ေအာက္တုိဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၈
M-Media
– အဂၤါၿဂိဳဟ္ မ်က္ႏွာျပင္ေအာက္မွာရွိေနတဲ့ ေရငန္ေတြဟာ ကမၻာေပၚမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာက ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဆဲလ္တစ္ခုတည္းသက္ရွိ (microbial life) ေတြအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ ေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြက ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
သိပၸံဂ်ာနယ္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Nature Geosciences ရဲ႕ မေန႔က ေဆာင္းပါးမွာ ဒီလုိေဖာ္ျပထားတာျဖစ္ၿပီး ၿဂိဳဟ္ရဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာေတြက ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏဟာ ဆဲလ္အမ်ားအျပားနဲ႔ ျဖစ္တည္တဲ့ ေရျမႇဳပ္သတၱ၀ါ (sponge) ေတြကုိေတာင္ ရွင္သန္ေစႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“အဂၤါၿဂိဳဟ္ေပၚက ဆားဓာတ္ျမင့္မားတဲ့ ေရေတြဟာ မုိက္ခ႐ုဘ္ေတြအသက္ရွင္ဖုိ႔အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ ပါ၀င္ႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္” လုိ႔ ေဆာင္းပါးကုိ ဦးေဆာင္ေရးသားသူ Vlada Stamenkovic က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
Vlada Stamenkovic ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္ Jet Propulsion ဓာတ္ခြဲခန္းက သိပၸံပညာရွင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
“ဒီေတြ႕ရွိခ်က္ဟာ အဂၤါၿဂိဳဟ္ေပၚမွာ အတိတ္ကေန ဒီေန႔အထိ သက္ရွိေတြရွိႏုိင္ေခ်အေပၚ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ နားလည္မႈကုိ ေတာ္လွန္ ေျပာင္းလဲပစ္လုိက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္”
နာဆာရဲ႕ အဂၤါၿဂိဳဟ္ စူမ္းစမ္းေလ့လာေရးယာဥ္ Curiosity Mars ကေန ေလ့လာႏုိင္ခဲ့တဲ့ ဒီေတြ႕ရွိခ်က္မတုိင္ခင္ အဂၤါၿဂိဳဟ္မွာရွိေနတယ္လုိ႔ သိရတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏဟာ ဆဲလ္တစ္ခုတည္းနဲ႔ အသက္ရွင္တဲ့ သက္ရွိေတြကုိေတာင္ မေထာက္ပံ့ႏုိင္ဘူးလုိ႔ မွတ္ယူခဲ့ၾကတာပါ။
သက္ရွိေတြ ႐ွဴ႐ႈိက္ေနတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ဟာ ကမၻာ့ေလထုမွာ ၂၁ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိၿပီး၊ အဂၤါၿဂိဳဟ္ရဲ႕ ေလထုမွာေတာ့ ၀.၁၄ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ရွိေနပါတယ္။
ကမၻာႀကီးမွာ ေအာက္ဆီဂ်င္ကုိ ႐ွဴ႐ႈိက္တဲ့ သက္ရွိေတြဟာ ကာဘြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိက္ကုိ စုပ္ယူၿပီး ေအာက္ဆီဂ်င္ေျပာင္းေပးတဲ့ သက္ရွိေတြနဲ႔အတူ ေပၚထြက္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂.၃၅ ဘီလီယံေလာက္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ Great Oxygenation Event (ေအာက္ဆီဂ်င္ဖြဲ႕စည္းမႈ အျဖစ္အပ်က္ႀကီး) ေနာက္ပုိင္း တည္ေဆာက္ပံု႐ႈပ္ေထြးတဲ့ သက္ရွိေတြဟာ ကမၻာႀကီးမွာ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။
ကမၻာ့သမုဒၵရာေတြရဲ႕ေအာက္ေျခက ေရပူအိုင္ေတြမွာ မုိက္ခ႐ုဘ္ေတြ ရွင္သန္ေနထုိင္ၾကတာေၾကာင့္ အဂၤါၿဂိဳဟ္မွာ သက္ရွိေတြ ရွိႏုိင္လားဆုိတာကုိ စဥ္းစားရင္ မိုက္ခ႐ုဘ္ေတြ ရွင္သန္ေနလားဆုိတာ ေလ့လာဖုိ႔လုိအပ္တယ္လုိ႔ Stamenkovic က ထည့္သြင္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
Ref: Aljazeera
