =====================
    လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈေတြကို အဏာပိုင္ေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးမယူဘူးဆိုရင္ မန္ယူကြင္းလယ္လူေဟာင္း အဲရစ္ကန္တိုနာလို ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ အေနအထားမ်ိဳးအထိ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ လူေရးခြဲျခားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ Kick It Out က တာ၀န္ရွိသူ ဂါ့သ္ က႐ုစ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္အတြင္း မန္ယူကစားသမားေတြျဖစ္တဲ့ ေပါ့ဘာနဲ႔ ရက္ရွ္ဖို႔ဒ္တို႔ဟာ ပင္နယ္တီမ၀င္တာေၾကာင့္ ဆိုရွယ္မီဒီယာမွာ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခား ေစာ္ကားခံခဲ့ရပါတယ္။ က႐ုစ္ကေတာ့ေစာ္ကားတဲ့ ပရိတ္သတ္ကို ကြန္ဖူးကစ္နဲ႔ ကန္ခဲ့တဲ့ ကန္တိုနာရဲ႕ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က အျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးထပ္ျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ အျပစ္တင္ရမယ့္သူေတြက ပရီးမီးယားလိဂ္ တာ၀န္ရွိသူေတြ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

    Ref: BBC

  • ျမန္မာစစ္တပ္ပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္မည္ဟု နာမည္ေက်ာ္ ဖက္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား  ထုတ္ျပန္

    ျမန္မာစစ္တပ္ပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္မည္ဟု နာမည္ေက်ာ္ ဖက္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား ထုတ္ျပန္

    ၾသဂုတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    Photo credit – Nikkei Asian

    -ျမန္မာစစ္တပ္ လက္ေအာက္မွာရွိေနတဲ့ စက္မႈဇုန္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္မႈကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ နာမည္ႀကီး ဖက္ရွင္ကုမၸဏီေတြက ေျပာၾကားလိုက္ေၾကာင္း Nikkei Asian Review သတင္းဌာနက ဒီကေန႔မွာ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

    ေဟာင္ေကာင္အ၀တ္အထည္ ကုမၸဏီ Esprit က သူတို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ႏြယ္တဲ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုနဲ႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္မႈ ျဖတ္ေတာက္လိုက္ၿပီလို႔ ေျပာၾကားခဲ့သလို H&M နဲ႔ Bestseller တို႔ကလည္း အေျခအေနကို သံုးသပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    ႏိုင္ငံတကာ အ၀တ္အထည္ ကုမၸဏီေတြက သူတို႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုစာရင္းကို ခ်ျပထားရာမွာ နာမည္ႀကီး တံဆိပ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ခ်ဳပ္ေပးေနတဲ့ စက္႐ံုေတြဟာ စစ္တပ္ ဦးပိုင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းစု MEHL က ပိုင္ဆိုင္တဲ့ စက္မႈဇုန္ ၂ ခုမွာ ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ အခ်က္အလက္ရွာေဖြဖို႔ ကုလက ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕ဟာ ၾသဂုတ္လအေစာပိုင္းက အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္က ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ဧရာမ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစု ၂ စုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္ လိမိတက္ MEHL နဲ႔ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း MEC တို႔အေၾကာင္းကို ဖြင့္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

    ေဆာက္လုပ္ေရး၊ ေက်ာက္စိမ္း၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ အာမခံလုပ္ငန္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္း စုစုေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္ကို ဒီလုပ္ငန္းစု ၂ ခုက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာျဖစ္ၿပီး ရရွိတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေတြကလည္း စစ္တပ္ရဲ႕ က်ဴးလြန္မႈေတြကို ပံ့ပိုးေပးသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းစု ၂ ခုဟာ ျပည္တြင္းက ခ႐ိုနီကုမၸဏီ အနည္းဆံုး ၂၇ ခုနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရွိေနတယ္ဆိုတာ ကုလက ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။

    ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ဖို႔လည္း ကုလက တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

    ဖက္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား


    Photo credit – Nikkei Asian

    Next၊ Bestseller၊ H&M၊ Marks & Spencer၊ C&A နဲ႔ Esprit တို႔လို ဖက္ရွင္ကုမၸဏီေတြ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုေတြဟာ ဦးပိုင္လုပ္ငန္းစုပိုင္ စက္မႈဇုန္ေတြျဖစ္တဲ့ ေငြပင္လယ္ စက္မႈဇုန္၊ ပ်ဥ္းမပင္ စက္မႈဇုန္ေတြမွာ တည္ရွိတာပါ။

    Esprit ကုမၸဏီက စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေငြပင္လယ္ စက္မႈဇုန္မွာရွိတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း Perfect Gains Garment Manufacturing နဲ႔ အဆက္အသြယ္ ခ်က္ျခင္းျဖတ္ေတာက္ေတာ့မယ္လို႔ Nikkei Asian ကို ေပးပို႔တဲ့ အီးေမးလ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    အရင္တုန္းက ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္မႈရွိတာကို မသိတဲ့အတြက္ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

    H&M ကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ကုလအစီရင္ခံစာပါ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို သံုးသပ္ေနၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုကာ ကုလ၊ ဥေရာပသမဂၢတို႔ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း၊ ဒီကိစၥကို ေသေသခ်ာခ်ာ စံုစမ္းေနၿပီး သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    လူ႕အခြင့္အေရးကို အေလးထားျမႇင့္တင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ျဖစ္ေရးအတြက္ ဥပေဒအရ ရွိေနတဲ့ တာ၀န္ ၀တၱရားေတြကို အျပည့္အ၀ လိုက္နာသြားမယ္လို႔လည္း H&M က အီးေမးလ္မွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

    BestSeller ကလည္း ကုလရဲ႕ အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္အလက္ေတြကို သံုးသပ္ေနတယ္လို႔ ေျဖၾကားခဲ့ေၾကာင္း Nikkei Asian က ေဖာ္ျပၿပီး C&A ကေတာ့ ေမးျမန္းမႈကို ျပန္မေျဖဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

    Marks & Spencer ဟာ ျမန္မာစစ္တပ္ကပိုင္တဲ့ စက္မႈဇုန္ႏွစ္ခုက အထည္ခ်ဳပ္ စက္႐ံုေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ေနတာကို ေတြ႕ရသလို၊ ဦးပိုင္နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားကုမၸဏီ Pan-Pacific Co တို႔ ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္တဲ့ Myanmar Wise-Pacific Apparel လုပ္ငန္းနဲ႔လည္း အဆက္အသြယ္ ရွိေနပါတယ္။

    Wise-Pacific နဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္လိုက္ေၾကာင္း Marks & Spencer က ထုတ္ျပန္ခဲ့ေပမယ့္ ဘယ္တုန္းက ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖတ္လိုက္လဲဆိုတဲ့ ေမးျမန္းမႈကို မေျဖဘူးလို႔ Nikkei Asian က ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    အခုလအေစာပိုင္းက ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီ Newtec က သူတို႔ဟာ MEC နဲ႔ အဆပ္အစပ္ရွိတဲ့ Mytel နဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္မႈကို ျဖတ္ေတာက္ခဲ့တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

    ျမန္မာ့ စီးပြားေရးဦးပိုင္ လိမိတက္ MEHL ကေတာ့ ေမးျမန္းမႈကို ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလို႔ Nikkei Asian က ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းကို စီမံေနတဲ့ အဖြဲ႕ကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ ဒုတိယ ကာကြယ္ကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္းတို႔က ဦးေဆာင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

    သူတို႔ ၂ ဦးစလံုးဟာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအရ စစ္ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္မႈအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြလို႔ ကုလက သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံအတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးကို ဆိုးဆိုးရြားရြား ခ်ိဳးေဖာက္မႈအတြက္လည္း ကုလရဲ႕ ပိတ္ဆို႔မႈကို ခံထားရပါတယ္။

    Ref: Nikkei Asian Review

  • အၾကမ္းဖက္သံသယရွိသူ ၅၀၀ ေက်ာ္ကို မေလးရွား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထား

    အၾကမ္းဖက္သံသယရွိသူ ၅၀၀ ေက်ာ္ကို မေလးရွား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထား

    ၾသဂုတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    -အၾကမ္းဖက္ဝါဒမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္တယ္လို႔ သံသယရွိတဲ့အတြက္ ဖမ္းဆီးထားသူဟာ အခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအထိ ၅၁၉ ဦး ရွိၿပီလို႔ မေလးရွား ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး မုဟ္ယစ္ဒင္ ယာစင္က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

    ဖမ္းဆီးထားသူေတြထဲမွာ မေလးရွားႏိုင္ငံသားေတြအျပင္ ႏိုင္ငံျခားသားေတြပါ ပါ၀င္တယ္လို႔ ၀န္ႀကီးက ေျပာေပမယ့္ အေရအတြက္ အတိအက်ကိုေတာ့ မထုတ္ျပန္ပါဘူး။

    “ရာဇ၀တ္မႈဥပေဒ၊ တိုက္ခိုက္မႈေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြအရ အၾကမ္းဖက္ဝါဒလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ သူတို႔ ပါ၀င္ေနတယ္ဆိုတာကို ေတြ႕ခဲ့ရတာပါ။ လက္ရွိ အတည္ျဖစ္ၿပီးသား ဥပေဒေတြနဲ႔ သူတို႔ကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားပါတယ္”

    ဖမ္းဆီးထားသူေတြထဲက တစ္ခ်ိဳ႕ကို ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ၿပီး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔လည္း ၀န္ႀကီးက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    ကလန္းဗာလီၿမိဳ႕နယ္မွာ အႀကီးစားတိုက္ခိုက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ စီစဥ္ေနတယ္လို႔ဆိုတဲ့ IS သံသယရွိသူ ၃ ဦးကို ဖမ္းဆီးခဲ့ေၾကာင္း မေလးရွားရဲတပ္ဖြဲ႕က အခုႏွစ္ ေမလမွာ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

    ေမလေႏွာင္းပိုင္းမွာ ေနာက္ထပ္ IS အဖြဲ႕၀င္ ၃ ဦးကို မေလးရွားက ထပ္မံဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး အဲဒီအထဲမွာ အီဂ်စ္ကေနတစ္ဆင့္ ဆီးရီးယားက IS နဲ႔သြားေပါင္းမယ့္သူ တစ္ဦးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

    Ref: CNA

  • ၁၈ ႏွစ္အတြင္း ေအာင္ျမင္မႈရလာတဲ့ အာဖဂန္မွ ယဥ္ေက်းမႈလက္ရာ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းမႈ

    ၁၈ ႏွစ္အတြင္း ေအာင္ျမင္မႈရလာတဲ့ အာဖဂန္မွ ယဥ္ေက်းမႈလက္ရာ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းမႈ

    ၾသဂုတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    -တာလီဘန္ တိုက္ခိုက္ေရးသမားေတြဟာ အမုန္းတရားေတြ၊ ၁၀ ေပါင္တူေတြနဲ႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကတာပါ။ သူတို႔ လုပ္ခဲ့ထားခဲ့တာေတြကို ေနာက္ထပ္ ၁၈ ႏွစ္အၾကာာ အာဖဂန္အမ်ိဳးသားျပတိုက္က စားပြဲေပၚမွာ ေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္။ အစၥလာမ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ကာ ဖ်က္ဆီးထုေခ်ခဲ့ၾကတဲ့ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

    ကဘူးလ္ၿမိဳ႕က ျပတိုက္၀န္ထမ္းေတြဟာ တစ္စစီျဖစ္ေနတာေတြကို ျပန္ဆက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ မတည္ၿငိမ္တဲ့ အာဖဂန္ကေတာ့ တာလီဘန္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔အၾကား သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခုရၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ သက္တမ္းအရွည္ဆံုး စစ္ပြဲကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေစာင့္ဆိုင္းေနရတုန္းပါ။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ေၾကာင့္ အာဖဂန္ျပည္တြင္း ေတြ႕ဆံုပြဲေတြျဖစ္လာၿပီး ႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ကို ပံုေဖာ္ရာမွာ အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕က တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ပါ၀င္လာမယ့္ အေနအထားကို ဦးတည္ေနပါတယ္။

    တာလီဘန္ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းေနမႈ

    သပ္သပ္ရပ္ရပ္စီထားၿပီး ‘နားရြက္’ ေခါင္း နဖူး မ်က္လံုး စသျဖင့္ စာတမ္းေတြ ကပ္ထားတဲ့ အပိုင္းအစေတြကို ၀န္ထမ္းေတြက လက္အိတ္၀တ္ထားတဲ့ လက္ေတြနဲ႔ ေကာက္ယူ ပံုေဖာ္ေနပါတယ္။ အာဖဂန္ရဲ႕ အနာဂတ္ကေတာ့ မေသခ်ာ မေရရာပါ။

    ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ႏွစ္အတြင္း ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္-တာလီ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈက အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္အနည္းသာ ထြက္ေပၚထားၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ ကဘူးလ္ကို တာလီဘန္ေတြက ဘယ္လို ျပန္ေျပာင္းမလဲဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္သူမွ မသိၾကပါဘူး။ အာဖဂန္မွာ တိုက္ခိုက္မႈေတြဟာ ေန႔တိုင္းလိုလို ျဖစ္ပြားေနၿပီး တိုင္းျပည္ရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္ကို အုပ္စိုးထားတဲ့ တာလီဘန္ေတြသာမကဘဲ၊ IS ကို သစၥာခံတဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့အဖြဲ႕ေတြကပါ ဒီတိုက္ခိုက္မႈေတြကို ျပဳလုပ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    တာလီဘန္တို႔ရဲ႕ ၅ ႏွစ္တာအုပ္စိုးမႈအတြင္း ျပင္းထန္တဲ့ အစၥလာမ့္ဥပေဒဆိုတာကို ျပဌာန္းခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြ ပညာသင္ခြင့္ကိုပိတ္တာ၊ ဂီတကို ပိတ္ပင္တာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အိမ္တြင္းေအာင္းခိုင္းတာ စတာေတြကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ တိုက္ခိုက္မႈေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ၿပီး အာဖဂန္ကို၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ တာလီဘန္ေတြရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္မႈဟာ အဆံုးသတ္သြားပါတယ္။ တာလီဘန္ေတြဟာ အလ္ကိုင္းဒါးေခါင္းေဆာင္ အိုစမာ ဘင္လာဒင္ကို ခိုလႈံခြင့္ေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ၂၀၀၁ ခုႏွစ္က အမ်ိဳးသားျပတိုက္ကို တာလီဘန္ေတြ ေရာက္လာမႈကို ရွီရာဇြတ္ဒင္း ဆိုင္ဖီတစ္ေယာက္ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ဟာ တာလီဘန္ေတြ အာဖဂန္ ယဥ္ေက်းမႈကို ဖ်က္ဆီးတဲ့ ခုႏွစ္ျဖစ္ၿပီး ဘာမယန္ျပည္နယ္က ကမ႓ၻာ့အႀကီးဆံုး ရပ္ေတာ္မူ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ဒိုင္းနမိုက္နဲ႔ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးခ့ဲလို႔ ကမ႓ၻာႀကီးကပါ တုန္လႈပ္ခဲ့ရပါတယ္။

    ဂရိ၊ ပါရွား တ႐ုတ္နဲ႔ အျခားယဥ္ေက်းမႈေတြရဲ႕ စံုခ်က္ျဖစ္ၿပီး ႏွစ္ရာခ်ီ သမိုင္းေၾကာင္းရွိေနတဲ့ အႏုပညာလက္ရာေပါင္း မ်ားစြာကို တာလီဘန္ေတြက ရက္မ်ားစြာ ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကတာပါ။ အစၥလာမ္မတိုင္ခင္ ေခတ္က လက္ရာေတြအပါအ၀င္ လူသားပံုရွိတာေတြကို မႏွစ္ၿမိဳ႕စရာလို႔ မွတ္ယူကာ တူေတြနဲ႔ ထူေခ်တာ၊ ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ ေပါက္ခြဲဖ်က္ဆီးတာေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

    “ကၽြန္ေတာ္တို႔ သူတို႔ကို မတားဆီးႏိုင္ပါဘူး။ ေသာ့ေတြကိုဖ်က္ၿပီး တစ္ခန္း၀င္တစ္ခန္းထြက္နဲ႔
    ပစၥည္းေတြအားလံုးကို အစိတ္စိတ္အပိုင္းပိုင္း ထုေခ်ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကတာပါ။ ၀မ္းနည္းတုန္လႈပ္စရာပါပဲ သူတို႔သမိုင္းကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကတာပါ” လို႔ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွာ
    ပါ၀င္ေနတဲ့ ဆိုင္ဖီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။


    တာလီဘန္ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းေနမႈ

    ႐ုပ္တုေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕အစိတ္အပိုင္းေတြက အမႈန္႔ျဖစ္သြားပါတယ္။ ျပန္လည္ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းဟာ ၁၀ စုႏွစ္ခ်ီ ၾကာႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုင္ဖီက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ဒါေတြကို ျပန္ဆက္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို ျပန္လည္ရွင္သန္ေစမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ တကယ့္ကို ေပ်ာ္ရႊင္မိပါတယ္” လို႔လည္း ဆိုင္ဖီက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    ဖ်က္ဆီးခံရတဲ့အထဲမွာ Hadda လို႔ေခၚတဲ့ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ အာဖဂန္အေရွ႕ပိုင္း လက္ရွိ ဂ်လာလာဘတ္လို႔ေခၚတဲ့ ၿမိဳ႕အနားမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ စုႏွစ္ခ်ီ အရင္က ေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ၿပီး နာမည္ေက်ာ္တဲ့ ဆင္းတုေတာ္ေတြပါ။ အေကာင္းအတိုင္းရွိေနတာေတြ၊ တစ္စစီျဖစ္ေနတဲ့ ဓာတ္ပံုေတြအရ ဆံေတာ္အေကြးေတြ၊ ႏႈတ္ခမ္းေတာ္ေတြဟာ အင္မတန္ လက္ရာေျမာက္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

    တာလီဘန္ေတြဟာ ဒီ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြကို တစ္စီျဖစ္ေအာင္ ျဖစ္ေအာင္ ထုေခ်ခဲ့တာေၾကာင့္
    ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ လက္သီးဆုပ္အရြယ္၊ ဒဂၤါးအရြယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြအထိ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ တစ္စစီျဖစ္ေနတဲ့ ဦးေခါင္းေတြကို ဆက္ကာ ရာဘာႀကိဳးေတြနဲ႔ စည္းေႏွာင္ထားပါတယ္။ အ႐ုပ္ဆက္တာမ်ိဳး ျဖစ္ေနၿပီး တစ္စခ်င္းစီကို ရက္မ်ားစြာ အခ်ိန္ေပးၿပီး စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ ဆက္ရေတာ့မွာပါ။

    ၀႐ုန္းသုန္းကားျဖစ္ေနတဲ့ အာဖဂန္နစၥတန္ကို ႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး လုပ္ေနရာမွာ Hadda ႐ုပ္ပြားေတ္ေတြက အာဖဂန္အမ်ိဳးသားျပတိုက္ရဲ႕ အထင္ရွားဆံုး ႀကိဳးပမ္းမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုဗီယက္အဆုတ္မွာ စစ္ဘုရင္ေတြ ကဘူးလ္ကို အရသိမ္းဖို႔ တိုက္က်ခိုက္က်တာေၾကာင့္ အာဖန္ဟာ တာလီဘန္လက္ထက္ မေရာက္ခင္ကတည္းက ယိုယြင္းပ်က္ဆီးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    အမ်ိဳးသားျပတိုက္မွာရွိတဲ့ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အႏုပညာလက္ရာေတြဟာ လုယက္ခံခဲ့ရသလို အေဆာက္အဦးႀကီးလည္း ဗံုးႀကဲခံခဲ့ရပါတယ္။ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အႏုပညာလက္ရာ တစ္ခ်ိဳ႕ကို ကဘူးလ္က သမၼတအိမ္ေတာ္နဲ႔ အျခားေနရာေတြမွာ ဖြက္ထားခဲ့ရပါတယ္။ အခု Hadda ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြကို ျပန္ဆက္ေနတဲ့အခန္းလည္း ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရပါတယ္။

    ျပတိုက္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္မႈကို ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းက စတင္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္ပြဲ႐ံႈးနိမ့္သြားတဲ့ တာလီဘန္ေတြ တိတ္တဆိတ္ လူျပန္စုေနတဲ့ကာလပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြအတြင္း အႏုပညာလက္ရာ ရာခ်ီကို ျပန္ရခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ အမ်ိဳးသားျပတိုက္နဲ႔ ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္ အေရွ႕တိုင္းဌာနတို႔ ပူးေပါင္းကာ ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ အႏုပညာလက္ရာေတြကို ေျခရာခံ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ရွိေနတာေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ျပည့္စံုေအာင္ စုစည္းေနၾကၿပီး ေနာက္ထပ္ ဒီလိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး ျဖစ္လာခဲ့ရင္ မွတ္တမ္းက်န္ေစဖို႔အတြက္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္နည္းလမ္းနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္မႈေတြလည္း လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။

    က်န္ရွိေနတဲ့ အႏုပညာလက္ရာက ၁၃၅၀၀၀ ေလာက္ရွိၿပီး အဲဒီအတြက္ ေဒတာေဘ့စ္က ၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ၿပီးစီးေနၿပီလို႔ အေရွ႕တိုင္းဌာနက ေျပာပါတယ္။ ေပ်ာက္ဆံုးေနတာေတြ အတြက္ေတာ့ ‘အလိုရွိ’ ေၾကာ္ျငာ ဖန္တီးကာ အြန္လိုင္းမွာ လႊင့္တင္ဖို႔ ရွိေနပါတယ္။ ဒါမွသာ ဘာေတြေပ်ာက္ဆံုးေနတလဲဆိုတာ သိရွိၿပီး ျပန္ရႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ဌာနက ဆိုပါတယ္။

    အာဖဂန္ရဲ႕ ႂကြယ္၀တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ကို ကၽြမ္းက်င္သူေတြကေတာ့ အေမရိကန္-တာလီဘန္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈမွာ ယဥ္ေက်းမႈလက္ရာေတြ ထိန္းသိမ္းေရးကိစၥ မပါ၀င္တဲ့အတြက္ စိတ္ပ်က္မိတယ္လို႔ ေျပာၾကားေနၾကပါတယ္။ အေမရိကန္တပ္ေတြ အာဖဂန္က ထြက္သြားေရးနဲ႔ အာဖဂန္ကို ကမ႓ၻာ့အၾကမ္းဖက္ေတြ ေျခကုပ္ယူရာေနရာ မျဖစ္ေရးကိုသာ အဓိကထား ေဆြးေႏြးေနၾကတာပါ။

    “ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္ဆိုရင္လည္း ဒီကိစၥကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မသိပါဘူး။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ ကိစၥပါ” လို႔ ဗာဂ်ီးနီးယား အေျခစိုက္ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ Alliance for the Restoration of Cultural Heritage က ယဥ္ေက်းမႈပညာရွင္ အဒမ္ တစ္ဖန္က ေျပာပါတယ္။ တာလီဘန္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈမွာ အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဇလ္ေမ ခါလီဇဒ္ဟာ ဒီအဖြဲ႕ရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာအျဖစ္ တာ၀န္ယူထားသူပါ။

    “သမိုင္းကေန သင္ယူမႈမရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အ႐ူးေတြပဲျဖစ္လိမ့္မယ္” လို႔ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာ မိုဟာမက္ ဖာဟင္ ရာဟီမီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    တာလီဘန္ေတြ ျပန္လည္တန္ခိုးထြားလာမွာကို ရာဟီမီက အလြန္အမင္း စိုးရိမ္ေနၿပီး ျပတိုက္မွာရွိေနတဲ့ လက္ရာေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ေရး အစီအစဥ္ေတြကိုလည္း သူက ဆြဲေနပါတယ္။

    “ဒါေတြဟာ အစၥလာမ္နဲ႔ မဆန္႔က်င္ဘူးဆိုတာကို သူတို႔ နားလည္သေဘာေပါက္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဘယ္သူကမွ ဒီ႐ုပ္ထုေတြကို ကိုးကြယ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို ျပသေနတဲ့ အရာေတြအျဖစ္သာ မွတ္ယူၾကတာပါ”

    တာလီဘန္႐ံုးရွိတဲ့ ကာတာႏိုင္ငံ ဒိုဟာၿမိဳ႕က ျပတိုက္ကို သြားေရာက္ၿပီး အႏုပညာ လက္ရာေတြကို ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းထားလဲဆိုတာ ေလ့လာဖို႔လည္း တာလီဘန္ေတြကို သူက တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

    “ဒီ ၁၈ ႏွစ္အတြင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေအာင္ျမင္မႈ ေတာ္ေတာ္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ အာဏာျပန္ရလာၿပီး စိတ္ဓာတ္ကလည္း မေျပာင္းဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေရာက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈေတြလည္း သြားလိုက္ပါလိမ့္မယ္”

    Hadda ႐ုပ္တုေတြအားလံုး ပ်က္ဆီးသြားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ တာလီဘန္ေတြရဲ႕ ဖ်က္ဆီးမႈကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္သိမ္းေနတဲ့ ေနရာကေန တစ္ဘေလာက္ေလာက္ ဆင္းသြားလိုက္ရင္ ၃ ရာစု၊ ၄ ရာစုေလာက္က ထုတားတဲ့ ထိုင္ေတာ္မူ ႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီးကို ဖူးျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    “ဆိတ္ၿငိမ္စြာ တရားအားထုတ္ေနပံု” ဆိုတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္နဲ႔ပါ …

    Ref: Alarabiya

    (Alarabiy သတင္းဌာနပါ Afghans restore art shattered by Taliban as peace deal nears ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)